Aposel Pol bung xailong tela mala rangua Kristo Lipuxindi duwa long sabangga Kolosi. Tauxu xailongga li ba,
Kolosi
Namua Pol Bung Mala Na Kolosidi
Tubatubaik languangamdi dima Kolosi ba, binabu Pol bung xailongga li nadi bungina wa long sabangga Rom. Tubatubaik languangamdi bing: 1. Kuboluadi dibili lipudi ba dituxu daxang axamandiu tai, 2. Tubatubaiga mana Urana uleginamdi didali Yesu, 3. Haruanga bila “Am gaxap haruanga hisangam tela”, xaung 4. Xabianga titiamdi. Binabu Pol tubatubadi daxanga maxunama. Bung xailongga li bila niani AD 60.
Haruanga Tuandi
• Haruanga mugamugangam (1:1-2)
• Haruanga sabungama harua xai sibuna mana Kolosidi (1:3-14)
• Yesu mugamuga sibuna (1:15-23)
• Pol oxatang sabungama (1:24–2:7)
• Tawa hawa mana lipu kuboludingdi te, taxap walinga haunua rangua Kristo (2:8-23)
• Walinga sigixingang sibuna daxanganoa (3:1–4:6)
• Haruanga kimuam (4:7-18)
1
Haruanga Mugamugangam
Nga Pol, Kristo Yesu aposelinoa namua na Urana mogu nga bila ba mana ing murunganoa. Ngagabu riara hatuminga haringinama Timoti.* Timoti—Timoti bing gananung tela hatum haringina mana Kristo bungina lungu Pol baxanganganoa. Xugia hatuminganoa masup, baing bunging xumana haxa mauli rangua Pol.
Tam gasina xailongga li nang Urana lipuxing maringindi duwa long sabangga Kolosi, Kolosi—Long sabanga tela mana titia waleu duxu ba Esia, ne hatata duxu ba numanumua Turki. Lipu tela yanoa Epapras wa Epasas bungina Pol tubatuba ulek xaiyua la ba. Baing Epapras ila Kolosi saing tubatuba Kolosidi. ang riamam hatuminga haringinamdi ataga rangua Kristo.
Tam gasabu ba Tibura Urana atin dimoti mang xaung libu gamoimdi duwa mosiu.
Pol Harua Xai Sibuna Saing Sabu
Bungina tam gasabu mang, bungingbunginalo tam gaharua xai sibuna na Urana, Toxoratamona kiria Yesu Kristo Tibuna. Namua na tam galungu ba ang gahatum haringina mana Kristo Yesu, xaung ang muruim sibuna mana Urana lipuxing maringing longgalo. Ang galibu bila ba namua na ata ragunga ba axap axadi Urana tuxudi mang mua long xaiya, axadi alungu mana muga bungina alungu ulek maxunama. Ulek xaiya ba ma ranguang, bila ila rangua numanuma xangxana. Ulek maxunam xaiya ba aningona mana titi longgalo saing xugia lipudi walingadingdi, bila xugia walingaimdi mana xaidapka alungu axabia rangrang sibuna mana Urana atin dimoti makira. Epapras tubatuba ulek xaiya ba nang, lipua murumam sibuna mana, riamam oxatama. Tuxu Kristo oxatanoa haringina, xap yabamama bungina tuxu oxatua liwe mang. Balamtam ba Urana Aningonoa waxata maluxu mang, binabu muruim sibuna mana Urana lipuxing longgalo.
Binabu ungguti mana xaidap mugamugangam tam galungu naxuyangua mang, bunging xumana tam gasabu na Urana mang. Tam gasabu ba Urana libuang abaxagi mana xabianga mana axamang longgalo muruna ba alibudi. Bagula axabia murunganoa mana oxatanoa ba libuang lipu xabianga maringinamdi mana axamang aningoningoamdi xaung mana oxatanoa ba xaxa hatumingaima manadi. 10 Tam gasabu bila ba bu kuboluadi alibudi bagula disina yaya na Toxoratamona bu yaha sibuna mang. Baing walingaimdi bagula aningoding mana kubolu xai longgalo. Baing bagula xabiangaimdi mana Urana tubutubu mala. 11 Baing tam gasabu ba bungingbunginalo Urana bagula haringiang sibuna hasusu mana haringingang xai sibuna, bu bungingbunginalo bagula ali haringina saing aragu mana maluxuʼm mauxangandi. Baing bagula abaxagi mana yahangua 12 bungina aharua xai sibuna na Tibura, lipua libuang sanga ba axap guxama wa luliania agabu lipuxing maringindi. 13 Xap kira muli sangua labiang haringinganoa, saing kisinga kira mala Garanoa murung sibuna mana ba Yonggaxinia, 14 Garanoa ba gim kira muli sangua bixuaroa rimanoa, xaung yunga kubolura diandi.
Kristo Mugamuga
15 Garanoa hatanga Tibuna Urana kubolundi masok, Tibuna lipu tela sanga ba bagu te. Ina matuau mana axamang longgalo Urana tongtongiadi. 16 Namua na bungina Urana tongtongia axamandi, mana Garanoa rimanoa tongtongiadi. Tongtongia axamandi long xaiya xaung titia, axadi tabagudi xaung axadi sanga ba tabagudi te. Axamandi bila Urana uleginam haringing xangxana, aningoningo yayam xangxana, xaung axamang haringing yayam longgalo. Tongtongia axamang longgalo Garanoa rimania, bu diti Garanoa yanoa. 17 Baing Garanoa wa muga mana axamang longgalo, saing libudi duwa xai xaung duwaxata bila Urana hatumia. 18 Baing ina toxona mana sabungua, saing sabungua bing sangganoa. Ina unggutingua, matuau mana lipuadi Urana itidi mesa mana matiyua, bu sok mugamuga mana axamang longgalo xaung lipu longgalo. 19 Namua na Urana muruna mana ing sibung walinganoa xaung kubolung longgalo wa maluxuʼm Garanoa ba, binabu Urana baxagi sibuna mana. 20 Baing mana Garanoa, Urana atin daxaringa manadi, axamang titiamdi xaung axamang long xaiyamdi xauna. Binabu yunga Garanoa mati xai balingamia, sibindi diri, saing hatata axamang longgalo sanga ba duwa gamogamu taininau rangua.
21 Baing ang ba, muga awa halianga mana Urana. Ang bixuandi namua na ahatum doa saing alibu kubolu diandi. 22 Ning hatata atin daxaringa mang. Namua na Kristo mati xaung sanggana. Libu bila ba bu bungina xapkang mala ali Urana maxania, bagula baguang sigixingang sibuna, axola mana kubolu diandi, saing lipu tela sanga ba su haruanga tela mang te. 23 Bagula ali maxania bila ba nabu ahatum haringina mana ulega mana Kristoyu, atuxu haringina ali haringina, nam axamang tela xaiang sangua kubolua ata ragunga mana axap axadi alungudi mana bungina alungu ulekka ba. Ulekka ba dibaxanga mauli na lipudi mana titi longgalo, ulekka ba nga Pol, ngasok Urana lipuxing oxatama bu ngabaxanga xauna.
Pol Oxatang Sabungama
24 Hatata ngayaha gamogia namua na ngaxabia ba salaga ngaxap ba hauliang. Saing nga murugu mana ngaxap salak longgalo sanggagia Kristo mogu nga ba ngaxap yania, bu hauli sabunganoa, ing sangganoa baing. 25 Urana mogu nga ba ngatuxu sabungang oxatanoa bu ngabaxanga uleging longgalo nang. 26 Ulekka li wa hisangia mana lipu longgalo mugau ma ma, ne hatata Urana hatanga masok na lipuxing maringindi. 27 Namua na bo ba hatanga uleginoa nadi sabasabia, ulekka ba baxanga ba bagula libu xai sibuna mana Yuda Teguamdi, baxanga ba Kristo bagula wa maluxu mang Yuda Teguamdi, bu ata ragunga ba axap sinaga mana ralanoa. 28 Binabu am gabaxanga Kristo. Am gabaxanga na lipu longgalo ba dimaxania saing am gatubatuba lipu longgalo xaung xabianga maringing longgalo Urana uliamtam. Am gabo ba duwa Kristo lipuxing haringindi bungina dili Urana maxania. 29 Alaba namua naga ngawaxata haringina, ngamakasa sibuna xaung Kristo haringinganoa haringia nga sibuna.

*1:1 Timoti—Timoti bing gananung tela hatum haringina mana Kristo bungina lungu Pol baxanganganoa. Xugia hatuminganoa masup, baing bunging xumana haxa mauli rangua Pol.

1:2 Kolosi—Long sabanga tela mana titia waleu duxu ba Esia, ne hatata duxu ba numanumua Turki. Lipu tela yanoa Epapras wa Epasas bungina Pol tubatuba ulek xaiyua la ba. Baing Epapras ila Kolosi saing tubatuba Kolosidi.