Iwarakha wa
Aebraniya
Malhove o uholhelha
Iwarakha wa Aebraniya phi iwarakha yo uhelha nrima inomwooniha Yesu atimirihaka malhove e inamilhohi aahimiye ni Malhehano o Khalhayi. Yelha iwarakha ilha yaalhepiye thoko mahubiri nhina mwaya akhalhaka malhove anopwaha 60 anohimiacha mwaha uri nhina Malhehano o Khalhayi a Aebraniya, anooniha mwaari Yesu chenre awe wo utimiriha malhove o unamilhohi ni mitheko cha Opochera ishaani Olhupalhe a Ayahudi. Wo yoyo nlhatu uyo etu, iwarakha ilha yaalhakelhiye wiira yaahelhe mirima Ayahudi o nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo. Tho, iwarakha wa Aebraniya inomwooniha Yesu chenre awe wo utimiriha Malhehero ni waapanga opochera ishaani ahipange tho ntheko wo ukumiha isadaka mahuku o uhimalha. Yesu phi aari ishaani yo ulhivelhelhihiya milhatu chonkhaye cho uwonya, isadaka yo nkwaha mmoka, yo ulhivelhelhiha mahuku onkhaye. Paahi attu anrumelhenlhe Kuristo o alha mahuku ihu alha, ni ayo anoopatta malhove o uhelhiya nrima nhina iwarakha wa Aebraniya ilha, wiira yoorie unttwara Yesu Kuristo ukhalha phi ntu nohalha unooriha unrumelhelha Nlhuku, ni uthepa unrumelhelha Yesu mwanene (nlhako wo 12:2).
Khaawo ata ntu mmoka nochuwelha mpani lhepilhe iwarakha wa Aebraniya ilha, nansho attu oshoma ahohimia nlhove no waaromolha Napaolo, ashinna Luka ama Nabanaba. Mahuku ilhepiye aya ni ayo khanochuwania nansho attu enchi anorumelhelha wiira yaalhepiye ihinaaya iyaakha yo 70 baada yo uyaria wa Kuristo. Iwani yo Uyerusalemu yaatanganyie iyaakha 70 baada yo uyaria wa Kuristo, nansho ata inakhalhaka chiicho, ntu lhepilhe ikitabu ilha noromolha chittu thoko iwani iyo ihinaaya utanganyiya. Iwarakha wa Aebraniya ilha yaalhepiye wi iwani ya Arumi (nlhako wo 13:24) nkayaakawiya mmilhokoni mwa attu yanrumelhenlhe Kuristo.
Chiri nhina
Ntu lhepilhe iwarakha noomwooniha Yesu chinre awe wo ukhalha phi mulhupalhe mmilhokoni mwa anamilhohi a Nlhuku ni wa minepa o wiirimu (nlhako wo 1:1-4:13).
Tho noothepa wooniha wiira Yesu phi mulhupalhe mmilhokoni mwa opochera ishaani anovara ntheko mwi Inupa ya Nlhuku Uyerusalemu (nlhako wo 4:14-7:28).
Tho, ntheko wa Yesu phi mulhupalhe nhina Malhehano o Khalhayi Nlhuku aapannge awe ni attu awe wo iphiro yo Malhehero yanvanhe awe ashinna Musa (nlhako wo 8:1-10:31).
Vanomalhiha awe uhimiacha wiira Yesu phi mulhupalhe wo kila ittu, ntu lhepilhe iwarakha uyo nookumiha ikano cho uvarechesha (nlhako wo 10:32-13:17).
Wo umalhihera, ntu lhepilhe iwarakha uyo, noomalhiha iwarakha awe iyo wo uhimiacha malhove o uhelhana nrima ni waavaha attu isalamu (nlhako wo 13:18-25).
1
Nlhuku hoolhumacha wo iphiro yo Mwaamwanawe
Khalhayi vawo Nlhuku ahoolhumacha ni manyaapwiiya ihu venchi wo iphiro chinchi ni wo iphiro ya anamilhohi awe, nansho alha mahuku ammalhelha alha honulhumacha ni hii wo iphiro yo Mwaamwanawe, nthanlhe awe wiira chittu chonkhaye chikhalhe chawawe. Ni wo iphiro yo yoyo Nlhuku ahoopa irimu ni ilhapo ni chittu chonkhaye chiriwo.
Mwaana phi waaria wo nthimicho wa Nlhuku, alhikaanaka ni Nlhuku mwanene, avarelhaka chittu chonkhaye wo nlhove nawe no machiri. Vamalhinhe awe unihapiha uwonya wihu, hokhalha vano wiirimu wiimonono wa Nlhuku o ikuru.
Ipilhi yo Mwaana a Nlhuku
Paahi etu Mwaana phiri ni ipilhi yulhupalhe waapwaha minepa o wiirimu, thoko nchina vahiye awe ni Nlhuku chiri aya nulhupalhe upwaha machina aya. Ukhalhawaya Nlhuku khaneera mena ata wo nnepa wo wiirimu mmoka uriyoothe wiira,
“Uweva phi Mwaamwanaka,
Lhelho, kinoolhumacha onkhaye achuwelhe wiira, Mii phi Athumwana.”
Ni vavawo khanoolhumacha wiira,
“Mii kinookhalha phi Athumwanawe,
Ni uyo nookhalha Mwaamwanaka.”
Ni vavawo etu Nlhuku vanonruma awe Mwaana awe o nttara velhaponi, neera,
“Minepa a Nlhuku onkhaye anthimicheke yoyo.”
Nansho wo minepa o wiirimu Nlhuku enre,
“Haapanga minepa awe ukhalha iphioo.
Ni akarumiya awe ukhalha malhimi o mooro.”
Nansho wo Mwaamwanawe enre,
“Inyu Apwiiya Nlhuku, Ihiche inyu ye Imwene, phi yo mahuku o uhimalha.
Ikopo inyu phi naatawara attu inyu we ikekhiaye.
Inyuva nhottuna mitheko cho ikekhiaye, nhovenga iphiro cho uwonya.
Phi wo yoyo nlhatu uyo etu, Nlhuku, Nlhuku inyu,
ahoohikani makhura o ipilhi yuulhupalhe waapwaha akavihi ashikhunaninyu,
nkamwaattapelhelha chinene.”
10 Tho aheera,
“Inyu Thithi vaachokhonlhe inyu, mwahoupa ilhapo,
Ni irimu ni iyo phi ntheko wo miono chinyu.
11 Chonkhaye chiyo chinoovira, nansho inyu nnoolhokelha mahuku o uhimalha.
Chittu chonkhaye chinoothalha thoko ikuwo.
12 Nnoovilhikacha thoko ngolole,
Chinoopitingushachiya thoko ngolole chiicho.
Nansho inyuva phi yalhe alhe mahuku o uhimalha,
Ulhokelha winyu khunomalha.”
13 Nlhuku khaamwirenlhe ata nnepa wo wiirimu awe mmoka wiira,
“Ukhalheke wiimonono waka,
Mpaka vanohalha aka waathalha amalhaponi inyu wuuthi inyaa chinyu,
Wiira mwaanyikalhelhe.”
14 Chani minepa ayo phi apani? Yayo phi minepa anorumiya ni Nlhuku waakavihera alhe anohalha woopolhiya alhe.