37
Yakupu andǝ amuna-burana male
1 Yakupu lidǝmba nǝ do a nzali Kan'ana, nzali mǝnana tárrí duk kam ɗiɗyal ka.
2 Mǝnia ka nda cau amur ɓala mala Yakupu.
Yisǝfu, mǝlagga aɓa lum bwamdǝ tongno-nong-ɓaria pǝlǝa male ka, nda ban yál agir andǝ amǝgule. Amǝgule mǝnia ka à nda ka amuna-burana mala Bilha andǝ Zilpa, amālá tárrí. Yisǝfu kǝ yinǝi tárrià cau mǝɓane amúrià.
3 Isǝrayila, yì Yakupu ka earce Yisǝfu kútì acilia amuni kat, acemǝnana à ɓǝli wi Yisǝfu aɓa e male. Swàrî Yisǝfu nggea-daura mǝ'ɓoarjamnì. 4 Lang amǝ'eambi sǝni tárrià earce kútiǎ kat ka, pǝlǝa à twal ɓinǝmǝsǝì. À gandǝ ne kǝcau mǝɓuɓɓuki ani ɗang.
Alorǝo mala Yisǝfu
5 Ɓè du nakam Yisǝfu lòrǝo, sǝ lang ne amǝ'eambi lòrǝê ka, kara à nyare à ɓinǝmǝsǝì kàm kpǝm. 6 Nea wia ama, <<Wu kwakikir wun arǝ mǝnia yì lòrǝo ǝn lorǝ ka, pé: 7 Lang ǝn loasǝ mǝsǝàm ngga, ǝn sǝni, sǝm nda a ɓaban aban kùrki akúnò mǝssa, kara kùnò mǝssa mem lo cam nǝ came. Sǝ akúnò ma'wun lo à kàrì mem aɓalǝu sǝ à kùndǝi wi.>>*37:7 Ɓalli aɓa: Tite 42:6,9; 43:26; 44:14.
8 Amǝ'eambi pǝlǝa à pǝlǝi wi ama, <<A sǝne mò ka awu nǝ duk murǝm amur sǝm, ko ana raka awu nǝ duk gbani ma'sǝm le?>> Nyare à ɓinǝmǝsǝì kàm kpǝm ace lòrǝo male andǝ acau mǝnana na ka.
9 Nyare lòrǝ ɗǝm, pǝlǝa nea amǝ'eambi ama, <<Ɓè lòrǝo nya ɗǝm ǝn lorǝ ka, wu kwakikir wun. Mǝnia yalung ngga, pwari andǝ zongŋo sǝ anlero lum-nong-mwashat kùndǝó a ɓadǝmbam.>>
10 Mǝnia ka ne tárrí andǝ amǝ'eambi, sǝ tárrí sà'arǝì ama, <<Ya ulang lòrǝo nda mǝna ka? A nda rǝ na ama nggò, sǝ mim, sǝ amǝ'eambo sǝm nǝ̀ yia ɓungio a nzali a ɓadǝmbo?>> 11 Amǝ'eambi kara à mwar arǝì, sǝ mala tárrí ka bwal cê kǝ ɗenyi nǝi a bumi.†37:11 Ɓalli gbal aɓa: Atúró 7:9.
12 Ɓè pwari ka, amǝ'eam Yisǝfu wari a yál adomwan mala agirkusǝu mala tárrià a Shekem. 13 Yakupu ne Yisǝfu ama, <<Amǝ'eambo na aban yál adomwan mala agirkusǝu a Shekem. Yiu mǝ nǝ túrǒ abania.>>
Pǝlǝa ne tárrí ama, <<Mǝ ndya ka.>>
14 Tárrí ne wi ama, <<Kyan pé, kya sǝntà amǝ'gulio, ko yia andǝ adomwan ngga à nda jam, sǝ wu nyare wu yi banggàm.>> Nda tárrí tsǝkte sǝ ɗeki a ɓangŋaban Hebǝron, pǝlǝa bwal njar aban o.
Lang Yisǝfu yi bik Shekem ngga, 15 ɓè ɓwabura sǝni nda aban sokkikuni a ɓabondo sǝ ɗì ama, <<Mana a alkiyite le?>>
16 Yisǝfu eari wi ama, <<Mǝ nda rǝ alta amǝ'eambam. Ida, ko a nǝ gandǝ banggàm ban mǝnana à kǝ yál adomwan mala agirkusǝu malea kàm ngga?>>
17 Ɓwabure ama, <<À nyingǝna ban mǝnia. Ən oea à bang ama à nǝ̀ o a Dotan.>> Nda Yisǝfu nying ban mǝno, kutio o nǝ̀ nggá kum amǝgule a Dotan ngga.
Amǝ'eam Yisǝfu me mak guro
18 Nda kuko aban ká, mǝsǝia kpa arǝì. Malaká bwal ɗang, à kurkunarǝia amurí ama à nǝ̀ wal-luí. 19 À ne arǝia ma, <<Wu sǝni, mǝ'lorǝki alorǝo man ngga ndya kǝ yiu ka! 20 Ɓǝ̀ yiu sǝm nǝ̀ yia wal-luí adyan, sǝ sǝm nǝ̀ túr luí aɓa ɓè tūli kani. Sǝm nǝ̀ na ama nyam-candǝa na bwali ka. Sǝm nǝ̀ sǝni ko lang sǝ lòrǝo male nǝ̀ yia lùmsǝó.>>
21 Ruben ongŋǝna mǝnia ka, ɓariki nǝ̀ amsǝi a ɓabuia. Nea wia ama, <<Ɓǝ̀ sǝm kǝa twal yilǝmi ɗàng. 22 Wu kǝa sukki nkila ɗàng. Wu túrí aɓa tūli-mùr mǝ'ime mǝnia kani a ɓabondo ka. Sǝama wu kǝa na ama wun nǝ̀ tsǝk bu wun arǝì, wun nǝ̀ tsǝki wi npenye ɗàng.>> Ruben ngga bang anggo ace mǝnana nǝ̀ amsǝ Yisǝfu a buia, nǝ̀ tasǝ takwari ɓǝ̀ nyare aban tárrí ka.
23 Lang Yisǝfu yi bwalǝna ban amǝ'eambi ka, kara à swárì wi nggea-daura male, yì nggea-daura mǝ'ɓoarjamnì male man arǝì ka. 24 Pǝlǝa à twali à túrí aɓa tūli. Tūlinì ka ɓālǝi na kpokǝrok; ɓālǝi ka mǝ'ime na.
25 À ɓuntea à do à nǝ̀ lìli, sǝ lang à loasǝ mǝsǝia ka, à sǝn amǝ'fuli nǝ akalakadambi malea, à tsaɗi atārǝia aban yiu; amǝ'Ishmayel na à pur nǝ Gilǝyat. Twalo mǝnana a nzǝm akalakadambi malea ka lùmsǝ nǝ muku agir mǝ'rǝmɓoarne, andǝ mùrú-hasǝa mǝ'rǝmɓoarne, andǝ myang mala wal rǝkwangya andǝ kwanban. À nda mur njargula à nǝ̀ kánǝia a Masar.
26 Yahuda ne amǝ'eambi ama, <<Mana sǝm nǝ̀ kúmô mǝnana ɓǝ̀ sǝm wal-lú mǝ'eam sǝm, sǝm sǝmbǝrǝ cè ka? 27 Ɓǝ̀ sǝm makkì amǝ'fuli mala amǝ'Ishmayel mǝno à kǝ yiu ka. Ɓǝ̀ sǝm kǝa tsǝki wi npenye ɗàng; kǝla yì ka nkila sǝm na ɗe andǝ nyam sǝm!>> Amǝ'eambi kara à earcau male.
28 Lang amǝ'Ishmayel, yia mǝnana amǝ'fuli mala nzali Midiyan na, à yiu à nǝ̀ kútí ka, amǝ'eam Yisǝfu nunni à pusǝì aɓa tūli, sǝ à makkia wia yì a kun gbatali boalo azǝrfa‡37:28 gbatali boalo azǝrfa: boalo mǝnia ka à kǝ kárǝ́ki dǝmbǝrya nǝ kārǝa. lumi-ɓari. Sǝ amǝ'fuli man twal Yisǝfu, à umnǝi a Masar.
29 Lang Ruben nyare wari a tūli, sǝ sǝni ka Yisǝfu pà kàm aɓalǝi raka, kara bwal daura male sannì.§37:29 kara bwal daura male sannì ko <<kara bumkiɗikea bwali kǝ̀rkǝ́r.>> 30 Nyare aban amǝ'eambi, sǝ na ama, <<Munê pa kàm a tūli ɗang! Lang sǝ mǝ nǝ pa ado?>>
31 Pǝlǝa à twal nggea-daura mala Yisǝfu, à pari aɓa nkila mala muna-mbul mǝnana à pwan-myali ka. 32 À twal nggea-daura mǝ'ɓoarjamnì mǝnia ka, à wari nǝi aban tárrià sǝ à banggi wi ama, <<Sǝm kum daura mǝnia ka a ɓabondo. Ida, pelǝki wu sǝni ko nggea-daura mala munio na.>>
33 Lang sǝni ka kara súrǝì sǝ bang ama, <<Daura mala munem na! Ɓè nyam-bondo walni shangni! Munem Yisǝfu ka nyam-bondo sangini!>>
34 Bumkiɗikea atàcau mala muni tsǝk Yakupu bwal daura male sannì, pǝlǝa oasǝ asanginagìr arǝì. Twal anongŋo pas nda ban ɓua ace muni. 35 Amuni amuna-burana andǝ amuna-mamǝna kat yiu abani à nǝ̀ giriki, sǝ yì ka ɓinǝ girikiban. Bang ama, <<Awo, mǝ nǝ ɓua munem mǝ nǝ wǔ mǝ o atè a Shewol.*37:35 Shewol ka nda ɓanza mala alú.>> Nda lidǝmba nǝ ɓua muni Yisǝfu ka.
36 Anggo ka amǝ'Midiyan amǝ'Fuli kya mangŋǝna Yisǝfu a Masar aban Potifa, ɓè mǝbuno mala Firona, murǝm Masar, gbani mala aɓwana-mǝgule mala amǝ'yáltà murǝm.
*37:7 37:7 Ɓalli aɓa: Tite 42:6,9; 43:26; 44:14.
†37:11 37:11 Ɓalli gbal aɓa: Atúró 7:9.
‡37:28 37:28 gbatali boalo azǝrfa: boalo mǝnia ka à kǝ kárǝ́ki dǝmbǝrya nǝ kārǝa.
§37:29 37:29 kara bwal daura male sannì ko <<kara bumkiɗikea bwali kǝ̀rkǝ́r.>>
*37:35 37:35 Shewol ka nda ɓanza mala alú.