8
Amamǝna mana à pe Yesu
gbasha ka
gbasha ka
1 Tù anzǝm man ngga Yesu gya arǝ alá mǝgulke andǝ amuna-là ɗàngɗáng aban hamnǝ Cau Amsǝban mala Domurǝm mala Ɓakuli. Alaggana male man lum-nong-ɓari ka, à nda atè. 2 *8:2 Ɓalli gbal aɓa: Mat 27:55,56; Mar 15:40,41; Luk 23:49. Aɓea mamǝna mǝnana à pusǝ akukwar arǝia sǝ à twalia wia ban arǝkwana ka, à nda gbal atè. Amǝnia yì amamǝna ka à nda ka Maryamu (mǝnana à tunǝki ama Ɓwa Magdala), mana à pusǝ akukwar tongno-nong-ɓari arǝì ka, 3 andǝ Joana mālá Kuza, mǝnana kǝ ɗenyi nǝ ɓala mala Murǝm Hirǝdus ka, sǝ Suzana andǝ acilia pas. À kǝ pakki Yesu andǝ alaggana male gbasha nǝ agirkuma malea.
Kanicau arǝ mǝɓeale
(Matiu 13:1-9)
4 Lang ɓwabundǝa na arǝ ramba sǝ aɓwana na rǝ purkio arǝ alá ɗàngɗáng aban yiu aban Yesu ka, Yesu pǝlǝa nea wia mǝnia yì kanicau ka:
5 Ɓè mǝ'rya wari a ɓeale. Nda ban kok mǝsǝɓeale ka, aɓea sukkio amur njargula. Aɓwana parkia a ɓakusǝia sǝ amuna-nyal mana a kùli ka à yì tarkia. 6 Aɓea sukkio amur tali, lang à purna ka kara à ime, acemǝnana à kum banpwala ɗang. 7 Aman sukkio aɓalǝ azwe, sǝ à gulo andǝia ka, kara zwe sorǝkia. 8 Sǝ aman ngga à sukkio amur nzali mǝɓoarne. À puro, à gulo, à kya ɓǝla, komǝyenani ka pusǝ ɓǝle kútì mǝnana à ɓeali ka kusǝ gbǝman.
Yesu bangŋǝna mǝnia yì cau ka, pǝlǝa loasǝ gi na ama, <<Ɓwa mǝnana ndanǝ kir okban ngga ɓǝ̀ ǒ.>>
Yesu mǝngi ɓá kanicau mala mǝɓeale
(Matiu 13:10-12,18-23; Markus 4:13-20; 13:18-23)
9 Alaggana mala Yesu ɗì ama, mana nda ɓá mǝnia yì kanicau ka. 10 Pǝlǝa nea wia ama:
Wun ngga à pana wun súrǝ̀ gir ɓá sǝmbǝrǝa mala Domurǝm mala Ɓakuli. Sǝ mala acili aɓwana ka, ǝn nggǝ nea wia nǝ kanicau ace mǝnana ɓǝà lùmsǝ cau ɓá Malǝmce mǝnana ama:
<<À nǝ̀ soa mǝsǝia,
sǝ à pà nǝ̀ sǝn kǝgìr ɗàng;
À nǝ̀ kwaki kiria aban okban,
sǝ ce pà nǝ̀ kpakia wia ɗàng.>>†8:10 Ɓalli gbal aɓa: Isha 6:9.
11 Mǝnia ka ndà ɓá man yì kanicau: Mǝsǝɓeale ka nda cau mala Ɓakuli. 12 Amǝsǝɓeale mǝnana à kpa mur njargula ka, à nda ka aɓwana mǝnana à ǒ, sǝ Shetan yiu yi pwan cau mǝnana a ɓabumia ka, ace mǝnana ɓǝà kǝa pà ɓamuria ɓǝà kum àwá ka ɗàng. 13 Amǝnana à kpa amur tali ka, à nda ka aɓwana mǝnana à ok cau ka, à é nǝ bumpwasǝa, sǝ cau kum kutio a ɓabumia ɗàng. Paɓamuru malea ka banì sau ɗang, pwari kārǝkiban yiu ka kara à kpa. 14 Amǝsǝɓeale mǝnana à kpa aɓalǝ azwe ka, à nda ka aɓwana mǝnana à ak cau mala Ɓakuli, sǝ nǝnzǝ́mò ka aɗenyicau mala doɓanza andǝ alta kume, sǝ bumpina arǝ kum banɓoarnado mala gìr ɓanza, yi tsǝia ko à ɓǝl ɗàng. 15 Sǝ amǝsǝɓeale mǝnana a nzali mǝɓoarne ka, à nda ka aɓwana mǝnana à ok cau sǝ à bwali nǝ ɓabum mǝɓoarne mǝɓafoe ka. À lidǝmba aɓa gandǝrǝu, sǝ cau pusǝ ɓealu mǝɓoarne aɓalǝia.
Kanicau arǝ pitǝla
(Markus 4:21-25)
16 Ɓwa pà nǝ̀ tsǝk bǝsa a pitǝla sǝ nǝ̀ kùmsǝi wi nkenye amurí, ko nǝ̀ oasǝi a tǝta gado ɗàng. Nǝ̀ gyari a kùli ace aɓwana mǝnana à nǝ̀ kútí ka ɓǝà sǝn tǎlaban.‡8:16 Ɓalli gbal aɓa: Mat 5:15; Luk 11:33.
17 Kǝgìr pà kàm a sǝmbǝrǝa mǝnana à pà nǝ̀ pusǝ ce raka, sǝ kǝgìr pà kàm mǝnana à nǝ̀ gir ce, mǝnana à pà nǝ̀ súrǝì ko tè pà nǝ̀ pur raka.§8:17 Ɓalli gbal aɓa: Mat 10:26; Luk 12:2.
18 Wu tsǝkiru arǝ gir mǝnana wu kǝ ok ka. Ɓwa mǝnana ndanǝi ka, à nǝ̀ tsǝki wi ɓe amurí. Sǝ ɓwa mǝnana pànǝi raka, ko mǝnana kǝ sǝni kǝla ndanǝi ka, à nǝ̀ é arǝì.*8:18 Ɓalli gbal aɓa: Mat 25:29; Luk 19:26.
Nggea Yesu andǝ amǝ'eambi
(Matiu 12:46-50; Markus 3:31-35)
19 Pǝlǝa nggea Yesu andǝ amǝ'eambi yiu a baní, sǝ ace làkkì mala aɓwana ka à bwal bani ɗàng. 20 Pǝlǝa ɓeɓwa ne Yesu ama, <<Nggo andǝ amǝ'eambo ka, à nda ban came a nza, à kǝ earce sǝno.>>
21 Yesu nea wia ama, <<Nggem andǝ amǝ'eambam ngga, à nda ka ɓwana mǝnana à kǝ ok cau mala Ɓakuli sǝ à kǝ tsǝi aɓa túró ka.>>
Yesu tamsǝ nggea gung
(Matiu 8:23-27; Markus 4:35-41)
22 A ɓè pwari mwashat Yesu ne alaggana male ama, <<Wu fani sǝm nǝ̀ eauwe a ɓè nkaring nggeamùr.>> Pǝlǝa à eauwe a waru aban ká. 23 À nda rǝ o ka, Yesu koa ntulo. Kara nggea gung mǝcandǝe longŋǝna ɓua a nggeamùr, ɓǝ́ kongsǝna waru. Yia ka à nda aɓa nggea tanni mǝgule.
24 Alaggana wario à kya loasǝkì a ntulo ama, <<Ɓwamǝgule, Ɓwamǝgule, sǝm ndo sǝm nǝ̀ ko!>>
Yesu lo pǝlǝa sà arǝ gung andǝ mur mǝnana gung kǝ loasǝki ka. Kara gung kur kǝkǝs, ban nyare pwal ɗǝong. 25 Yesu pǝlǝa ɗì alaggana male ama, <<Gūliarǝui ma'wun nda ke?>>
Ɓangciu pakkia wia, à ndali pǝlǝa à ɗì rǝarǝia ama, <<Ya ɓwa nda man, mǝnana sa arǝ gung andǝ mur, pǝlǝa à oki wi ka!>>
Yesu pusǝ kukwar arǝ ɓeɓwa
(Matiu 8:28-34; Markus 5:1-20)
26 Yesu andǝ alaggana male samsǝa à yàllî nggeamùr Galili à kya kpasha a bu-nzali mala amǝ Gerasin. 27 Lang Yesu nǝ̀ eauwe a nza ka, kara ɓè ɓwabura ndya, mǝnana ndanǝ akukwar arǝì ka. Ɓwabure pur amǝno yì la ka. Ɓwabure ka banì sauwuna oasǝ agir-nggūrǝu arǝì ɗàng, sǝ dukiyi a ɓala ɗàng, akiyi rǝì aɓalǝ aɓembe. 28 Lang nǝ̀ sǝn Yesu ka, kara mak'zwalo bàng-bàng, yi kpa a ɓadǝmbi, loasǝ gi kǝ̀rkǝ́r ama, <<Mana ǝn pakko, Yesu, Muna mala Ɓakuli mana Karban kat ka? Ən nggǝ zǝmbo, kǝa pam tanni ɗàng!>> 29 Ne anggo acemǝnana Yesu angŋǝna dǝmba sàrǝ̀nà amǝnia yì akukwar ka ɓǝà purî rǝ mǝnia yì ɓwa ka. Kusǝ pas ka abangŋo mǝɓane man kǝ lo arǝì. Sǝ kat andǝ amani ama aɓwana nǝ̀ taka akusǝi andǝ abui nǝ anko andǝ ansolo, sǝ à nǝ̀ tamsǝ aɓwana ɓǝà yállí ka, nǝ̀ kasǝki ansolo, nǝ̀ ɓungia anko. Pǝlǝa akukwar nǝ̀ um nǝi a ɓabondo.
30 Yesu ɗì ama, <<Lùllǝò a mana?>>
Pǝlǝa eare ama, <<Lullǝam nda Pas.>> Bang anggo acemǝnana akukwar pas sǝ à kùtí a rǝì. 31 Akukwar nì camarǝ zǝmbi Yesu ama ɓǝ̀ kǝa tasǝia aɓa tūli-tàtǝkǝtè†8:31 tūli-tàtǝkǝtè: Tūli mǝnana lime male ka masǝlǝate pà kàm ɗang. Nda ban mǝnana à kǝ kasǝ kun akukwar kam à kǝ pea wia tanni ka., yì tūli-bǝsa ɗàng.
32 A girǝi bania anggo ka, nggea domwan mala atǝmbǝrǝm-ɓala ndakam, aban likiali a bum-nkono. Akukwar nì zǝmbi Yesu ama ɓǝ̀ earia wia ɓǝà kya kutio arǝ atǝmbǝrǝm-ɓala mǝno, pǝlǝa earia wia ɓǝà kyane. 33 Lang akukwar purî rǝ mǝnia yì ɓwa ka, à kya kutio arǝ atǝmbǝrǝm-ɓala. Kara domwan man kat giɓi nǝ mire a pal nkono à kya ɓunno a kun gwanyi mǝ'dāhre, à sukkio aɓa anggeamùr, à ko kat à wu mbǝtǝp.
34 Lang amǝ'yál atǝmbǝrǝm-ɓala sǝn gìr mǝnana kumban ngga, à sarǝa mire aban o, à kya bangce a la andǝ acilia ban aɓa bu-nzali mǝno. 35 Ɓwabunda puro aban ká sǝn gìr mǝnana kumban ngga. Lang à yina a ban Yesu ka, à yì kum mǝnia yì ɓwa mǝnana akukwar purî rǝì ka, aban do a ɓadǝm Yesu nǝ agir-nggūrǝu arǝì, ɗenyicau male nyarǝna arǝì, sǝ ɓangciu pakkia wia.
36 Aɓwana mǝno à sǝn gir nî nǝ mǝsǝia ka, à kanî aɓwana ce pusǝo mǝnana à pusǝ akukwar arǝ mǝnia yì ɓwa ka. 37 Ɓwabunda mǝnana kat a bu-nzali mǝno mala amǝ Gerasin ngga, à zǝmbi Yesu ama ɓǝ̀ upi nzali malea, acemǝnana ɓangciu pakkia wia kǝ̀rkǝ́r.
Lang Yesu eauwe a waru, nǝ̀ nyare nǝ̀ o ka, 38 ɓwa mǝnana akukwar purî rǝì ka zǝmbi wi ama, nǝ̀ o atè. Sǝ Yesu ɓinǝe, ne wi ama, 39 <<Nyare a la ma'wun kya na ce nggea gìr mǝgule mǝnana Ɓakuli pakko wi ka.>>
Pǝlǝa mǝnia yì ɓwa ka nyare o a la malea, camarǝ bang ce gìr mǝnana Yesu pakki wi ka.
Muna Jarus andǝ ɓwama
mǝ rǝkwana
mǝ rǝkwana
(Matiu 9:18-26; Markus 5:21-43)
40 Lang Yesu nyarǝna ka, ɓwabundǝa gingsǝi, acemǝnana à nda ban kundǝe. 41 Pǝlǝa ɓeɓwa, lùllǝì ama Jarus, ɓwamǝgule mala Ndakpapi, yiu yi kpa a ɓadǝm Yesu, kǝ ɓuakia rǝì ama ɓǝ̀ yiu atè a ɓala male, 42 acemǝnana kǝ mǝɓoarnsarile mwashat ɓǝ̀rɓǝ̀r, mǝnana ndanǝ apǝlǝa lum-nong-ɓari ka, kúni malanǝ̀ kùmsǝó.
Yesu bwalǝna njargula aban ká, ɓwabundǝa mǝnana lo atè ka nggiki kǝ̀rkǝ́r. 43 Ɓè ɓwama nda aɓalǝia, mǝnana pak apǝlǝa lum-nong-ɓari nkila na aban sukkio arǝì. Mal girkuma male a ban amǝ'sonzǝo, sǝ kǝɓwa gandǝ sonzǝe ɗàng. 44 Ɓwama man kar nǝ nzǝm Yesu, je kun daura male, anggo ka kara sukkio mala nkila male came.
45 Yesu ɗiban ama, <<Yana ɓwe jem?>>
Koyan ngga na ama ndà ɗang. Pǝlǝa Bitǝrus na ama, <<Ɓwamǝgule, ɓwabundǝa kārǝio aɓalǝu, sǝ à kǝ ramgio, sǝ a kǝ ɗiban ama, <Yana ɓwe jem?> >>
46 Sǝ Yesu ka bang ama, <<Ɓè ɓwa jenam, ǝn sǝlǝa, acemǝnana ǝn ok rǝcandǝa puro arǝàm.>>
47 Lang ɓwama man sǝnǝni te ndo nǝ̀ pur ka, puro rǝì kǝ ɓǝla, yi kpa a ɓadǝm Yesu. A ɓamǝsǝ ɓwabundǝa kat, bang tǝr gir mana tsǝi sǝ je Yesu, andǝ kúmó mǝnana kum rǝpwala àkǝ̀ banì ka. 48 Sǝ Yesu ne wi ama, <<Ɓoarnsarilem, gūliarǝu mô arǝàm twalǝno ban rǝkwana mò, o aɓa rǝpwala.>>
49 Yesu na arǝ nacau più ka, ɓeɓwa pur nǝ ɓala mala Jarus, yì ɓwamǝgule mala Ndakpapi. Yi ne Jarus ama, <<Ɓoarnsarileo pangŋǝna lú. Kǝa pe Malǝm tanni ɓà ɗàng.>>
50 Lang Yesu ok ce ka, ne Jarus ama, <<Ɓangciu ɓǝ̀ kǝa pakko ɗàng, we ka tamsǝ ɓabumo, rǝ munio nǝ̀ malâ.>>
51 Lang à yì bwalǝna ɓala mala Jarus ka, Yesu eari kǝɓwa kutio atè ɗàng, she kǝ Bitǝrus, sǝ Yohana andǝ Jemis, sǝ tár muna andǝ ngge. 52 Anggo ka ɓwapǝndǝa kat à nda rǝ ɓua sǝ à kǝ keban ace. Yesu nea wia ama, <<Wu kǝa ɓua ɗàng, muna ka wu ɗàng, nda a ntulo!>>
53 Kara à oali oalo kyauwikiban, acemǝnana à sǝlǝna ama muna ka wuna. 54 Pǝlǝa Yesu bwal muna a garabui, sǝ na ama, <<Munem, lo!>> 55 Yilǝmi muna kara nyare, sǝ par buì lo cam nǝ came. Yesu pǝlǝa nea wia ama, ɓǝà pe wi girlina ɓǝ̀ li. 56 Atár muna andǝ ngge ndali kǝ̀rkǝ́r. Pǝlǝa Yesu nunkiria, ama ɓǝà kǝa ne kǝɓwa ce gìr mǝnana kumban ngga ɗàng.
*8:2 8:2 Ɓalli gbal aɓa: Mat 27:55,56; Mar 15:40,41; Luk 23:49.
†8:10 8:10 Ɓalli gbal aɓa: Isha 6:9.
‡8:16 8:16 Ɓalli gbal aɓa: Mat 5:15; Luk 11:33.
§8:17 8:17 Ɓalli gbal aɓa: Mat 10:26; Luk 12:2.
*8:18 8:18 Ɓalli gbal aɓa: Mat 25:29; Luk 19:26.
†8:31 8:31 tūli-tàtǝkǝtè: Tūli mǝnana lime male ka masǝlǝate pà kàm ɗang. Nda ban mǝnana à kǝ kasǝ kun akukwar kam à kǝ pea wia tanni ka.