10
Buud ɔ lwámá wûm nə óbá
(Mak 3.13-19; 6.7-13; Luk 6.12-16; 9.1-6)
1 Ntɔ́ Yésus mú jɔ̂w *ómpwíín wûm nə óbá bɛ́. A mú yə́ bwo ŋkul á dʉ́lə yîl búúd bɔ́w-bɔ̂w míshíshim, lwag mə́bwas mímbií myɛ̂sh, tɔɔ ijâm. 2 Yuá 1.40-44; Mis 1.13*Buud ɔ lwámá wûm nə óbá Yésus nyə á jɔ̂w wá, mínə́ máŋ wə́ mə́ga: tɛ́ɛ́d nə Shímun bwə́ á dʉ jɔ̂w nə́ Pyɛ̂r yɛ́, kala nə mínyɔŋʉ̂ yé Andrê; zə kɛɛl Zhâk bá mínyɔŋʉ̂ yé Yuánɛs bwân ɔ́ Zhébedé. 3 A jɔ̂w nə́mə́ Fílíp bá Batəlʉmî nə Tómas bá Matiyô ŋwɛnyɛ tóya. A jɔ̂w nə́mə́ Zhâk, Mwân mə Alfê bá Tadê, 4 nə Shímun kambʉlɛ lɔɔm bá Yúdas Iskariyôt, muud nyə á kusha nə Yésus yɛ́.
5 Luk 10.4-12Luk 10.33Nə́ ndɛɛ́ Yésus mú kənd búúd wûm nə óbá ɔ́nɨ lwámád, a mə́ fwo shîn cwîny bwo nə́: «Ja bɨ́ mə́ kə̂ yí, bɨ kú kə ikúl í cúgɛ́ *Oyúdɛn yííd. Bɨ kú kə míŋgwə́la mí búúd ɔ́ Samaríya. 6 Zhe 50.6; Mat 15.24; Mis 13.46Yidagá kə búúd ɔ́ *Izʉrəyɛ̂l dɨ́, bwə́ mə́ jág zhɨ́ɨ́ nda íncwəmbɛ bɨ́ kú nə mbaagʉlə yí. 7 4.17Ja bɨ́ ŋgə́ kə yí, bɨ ɔ kə́ ŋgə cúndə nə́ Faan mə́ Zɛmbî mú kúnə́-kúnə. 8 Lwagʉgá mimbə̂l, bɨ́ gwúmʉshi mimbimbə, bɨ́ lwag nə́mə́ mízʉ́zaamə́, bɨ́ yîl búúd məjamb. Bɨ mə́ ŋwa ŋkul ga ashwâ, kəgá nə́mə́ sɛ̂y nə ndɨ̂ ashwâ. 9 Muud kú kə nə *mwaanɛ̂ bwúgʉ́d, tɔɔ or, tɔɔ wúl mbií mwaanɛ̂ wɛ̂sh. 10 1Kr 9.14; 1Tm 5.18Muud kú ŋwa baamʉtálá, ŋkí ishimí íbá, ŋkí bɔ́ɔ́l ósílʉ́faas, ŋkí wagatîg, nəcé muud ŋgə́ sɛ̂y yɛ́ mə́ jəlá nə yéyɔw ídʉ̂w.
11 «Ja bɨ́ mə́ jé wúl ŋgwə́la ŋkí wúl lɔɔm dɨ́ yí, bɨ́ fwó sɔ̧́ ŋkí bɨ bɨ́ nə ŋkul kwey múúd jɨ́ nə lâm mə́ báágʉ́lə́ bɨ̂, bɨ ɔ́ ji nyə́dɨ́ kə wɔ́ɔ́s jwɔ̂w bɨ́ mə́ bá cɔ̧́ yí. 12 Njɔ́w wɛ̂sh bɨ́ mə́ nyíi yí, bɨ ɔ bə́dá nə́: “Zɛmbî sáág nə́ bɨ bə́g nə́ shɛɛ.” 13 Luk 2.14Ŋkí buud ɔ njɔ́w wɔɔŋgʉ̂, bwə́ lə́g bɨ́, Zɛmbî bə́lɛ sá nə́ bwə́ bə́g nə́ shɛɛ. Njɨ ŋkí bwə́ bə́ kú lə́g bɨ́, Zɛmbî kú nə́mə́ sá nə́ bwə́ bə́g nə́ shɛɛ. 14 Mis 13.51Búud ɔ́ wúl njɔ́w ŋkí wúl ŋgwə́la bwə́ ká bə kú lə́g bɨ́, kú gwágʉlə kɛ́ɛl dʉ́n, ja bɨ́ mə́ wú cínɔŋg yí, bɨ́ kudə fumbyá í ámə nada bɨ́ mə́kuú dɨ́ yí.*Ja Oyúdɛn bwə́ á dʉ kudə fumbyâ mə́kuú dɨ́ yí, bwə́ á dʉ lwágʉlə nə́, kʉ́kʉ́l shí bwə́ ámə tə̂l mə́kuú máŋ yí, bwə́ mə́ kâl gwo nə buud bɨ́ cínɔŋg wá nə́ bwə́ músə sâ nyɛɛ́. 15 Mət 18.20; 19.1-29; Mat 11.24Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, jwɔ̂w Zɛmbî mə bá zə sámb búúd milə́sʉ́ yí, a bá jagʉlə búúd ɔ Sódom nə Gomor ntɔ̧ ŋgwə́la wɔɔŋg.»
Yésus ŋgə kɛ́wʉli buud ɔ lwámá bɛ́
(Mak 13.9-13; Luk 21.12-17)
16 Luk 10.3«Owɛy, mə mə́ kənd bɨ́ nda íncwəmbɛ mpə́dʉ́gá oŋkweny. Bɨ mə́ jəlá nə kɛ̧̂ nda onywâ, bɨ́ kə nə tə́dʉ́gá ŋgwúd nda məfaf. 17 24.9-14; Mak 13.9-13; Luk 21.12-19; Yuá 16.1-4Mis 5.40; 2Kr 11.24Dʉgá ji nə buud kuú kalə́; bwə́ bá dʉ kusha nə bɨ́ mə́bwə́ mə́ osémbye ɔ́ mílə́sʉ́d, bwə́ dʉ fyámʉsə bɨ́ milwóŋ *mə́mpáánzə́ mə́ mínjɨ́ɨ́gʉ́lá mə́ *Oyúdɛn dɨ̂. 18 Mis 24–26Bɨ mə bá dʉ kaad mísh mə́ búúd ɔ́ anʉ́nɨ̂ nə ojwû ɔ́ lɔɔm dɨ́ nə́, nə́ bɨ kə́g bwaagʉlə sâ bɨ́ mə́ mpú shú jínə́ dâm yí, bɨ́ bwaagʉlə nə́mə́ ikúl í cúgɛ́ Oyúdɛn yí. 19 Luk 12.11-12Ja bwə́ bá dʉ kusha nə bɨ́ yí, bɨ kú bá dʉ yágʉwo mbií bɨ́ mə́ bá dʉ kaad yí, kú yágʉwo íciyá í kɔɔd. Iciyá í bá nə́mə́ dʉ jé bɨ́ cé jɔɔŋgʉ́d, 20 nəcé bɨ dɨ́ mə́ bá dʉ lás, Shíshim mə́ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wʉ́n Zɛmbî wə́ mə́ bá lás mímpu mínʉ́d.
21 Msh 7.6; Mat 10.35; Luk 12.52-53«Mínyɔŋʉ̂ mə́ bá kusha nə mínyɔŋʉ̂ yé nə́ bwə́ kə́g gwú nyə. Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ mə bá kusha nə mwân; bwân bwə́ lúmbʉli nə obyɔ̂l, ŋgə gwú bwo. 22 5.11; Yuá 15.18Buud bɛ̂sh bwə́ bá mpii bɨ́ nəcé jínə́ dâm. Njɨ, muud mə bá jísɔw kə wɔ́ɔ́s mə́shínéd yɛ́, a bá cʉgə.» 23 16.28; Mis 8.1Bwə́ ká lwágʉlə bɨ́ cúwʉ́lí wúl ŋgwə́la dɨ́, fúndə́gá, bɨ́ kə ŋgwə́la shúsʉ́d. Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, *Mwân mə Múúd mə bá nyiŋgə zə, bɨ njúl kú fwo shîn jaand míŋgwə́la myâ *Izʉrəyɛ̂l myɛ̂sh.
24 Luk 6.40; Yuá 13.16; 15.20«*Mpwíín nyə ádɛ́ bwɛlɛ ntɔ̧ yɨ́ɨ́gʉli, lwaá kú ntɔ̧ mása. 25 9.34Buud bwə́ dʉ dʉ́g *ompwíín nə́mə́ nda bwə́ dʉ́g yɨ́ɨ́gʉli nə́, bwə́ dʉ́g nə́mə́ lwaá nda bwə́ dʉ́g mása yé nə́. Ŋkə́mʉ́sá bwə́ lwîy sɔ́ɔ́ŋgʉ́ njɔ́w nə́ Bɛlʉzebul, ŋkəmʉsa nə bwân.»
Muud fúndə́g njɨ Zɛmbî
(Luk 12.2-9)
26 Mak 4.22; Luk 8.17«Bɨ kú dʉ fúndə bwo; nəcé kú nə sâ á mbúdʉ́lá í bá bwên kú bʉ́gʉli, ŋkí sâ á *ndímba í bwên kú mpûy. 27 Sâ mə́ jaaw bɨ́ yídʉ́gʉ́d yí, kəgá lás gwo mə́ŋkɛnyad. Sâ mə́ nyímbʉ́lá nə bɨ́ lwə́d yí, kəgá ŋgə cúndə gwo íkwalʉ́minúd. 28 Heb 10.31Kúgá dʉ fúndə búúd bɨ́ nə ŋkul gwú njɨ nyúul, njɨ kú nə ŋkul gwú *jîm wá. Yidagá fúndə Zɛmbî. Nyə wə́ jɨ́ nə ŋkul gwɨ́ɨ́lya múúd ncindî, nə nyúúl nə jîm, a wusə byɛ̂sh kuda á kandʉgəd. 29 Ŋgaá nə́ bwə́ dʉ kusha mímbá-kwáádə́ mímbá sʉsáŋ *mwaanɛ̂ ŋgwúd. Tɛɛm bə ntɔ́ mbá-kwáádə́ ŋgwúd cúgɛ́ nə ŋkul kud shí, Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wʉ́n kú fwo magʉlə. 30 Luk 21.18Bɨ bâŋ ntâg ɨɨ́, Zɛmbî mə mpú bímbí lʉ́ íntand í shilú bísə́ bɨ́ mílúúd yí. 31 Nə́ ndɛɛ́, kúgá dʉ fúndə. Mpugá nə́ bɨ́ mə́ cɛy Zɛmbî lámʉ́d cɔ̧́ mimbá-kwáádə́ ŋkí bulya.
32 Mbʉ́ 3.5«Muud yɛ̂sh mə mágʉ́lə́ mə mísh mə́ búúd dɨ́ yɛ́, mə é magʉlə nə́mə́ nyə mísh mə́ Dâ jɨ́ gwɔ́w yɛ́d. 33 Mak 8.38; Luk 9.26; 2Tm 2.12Njɨ muud mə kɨ́ɨ́lyá mə mísh mə́ búúd dɨ́ yɛ́, mə́ é kɨ́ɨ́lya nə́mə́ nyə mísh mə́ Dâ jɨ́ gwɔ́w yɛ́d.»
Bɛ̧ɛ̧́lə Yésus wúsə dɔɔmb
(Luk 12.51-53; 14.26-27)
34 Luk 2.14«Bɨ kú ŋgə tə́dʉga nə́ mə mə́ zə sá nə́ buud bwə́ cʉ́gəg nə́ shɛɛ shí gaád. Mbɔ̂! Mə azə́yɛ́ sá ntɔ́. Mə mə́ yida zə nə dɔɔmb. 35 Msh 7.610.21; 24.10; Mak 13.12; Luk 21.16Mə mə́ zə wá ífʉmʉga mínjɔ́w mí búúdʉd, mwán nyə é lúmbʉli nə sɔ́ɔ́ŋgʉ́, sás lúmbʉli nə nyɔɔŋgʉ́, cɔ́ɔl lúmbʉli nə mpɔ́ɔ́mbʉ́lú. 36 Nə́ ndɛɛ́, buud ɔ njɔ́w mə́ múúd ɔ bwə́ bá lúmbʉli nə muud.
37 Mbá 13.7-10; 33.9; Mat 19.29; Mak 10.29; Luk 18.29«Múúd mə cɛ́ɛ́l sɔ́ɔ́ŋgʉ́ ŋkí nyɔɔŋgʉ́ cɔ̧́ mə yɛ́, a cúgɛ́ nə ŋkul bə *mpwíín waamə̂. Nyɔɔŋg mə cɛ́ɛ́l ncwə́má dɛ́ ŋkí sás dɛ́ cɔ̧́ mə yɛ́, a cúgɛ́ nə ŋkul bə mpwíín waamə̂. 38 16.24-25; Mak 8.34-35; Luk 9.23-24; Yuá 12.25-26Múúd mə ká bə kú ŋkɛ̂ny kwolós jé bɛ̧ mə, a cúgɛ́ nə ŋkul bə mpwíín waamə̂. 39 Muud mə sɔ̧́ nə́ a kaambʉlə nə cʉg jé yɛ́, a jímbal gwo. Nyɔɔŋg mə jímbál cʉg jé nəcé mə yɛ́, a mə́ yidá kaambʉlə nə gwo.»
Lə́gʉ́lə búúd ɔ́ Zɛmbî
(Mak 9.41)
40 18.5; Mak 9.37; Luk 9.48; Yuá 13.20; Gal 4.14«Muud mə lə́g bɨ́ yɛ́ mə́ lə́g mə. Muud mə lə́g ntâg mə yɛ́ mə́ lə́g múúd nyə á ntɨ mə yɛ́. 41 Múúd mə ká lə́g *múúd micúndə́ mə́ Zɛmbî nəcé mpǔlə nə́ muud micúndə́, muud wɔɔŋgʉ̂ mə ŋwa myə́na mí jə́lá nə búúd ɔ mícúndə́ myá. Nyɔɔŋg mə lə́g múúd jɨ́ tʉ́təlí mísh mə́ Zɛmbî dɨ́ yɛ́ nəcé mpǔlə nə́ tʉ́təlí muud ɨɨ́, nyâŋ ŋwa myə́na mí jə́lá nə otʉ́təlí ɔ́ búúd myá. 42 Muud mə bá yána tɔɔ njɨ láá mə́júwó mə́tálá ŋgwûd, ŋgulal ŋgwɔ́l zhizhe muud ɛ́ga nəcé bə́lə *mpwíín waamə́ yɛ́, bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, muud wɔɔŋgʉ̂ nyə abʉ́lɛ shúb myə́na myâ cínɔŋg.»
10:2 Yuá 1.40-44; Mis 1.13
10:5 Luk 10.4-12
10:5 Luk 10.33
10:6 Zhe 50.6; Mat 15.24; Mis 13.46
10:7 4.17
10:10 1Kr 9.14; 1Tm 5.18
10:13 Luk 2.14
10:14 Mis 13.51
*10:14 Ja Oyúdɛn bwə́ á dʉ kudə fumbyâ mə́kuú dɨ́ yí, bwə́ á dʉ lwágʉlə nə́, kʉ́kʉ́l shí bwə́ ámə tə̂l mə́kuú máŋ yí, bwə́ mə́ kâl gwo nə buud bɨ́ cínɔŋg wá nə́ bwə́ músə sâ nyɛɛ́.
10:15 Mət 18.20; 19.1-29; Mat 11.24
10:16 Luk 10.3
10:17 24.9-14; Mak 13.9-13; Luk 21.12-19; Yuá 16.1-4
10:17 Mis 5.40; 2Kr 11.24
10:18 Mis 24–26
10:19 Luk 12.11-12
10:21 Msh 7.6; Mat 10.35; Luk 12.52-53
10:22 5.11; Yuá 15.18
10:23 16.28; Mis 8.1
10:24 Luk 6.40; Yuá 13.16; 15.20
10:25 9.34
10:26 Mak 4.22; Luk 8.17
10:28 Heb 10.31
10:30 Luk 21.18
10:32 Mbʉ́ 3.5
10:33 Mak 8.38; Luk 9.26; 2Tm 2.12
10:34 Luk 2.14
10:35 Msh 7.6
10:35 10.21; 24.10; Mak 13.12; Luk 21.16
10:37 Mbá 13.7-10; 33.9; Mat 19.29; Mak 10.29; Luk 18.29
10:38 16.24-25; Mak 8.34-35; Luk 9.23-24; Yuá 12.25-26
10:40 18.5; Mak 9.37; Luk 9.48; Yuá 13.20; Gal 4.14