Balua jaka Pauli kwa
Atesaloniki
Ulongulelu
Balua ju kutumbuli kwa Atesoloniki jaandikwa nu ntumi Pauli, linga mu lipungu 1:1. Kuwesikana balua ju kutumbuli jejwaandiki Pauli kwa pangi jabia balua jaka na pandu pa Bibilia na jaandikwa mu saka sa 51 baada ju kusaliwa Kilisitu. Pauli jwabii ku Kolintu kipindi se jwaandika balua jenze kujenda ku likundi la bandu babunhobale Kilisitu buku Tesaloniki, likundi la bandu babunhobale Kilisitu lejulianzisa sapwali jaki ja pili ju utumi, linga mu kitabu sa Mahengu mu lipungu la 17:1-10. Apwagiki mu kitabu sa Mahengu likundi la bandu babunhobale Kilisitu labii na Ayaudi asokopi na Agiliki bingi.
Pauli ngasejawesa kutama ku Tesaloniki kabee muda nndasu baada ju kuanzisha likundi la bandu babunhobale Kilisitu, ndi jwapelika balua jenze kwaagangamalisa mioju bandu baahobale kola. Balua jibii na majambu gingipi na jibii na malagalaki gagapwaga namuna ja bandu babunhobale Kilisitu heapalika kutama koni ajongini ni Kilisitu. Pauli julangi majambu gagalangi kuhika Kwaka Kilisitu mala ja pili. Kulongaleka bandu bi likundi la bandu ba bunhobale Kilisitu buku Tesaloniki basangii ngamaa mu lijambu heli. Pauli jwatumia lijambu ju kuhika kwaka Kilisitu mala ja pili ngati sindu sakahenga bandu atama maisha gagunndumbali Sapanga, linga mu lipungu la 5:6-8.
Gagabii nkati
Pauli jutumbuli balua jenze sakaalamuki likundi la bandu babunhobale Kilisitu nu kunsengu Sapanga kwa ndaba jabu, linga mu lipungu la 1.
Alapu julandi kupete mahengu gaki na majambu gajuletiki Timoti, linga mu lipungu la 2-3.
Kabee Pauli jupia maelesu ga namuna bandu babunhobale Kilisitu heapaliaka kutama koni amanyaliya Kilisitu jwihika mala ja pili, linga mu lipungu la 4:1-5:15.
Pauli jujomule sakwaalamuki makundi ga bandu babunhobale Kilisitu kabee na kwaaloba bombi kila jumu mu makundi gala jusoma balua jenze, linga mu lipungu 5:16-28.
1
1 Nepani Pauli na Silwano na Timoti, tunhandaki.
Mwanganya mwa bandu bikikundi sa bandu babunhobale Kilisitu mommbii ku Tesaloniki na mwabandu baka Sapanga Atati bitu na bandu baka Bambu Yesu Kilisitu.
Tunndobe lukwali na waamboni waka Sapanga.
Kuhobale kwa bandu buku Tesalonike
2 Tunsengu Sapanga kila patunkomboka mu kuloba kwitu kwaka Sapanga sanga kukotoka. 3 Ndaba palongi jaka Sapanga Atati bitu tunkomboka henndangi kuhobale kwinu kwa mahengu gino, hegubi upali winu hegunhwesesa kuhenga mahengu nakanopi, na hemunhobale Bambu witu Yesu Kilisitu kwinu hekubii kwa sakaka. 4 Mwalongu bitu, tumanya Sapanga jutenda kumpala na junhagwi mbia mwa bandu baki, 5 ndaba kipindi patunndandila Lijambu la Amboni lela ngasekwabii kwa malobi pena ila kwa makili na ku kujangatiwa na kwa Loho jaka Sapanga koni mmanyi malobi haga ga sakaka. Mumanyi hetutemi na mwanganya, twatama ku kunzangati mwanganya. 6 Mwanganya mwapwata lilenganu litu, nu kunziga Bambu. Hata ngati mwang'aliki ngamaa mwagajopa malobi gala sukutogule kuhuma kwaka Loho jaka Sapanga. 7 Henu mwanganya mbii lilenganu la sapi, kwa bandu boti babunhobale Kilisitu buku Makedonia nuku Akaya. 8 Ndaba, kuhuma kwinu mwanganya malobi gaka Bambu gajogwaniki nga ku Makedonia nuku Akaya pena, ila kuhobale kwinu kwaka Sapanga jijowaniki pandu poti. Henu ngasetupala kabee kulonge ngani. 9 Bandu haba alongele kupete kuhika kwitu kwinu mwanganya, hemutujopa twepani, na hemwiileka imong'umong'u, nu kung'anambuki nukuntumaki Sapanga jojubi mwomi na jwa sakaka, 10 na sajenu mundendale Mwana waki juhuluka kuhuma kunani kwaka Sapanga, yaani Yesu, jojuwe Sapanga anhyoha kuhuma kwa bandu baawii na jojutuoko kuhuma ku inyela yaka Sapanga ejihika.