Balua jukutumbulii jaka
Yohana
Ulongulelu
Balua juutumbuli jaka Yohana jiandikwi nu Ntumi Yohana kuwesikana kati ja yaka 50 na 100 baada jukubelekwa kilisitu.Yohana ngase julilangi ana jombi ndi jojuandiki balua heji, lakini lipungu la kwanza la balua lilangii jombi ndi jojukubona kwa miu gaki kutama kwaka Yesu pundema pani nu kummbona kabee Yesu baada jukuyoka kwaki kuhuma kwa bandu ba awii, mu lipungu la 1:1-3. Indela jejitumiki kuandika kitabu su utumbuli saka Yohana jilengana niindela jejitumiki kuandika kitabu silija la mboni ngati hejuandiki Yohana. Kuhobaleka ana Yohana jwaandika kitabu simu kati jiitabu nsesi yi Lijambu la Amboni laka Yesu Kilisitu na balua itatu yeyuye ndi balua ju utumbuli jaka Yohana ja pili na tatu pa jwabii ku Epesu.
YOHANA jwaandika balua jenze kwa bandu boti ba bunhobale kilisitu na muda wehogu likundi la bandu ba bunhobale kilisitu labia lipata mang'aliku kuhuma kwa bandu ba baakema “Aginositiki.” Bandu haba ahobaliya Yesu kuba Yesu jwabia Sapanga mweni lakini ngase jwabii mundu wa sakaka pa jwabia jutama punndema pani. Kwa ndaba heji Yohana julilogula kuba mweni ndi jojubwe kutama kwaka Yesu punndema pani na kwa maboku gaki mweni ampapii Yesu, mu lipungu la 1:1-3. Yohana jwaandika balua jenzenu ili kutogule kwaki kujagania, mu lipungu la 1:4, kwaahenga bandu ba bunhobale Kilisitu biitenda mahakau, mulipungu 2:1, kwaalenda bandu baabunhobale Kilisitu na mabole giisoli, mu lipungu, 2:26.
Gagabii nkati
Yohani ju tumbuli balua jaki nukupia lilengu limu lukuandika balua jaki, mu lipungu la 1:4-6.
Ndi julandi Sapanga hejubii unang'anu na hetupalika kutama ngati Yesu hejutamika, mu lipungu la 1:5-3:10.
Alapu jutukombuke nhilu ukupalana, mu lipungu la 3:11-5:12.
Jujomule balua jaki mu lipungu la 5:13-21.
1
Lilobi la womi
1 Tunhandaki mwanganya lijambu laka jola jobunkema lilobi jola jojuleta womi, jojabii tumbuka pu utumbuli. Twepani tunzoini nu kumbona kwa mihu gitu twabeti; tumbweni nu kunkamuu kwa maboku gitu twabeti. 2 Pagwapitila womi we hogu tugubweni na henu tulongale lijambu laki nu kumpwagi mwanganya lijambu la womi we hogu wa yaka petapeta. Jombi jwabii kwa Atati na henu jwahikiki kwitu. 3 Setwikibweni nu kujoa ndi setundandi mwanganya, ili mwanganya nhwesa kujongana na twepani mu kujongana kotubii naku na Atati na Mwana waki Yesu Kilisitu. 4 Tunhandaki mwanganya majambu haga ili kutogule kwitu kujaganinya.
Sapanga ndi unang'anu
5 Ndienu, majambu gatwagajoini kwaka Yesu na gatunndandila ndi ganga: Sapanga ndi unang'anu na ngaselubii lwii lwokapi nkati jaki. 6 Ana tupwagiki tujongana na Sapanga na koni tuhenga mahengu giliya gaguge ngati kutama palwii, ndienu twibiya tulonge isoli wala ngasetuhenga lelibii lu usakaka kwa malobi na mahengu. 7 Lakini ana tutami mu unang'anu, ngati jombi hejubii mu unang'anu, ndienu twibiya tujongana twabeti na twabeti, na mwai waka Yesu, Mwana waka Sapanga utunyambisa mahakau goti.
8 Ana tupwagiki ngase tubii na mahakau tulikonga twabeti, nu usakaka ngasegubii nkati jitu. 9 Lakini ana tupwagiki kwaka Sapanga tutendiki mahakau, ndienu Sapanga ndi juhobaleka na jo jujetakeka, najombi jatulekakiya mahakau gitu nu kutunyambisa ubaja woti. 10 Ana tupwagiki ngase tuhengiki mahakau, twibiya tunhengiki Sapanga julonge isoli, ni lilobi laki ngaselibii nkati jitu.