Njàgà bagaà
Lûk
1
Dɔ̀gɔ̀tì ŋgòr felè Yeésò
Tele mò Teofîl,
kɔ́ɔ ye, bɔ̀ njií mé lɔ naâ ká lètenè beèh kelá dɔɔ́ŋ, nùàr ŋgún lɔ naá giì dèbbè sâ ter nyagá kwaá. Bɔ́ dɔɔ́ŋ tueé gi né nénág faá bɔ̀ɔ́ mé lɔ naâ ké bèh duɔɔ̂m ŋené doô lé tueé naâ béh nɔ; Càŋ lɔ seé sâ haá naâ beè bɔɔ̀n. Mè yeé ŋene aá ménâ, mè nde cu ké jomo lè ndège fugo fɔɔ́n ndɔ. Kènê tele mò, kwá mè bɔ̀ njií sâ dɔɔ́ŋ nyagá kwaá bècénè te sòn mbeî, te wò kɔ ye, bɔ̀ njií mé bɔ́ lé naá giì wò feh dɔɔ́ŋ né gi bɔ̀ ŋgòr gècên.
Tebé ŋaàr Jâŋ Bàptîs
1:5 1 Chr. 24:10Cu sâ *Herôde lé mgbè te tàbè Judê ceér naâ kɔɔ́. Sâ nuaré déì né teèn, yilí seèn né Jakarî, à lé naâ *ŋgàŋ sèmè te bɔ̀ŋ bɔ̀ Abíà. Yilí veèh seèn lé naâ Elísábè; à dé seèn né ndùté ndùtù *Arɔ̂ŋ, ŋgàŋ sèmè dé koô. Bɔ̂ veèh fà dɔɔ́ŋ lɔ naá giì bɔ̀ gècên bɔ̀ toò Càŋ, bɔ́ lé *sóú Càŋ mé ŋgòr Càŋ jolo ka beéh nág faá tueé nê nɔ. Bɔ̂ veèh fà dɔɔ́ŋ lé naá giì kulí, bɔ́ huaán ŋàr kwà ŋgwéh. Lòù sam, Elísábè lé naâ ŋgiín.
Cieé déì seé ŋgàŋ sèmè lé bɔɔ́ naâ bɔ̀ŋ bɔ̀ Jakarî. Lòù sam, lé naâ toò bɔɔ̀n. Bɔ́ yeé nde aá san ŋgie, bɔ́ vu bèì faá gènnè bɔɔ̀n né tueé nɔ. Bɔ́ yeé vu cu aá bèì loù sâ, Jakarî yieé kɔɔ́. À komo wuo ter, à yila nde yí gwà Càŋ koô, bèh san ŋgieè. 10 Sâ te cu san ŋgieè sâ, cìlì nùàr né dé bɔɔ̀n ká cie, bɔ́ né Càŋ dua.
11 Jakarî yeé baá yí lè mɔ̀ san ŋgie, cìlì Càŋ Nùà Dueè ŋené yuo kelà kwarè kɔɔ̀, kèb be gaâ mân. 12 Jakarî ndɔɔ́. Veéh yeé baá bú sie, feh ŋellé bú ter.
13 Cìlì Càŋ ye bú a: «Té vèh Jakarî, Càŋ ŋgweé aá duaà yeè: Elísábè veèh yeè nde né huaán dé siîb ŋar, wò yilá bú Jâŋ. 14 Wò nde né mé bú sagár kelá, bɔ̀ nùàr nde né mé huaán sâ samé kuú ndɔ. 15  1:15 Nomb. 6:3Lòù sam, à beè Càŋ Dueè nde né nùà dueè. À mbè kulù mé mbè tarê ŋúé ndé ŋgwéh. À dé seèn lè yuo lom ndeè né mé Cúcuí Ŋagâ yoòr. 16 À mé dàm bɔ̀ huaán *Iserálà ŋgún ká yoòr nùà Dueè Càŋ bɔɔ̀n weh cu cuù nde né kɔɔ́. 17  1:17 Mal. 4:5-6À nde né toò Càŋ mé terreb Cúcuî yoòr faá *Elî nɔ gɔ. À nde né bɔ̀ tele bɔ́ bɔ̀ huaán mé sòn cên coró bilí. À feh dilí nyegé bɔ̀ dúágá-tie bɔ̀ ceér gècên, te bɔ́ ŋa bɔ̀ didilí bɔ̀, bɔ́ kɔ Càŋ. Sâ dɔɔ́ŋ, à nyegé kwaá gi né bɔ̀ nùàr, te bɔ́ kela den Fehtoò bɔɔ̀n.»
18 Cìlì Càŋ yeé tueé gi aá, Jakarî den seér cuù ye bú a: «Hên, mè mò baá gi kuúm, veèh mò kulí gi aá ndɔ. Mè mò kɔ nde né naàn ye né ŋgòr gècên wa?» 19  1:19 Dan. 8:16; 9:21Cìlì Càŋ ye bú a: «Mè né Gabriya, ké toò Càŋ seé bɔɔ́ yeé mè. Càŋ ye mè a, ndê wò ŋgòr bagaà hên tueé. 20 Mè yeé tueé aá wò, wò saán á? Wò sòn túé ndé cú; wò kènê den nde aá mùmúr, kɔ cu mé bɔ̀ njií hên dɔɔ́ŋ ndeè yuo gi aá ménâ, sâ ye. Mè tueé wò, yuo nde né ménâ ndɔ.»
21 Sâ ká cie bɔ̀ nùàr baá lòù hiím seér, bɔ́ né Jakarî kela den, bɔ́ njií mé à bɔɔ́ den né yí gwò kɔ́ cú. 22 Jakarî yuo kelà ndɔ, à sòn túé cú. Bɔ̀ nùàr ŋene kɔ baá-re teèn ye, yí gwò njeré déì naâ bú njolò ŋené yuo kelâ. Sâ njèh dɔɔ́ŋ, Jakarî bɔ́ me lom aá mé be mé be, sòn baá kúb.
23 Nde nde, bɔ̀ cieé seê seèn yeé ceré baá, à nde cu ye lɔ. 24 Jomo sâ veèh seèn Elísábè tomo lèì ndɔ. Veèh yeé ŋene aá ménâ, à mé njéh leér gɔ seér lòù. Wa gi mene weéh tîn, à né ka lòù leér gɔ. À ye: 25 «Kùsèm Càŋ Dueè Fehtoò mò, à ke njií aá mè njolo yoòr, à horó sɔm aá mè fegùlì beè bɔ̀ siîb kèn.»
Tebé ŋaàr Yeésò
26 Lèì Elísábè yeé baá weéh ténjén, Càŋ tema njií cìlì seèn Gabriya ké Galilê, te lɔɔ́ Najarêt, 27  1:27 Mat. 1:18yoòr mbò yàgà déì, yilí seèn né Marî. Bɔ́ sua kwaá né bú lòù ye. Yilí si seèn né Josêf, à né lè gèh bɔ̀ nùàr mgbè *Davîd. 28 Cìlì Càŋ wa ké teèn, yila nde gwò yoòr Marî, ye bú á: «Kùsèm mè né wò bieé, wò né mé fùgò beè Càŋ. Nùà Dueè né jomo yeè.»
29 Te Marî yeé nde ŋgweé njií gèh njàb bú sâ, feh ŋellé bú ter; ye sâ né gèh bieê kei wa.
30 Cìlì Càŋ ye bú a: «Té vèh Marî, njolo Càŋ né yoòr yeè. 31  1:31 Mat. 1:21Wò nde né ma mé lèì hueêh ŋaá, wò ŋar huaán dé siîb, wò yilá bú Yeésò. 32  1:32-33 2 Sam. 7:12, 13, 16; Es. 9:7À nde né nùà dueè kɔɔ́; bɔ́ bú dé seèn yilá nde né ŋunà Càŋ nùà njèh ké ter te vulúu. Càŋ Dueè nde né bú kɔgɔ jɔ̀gɔ̀ bɔ̀ seèn *Davîd haá. 33 À felè bɔ̀ huaán *Iserálà dé cu dɔɔ̂ŋ cer lom nde aá kɔɔ́; kɔgɔ dé seèn baá dé kèì cên ndɔ.»
34 Marî ye cìlì Càŋ a: «Mè née mò siíb kɔ́ ŋgwéeh ye nɔ, gèh dé sâ bɔɔ́ seér nde né naàn wa?» 35 Cìlì Càŋ ye bú a: «Cúcuí Ŋagâ ka waà nde né felè yeè kɔɔ́, terreb Càŋ ké ter te vulúu nde né cemé felè yeè si. Huaán mé wò nde né ŋar sâ, né dé cî mé bɔ́ bú yilá nde né nùà joloò, Ŋunà Càŋ Dueè. 36 Elísábè meí yeè né mé lèì ndɔ. À baá gi mene kuúm, mé njéh mene lèì seèn kènê baá weéh ténjén, à nde né huaán dé siîb ŋar. Sâ bɔ̀ nùàr lɔ ye, ma ŋgiîn huaán ŋar nde cu né he wa? 37  1:37 Gen. 18:14Mè tueé wò, njií mé né Càŋ yɔgɔ́ sam.» 38 Yeé baá mân, Marî ye bú a: «Mè né nùà seê Càŋ Dueè. Bú a, bɔ́ felè mò faá wò tueé nê nɔ.» Cìlì Càŋ kwaá lɔ bú ndɔ.
Marî ké lɔ Elísábè
39 Lè mbèh sâ, Marî wuo ter kwar ndɔ, à sɔm gò, à ŋaá nde lom aá ké te bɔ̀ tòre lè lò Judê, à wa lè lò sâ, te lɔɔ́ déì. 40 À kela nde ké lɔ Jakarî, à yila kweh gwò yoòr Elísábè, à bie bú. 41 Te à yeé nde bie njií Elísábè mân, huaán jilí toró Elísábè lè. Cúcuí Ŋagâ samé yila bú yoòr, 42 à sɔm hueh, ye Marî a: «Càŋ ká doó lètenè bɔ̀ vêh dɔɔ́ŋ kulu kela né wò. Huaán yí lè yeè sâ, Càŋ bú nyeén gi aá kèn. 43 Á hên, kè cú-re ndɔ: meì Fehtoò mò ká yoòr mò kɔɔ́ nde seér cuù né dé keì? 44 Kè kú, wò yeé baá mè bieé, huaán samé toró gi mè ká lè. 45 Njua yeè wa, wò né sòn Càŋ ŋgweé, wò né ndèm kwaá njií, ye njií mé Càŋ lé tueé naâ nyí dɔɔ́ŋ, à nde né bɔɔ́ gií ma.»
Bené Marî
46  1:46-55 1 Sam. 2:1-10Marî deên ndɔ, ye:
«Môn, mè né Nùà Dueè mé temé mò mene seén.
47 Temé mò né mé Càŋ Yìlì-nùàr sagár dé gècên,
à mè yili sɔm aá kèn.
48  1:48 1 Sam. 1:11Lòù sam, mè mbátágà nùà seê seèn mbaá,
ye nyí nde né njolo yoòr mò ke njií.
Ŋgweéh kènê mbelèm nùàr hihiné nde aá mè bèh dɔɔ́ŋ keí laré mà.
49 Lòù sam, Càŋ terrèb né be seèn felè mò sɔm keêh.
Yilí seèn né jolosé.
50 Cu dɔɔ́ŋ Càŋ nde né bɔ̀ ŋgwé-tie bɔ̀ jere kɔɔ́.
51 Càŋ terrèb baá lè seé seèn mé be seèn.
Bɔ̀ dúágá-tie bɔ̀ baá mé njéh lòù ndugó seér.
52  1:52 Job 5:11; 12:19Ndègè bɔ̀ mgbè bɔɔ̀n calé baá kèn.
Càŋ mò baá bɔ́ doó komó su njií.
À ter sɔm njií seér bɔ̀ lòù bɔ̀.
53 Bɔ̀ɔ́ mé cùè né bɔ́ sie, à né bɔ́ koó.
À jomo be be kwɔgɔ njií seér bɔ̀ lilieê bɔ̀.
54 À hên ndeè *Iserálà nùà seê seèn gam,
à né bú munó, à né béh jere kɔɔ́,
55  1:55 Gen. 17:7faá à lɔ tueé kwaá naâ mé tele beèh Abrahâm
bɔ́ bɔ̀ ŋuna seèn nɔ,
ye nyí nde né bɔ̀ ndùté ndùtù bɔɔ̀n gam,
nyí gam den nde né bɔ́ dé nyèmà mé nyèmà.»
56 Marî bɔ̂ Elísábè bɔɔ́ ké sâ weéh tagár, à nde cu ye lɔ.
Ŋaàr dé Jâŋ Bàptîs
57 Cu ŋaàr Elísábè yeé waà baá, à ŋar kwa huaán dé siîb. 58 Bɔ̀ nùàr seèn mé bɔ̀ mbeí seèn yeé nde ŋgweé njií gèh bagaà mé Càŋ Dueè naâ Elísábè bɔɔ́ sâ, bɔ́ kem nde gi teèn, bɔ́ bɔ́ samé gi dɔɔ́ŋ.
59  1:59 Lév. 12:3Huaán yeé baá cieé téndelé, bɔ̀ nùàr ndeè bú *ŋgór ŋɔɔ́b, bɔ́ ye yilí seèn né cu Jakarî faá tele seèn nɔ. 60 Meí ye bɔ́ a: «Sam, yilí seèn né Jâŋ.» 61 Bɔ́ ye bú a, sam ndɔ, Jâŋ yilí nùàr bɔɔ̀n déì sam. 62 Yeé baá ménâ, bɔ́ me bie njií Jakarî yilí huaân mé be. 63 Jakarî me bieé njiî bɔ́ béh toû déì, à nyagá kwaá bɔ́ yilí huaân teèn, ye yilí seèn né Jâŋ. Bɔ́ hiím laré mé njéh doó dɔɔ́ŋ. 64 Sòn Jakarî komo lɔgɔ́ doó sâ ndɔ, à yila keéh Càŋ ké ter seén njiî. 65 Veéh kwaá njií bɔ̀ nùàr be yoòr mé bɔ̀ nùàr te lɔɔ́ kukwarè mene. Ŋgɔ́g dé sâ ŋgulí yɔŋ cu lè lò Judê kèb dé ké te tòre bèh dɔɔ́ŋ. 66 Bɔ̀ɔ́ mé né ŋgòr hên ŋgweé dɔɔ́ŋ, né ké lè munó, ye huaán bú sâ ndeè nde né naàn wa? Mé gècên mene, à lé yoòr naâ mé terreb Nùà Dueè.
Bené Jakarî
67 Cúcuí Ŋagâ samé yila Jakarî tele huaân yoòr ndɔ, à yila ŋgòr *sòn-Càŋ tueê, ye:
68 «Bí sén Nùà Dueè, Càŋ bɔ̀ huaán *Iserálà seèn;
njolo seèn né yoòr bɔɔ̀n, à bɔ́ yili sɔm aá kèn.
69 À nùà terrèb mé nde né béh yili sɔm
ŋagá sɔm keéh né lètenè bɔ̀ ndùté ndùtù mgbè *Davîd nùà seê seèn,
70 te yuo faá à lé naá giì sònò bɔ̀ sòn-Càŋ bɔ̀ léí toò tueé keéh ndɔ.
71 À lɔ ye, nyí nde né béh toò bɔ̀ bùnò bɔ̀ mvelé sɔm;
wa bɔ̀ɔ́ mé né béh bar dɔɔ́ŋ terreb felè beèh kwà ndé ŋgwéh ma.
72 Sâ dɔɔ́ŋ ye te nyí kɔ bɔ̀ jɔ̀gɔ̀ bɔ̀ jere,
te ŋgɔ̀ŋ nyî mboón faá jolo nê nɔ.
73 Sâ lé naâ jègè seèn toò Abrahâm tele beèh dé koô,
74 wa nyí ndé né béh beè bɔ̀ bùnò bɔ̀ mvelé sɔm,
ye te béh bɔɔ́ seé nyî, béh vèh cú;
75 te cieé dɔɔ́ŋ béh beè nyî den lom jolosé, dilísé ndɔ.
 
76  1:76 Mal. 3:1Dé yeè huaán mò, bɔ́ wò yilá nde né sòn-Càŋ,
Càŋ mé terreb dɔɔ́ŋ né beè seèn.
Lòù sam, wò nde né toò Nùà Dueè kelá,
wò nyegé kwaá bú ceér.
77 Wò bɔ̀ nùàr seèn tueé nyegé nde né kɔɔ́,
ye bɔ́ a, Càŋ nde né bɔ́ yili sɔm,
à kulu sɔm gi bɔ́ veên yoòr ma.
78 Lòù sam, Càŋ beèh né Càŋ húɔ́m-temê dé gècên,
à nde né felè beèh faá ŋuerré loù nɔ baá den,
79  1:79 Es. 9:2te bɔ̀ɔ́ mé né te cibi bèh cioò cer den
yuo kela giì bèh ŋagâ,
te à gule beèh lemé njií te ceér cɔ̀ŋe.»
80 Huaán né kulá ndɔ, temé né taré ndeé, à nde den seér ké ya dueè. Nde nde, cu yeé wulu baá, à yuo kela ye ké toò bɔ̀ huaán *Iserálà bèh ŋgòr Càŋ seè.

1:5 1:5 1 Chr. 24:10

1:15 1:15 Nomb. 6:3

1:17 1:17 Mal. 4:5-6

1:19 1:19 Dan. 8:16; 9:21

1:27 1:27 Mat. 1:18

1:31 1:31 Mat. 1:21

1:32 1:32-33 2 Sam. 7:12, 13, 16; Es. 9:7

1:37 1:37 Gen. 18:14

1:46 1:46-55 1 Sam. 2:1-10

1:48 1:48 1 Sam. 1:11

1:52 1:52 Job 5:11; 12:19

1:55 1:55 Gen. 17:7

1:59 1:59 Lév. 12:3

1:76 1:76 Mal. 3:1

1:79 1:79 Es. 9:2