6
Ɗiban amur pwari Sabbat
(Matiu 12:1-8; Markus 2:23-28)
1 A ɓe pwari Sabbat, pwari usǝlǝo mala amǝ Yahudi, Yesu ar aɓalǝ aɓaban-mǝsa. Alaggana male kǝ harki kir mǝssa sǝ à kǝ bik a ɓabuia à kǝ she.*6:1 Ɓalli gbal aɓa: Nggur 23:25. 2 Aɓea amǝ Farisi bang ama, <<Palang sǝ wu kǝ pak gir mǝnana ɓoaro ɓǝa pe a pwari usǝlǝo raka?>>
3 Yesu earia wia ma, <<Wu malaká ɓal gir mǝnana murǝm Dauda pe, yi mǝnana yì andǝ aɓwana mana atè nzala walia ka re? 4 Mǝnana Dauda kutio a Nda mala Ɓakuli, twal bǝredi mǝfele, mǝnana nzongcau tsǝa ama kǝ apǝris na nǝmurǝia à nǝ̀ li ka, pǝlǝa li sǝ pe aɓwana mǝnana atè ka à li.>>†6:4 Ɓalli gbal aɓa: 1Sam 21:1-6; Pǝris 24:9.
5 Pǝlǝa Yesu nea wia ama, <<Muna mala Ɓwa ka Mǝtalabangŋo na amur Pwari Sabbat.>>
Ɓwa mǝnana buì wu ka
(Matiu 12:9-14; Markus 3:1-6)
6 A ɓe pwari Sabbat ɗǝm ngga Yesu kutio a Ndakpapi aban kanigir. Ɓè ɓwa nakam mǝnana buì mǝlì wu ka. 7 Amǝ Farisi andǝ amalǝm Nggurcau mala Musa camarǝ alta cau mǝnana à nǝ̀ tsǝki Yesu arǝì ka. À tsǝki wi mǝsǝu à nǝ̀ sǝni ko nǝ̀ twalban rǝkwana a pwari Sabbat, pwari usǝlǝo. 8 Sǝ Yesu ka súrǝ́nà rǝ ɗenyicau malea, pǝlǝa ne mǝbuwuna ama, <<Lo, yiu cam a ɓadǝm ɓwapǝndǝa kat.>> Nda lo came abanì. 9 Pǝlǝa Yesu nea wia ma, <<Ən nggǝ ɗì wun, mǝ ye na Nggurcau mala Musa eara sǝm ɓǝ̀ sǝm pè a pwari Sabbat? Ɓǝà pak mǝɓoarne le ko ɓǝà pak mǝɓane, ɓǝà amsǝ yilǝmu le ko ɓǝà kiɗiki?>>
10 Pǝlǝa sǝnia kàrìban kat sǝ ne mǝbuwuna ama, <<Sárǝ́ buo.>> Pǝlǝa sárǝ́ buì, kara buì sonzǝ àkǝ̀ banì. 11 Sǝama amǝ Farisi andǝ amalǝm Nggurcau mala Musa ka bumia lul kǝ̀rkǝ́r, à tita banggia rǝia gìr mǝnana à nǝ̀ pak nǝ Yesu ka.
Yesu tàr alaggana lum-nong-ɓari
12 Aɓalǝ anonggio mǝno ka, Yesu o a bum nkono nǝ̀ ká pàk hiwi. Bankwari aban hiwi a ban Ɓakuli. 13 Ban fana ka tunǝ alaggana male rambia pǝlǝa tàr lum-nong-ɓari mǝnana tunǝia ama amǝ'mishan ngga. 14 À nda ka
Shiman (mǝnana tsǝki wi lullǝu ama Bitǝrus ka),
andǝ Andǝru (mǝ'eam Bitǝrus),
andǝ Jemis,
andǝ Yohana,
andǝ Filip,
andǝ Batalomi,
15 andǝ Matiu,
andǝ Toma,
andǝ Jemis (muna mala Alfiyus),
andǝ Shiman (mǝnana à tunǝki ama ɓwa mana earkiyi ace la male raka),
16 andǝ Yahuda (muna mala Jemis),
sǝ Yahuda Iskariyoti (mǝnana yi kúrkúró nǝ Yesu ka).
Aɓwana ok cau mala Yesu
sǝ twalia wia ban arǝkwana.
sǝ twalia wia ban arǝkwana.
(Matiu 4:23-25)
17 Lang à sùlǝ́nì múr nkono ka, Yesu yi came a ɓe palban. Aɓea alaggana male ndakam pas aban rambǝa. Aɓwabundǝa pas mǝnana à purkio aɓa nzali Yahudi, andǝ Urǝshalima andǝa mǝnana a bu-nzali mala amǝ Taya andǝ Sidon mana a kun nggeamùr ka, à ndakam gbal. 18 À yiu ace ok cau male andǝ kum sonzǝban mala arǝkwana malea. Amǝnana gbal akukwar kǝ pea wia tanni ka, akukwar purî rǝia kat. 19 Aɓwana kat ɓariki ama à nǝ̀ je rǝì, acemǝnana rǝcandǝa kǝ puro arǝì kǝ sonzǝia kat.
Tsǝkbu andǝ caukwanban
(Matiu 5:1-12)
20 Yesu loasǝ mǝsǝì sǝn amǝtè sǝ nea wia ama:
Wu ndanǝ tsǝkbu
mala Ɓakuli
wun amǝ'tǝ̀r,
acemǝnana Domurǝm
mala Ɓakuli ka
ma'wun na.
21 Wu ndanǝ tsǝkbu
mala Ɓakuli,
yì wun mǝnana wu
kǝ ok nzala ado ka,
acemǝnana à nǝ̀
ɗǝmsǝ wun.
Wu ndanǝ tsǝkbu
mala Ɓakuli,
wun man wu kǝ
ɓua ado ka,
acemǝnana wun nǝ̀
ngga oalo.
22 Wu ndanǝ tsǝkbu
mala Ɓakuli,
wun mana ɓwapǝndǝa
kǝ ɓinǝ mǝsǝ wun,
à kǝ tar wun
kǝla amǝɓane,
à kǝ sanggi wun,
à kǝ tunǝa wun
ɓealɓikea, atàcau
mem ngga!‡6:22 Ɓalli gbal aɓa: 1Bit 4:14.
23 Wu pak bumpwasǝa a mǝno yì pwari ka, wu yalke nǝ banɓoarnado, acemǝnana a kùli ka tangnakusǝ wun ngga mǝgule na. Anggo sǝ atárrià pakki amǝ'ɓangnǝa mala Ɓakuli.§6:23 Ɓalli gbal aɓa: 2Kpa 36:16; Atúró 7:52.
24 Sǝa ma caukwanban
na nǝ wun,
wun amǝkume,
acemǝnana wu angŋa
dǝmba wu kumǝna
ma'wun yì girikiban!
25 Caukwanban na nǝ wun
mǝnana wu ɗǝmna ado ka,
acemǝnana nzala
nǝ̀ wal wun.
Caukwanban na nǝ wun
mana wu kǝ oal ado ka,
acemǝnana wu nǝ̀ keban,
wu nǝ̀ ɓua.
26 Caukwanban na nǝ wun
mǝnana koyan ngga
kǝ ɓwangsǝ wun ngga,
acemǝnana anggo sǝ akeâ
a pwarian ɓwangsǝ
amǝ'ɓangnǝa mǝ'nyir nì.
Wu earce aɓi wun amǝbura
(Matiu 5:38-48; 7:12a)
27 Sǝama ǝn nggǝ bangga wun, wun mǝnana wu kǝ oem ngga: Wu earce aɓiwun amǝbura, aɓwana mǝnana à kǝ ɓinǝmǝsǝ wun ngga, wu pakkia wia mǝɓoarne. 28 Aɓwana mǝnana à kǝ su wun ngga, wu tsǝkia wia bu. Aɓwana mǝnana ce wun kǝ shiria ka, wu pakkia wia hiwi. 29 Ɓǝ̀ ɓwa kweo a takiro ka, pǝlǝi wi ɓe takiro gbal. Sǝ ɓǝ̀ ɓwa ak nggea daura mo a rǝo ka, ce a ginǝì wi ɓǝ̀ twal muna-daura mo ɗang. 30 Ɓwa mǝnana kat zǝmbǝo ka, pe wi. Sǝ ɓǝ̀ koyan twalgir mǝnana mona ka, kǝa na ama a nǝ é ɗang. 31 Pakki aɓwana gir mǝnana a kǝ earce ama ɓǝa pakko ka.*6:31 Ɓalli gbal aɓa: Mat 7:12.
32 Sǝ ɓǝà aɓwana mǝnana à kǝ earce wun, à nda wu earki cea ka, ya tsǝkbu nda wun nǝ̀ kùmô aɓalǝi? Ko nggearǝ <<amǝ'cauɓikea>> ka à kǝ earce aɓwana mǝnana amǝ'earcea na ka. 33 Sǝ ɓǝ̀ kǝ aɓwana mǝnana à kǝ pakka wun pepè, à nda wun nǝ̀ pakkia wia mǝɓoarne ka, ya tsǝkbu nda wun nǝ̀ kùmô aɓalǝi? Ko nggearǝ <<amǝ'cauɓikea>> ka anggo sǝ à kǝ pa. 34 Sǝ ɓǝ̀ aɓwana mǝnana wu pākia wia tangna ka, à nda kǝ amǝnana wu kǝ tsǝkɓalǝ wun arǝia ama à nda à nǝ̀ gandǝ mbwe wun tangnê ka, ya tsǝkbu nda wun nǝ̀ kùmô aɓalǝi? Ko nggearǝ <<amǝ'cauɓikea>> ka à kǝ peâ <<amǝ'cauɓikea>> tangna acemǝnana ɓǝà yi mbwea kat gìr mǝnana à pa ka. 35 Wun ngga, wu earce aɓiwun amǝbura, wu pakkia wia mǝɓoarne. Wu pea wia tangna, sǝ wu kǝa tsǝkɓalǝu ama à nǝ̀ mbwe wun ɗàng. Sǝ tangnakusǝ wun nǝ̀ gulo, sǝ wun nǝ̀ duk amuna mala Tár wun Ɓakuli mǝnana Karban nǝ Gulo kat ka. Acemǝnana yì ka, kǝ lǝmdǝ ɓwamuru male, ko aban amǝtǝmbu andǝ amǝ'ɓealɓikea. 36 Wu duk amǝ sǝn mǝsǝswatǝr, kǝla mǝnana Tár wun ngga ndanǝ mǝsǝswatǝr ka.
Wu kǝa tsǝki kǝɓwa cau
arǝì ɗang
arǝì ɗang
(Matiu 7:1-5)
37 Wu kǝa wu sǝn cauɓikea mala aɓwana ɗang, sǝ wun gbal ka à pà nǝ̀ sǝn cauɓikea ma'wun ɗàng. Wu kǝa ɓashi aɓwana ɗàng, sǝ à pà nǝ̀ ɓashia wun gbal ɗàng. Wu twalbani, sǝ à nǝ̀ twala wun banì. 38 Wu pǎ, sǝ à nǝ̀ pà wun gbal. Kārè mǝɓoarne mǝnana à pàrrí, sǝ à dǝkǝri kǝ sukki ka, nda à nǝ̀ solǝa wun ngga. Acemǝnana tasau mana wu kārǝia aɓwana nǝi ka, kǝ nda à nǝ̀ kārǝa wun nǝi ka.
39 Yesu nyare nea wia mǝnia yì kanicau ka:
Nte nǝ̀ gandǝ bwalì nte gara le? Yia kǝm ngga à pà nǝ̀ kpa a tūli re?†6:39 Ɓalli gbal aɓa: Mat 15:14. 40 Mǝ'eaulǝki gìr ka kútí malǝm male ɗàng. Sǝ ɓwa mǝnana à kanǝnì wi gìr pepè ka, nǝ̀ pa kǝla malǝm male.‡6:40 Ɓalli gbal aɓa: Mat 10:24,25; Yoh 13:16; 15:20.
41 Palang sǝ mǝsǝo ueo arǝ kǝkar mǝnana a mǝsǝ ɓio ka, sǝ a tsǝkiro arǝ gbǝlang nggun mǝnana a mò yì mǝsǝu ka ɗàng? 42 Palang sǝ awu nǝ ne mǝ'eambo ama, <<Mǝ'eambǝam, came mǝ pyaupo kǝkar mǝnana a mǝsǝo ka,>> yi mǝnana a gandǝ sǝn gbǝlang nggun mana a mò yì mǝsǝu raka? We mǝ'swarki ɓamuru! Pusǝ gbǝlang nggun mǝnana a mǝsǝo ka peatu, sǝ a nǝ gandǝ sǝnban pepè mǝnana a nǝ pyau kǝkar mǝnana a mǝsǝ ɓio ka.
À kǝ súrǝ̀ nggun arǝ ɓǝle
(Matiu 7:16-20; 12:33-35)
43 Nggun mǝɓoarne pà nǝ̀ pusǝ ɓǝle mǝɓane ɗàng. Sǝ nggun mǝɓane pà nǝ̀ pusǝ ɓǝle mǝɓoarne gbal ɗàng. 44 Koya nggun ngga à kǝ súrǝì arǝ ɓǝle. Aɓwana kǝ tūki ɓǝla-vwari arǝ nggun-zwe ɗang, ko ɓǝla-nɓau aɓalǝa ankwarki ɗàng. 45 Ɓwa mǝɓoarne ka, mǝɓoarne mǝnana lùmsǝ ɓabumi ka, nda kǝ puro a kúni ka. Sǝ ɓwa mǝɓane ka kǝ pusǝ mǝɓane mǝnana lùmsǝ ɓabumi ka. Gìr mǝnana lùmsǝ ɓabum ɓwa ka, nda kǝ pur a kúni ka.§6:45 Ɓalli gbal aɓa: Mat 12:33,34.
Kanicau arǝ amǝɓa ɓari
(Matiu 7:24-27)
46 Ace mana sǝ wu kǝ tunǝam ama, <<Mǝtalabangŋo, Mǝtalabangŋo,>> sǝ wu kǝ pak gìr mǝnana ǝn bangga wun ngga ɗàng? 47 Ɓwa mǝnana kǝ yiu abanam, kǝ kwakikiri arǝ cau mem, sǝ kǝ tsǝi aɓa túró ka, mǝ nǝ lǝmdǝa wun lang sǝ ɓwe pa. 48 Yì ka, nda kǝla ɓwa mǝnana nǝ̀ ɓak ɓala male ka, tǝm tūli mǝlime, sǝ kwakita kusǝɓǎ amur tali. Lang mùr longŋa yiu akiban ngga, mùrɓangŋa yi wal ɓǎ man, sǝ ko dǝurǝ ɗang, acemǝnana à kwákítè amur tali. 49 Sǝ ɓwa mǝnana ok cau mem sǝ tsǝi aɓa túró raka, nda kǝla ɓwa mǝnana ɓak ɓala amur sala, ko tǝm kusǝì raka. Lang mùrɓangŋa yi wal mǝnia yì ɓala ka, kara ɓala kanggia kpa gbǝrǝrǝm.
*6:1 6:1 Ɓalli gbal aɓa: Nggur 23:25.
†6:4 6:4 Ɓalli gbal aɓa: 1Sam 21:1-6; Pǝris 24:9.
‡6:22 6:22 Ɓalli gbal aɓa: 1Bit 4:14.
§6:23 6:23 Ɓalli gbal aɓa: 2Kpa 36:16; Atúró 7:52.
*6:31 6:31 Ɓalli gbal aɓa: Mat 7:12.
†6:39 6:39 Ɓalli gbal aɓa: Mat 15:14.
‡6:40 6:40 Ɓalli gbal aɓa: Mat 10:24,25; Yoh 13:16; 15:20.
§6:45 6:45 Ɓalli gbal aɓa: Mat 12:33,34.