14
Jonatan gandǝ amǝ'Filisti nǝ munǝo
1 Ɓè pwari ka Jonatan, muna-ɓwabura mala Sawul banggi mǝ-bwali-wi agirmunǝo male ama, <<Yiu ɓǝ̀ sǝm yàl aban ká a kàttì mala amǝ'Filisti mǝnana a nkaring ngga.>> Sǝama yì ka ne tárrí ɗàng.
2 Sawul ka, nda a gumli male a tǝrta nggun mɓǝring a Migǝron, anzǝm là Gibiya. Amǝ'lwa mǝnana à nda atè ka, à nda kǝla ɓwa gbǝman-tongno-nong-mwashat (600). 3 Ahija muna-ɓwabura mala Ahitup, mǝ'eam Ikabod, muna-ɓwabura mala Finehas, mǝkà Eli, yì pǝris mala Yahweh a Shilo ka, ndakam ateà nǝ efot, *14:3 a buì ko arǝìa buì. Aɓwana sǝlǝ ama Jonatan umǝna ɗàng.
4 Nreban mǝnana Jonatan nǝ kùtí kam aban ká a kàttì mala amǝ'Filisti ka, atali mǝ'dāh'rike nakam a koya nkanggari. Ɓè talî ka, à tunǝi ama Bozez, sǝ ɓè man ngga à tunǝi ama Sene. 5 Tali mǝ'dāhre mana nǝ njar-nza ka, nda aɓadǝm Mikmash, sǝ mǝnana nǝ njar-kunmur ka, nda aɓadǝm Geba.
6 Jonatan banggi mǝ-bwali-wi agirmunǝo male ama, <<Yiu, ɓǝ̀ sǝm yàl aban ká a kàttì mala amǝ'ɗwanyi-kasǝ-ɓatau man. Earka Yahweh nǝ̀ pàktúró ace sǝm; kǝgir pà kàm nǝ̀ tamsǝ Yahweh arǝ amsǝban, ko nǝ aɓwana pas ko nǝ aɓwana kpokyak ɗàng.>> 7 Mǝ-bwali-wi agirmunǝo male ne wi ama, <<Pàk gìr mǝnana nda a ɓabumo ka. Kyane, sǝ sǝni, mǝ nda atò, kǝla mǝnana ɓabumo twali ka.>> 8 Jonatan banggi wi ama, <<Sǝni, sǝm nǝ̀ yàlé ace ká a ban amǝ'Filisti, sǝ sǝm nǝ̀ pusǝ rǝ sǝm ɓǝà sǝn sǝm. 9 Ɓǝ̀ à bangga sǝm ama, <Wu kúndǝô sheɓǝ̀ sǝm yina aban wun ngga,> pǝlǝa sǝm nǝ̀ cam pikǝr abanì, pà sǝm nǝ̀ ká abania ɗàng. 10 Sǝama ɓǝ̀ à bangga sǝm ama, <Wu yiu aban sǝm ngga,> pǝlǝa sǝm nǝ̀ ká, acemǝnana Yahweh pània a ɓabù sǝm. Mǝno ka nda gìr'lǝmdǝa aban sǝm ama Yahweh pània a ɓabù sǝm.>>
11 Lang à lǝmdǝ ɓamuria yià kǝm aban amǝ'lwa a kàttì mala amǝ'Filisti ka, amǝ'Filisti bang ama, <<Wu sǝni, amǝ'Ibǝru nako à kǝ purki aɓalǝ atūli mǝnana à sǝmbǝrǝki kam ngga.>> 12 Pǝlǝa à tunǝ Jonatan andǝ mǝ-bwali-wi agirmunǝo ama, <<Wu yiu kani, sǝm nǝ̀ lǝmdǝa wun gìr arǝ wun.>> Pǝlǝa Jonatan ne mǝ-bwali-wi agirmunǝo ama, <<Yiu atàm. Yahweh túrnia a ɓabù Isǝrayila.>> 13 Pǝlǝa Jonatan kundǝkio amur abui andǝ akusǝi, eau aban ká aban amǝ'Filisti, sǝ mǝ-bwali-wi agirmunǝo ka nda atè. Jonatan wal-lú amǝ'Filisti mǝnana à nda aɓadǝmbi ka, sǝ mǝ-bwali-wi agirmunǝo gbal ka, wal-lú amana àkǝ yiu nǝ nzǝmia ka. 14 Aɓa je-munǝo mǝdǝmbe man ngga, Jonatan andǝ mǝ-bwali-wi agirmunǝo wal-lú aburana kǝla lumi-ɓari, a patal mǝnana tangŋa male na kǝla mita lumi-ɓari ka.
15 Sǝ ɓangciu bwal amǝ'Filisti mǝnana kat à nda a kàttì ka, andǝ amǝnana à nda a patal ka, andǝ amǝ'lwa malea mǝnana kat à tamsǝia ace yalban ngga, andǝ anggǝsan mala amǝ'tǝllìban; rǝia ɓǝla atàcau mala ɓangciu, sǝ nzali gǝggǝli. Mǝnia yì ɓangciu ka pur nǝban Ɓakuli.
16 Amǝ'yalban mala Sawul a Gibiya, a bu-nzali Benjami soa-mǝsǝia, sǝ à sǝni ka, ɓwabundǝa mala amǝ'lwa mala amǝ'Filisti na aban mesǝki arǝ abuban ɗàngɗáng. 17 Pǝlǝa Sawul banggi aɓwana mǝnana à nda atè ka ama, <<Wu ɓal amǝ'lwa ace mǝnana ɓǝ̀ sǝm súrǝ̀ ɓwa mǝnana pa kani raka.>> Lang à ɓalkiban ngga, Jonatan andǝ mǝ-bwali-wi agirmunǝo male ka à pà abanì ɗàng. 18 Osso Sawul ne Ahija ama, <<Yinǝ Akwati Kùrcau mala Ɓakuli kani.>> A pwari mǝno ka, Akwati Kùrcau mala Ɓakuli ka, nda aban amǝ'Isǝrayila.†14:18 <<Yinǝ Akwati Kùrcau mala Ɓakuli kani.>> A pwari mǝno ka, Akwati Kùrcau mala Ɓakuli ka, nda aban amǝ'Isǝrayila. Ko Osso Sawul ne Ahija ama, <<Yinǝ efot, ace ɗibancau aban Ɓakuli amur gìr mǝnana sǝm nǝ̀ pàk.>> A pwari mǝno ka, Ahija oasǝna efot arǝì, sǝ nda aban came aɓadǝm amǝ'Isǝrayila. 19 Lang Sawul na aban nacau nǝ pǝris ka, zùrǝì mǝnana aɓa kàttì mala amǝ'Filisti ka lidǝmba arǝ gulkio. Nda Sawul ne pǝris ama, <<Nying buo.>>‡14:19 <<Nying buo.>> Ko <<Nying buo arǝ efot (Pur 28:6-30.) Kǝa lidǝmba nǝ jeki amǝsǝtali-gǝna mǝnana arǝ efot, yì muna daura-múrɓì mǝfele mala Pǝris Mǝgule ka, ace súrǝ̀ nê mala Ɓakuli ɗàng.>>
20 Pǝlǝa Sawul andǝ amǝ'lwa mǝnana kat à nda atè ka ramba abanɓwáná, sǝ à pur ace munǝo. §14:20 Ɓalli gbal aɓa: Akas 7:22; 2Kpa 20:23.À kya kum amǝ'Filisti aɓa zùrǝì mǝgule, aban wal-lú rǝarǝia nǝ anggeabyau malea. 21 Amǝ'Ibǝru mǝnana à sanna à o atà amǝ'Filisti a kàttì malea ɗiɗyal ka, à nyare à yi kpapi ɓamúrià atà amǝ'Isǝrayila mǝnana à nda atà Sawul andǝ Jonatan ngga. 22 Lang amǝ'Isǝrayila mǝnana à sǝmbǝrǝki rǝia aɓa nzali múr ankono mala Ifǝrem ok ama amǝ'Filisti ɓangŋǝna ka, yìa gbal ka à lo pǝrtea nǝ munǝo. 23 Nda Yahweh amsǝ Isǝrayila a pwari mǝno, sǝ munǝo mesǝe kya kúti aban ká dǝmba nǝ Bet-Aven.
24 Amǝ'Isǝrayila kùtí aɓa gandǝrǝu a pwari mǝno ka, acemǝnana Sawul tsǝ̀ngŋǝ̀nà aɓwe aɓata kángìr ama, <<Ɓǝ̀ suban sulǝ amur ɓwa mǝnana lì girlina yalung bà pwarikpǝra ka, she ɓǝ̀n mbwena aɓiam-mǝbura akúnì ka.>>Acemani ka, kǝ ɓwa ateà tsǝk kǝ girlina a kúní ɗàng. 25 Lang amǝ'lwa puppup yiu aɓa ɓè ndà-nggun ngga, à kum mur-nyi kàm arǝ abân amur nzali. 26 Sǝ lang à kùtí aɓalǝ anggunì ka, à sǝn mur-nyi aban surkio, sǝ kǝɓwa lǝmdǝ buì je ama nǝ̀ kánǝi a kúni ɗàng, acemǝnana aɓwana ɓanggi súbanì.
27 Jonatan ngga, ok cau mala kángir mǝnana tárrí tsǝk aɓwana à kán ngga ɗàng. Acemani ka, lǝmdǝ kún gara male mana a buì ka, oasǝi aɓa ntòngŋò-nyì, ɗàrǝ́ mur-nyi sǝ lì. Anzǝm mana lìnì ka, kum bǝsa rǝcandǝa. 28 Pǝlǝa ɓeɓwa atà amǝ'lwa banggi wi ama, <<Tárró tsǝk amǝ'lwa à kángìr nǝ nggea kána mǝcandǝe ama, <Ɓǝ̀ suban sulǝ amur ɓwa mǝnana lì girlina aɓa pwari man yalung ngga.> Nda gìr mǝnana tsǝa sǝ amǝ'lwa yauwiki nǝ nzala ka.>> 29 Jonatan ne wi ama, <<Tárrám tsǝ̀ngŋǝ̀nà aɓwana aɓa tanni. Ida, wu sǝn rǝcandǝa mǝno nyar arǝàm atàcau mala mur-nyi mǝnia bǝti ǝn oê a kunam ngga. 30 Ɓǝ́ gìrnî ɓoarna kutini man ɓǝ̀ amǝ'lwa lina gìr mǝnana nǝ̀ karǝia yalung aɓa girlina mana à kum aɓalǝ agǝna-lwa mala aɓia-mǝbura ka. Ɓǝ́ alú mǝnana à wal atà amǝ'Filisti ka kutini man.>>
31 A pwari mǝno ka, amǝ'Isǝrayila wal amǝ'Filisti tite a Mikmash kya pur a Aijalon. Sǝ à yauwiki kǝ̀rkǝ́r nǝ nzala. 32 Nda amǝ'lwa fàkìfákya amúr gǝna-lwa, sǝ à bwalki anzur, andǝ andá, andǝ amuna-ndá, à pwangi-myalia akǝ banì sǝ à *14:32 Ɓalli aɓa: Pǝris 3:17.shak nyamia andǝapwale. 33 Pǝlǝa ɓeɓwa banggi Sawul ama, <<Sǝni, aɓwana nia à kǝ̀ pàkkî Yahweh cauɓikea nǝ shak nyama nǝ nkila arǝì ka.>> Sǝ Sawul na ama, <<Wun kat wu lǝmdǝna ɗwanyi domǝsǝcau; wu ɗǝnggǝliki tali mǝgule kani abanam.>> 34 Pǝlǝa nea wia ama, <<Wu mesǝ aɓalǝ aɓwana, wu banggia wia ama, <Koyan atà wun ngga, wu yinǝàmnǝ andá andǝ anzur ma'wun kani. Wu pwangi-myalia kani sǝ wu shea; sǝama wu kǝa pàkkî Yahweh cauɓikea nǝ shak nyama nǝ nkila arǝì ɗàng.> >> Nda yià kat à yinǝ andá andǝ anzur malea a buia nǝ dù mǝno, sǝ à pwangi-myalia abanì.
35 Pǝlǝa Sawul ɓakkî Yahweh gyangŋan. Mǝnia ka nda gyangŋan mǝdǝmbe mana ɓakkî Yahweh ka.
36 Pǝlǝa Sawul banggi amǝ'lwa male ama, <<Ɓǝ̀ sǝm kya loasǝtà amǝ'Filisti nǝ du sǝ ɓǝ̀ sǝm pwan gǝna-lwa ba kwaro mala bân; ɓǝ̀ sǝm wal-luia kat.>> Pǝlǝa à eari wi ama, <<Pàk gìr mǝnana a sǝni nda ɓoaro kutibanì ka.>> Sǝama pǝris ne wi ama, <<Came ɓǝ̀ sǝm ɗì Yahweh peatu.>>
37 Nda Sawul ɗì Ɓakuli ama, <<Mǝ kyan nǝ munǝo arǝ amǝ'Filisti le? Awu nǝ túriá a ɓabu Isǝrayila le?>> Sǝama Ɓakuli pe wi eare a pwari mǝno ka ɗàng. 38 Pǝlǝa Sawul banggi amúrû mala amǝ'lwa ama, <<Wu yiu kani kat, ace mǝnana ɓǝ̀ sǝm súrǝ̀ cauɓikea mǝnana à pè yalung ngga. 39 Mbak-kàngkàng Yahweh, mǝ'akmúr Isǝrayila nakam ngga, ɓwa mǝnana kat à kumi nǝ cau ka, dumǝna púp nǝ̀ wú, ko ɓǝ̀ muna-ɓwabura mem Jonatan na ka.>> Sǝama kǝɓwa atà aɓwana kat na kǝ cau ɗàng. 40 Pǝlǝa Sawul banggi amǝ'Isǝrayila ama, <<Wun kat ka, wu cam kanó sǝ mim sǝnǝ Jonatan ngga, sǝm nǝ̀ cam kani.>> À eari wi ama, <<Pàk gìr mǝnana a sǝni nda ɓoarô ka.>> 41 Pǝlǝa Sawul na ama, <<We Yahweh, Ɓakuli mala Isǝrayila, palang sǝ a pè guro mò eare yalung ɗàng? †14:41 Ɓalli gbal aɓa: Ɓal 27:21; 1Sam 28:6.Ɓǝ̀ mim ko muna-ɓwabura mem Jonatan, nda mǝnana pàk man yì cauɓikea ka, pa eare nǝ Urim; sǝ ɓǝ̀ aɓwana mô, amǝ'Isǝrayila na à pàk man yì cauɓikea ka, pa eare nǝ Thummim.>> Pǝlǝa bwal-shishar kpa amur Sawul andǝ Jonatan, sǝ aɓwana ka à auwa. 42 Pǝlǝa Sawul bang ama, <<Wu bwal-shishar anrem sǝnǝ muna-ɓwabura mem Jonatan.>> Sǝ bwal-shishar kpa amur Jonatan.
43 Pǝlǝa Sawul ɗì Jonatan ama, <<Banggam gìr mǝnana a pàk ka!>> Jonatan ne wi ama, <<Ən oasǝ kún gara mana nda a buam ngga aɓa mur-nyi sǝ ǝn oê a kunam. Mǝ ndya ka; mǝ nǝ wǔ.>>
44 Pǝlǝa Sawul banggi Jonatan ama, <<Ɓǝ̀ Ɓakuli wal-luim, ɓǝ̀ à wal-luio raka!>>
45 Sǝama amǝ'lwa ne Sawul ama, <<Palang sǝ à nǝ̀ wal-lú Jonatan, mǝnana Ɓakuli paktúró nǝi sǝ sǝm kum mǝnia yì limurǝm mǝgule a Isǝrayila ka? Pà nǝ̀ pa anggo ɗàng! Mbak-kàngkàng Yahweh nakam ngga, ko nyang mwashat a ɓamur Jonatan pà nǝ̀ kpa a nzali ɗang. Gìr mǝnana pè yalung ngga, Ɓakuli na mǝnana bwali wi kam ngga.>> Nda amǝ'lwa man amsǝ Jonatan, à wal-luí raka.
46 Pǝlǝa Sawul nying pǝrta amǝ'Filisti, sǝ amǝ'Filisti nyar a bu-nzali malea ka.
47 Anzǝm mǝnana Sawul dumǝna murǝm mala Isǝrayila ka, lwa-lwa arǝ aɓi-mǝbura a koya buì: amǝ'Mowap, andǝ amǝ'Amon, andǝ amǝ'Edom andǝ amurǝma mala Zoba, andǝ amǝ'Filisti. Koya ban na Sawul wari a munǝo ka, kǝ kum limurǝm. 48 Sawul munǝ munǝo mala ɓwaburaɓwa, sǝ gandǝ amǝ'Amalek. Amsǝ amǝ'Isǝrayila a bù aɓwana mana à yinǝ munǝo arǝia ka.
Amǝɓala mala Sawul
49 Amuna-burana mala Sawul ka, à nda ka Jonatan, andǝ Ishvi, sǝ Malkishuwa; sǝ ndanǝ amuna-mamǝna ɓari; mǝgule atea ka nda Merap, sǝ mǝkyauwe nda Mikal. 50 Mālá Sawul nda Ahinowam, ɓoarnsarile Ahima'az. Mǝ'sàrǝ̀ban amur amǝ'lwa mala Sawul ka, nda Abna muna-ɓwabura mala Ner, kina Sawul. 51 Tár Sawul ka nda Kish; sǝ Ner yì tár Abna ka, nda muna-ɓwabura mala Abiyel.
52 Sawul munǝ munǝo mǝcandǝe arǝ amǝ'Filisti aɓa do-yilǝmu male kat. Nda gìr mana tsǝa sǝ akoya pwari sǝ kum ɓwabura mǝnana ndanǝ rǝcandǝa andǝ mǝsǝkàng-kàngŋa ka, nǝ̀ oasǝ ɓwe aɓalǝ amǝ'lwa male.
*14:3 14:3 a buì ko arǝì
†14:18 14:18 <<Yinǝ Akwati Kùrcau mala Ɓakuli kani.>> A pwari mǝno ka, Akwati Kùrcau mala Ɓakuli ka, nda aban amǝ'Isǝrayila. Ko Osso Sawul ne Ahija ama, <<Yinǝ efot, ace ɗibancau aban Ɓakuli amur gìr mǝnana sǝm nǝ̀ pàk.>> A pwari mǝno ka, Ahija oasǝna efot arǝì, sǝ nda aban came aɓadǝm amǝ'Isǝrayila.
‡14:19 14:19 <<Nying buo.>> Ko <<Nying buo arǝ efot (Pur 28:6-30.) Kǝa lidǝmba nǝ jeki amǝsǝtali-gǝna mǝnana arǝ efot, yì muna daura-múrɓì mǝfele mala Pǝris Mǝgule ka, ace súrǝ̀ nê mala Ɓakuli ɗàng.>>
§14:20 14:20 Ɓalli gbal aɓa: Akas 7:22; 2Kpa 20:23.
*14:32 14:32 Ɓalli aɓa: Pǝris 3:17.
†14:41 14:41 Ɓalli gbal aɓa: Ɓal 27:21; 1Sam 28:6.