1 Ja ísâ ínɨ í mə́ shîn yí, Yésus mú lɨ́ɨ́na máŋ mə́ Galilê bwə́ dʉ nə́mə́ jɔ̂w nə́ Tiberyad yí, kə faŋwíny. 2  Mat 6.25; Yuá 2.23Buud bwə́ mú ŋgə bɛ̧ nyə áncuncuma, nəcé bwə́ á ŋgə dʉ́g a ŋgə́ lwag mimbə̂l mə́shimbád. 3  mbʉ́mbʉ́ŋʉ́d: Mat 5.1; 15.29; Mak 3.13; 6.46; Luk 22.39A mú ka bád mbʉ́mbʉ́ŋʉ́d, kə ji shí wu gwɔ̂w, bə́nɔ̂ŋ *ompwíín bɛ́. 4  2.13Na jɨ ntâg nə́, *Oyúdɛn zaŋ *Páska nyáŋ í mú kúnə́-kúnə.

5 Yésus nyə á ka kənd mísh, a mú dʉ́g nə́ ncúlyá buud bwə́ ŋgə zə nyə́dɨ́, a mú ka jî Fílíp nə́: «Sə́ é ka kusə íbʉlɛ́d ŋgow nə́ buud ɔ́ga bwə́ də́g?» 6 Nyə á jî ntɔ́ nə́ a gwágʉ́lə ná nda Fílíp nyə é cɨ nə́, nyə á ŋgə bwey mpu sâ á zə́ sá yí. 7 Fílíp mú bɛ̧sa nə nyə nə́: «Sə́ tɛɛm kusə íbʉlɛ́d tâŋ odanarî mitəd mimbá, í nda kwaga nə bwo mbii á nə́ muud yɛ̂sh bə nə jé kʉ́kʉ́l.» 8  Andrê: 1.40; 12.22; Mat 4.18; Mak 13.3Nyɔɔŋg *mpwíín mə Yésus bwə́ á dʉ jɔ̂w nə́ Andrê yɛ́, mínyɔŋʉ̂ mə́ Shímun Pyɛ̂r mú cɨ nə nyə nə́: 9 «Gúl ncúncwə́má jɨ́ nə ibʉlɛ́d itɔ́ɔn wa, ibʉlɛ́d i *orzhə, nə oshú óbá; ká bímbí dɔɔŋg dɨ́ nə ŋkul ka sá zhwog buud ɔ́ga jɨ?» 10 Yésus mú cɨ nə́: «Jilʉgá buud shí.» Zhwog ákánda nyə á bə kʉ́kʉ́l jɔɔŋgʉ́d, buud bwə́ mú shîn ji shí, je bə búúd otɔ́ɔ́shin otɔ́ɔn lɔ̧́lə njɨ budûm. 11  21.9, 13Yésus mú ŋwa íbʉlɛ́d, a mú yə Zɛmbî akíba nə́ ndɛɛ́ a mú kaaw búud bwə́ á bə cínɔŋg wá. A mú nə́mə́ sá nə oshû ntɔ́, a yə bwo bímbí bwə́ á jɨɨ yí. 12 Ja búúd bwə́ mə də nə́ ndɛɛ́ jílə yí, a mú cɨ nə ompwíín bɛ́ nə́: «Kwɔ́sʉ́gá ikʉ́l í mə́ lʉ́g yí, í kú bə sâ yúúdʉ́gʉ́.» 13 Bwə́ mú kwɔ́s íkʉ́l í íbʉlɛ́d í á lʉ́g ja búúd bwə́ á shîn də yí, í mú lwánd mə́bwumú wûm nə mə́bá.

14  Mbá 18.15, 18; Yuá 1.21; 2.11; 5.46; 7.40; Mis 3.22-23Ja búúd ɔ́nɨ bwə́ mə́ dʉ́g Yésus mə́ sá *shimbá yí, bwə́ mú ŋgə cɨ nə́: «Bʉ́bə́lɛ́, *muud micúndə́ nyə á bə nə́ a bá zə shí ga dɨ́ ɔ́nɨ». 15  5.13; 18.36Nda Yésus nyə á ka mpu nə́ bwə́ é zə ŋwa nyə nə́ bwə́ kə́ tə̂l nyə njwú-buud nə́, nyə á kyey, kə nyiŋgə bád mbʉ́mbʉ́ŋʉ́d nyəmɛ́fwó kú nə muud.

16 Mpwó-kugʉ́, *ompwíín bɛ́ bwə́ mú shulə kə mâŋ. 17 Bwə́ mú kəwa byɔ́ɔ́lʉ́d, tɨ́ kə faŋwíny, Kapɛrnawûm. Í á bə yídʉ́gʉ́ í mə́ bii shí, Yésus kú fwo nyiŋgə sɛɛŋgya nə bwo sámbá. 18 Yáág-yáág ŋkwɔ̧̂ nyə á ka zə kuŋg, ikwɔ̧́ tɔ̂w máŋ nə́ shwuu. 19 Bwə́ mú ka ŋgə júgə nə́ ndɛɛ́, ja bwə́ mə́ kə shwóg je bə ókílomáda otɔ́ɔn ŋkí ósaman* Osʉtâd məwúm mə́bá nə ótɔ́ɔn, ŋkí ntâg məwúm mə́lɔ́ɔl. yí, bwə́ mú dʉ́g Yésus ŋgə́ kyey mə́júwó dɨ́ gwɔ̂w, a ŋgə́ shísh kúnə́-kúnə nə byɔ́ɔl dáŋ; bwə́ mú gwág íkukwɛndɛ. 20 Yésus mú cɨ nə bwo nə́: «Mə wə́ ɛ́nɛ, kúgá fúndə.» 21 Bwə́ mú cɛɛl ŋwa nyə byɔ́ɔ́lʉ́d, njɨ byɔ́ɔ́l mú lɛɛl kumə́ bwûŋ, kʉ́l bwə́ á ŋgə kə yí.

22 Mán mələ̂m, ncúlyá buud bwə́ á lʉ́g gúl kɔ́ɔ́mb mâŋ wá, bwə́ mú dʉ́g nə́ byɔ́ɔ́l í á bə cínɔŋgʉ́ njɨ ŋgwúdʉgʉ̂, dwó ntâg wə́ í á kə nə *ompwíín yí, Yésus nyə a shígɛ́ bád byɔ́ɔ́l dɔɔŋgʉ́d; ompwíín bwə́ á kə bwə́mɛ́fwó. 23  6.11Njɨ, mɔ́ɔ́lʉ́gá mɔ́ɔ́l mə́ á shí wú Tiberyad, nyiŋgə zə kúnə́-kúnə nə kʉ́l Cwámba nyə á yə Zɛmbî akíba nə́ ndɛɛ́ bwə́ mú də yí. 24 Ncúlyá buud ɔ́nɨ bwə́ mú dʉ́g nə tɔɔ Yésus, tɔɔ ompwíín bɛ́ bwə́ cúgɛ́ cínɔŋg. Bwə́ mú ntâg bád mɔ́ɔ́l mɔɔŋgʉ́d kə Kapɛrnawûm, kə sɔ̧́ Yésus. 25 Bwə́ mú kə kwey nyə nûŋ mâŋ faŋwíny, bwə́ mú shilə nyə nə́: «*Rabi, wo ámə ka zə kʉ́ga jáyɛ́ ja?» 26  2.11Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Bʉ́bə́lɛ́, mə́ jaaw bɨ́ nə́, bɨ aŋgɛ̂ nə sɔ̧́ mə nəcé *məshimbá bɨ́ ámə dʉ́g má, bɨ́ ŋgə sɔ̧́ mə nəcé bɨ́ ámə də íbʉlɛ́d nə́ ndɛɛ́ jílə. 27  6.35Kúgá ŋgə yáág nə́ bɨ bə́g nə idʉ̂w í dʉ kaag yí, yidagá yáág shú byɔɔŋg í kwíínd nə́ muud cʉ́gəg cʉg á kandʉgə kandʉgə yí; byó wə́ *Mwân mə Múúd mə bá yə bɨ́ yí. A bá yə bɨ́ byo nəcé a jɨ nyɔɔŋg Dâ nyə a wá məyɨɨgyé mə́ íjwûga yɛ́.» 28 Bwə́ mú ka cɨ nə nyə nə́: «Yáág nə misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mí Zɛmbî wə́ ntʉdɛl, sə́ sáág jɨ́?» 29  2.23Yésus nə bwo nə́: «Yáág nə sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mə́ Zɛmbî wúsə nə́ bɨ búgʉ́lág muud Zɛmbî nyə á ntɨ yɛ́.» 30 Bwə́ nə nɛ́ nə́: «Wo mə́ fwo sá jáyɛ́ sâ í ntɔ̧́ buud fʉg nə́ sə́ dʉ́gʉ́g nə́ ndɛɛ́ sə́ mú *búgʉla wo? Wáyɛ́ sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ wo mə́ fwo sá yí? 31  Sôm 78.24; MmN 16.4, 31; Yuá 6.49Osɔ́ɔ́ŋgʉ́ bʉ́sʉ́ bwə́ á dʉ də *mána ja bwə́ á bə shí a shwééshá dɨ́ yí, nə́mə́ nda jɨ́ cilyá Kálaad Zɛmbî dɨ́ nə́, nə́: “Nyə á yə bwo idʉ̂w í á ŋgə zhu joŋ dɨ́ yí”.» 32 Yésus mú cɨ nə bwo nə́: «Bʉ́bə́lɛ́, mə́ jaaw bɨ́ nə́, Moyîz nə́mə́ dɨ́ nyə á yə bɨ́ idʉ̂w í á dʉ zhu joŋ dɨ́ yí, Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ waam wə́ mə́ yə́ bɨ́ fwámɛ́ ídʉ̂w í ŋgə́ zhu joŋ dɨ́ yí. 33  6.41, 51Fwámɛ́ ídʉ̂w í Zɛmbî bísə byɔɔŋg í wú joŋ dɨ́, zə yə búúd ɔ shí cʉg yí.» 34  4.15; Mat 6.11Bwə́ nə nɛ́ nə́: «Cwámba, dʉg yə sə́ idʉ̂w byɔɔŋgʉ́ ja jɛ̂sh.»

35  4.13-14; 6.48-58; 7.37Yésus mú cɨ nə bwo nə́: «Mɛɛ jisə idʉ̂w yâ cʉg. Muud mə zə́ mə́dɨ́ yɛ́, nyə abʉ́lɛ nyiŋgə bwɛlɛ gwág zha, muud mə búgʉ́lá mə yɛ́, nda nyiŋgə bwɛlɛ gwág shwáásʉ́lə minʉ́. 36  16.9; 20.29Mə shí jaaw bɨ́ nə́, bɨ mə́ dʉ́g mə, njɨ bɨ aŋgɛ̂ nə *magʉlə. 37  17.2, 24Búúd bɛ̂sh Dâ mə yə́ mə wá bwə́ é zə mə́dɨ́; mə abʉ́lɛ́ ntâg wɨ́ɨ́ŋg múúd mə zə́ mə́dɨ́ yɛ́. 38  4.34; Mat 26.39Nəcé, mɛɛ mə á shulə wú gwɔ̂w nə́ mə zə́ sá sâ múúd nyə á ntɨ mə yɛ́ ŋgə́ jɨɨ yí, kú bə sâ mə́ ŋgə́ jɨɨ yí. 39  10.28; 17.12; 18.9Muud nyə á ntɨ mə yɛ́, sâ á ŋgə́ jɨɨ yí jísə nə́, mə kú jímbal tɔɔ muud ŋgwûd á sámbá búúd nyə á yə mə yí, mə bág yida gwûmʉshi bwo jwɔ́w á məzhúgʉ́lâ. 40  5.24; 6.44, 54; 11.24Mə ŋgə cɨ nə́ sâ Dâ ŋgə jɨɨ yí jísə nə́, muud yɛ̂sh mə dʉ́g Mwân, a búgʉla nyə yɛ́, a bə́g nə cʉg á kandʉgə kandʉgə; mə ka bá gwûmʉshi nyə jwɔ́w á məzhúgʉ́lâ.»

41 *Oyúdɛn bwə́ á ka ŋgə cwadʉga nə Yésus, nə a cɨ́lə nə́: «Mə wə́ jísə́ ídʉ̂w í á wú joŋ dɨ́ yí.» 42  Mat 13.55Bwə́ á ŋgə cwadʉga nə́: «Ŋgaá nyə wə́ Yésus mwân mə Yósɛb? Sə́ mə́ mpú dɨ́ sɔ́ɔ́ŋgʉ́ bá nyɔɔŋgʉ́? Ká, a zə ŋgə cɨ nə́: “Mɛɛ jisə idʉ̂w í á wú joŋ dɨ́ yí.”»

43 Yésus mú cɨ nə bwo nə́: «Kúgá ŋgə cwadʉga bɨmɛ́fwó nə bɨmɛ́fwó. 44 Muud cugɛ́ nə ŋkul zə mə́dɨ́ té Dâ, muud nyə á ntɨ mə yɛ́, nyə afwóyɛ́ julə nyə yí. Dâ ká nə́mə́ ka julə múúd ɨɨ́, muud mú zə mə́dɨ́, mə ka bá gwûmʉshi nyə jwɔ́w á məzhúgʉ́lâ. 45  Iza 54.13Ŋgaá jɨ́ cilyá Kálaad Zɛmbî dɨ́ nə́: “Bɛ̂sh bwə́ bá ŋwa mínjɨ́ɨ́gʉ́lá wə́ Zɛmbî”. Kagá mpu nə́ muud yɛ̂sh mə́ gwág Dâ, a ŋwa njɨ́ɨ́gʉ́lá yé yɛ́, nyə é zə mə́dɨ́. 46  1.18Ntɔ́ jɨ nə́ muud nyə abwɛ́lɛ́ dʉ́g Dâ; nə́mə́ njɨ muud nyə á zhu wə́ Zɛmbî yɛ́, nywáá wə́ nyə a dʉ́g Dâ. 47 Bʉ́bə́lɛ́, mə́ jaaw bɨ́ nə́, muud mə búgʉla yɛ́ jisə nə cʉg á kandʉgə kandʉgə. 48  6.35; Mbʉ́ 2.17Mə wə́ jísə́ ídʉ̂w yâ cʉg. 49  6.31Osɔ́ɔ́ŋgʉ́ bín bwə́ á dʉ də mána ja bwə́ á bə shí a shwééshá dɨ́ yí, njɨ bwə́ á shí yə. 50 Idʉ̂w í ŋgə́ wú joŋ dɨ́ yí byáá, í ŋgə zə nə́, muud mə də́ byo yɛ́ kú bá yə. 51 Mə wə́ jísə́ ídʉ̂w yâ cʉg í ŋgə́ wú joŋ dɨ́ yí. Múúd mə ká də ídʉ̂w byɔɔŋgʉ́, a bá cʉgə kandʉgə kandʉgə. Idʉ̂w mə é yána yí bísə mishwun myâm, mə é yána myo shú nə́ buud ɔ shí ga bwə́ bə́g nə cʉg.»

52 Oyúdɛn bwə́ mú ka bə nə zhuyâ bwə́mɛ́ nə bwə́mɛ́ bwə́ ŋgə́ shilə nə́: «Nyíga nyɛ jɨ nə ŋkul yə sə́ mishwun myɛ́ na ntʉdɛlɛ́ nə́ sə́ də́g?» 53  Mat 26.26-28; 1Kr 10.16; 11.23-26Yésus mú cɨ nə bwo nə́: «Bʉ́bə́lɛ́, mə́ jaaw bɨ́ nə́, bɨ́ mə ká bə kú də míshwun mi Mwân mə Múúd, bɨ́ mə́ ká bə kú ŋgul mə́cií mɛ́, bɨ kú *bə nə cʉg. 54 Muud mə də́ míshwun myâm ŋgul mə́cií mâm yɛ́ músə nə cʉg á kandʉgə kandʉgə; mə bá gwûmʉshi nyə jwɔ́w á məzhúgʉ́lâ. 55 Nəcé, mishwun myâm mísə mpu bə ídʉ̂w, məcií mâm məŋgul. 56  15.4-5Muud mə də́ míshwun myâm, ŋgul mə́cií mâm yɛ́ mə́ nada nə mə, mə mə́ ŋwa jiya nyə́dɨ́ lámʉ́d. 57 Nda Dâ á cʉg nyə á ntɨ mə nə́, á ŋgə́ ntâg sá nə́ mə cʉ́gəg nə́, muud mə də́ mə yɛ́, mə wə́ mə é ŋgə sá nə́ a ŋgə́g nə cʉgə. 58 Idʉ̂w í á wú joŋ dɨ́ yí byáá í cúgɛ́ nda idʉ̂w ímpáámbə́ bín í á də yí. Bâŋ bwə́ á də, njɨ bwə́ á shí yə. Muud mə də bíga yɛ́, nywáá mə́ bá cʉgə kandʉgə kandʉgə.»

59 Lə́sʉ́ Yésus nyə lás ja nyə á ŋgə yə buud minjɨ́ɨ́gʉ́lá wə́nɨ, nyə á ŋgə yə buud minjɨ́ɨ́gʉ́lá myɔɔŋg *mpáánzə́ minjɨ́ɨ́gʉ́lá á Kapɛrnawûm.

60 Ja ompwíín bɛ́ bwə́ á gwág lə́sʉ́ yé wɔɔŋg yí, bɔ́ɔ́l ŋkí bulya bwə́ á cɨ nə́: «Wʉ́nɨ lə́sʉ́ í bul nyaan, muud cugɛ́ ná nə ŋkul ŋgə nyiŋgə gwágʉlə wə.» 61 Yésus mú mpu nə́ ompwíín bɛ́ bwə́ ŋgə cwadʉga, a mú jî bwo nə́: «Lə́sʉ́ wâm í mə́ kwal bɨ́ bɔɔgʉ́? 62  Mis 1.9-11Bɨ mbə̂m ka mɛɛl dʉ́g Mwân mə Múúd ŋgə́ bád kə kʉ́l nyə á fwo dʉ bwey bə yí, í ka bə nə? 63  3.5-8; 2Kr 3.6Shíshim mə́ Zɛmbî wə́ í dʉ sá nə́ muud cʉ́gəg, ŋkul mə múúd í ádɛ́ kwíínd tɔɔ sâ. Lə́sʉ́ mə́ ŋgə́ lás nə bɨ́ nɨ wúsə shú nə́ Shíshim mə́ Zɛmbî í zə́g bɨ́dɨ́ zə yə bɨ́ cʉg. 64  13.11; 16.9Njɨ, bɔ́ɔ́l búúd wâ na bɨ́dɨ́ bwə́ aŋgɛ̂ nə magʉlə mə.» Yésus nyə á cɨ ntʉ́nɨ nəcé, tɛ́ɛ́d jwɔ́w nyə á tɛ́ɛ́d yə́lə búúd minjɨ́ɨ́gʉ́lá yí, nyə á bwey ŋgə mpu buud bwə́ áshígɛ́ ŋgə magʉlə nyə wá, a bwey nə́mə́ mpu múúd mə bá kusha nə nyə yɛ́. 65 Nyə á nyiŋgə nə́mə́ cɨ nə bwo nə́: «Muud cugɛ́ nə ŋkul zə mə́dɨ́, Dâ kú fwo sá nə́ nyâŋ zə́g.» 66 Tɛ́ɛ́d na fwála nɨɨ́d wə́ zhwog ompwíín bɛ́ bwə́ á wú nyə́dɨ́ gwooŋg dɨ́ kú ná nyiŋgə ŋgə kyey nə nyə yí.

67  Mat 16.15-20; Mak 1.24Yésus nyə á ka cɨ nə wa wûm nə óbá nə́: «Bɨ báá bɨ akyéyɛ́?» 68 Shímun Pyɛ̂r mú bɛ̧sa nə nyə nə́: «Cwámba, sə́ é ká nyiŋgə kə wə́ zə́? Wɛɛ jɨ nə iciyá í dʉ yə búúd cʉg yí. 69 Sə́ mə́ magʉlə, sə́ mə́ mpu ntâg nə́ wo jisə Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ múúd mə́ Zɛmbî.» 70 Yésus mú bɛ̧sa bwo nə́: «Ŋgaá mə wə́ mə a fɛ́ɛ́sh bɨ́ buud wûm nə óbá? Ká dʉgá, ŋgwɔ́l á na bɨ́dɨ́ jisə nə jamb.» 71  12.4Nyə á ŋgə cɨ Yúdas, mwân mə Shímun Iskariyôt; nəcé, Yúdas nyə á tɛɛm bə muud á sámbá ómpwíín wûm nə óbá, nyə á bə nə́ nyə wə́ mə́ bá kusha nə Yésus.