Kálaad ábɛɛ́ Pwôl nyə á cilə buud ɔ́ Kɔrɛ̂nt yɛ́
Isâ í dʉ́gya nə kálaad ábɛɛ́ mə Pwôl shú Kɔrɛ̂nt yí
Kálaad ábɛɛ́ á Kɔrɛ̂nt ɛ́ga ŋgə lwó nə́ fwámɛ́ baalɛ́ zamʉdanɛ̂ nyə a wɔ́ɔ́s mpə́dʉ́gá Pwôl bə́nɔ̂ŋ Dɔ̧ á Kɔrɛ̂nt. Bɔ́ɔ́l búud bwə́ á zə ŋgə jaaw Kɔrɛ̂nt nə́ Pwôl cúgɛ́ muud lwámá mə́ Yésus. Nə́ ndɛɛ́, Pwôl ŋgə lwó Dɔ̧ nə́ Zɛmbî wə́ nyə á sá nə́ a bə́g muud lwámá mə Krîst.
Nyə á nyiŋgə nə́mə́ lwó bwo nə́ bwə́ sɛ́ɛ́ŋgʉg mwaanɛ̂ nə jɔ̧ mílám kənd ókrîstɛn wâ Yudéa (lúu 8 nə 9), nyə nə bwo nə́: «Bɨ mə mpú lâm yána mə Cwámba wúsʉ́ Yésus-Krîst; bɨ mə mpú nə́ nyə á bə, a mbíd zhwog kúm, a bɨ́d dwo, a zə nyíŋgal nyúúl mə́búwa dɨ́, shú nə́ bɨ wə́ yídag bíg mə́búwa mɛ́d» (8.9).
Kálaad mə́ ka kə shwóg nə isâ ishús (tɛ́ɛ́d lúu 10 kə wɔ́ɔ́s lúu 13): Pwôl ŋgə jág lámʉsa nə buud bwə́ á ŋgə cɨ nə́ a cugɛ́ fwámɛ́ múúd lwámá wá. A mú kə shínal kálaad nə jɔ̧ kə́l lʉ́ ómínyɔŋʉ́ wâ cɛɛlî (13.11-13).
1
Məbə́dá
Gal 1.1 Timotê: 1Kr 4.17Nə mə Pwôl, muud Yésus nyə a sá nə́ mə bə́g *muud lwámá yé nda Zɛmbî nyə á ŋwa cígʉ́lá nə́ yɛ́, nə *mínyɔŋʉ̂ íshé Timotê, sə́ wə́ mə́ cílə́ kálaad ɛ́ga. Sə́ ŋgə cilə *Dɔ̧ lʉ́ óbúgʉla ɔ́ Zɛmbî dɨ́ Kɔrɛ̂nt yí, nə miŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd myɛ̂sh mísə́ Akayî myá. Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ íshé Zɛmbî bâ Cwámba Yésus-Krîst bwə́ ɔ́ sá bɨ́ mpaam, bwə́ ɔ́ sá nə́mə́ nə́ bɨ ŋgə́g nə cʉgə nə́ shɛɛ. Ifz 1.3; 1Pr 1.3Gúmə́ nə Zɛmbî, Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ mə Cwámba wúsʉ́ Yésus-Krîst, Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ mə búl gwág búúd cɛy lámʉ́d yɛ́, Zɛmbî mə dʉ́ cweel mílâm ja jɛ̂sh yɛ́. A ŋgə cweel sə́ milâm *íncwaw í ntʉg byɛ̂sh sə́ ŋgə́ bwəma nə ndɨ́ yííd, shú nə́ sə́ bə́g nə ŋkul mə cwéél bɔɔŋg bɛ̂sh bwə́ ŋgə́ nə́mə́ bwəma nə incwaw í ntʉg wá milâm, váál á mə́ cweel sə́ mísʉ́ mílâm yí. 4.10; Sôm 34.20; 94.19; Kol 1.24Mpugá nə́, nə́mə́ nda sə́ ŋgə́ jág bul jug jugʉ́lə mə́ *Krîst nə́, ntɔ́ nə́mə́ wə́ Krîst ŋgə́ jág bul cweel sə́ milâm yɛ́. 4.15, 17Ŋkí minjugú mí ŋgə bul bɛ̧ sə́, mí ŋgə bɛ̧ sə́ shú nə́ milâm mí cwáálʉwog bɨ̂, bɨ dʉ́gʉ́g cʉg. Ŋkí Zɛmbî ŋgə ntâg cweel sə́ milâm, a ŋgə sá ntɔ́ shú nə́ milâm mí cwáálʉwog bɨ̂, bɨ mú jísɔw mínjugú mimpwûd sə́ ŋgə́ nə́mə́ jísɔw myá. Sə́ ŋgə *búgʉla kú nə məzhigə́ nə́ bɨ e tɔ̂w búgə́ jɨ́nʉ́d nə́ shîm; nəcé, sə́ mə́ mpú nə́ nda bɨ́ ŋgə́ jug jugʉ́lə ŋgwûd sə́ ŋgə́ jug yí nə́, Zɛmbî ŋgə nə́mə́ cweel bɨ́ milâm nda á ŋgə́ cweel sə́ mísʉ́ nə́. 4.8; Mis 19.23; 1Kr 15.32Bwaaŋg, sə́ acɛ́ɛ́lɛ́ nə́ bɨ bə́g kú mpu yáág-yáág íncwaw í ntʉg sə́ á bwəma nə ndɨ́ Azî yí. Í á bə sə́ mbíya nyaanʉ́lə, ntɔ̧ sə́ ŋkul, váál á nə́ sə́ áshígɛ́ ná nyiŋgə ŋgə bə nə búgə́ nə́ sə́ é wú cínɔŋgʉ́ mikuwó.
Rom 4.17Mə́ jaaw bɨ́, sə́ á shîn dʉ́g nə́ sə́ mə́ yə. Njɨ, í á wɔ́ɔ́s ntɔ́ shú nə́ sə́ kú ná ŋgə nyiŋgə búgʉla sə́mɛ́fwó, búgə́ jísʉ́ jɛ̂sh í shwálʉg kə njɨ wə́ Zɛmbî muud mə dʉ gwûmʉshi mímbimbə yɛ́. 10 2Tm 4.18Nyə wə́ nyə á ka fɛɛmʉshi sə́ bɔ́w-bɔ̂w shwɨy sə́ á nywá yə jɔɔŋgʉ́d, a bá nə́mə́ dʉ nyiŋgə fɛɛmʉshi sə̂. Sə́ ŋgə búgʉla njɨ nyə nə́ a bá nə́mə́ nyiŋgə dʉ fɛɛmʉshi sə̂, 11 4.15; Rom 15.30bɨ́ ŋgə ntâg kwíínd sə́ nə jəgʉlálə bɨ́ ŋgə́ jəgʉla nə Zɛmbî shú dɔɔŋg yí. Nə́ ndɛɛ́, nda jɨ́ nə́ zhwog buud bwə́ ŋgə jəgʉla nə Zɛmbî shú dʉ́sʉ́ nə́, zhwog buud bwə́ bá nə́mə́ yə nyə akíba shú dʉ́sʉ́ ja á bá sá sə́ mpaam yí.
Pwôl mə́ búgə njɔɔnd
12 2.17; 1Kr 1.17, 19, 31; 2.13; Heb 13.18Sâ jɨ́ nə ŋkul sá nə́ sə́ bə́gʉwag yí jísə nə́: lâm í ŋgə lwó sə́ nə́ sə́ áŋgɛ̂ nə cʉgə nə buud milâm mímbá, sə́ kú nə sâ á shweelʉ́g, nə́mə́ njɨ váál Zɛmbî ŋgə́ jɨɨ yí. Sə́ ŋgə ntâg bul cʉgə cʉg jɔɔŋgʉ́ nə bɨ̂, sə́ áŋgɛ̂ nə bɛ̧ məfʉg mâ buud, mpaam mə́ Zɛmbî wə́ í ŋgə́ kyey nə sə̂. 13 Sə́ áŋgɛ̂ nə cilə bɨ́ gúl sâ shús, nə́mə́ njɨ jɔɔŋg bɨ́ ŋgə́ lɔ̧́ bɨ́ ŋgə́ nə́mə́ mpu nɨ. Mə jɨ nə búgə́ nə́ bɨ é bá shúgʉla mpu sâ sə́ ŋgə́ cɛɛl cɨ yí ncindí nə ncindí. 14 5.12; Flp 2.16Mə jɨ nə búgə́ ntɔ́ nəcé bɨ mú ŋgə bwɛlɛ mpu nə́ bɨ́ bɨ́ nə ŋkul jee bəgʉwa nə sə́ nə́mə́ nda sə́ mə́ bá bəgʉwa nə bɨ́ jwɔ́w mə́ Cwámba wúsʉ́ Yésus-Krîst dɨ́ nə́.
15 1Kr 16.5-6Mə mpú ntɔ́ bʉ́bə́lɛ́, gwə́ wə́ mə́ á ka cɛɛl fwo zə nûŋ bɨ́dɨ́, zə nyiŋgə sá nə́ bɨ gwágʉ́g məshusʉg ja ábɛɛ̂ yí. 16 Mə á ka cɛɛl nə́ mə bá tɨ́ nûŋ kə Masedwân, mə nyiŋgə wú Masedwân zə nûŋ bɨ́dɨ́ nə́ bɨ zə́g kwəmʉsa mə njɔɔnd kə́lə Yudéa. 17 1Kr 4.18-19Ye mə á lás mimpu mimbá ja mə á ŋwa cígʉ́lá nə́ mə sá ntɔ́ yí? Ye ntɔ́ jɨ nə́ micígʉ́lá myâm mí mú ŋgə bɛ̧ njɨ iyuug yâ lâm múúd mə́ jɨ́ nə ndɨ́ yí, mə ka dʉ bə mə ŋgə́ cɨ, mə ŋgə́ shwána? 18 1.23Zɛmbî nyəmɛ́fwó mə́ mpú nə́ sə́ ádɛ́ bwɛlɛ bə nə bɨ́ nə́, sə́ ŋgə́ cɨ, sə́ ŋgə́ shwána. 19 Mis 18.5Krîst Yésus Mwân mə Zɛmbî, sə́nɔ̂ŋ Silvɛ̧̂ nə Timotê sə́ á ŋgə cúndə bɨ́dɨ́ yɛ́, nyə a shígɛ́ bə, nə cɨ nə shwána. Nyə á dʉ bə, á ká cɨ sâ, ciyá jé bə njɨ ciyá ŋgwûd. 20 Məŋkaagə́ mɛ̂sh Zɛmbî nyə á kaag má mə́ á bwəma nyə́dɨ́, shé ka ŋgə cɨ́ Amɛn nyə́dɨ́ kwoŋ dɨ́, ŋgə́lə magʉlə nə́ Zɛmbî mə́ jəla nə gúmə́. 21 Zɛmbî nyəmɛ́fwó wə́ ŋgə́ lʉlʉshi sə́nɔ̂ŋ bɨ́ cʉg shé ŋgə cʉgə nə Krîst yííd. Nyə nə́mə́ wə́ nyə a gwáágʉlə shé məwúdə́ mə́ fééshá. 22 5.5; Rom 8.15-16, 23; Ifz 1.13-14Nyə wə́ nyə a wá shé məyɨɨgyé*Məyɨɨgyé nə́ sə́ músə buud bɛ́. mɛ́, a wá shé Shíshim yé mílámʉ́d tâŋ bɛ́ɛ́n nə́ a bá sá sâ jɛ̂sh nyə́ á kaag yí. 23 11.31; 13.2; Rom 1.9; Flp 1.8; 1Te 2.5; 2Te 2.10Mə́ ŋwa Zɛmbî wúshinɛd nə́, mə́ ká shɨɨg mə yə. Mə a shígɛ́ cɛɛl káág bɨ́ mbag, gwə́ wə́ mə áshígɛ́ ná nyiŋgə zə nûŋ Kɔrɛ̂nt yí. 24 1Pr 5.3Sə́ áŋgɛ̂ nə cɛɛl nywaad bɨ́, sâ nə́ bɨ mágʉləg; mbɔ̂, sə́ ŋgə yida wá məbwə́ ísɛ́y bínʉ́d nə́ bɨ bə́g nə məshusʉg, nəcé búgə́ jɨ́n jísə álal-ŋkul.

1:1 Gal 1.1 Timotê: 1Kr 4.17

1:3 Ifz 1.3; 1Pr 1.3

1:5 4.10; Sôm 34.20; 94.19; Kol 1.24

1:6 4.15, 17

1:8 4.8; Mis 19.23; 1Kr 15.32

1:9 Rom 4.17

1:10 2Tm 4.18

1:11 4.15; Rom 15.30

1:12 2.17; 1Kr 1.17, 19, 31; 2.13; Heb 13.18

1:14 5.12; Flp 2.16

1:15 1Kr 16.5-6

1:17 1Kr 4.18-19

1:18 1.23

1:19 Mis 18.5

1:22 5.5; Rom 8.15-16, 23; Ifz 1.13-14

*1:22 Məyɨɨgyé nə́ sə́ músə buud bɛ́.

1:23 11.31; 13.2; Rom 1.9; Flp 1.8; 1Te 2.5; 2Te 2.10

1:24 1Pr 5.3