41
Yisǝfu mǝngi ɓalǝ alorǝo mala Firona
1 Anzǝm mana pǝlǝa ɓari lùmsǝna ka, Firona murǝm Masar lòrǝ̀ ama cam a kún Nggeasala Nayel. 2 Aɓa lòrǝo male ka, sǝn andá tongno-nong-ɓari amǝ'nyange ɓùlɓùl, à pùr nǝ mùr sǝ à kǝ li bondo mǝpwale a kún nggeasala. 3 Pǝlǝa sǝn aɓea andá tongno-nong-ɓari, aman ngga amǝ'eamdǝke kwakǝɗak na. À pùr nǝ mùr à yi cam a kún nggeasala a nkanggari amǝ'nyange mǝno. 4 Kara andá amǝ'eamdǝke kwakǝɗak mǝnia shak amǝ'nyange ɓùlɓùl mǝno. Pǝlǝa mǝsǝ Firona sapî ntulo.
5 Ntulo nyare e, sǝ lòrǝ̀ ɗǝm; sǝni ka kuri-mǝssa mwashat nǝ amur-mǝssa tongno-nong-ɓari amǝɓoarne, amǝɓǝle aban gulo amurí. 6 Nǝnzǝ́mò ka nyare sǝn aɓea amur-mǝssa tongno-nong-ɓari amǝkwetǝke mǝnana gùngpi mala takuli imsǝia kaksǝkǝrak ka, à yi to. 7 Sǝ amur-mǝssa amǝkwetǝke mǝnia ka à yi myal amur-mǝssa amǝɓoarne, amǝɓǝle mǝno. Mǝsǝ Firona sak a ntulo sǝ yi sǝlǝ ama lòrǝo na.
8 Ban yi fana ka ɗenyicau mala Firona zurì, nda túrban ɓǝà tunǝ amǝ'pakki agir nggár andǝ amǝ'sǝlǝe mala nzali Masar. Firona nea wia alorǝo male, sǝ kǝ ɓwa ateà gandǝ mǝngi wi ɓalǝ alorǝo male ɗàng.
9 Pǝlǝa ɓwamǝgule mǝ'pa-girnùná mala Firona banggi Firona ama, <<Yalung ngga ɓalǝam kasǝna arǝ gatti mem. 10 A ɓè pwari mana kútí ka, bum Murǝm lúllô arǝ aguro male sǝ tasǝta sǝm a ndàkurban, mim sǝnǝ ɓwamǝgule mǝ'lurǝgìr, a ɓala mala ɓwamǝgule mala amǝ'yáltà murǝm. 11 A ɓè du mwashat koyan atà sǝm ngga lòrǝo, sǝ ɓalǝ alorǝe ka à nda ɗàngɗáng. 12 Ɓè mǝlagga ɓwa Ibǝru, guro mala ɓwamǝgule mǝ'yáltà murǝm nakam atà sǝm. Sǝm ne wi alorǝo ma'sǝm, sǝ mǝngia sǝm ɓalǝia. 13 Anggo sǝ yi lùmsǝó kǝla mǝnana bangga sǝm ngga: à nyesǝam a bantúró mem, sǝ mǝ'lurǝgìr ka à gyari a nggun.>>
14 Pǝlǝa Firona túrban ɓǝà kya pusǝ Yisǝfu aɓa ndàkurban ɓǝà yinǝi tsuk-tsuk. Sǝ anzǝm mana Yisǝfu mwana-mwâ ka, nggaɗi agir'ngūrǝì sǝ o a ɓadǝm Firona.
15 Firona ne Yisǝfu ama, <<Ən lorǝ lorǝo sǝ kǝ ɓwa gandǝ mǝngiàm ɓālǝi ɗàng. Sǝ ǝn ok ama ɓǝà nô lòrǝo ka, a kǝ gandǝ mǝngi ɓālǝi.>>
16 Yisǝfu pǝlǝì Firona ama, <<Mǝ nda ǝn pakkiyi ka ɗàng, sǝama Ɓakuli ka nǝ̀ mǝngio ɓá lòrǝo mô.>>
17 Firona ne Yisǝfu ama, <<Aɓa lòrǝo mem, ǝn sǝni ka, mǝ nda aban came a kún Nggeasala Nayel. 18 Ən sǝn andá tongno-nong-ɓari amǝ'nyange ɓùlɓùl, à puro a mùr sǝ à tita li bondo mǝpwale a kún nggeasala. 19 Nyare ǝn sǝn aɓea andá tongno-nong-ɓari amǝ'eamdǝke kwakǝɗak. Ən malaká sǝn ulang andá amǝ'ɓikijamnì kǝla amǝno a ɓè kǝban aɓa nzali Masar ɗàng. 20 Amǝnia yì aɓikina andá tongno-nong-ɓari amǝ'eamdǝke ka, à shak amǝ'nyange mǝno ǝn sǝnia a dǝmba ka. 21 Sǝ anzǝm mǝnana à shanŋǝnia ka, kǝ ɓwa pà nǝ̀ sǝlǝ ama à shangŋǝna amǝ'nyange mǝno ka ɗang, acemǝnana à ndakam akǝ banì kwakǝɗak. Pǝlǝa mǝsǝam sapî ntulo.
22 <<Aɓa lòrǝo mem ɗǝm, ǝn sǝni ka, kuri-mǝssa mwashat pusǝ amur-mǝssa tongno-nong-ɓari amǝ'ɓoarne mǝnana à ɓǝl gbatsǝkǝrak ka. 23 Nyare ǝn sǝni ɗǝm ngga aɓea amur-mǝssa tongno-nong-ɓari amǝkwetǝke yi puro. Amǝnia ka gùngpi ɓá pǝɗanban imsǝnia katsak. 24 Kara amur-mǝssa amǝkwetǝke mǝnia myal amǝɓoarne mǝno.
<<Ən banggi amǝ'pakki agir nggár lòrǝê, sǝ kǝ ɓwa ateà gandǝ mǝngiàm ɓālǝi ɗàng.>>
25 Pǝlǝa Yisǝfu ne Firona ama, <<Alorǝo mò ka à nda mwashat. Ɓakuli lǝmdǝnò gìr mǝnana kǝ earce pê ka. 26 Amǝno yì andá amǝ'nyange tongno-nong-ɓari ka, apǝlǝa tongno-nong-ɓari na, sǝ amur-mǝssa mǝɓoarne mǝno tongno-nong-ɓari ka, apǝlǝa tongno-nong-ɓari na. Alorǝè ka à nda mwashat. 27 Andá amǝ'eamdǝke mǝno tongno-nong-ɓari mǝnana à pur nǝnzǝ́mò, andǝ amur-mǝssa amǝkwetǝke mǝno gùngpi ɓá pǝɗanban tsǝia à wulì sǝ imsǝia ka, apǝlǝa tongno-nong-ɓari mala nzal-gula na. 28 Kǝ ndo kǝla mǝnana ǝn banggo ka, Murǝm: Ɓakuli lǝmdǝnò we Murǝm, gìr mǝnana ndo nǝ̀ pè ka. 29 Apǝlǝa tongno-nong-ɓari mǝnana Ɓakuli nǝ hatǝki nzali Masar nǝ girlina ka, à nda aban yiu. 30 Sǝ anzǝmi ka, nzal-gula nǝ̀ kpa aɓa nzali Masar aɓa pǝlǝa tongno-nong-ɓari, mǝnana nǝ̀ tsǝa à nǝ̀ lorǝce kume mala nzali Masar ka. Nzal-gulê nǝ̀ kiɗiki nzali Masar. 31 Nzal-gulê nǝ̀ ɓikipa mǝnana nǝ̀ tsǝa à nǝ̀ lorǝce hatǝki mala girlina a Masar. 32 À ɓǝsǝlǝò lorǝê kusǝ ɓari ace lǝmdǝ ama Ɓakuli kasǝna cê ama, mǝno nda gìr mǝnana zuku ka nǝ̀ kumban ngga.
33 <<Acemani ka, ɓǝ̀ Murǝm tàr ɓwa mwashat, mǝnana ndanǝ sǝlǝe andǝ sǝndǝmba ka, ɓǝ̀ tsǝì amur nzali Masar. 34 Ɓǝ̀ tsǝk aɓea aɓwana-mǝgule mǝnana à nǝ̀ nggǝ ak kāmbe mwashat aɓa tongno mala agirɓaban mǝnana à nǝ̀ kum aɓalǝ apǝlǝa tongno-nong-ɓari mala kum ɗǝmbo ka. 35 Ɓǝ̀ tsǝia ɓǝà ram girlina mǝnana kat à nǝ̀ kúmô aɓalǝ apǝlǝa mǝɓoarne mǝnana àkǝ yiu ka, sǝ ɓǝ̀ pea wia rǝcandǝa nǝ bu Murǝm ɓǝà tsǝk mǝsǝsa arǝ abah ace kum girlina a là, sǝ ɓǝà tsǝkir girlinê. 36 Mǝnia yì girlina ka à nǝ̀ tsǝì ace kum girlina mǝnana nǝ̀ karǝ aɓwana aɓalǝ apǝlǝa tongno-nong-ɓari mala nzal-gula mǝnana kǝ yiu amur nzali Masar ka. Anggo sǝ nzala pa nǝ̀ twalta aɓwana ɗàng.>>
Yisǝfu duk nggwamna mala nzali Masar
37 Firona andǝ amǝtè kat ka, à earnǝ cau mǝnana Yisǝfu banggia wia ka. 38 Firona pǝlǝa ɗì amǝtè ama, <<Yana sǝm nǝ̀ kúmô mǝnana nǝ̀ kútì ɓwa man, mǝnana Bangŋo mala Ɓakuli na aɓalǝi ka?>>*41:38 Ɓalli gbal aɓa: Pur 31:3; 35:31; Akas 6:34; 14:6; 1Sam 10:6; 16:13; Isha 11:2; Dan 5:14. 39 Pǝlǝa Firona ne Yisǝfu ama, <<Ɓakuli na lǝmdǝo mǝnia yì agir kat ka, kǝ ɓwa pà kàm ndanǝ sǝlǝe andǝ súrǝ̀gir kǝla we ɗang. 40 A nda mana mǝ nǝ tsǝo amur nzali mem ngga. Cau mǝnana pur a kuno ka, nda aɓwana mem nǝ̀ kpate ka. Kǝ mim Firona murǝm, nda mǝnana mǝ nǝ kútiǒ nǝ gulo ka.>>
41 Sǝ Firona ne Yisǝfu ama, <<Ado ka ǝn tsǝ́ngŋǝ̀nó a nda nggwamna amur nzali Masar kat.>> 42 Pǝlǝa Firona pusǝ gbalmo-gulo male mǝnana a munabuì ka, oasǝì Yisǝfu a munabuì, sǝ turì wi daura nggubyau-linǝn mǝ'ɓoarjamnì arǝì sǝ oasǝi wi nlang bolo-njengǝlan a myali. 43 Firona eamsǝi aɓa ɓaria waru-pǝr mala murǝm, sǝ à kǝ hamnǝi a ɓadǝmbi ama, <<Wu ɓunno amur ankūnǝ wun!>> Anggo sǝ tsǝì duk nggwamna amur nzali Masar kat.
44 Firona ne Yisǝfu ɗǝm ama, <<Mǝ nda murǝm, sǝ kǝɓwa pà nǝ̀ loasǝ bui ko nǝ̀ twal kusǝì a nzali man ɗang she nǝ cau mǝnana pur a kuno ka.>>
45 Pǝlǝa Firona tsǝki Yisǝfu lullǝu mala amǝ Masar ama, Zafǝnat-Panǝya,†41:45 Zafǝnat-Panǝya ka ɓālǝi nda <<Ɓakuli nacau sǝ cê pàngnǝ yilǝmu.>> sǝ pè wi Asenat,‡41:45 Asenat ka ɓālǝi nda <<Mala Ɓakuli.>> ɓoarnsarile Potifera, ɓè pǝris mala ndà-peri a nggea-là On, ɓǝ̀ duk māmí. Nda aɓwana zǝ̀kìce Yisǝfu aɓa nzali Masar kat.
46 Yisǝfu ka ndanǝ pǝlǝa lumi-tàrú sǝ tita túró a ban Firona murǝm Masar. Firona pè Yisǝfu túró a buì, sǝ pè wi gara ɓǝ̀ duk nggwamna amur nzali Masar kat.§41:46 Firona pè Yisǝfu túró a buì, sǝ pè wi gara ɓǝ̀ duk nggwamna amur nzali Masar kat. Ko Yisǝfu pǝlǝa nying ɓadǝm Murǝm sǝ twal gya mala pelǝki abân a koya buban mala nzali Masar kat.
47 Aɓalǝ apǝlǝa tongno-nong-ɓari mala ɗǝmbo ka, nzali pusǝ girlina kǝ̀rkǝ́r. 48 Sǝ aɓalǝ amǝno yì apǝlǝa ka, Yisǝfu ram girlina mǝnana à rì aɓa nzali Masar ka. A koya nggea-là ka, à so mǝsǝsa mǝnana à pusǝì arǝ aɓaban malea ka aɓalǝ abah. 49 À gwali mǝsǝsa kǝla sala mǝnana a kún nggeamùr ka, gandǝa Yisǝfu tamsǝ kārǝki gìr mǝnana aɓwana kǝ yinǝi ka. Girlina ramba à gandǝ ɓallè ɗàng.
50 Kaniama apǝlǝa mala nzala nǝ̀ yiu ka, Yisǝfu kum amuna-burana ɓari, mǝnana Asenat nsari mala Potifera, pǝris mala On ɓǝli wi ka. 51 Yisǝfu tsǝkî muna-dǝmba male lullǝu ama Manasa,*41:51 Manasa ka ɓālǝi nda <<ɓalǝam lorǝna.>> acemǝnana bang ama, <<Ɓakuli tsǝ́ngŋǝ̀nà ɓalǝam lorǝna tanni mem andǝ ɓala mala tárrám.>> 52 Ɓaria muna-ɓwabura ka, Yisǝfu tsǝki wi lullǝu ama Ifǝrem,†41:52 Ifǝrem ngga ɓālǝi nda <<do nǝ ɓǝlmuna.>> acemǝnana bang ama, <<Ɓakuli panam amuna a nzali tanni mem.>>
53 Apǝlǝa tongno-nong-ɓari mala hatǝki mala girlina a nzali Masar yiu a masǝlǝate, 54 sǝ apǝlǝa mala nzal-gula tite, kǝla mǝnana Yisǝfu bang ngga. Nzala kpa arǝ aɓea anzali kat, sǝ aɓa nzali Masar kat ka, girlina na kam kǝ̀rkǝ́r. 55 Lang nzala kútí arǝ amǝ Masar ka, à warinǝ ɓua malea aban Firona murǝm ace girlina. Firona murǝm banggia wia ama, <<Wu kya ban Yisǝfu, sǝ gìr mana kat bangga wun ngga, wu pè.>> 56 Lang nzala akinaban kat aɓa nzali ka, pǝlǝa Yisǝfu mǝngi abân tsǝk agirlina kat, sǝ makki amǝ Masar girlina, acemǝnana nzala ɓikina aɓa nzali Masar. 57 Aɓwana arǝ abân a bum ɓanza kat yiu a Masar ace kúr girlina aban Yisǝfu, acemǝnana nzala akina ɓanza kat.
*41:38 41:38 Ɓalli gbal aɓa: Pur 31:3; 35:31; Akas 6:34; 14:6; 1Sam 10:6; 16:13; Isha 11:2; Dan 5:14.
†41:45 41:45 Zafǝnat-Panǝya ka ɓālǝi nda <<Ɓakuli nacau sǝ cê pàngnǝ yilǝmu.>>
‡41:45 41:45 Asenat ka ɓālǝi nda <<Mala Ɓakuli.>>
§41:46 41:46 Firona pè Yisǝfu túró a buì, sǝ pè wi gara ɓǝ̀ duk nggwamna amur nzali Masar kat. Ko Yisǝfu pǝlǝa nying ɓadǝm Murǝm sǝ twal gya mala pelǝki abân a koya buban mala nzali Masar kat.
*41:51 41:51 Manasa ka ɓālǝi nda <<ɓalǝam lorǝna.>>
†41:52 41:52 Ifǝrem ngga ɓālǝi nda <<do nǝ ɓǝlmuna.>>