Balua jejiandikwi na
Yakobu
Ulongulelu
Kitabu sa Yakobu saandikwa na mundu jumu jobunkema Yakobu. Kuwesekana Yakobu jwabii ndongu waka Yesu, jojuwe jwabii kiongosi kati ja bandu ba bunhobaliya kilisitu pamwandi na jwabii mundu wa pasengo luku Yelusalemu mu lipungu la Mahengu 15:13. Ntumi pauli kabee jukema kipanda sa bandu ba bunhobale kilisitu lipungu la Agalatia 2:9. Asomi ahobale ana kitabu saka Yakobu kiandikwi mu yaka 50 badala jukubelekwa kilisitu. Ndaba Yakobu jwabii kiongosi wa bandu ba bunhobale kilisitu ku Yelusalemu, pangi jwaandika kitabu senze pa jutamika hoku.
Yakobu jutuma kitabu saki “mumakabila komi na mabeli bapesangini nkati ju nndema” mu lipungu 1:1. Mapundisu gaka Yakobu gatumika kwa bandu boti ba bunhobale kilisitu, lakini pajutumi lolobi la makabila “komi na mabeli” galangi Yakobu jwaandika kijenda kwa bandu ba bunhobali kilisitu kuuyaudi. Ndaba kitabu senze sabi nama jakahiki asomi bingipi, kilongali majabu gingipi.Yakobu jubeka pamu kati ja kuhobale na mahengu. Kuhobale kwa sakaka kuilangiwa na mahengu mu lipungu 2:17. Kabee julangi kulekekewa kwa bandu babi na mali gingi, mu lipungu 2:1-4 na sutupagi kuba twa angalipu na se tupwaga, mu lipungu 3:1-12.
Gagabii nkati:
Yakobu jaalamu asomi baki, linga mulipungu la 1:1.
Kabee jwahingamaki akilisitu kuba nganganga kipindi sa mang'aliku.
Kabee jupwaga kupalika kuhobale kulangiwa kupete mahengu, mu lipungu 2:1-26.
Badala ja apa jupwaga namuna malobi gana makili hegapalika kuba, mu lipungu 3:1-12.
Henu Yakobu julandi namuna hekima jaka sapanga hejibii ndali na Hekima ju nndema, mu lipungu 3:13-4:10.
Kabee jwalakali asomi baki bikipuna mu lipungu 4:11-5:6.
Yakobu jujomule kitabu saki mulipungu 5:7-20 sukupia malagalaki gukuhangangana.
1
1 Nepani Yakobu ntumi waka Sapanga na waka Bambu witu Yesu Kilisitu.
Nunhandaki balua mwanganya mwabandu ba makabila komi na mabeli ga gapesangini punndema. Ndenda kunndamu!
Kuhobale na kuba na malangu
2 “Mwaalongu bangu, mtoguliya ngamaa pampatwa na milengu ndalindali, 3 ndaba mmanyiki ana kuhobale kwinu ana kubii nganganganga, kwanhenga nhinakaliya. 4 Mmbiya nu usakaka ndaba kuhinakali kwinu kwanzangatia mbiya nganganganga mbaka pamwisu ili nhwesa kuba mwabandu baakoliki na baajagani, banga kupongukewa na sindu sokapi. 5 Lakini ana jumu winu jupongukiwi malangu, ndienu, jupalika kunndoba Sapanga jojuwe jampekiya, ndaba Sapanga jaapeke boti su kujoloka na kwa mwoju wa sapi. 6 Lakini jupalika kuloba su kuhobale bila kuhola sokapi. Mundu jojubii ni kiholu jubii ngati majeba gu nhanga gagugee gakangwa nu nhwai koni na koni nu kugaleke. 7 Mundu ngati hoju jwiiholale jwiipata sindu sokapi kuhuma kwaka Bambu. 8 Jombi ndi mundu jojung'anambuka ng'anambuka, jwanga kuhobaleka mu indela yaki. Na ngasejuwesa kuamu sindu sejuhenga.”
Mundu nhagu na mundu jwana mali gingi
9 “Ndongu jojubii jwanga nu ukolongu jupalika kutogule hali heji ndaba atei kunkwea, 10 najombi jwana mali gingi jupalika kutogule ndaba jukunhulu. Ndaba mundu jwana mali gingi jihoba kwi indela jeje ngati liua lu mu kiholi. 11 Liyoba palibala na lyotu laki lijomesa mimea, nagombi maua gaki gatenda kuhabuka, nu usapi waki woti gutenda kuhalabika. Ahelahela mundu jwana mali gingi bitenda kunhoa koni juendale na mahengu gaki.”
Milengu na mang'aliku
12 Jupengaliwi mundu jojuhendale kuhinakali mu milengu ndaba anajujomwi kuhinakali, jwiipata seketule ja womi jejuje Sapanga jaalagila bandu babumpala. 13 Ana mundu julengiwi kuhenga mahakau, jwiipwaga: “Ndenda kulegwa na Sapanga kuhenga mahakau.” Ndaba Sapanga ngasejuwesa kulegwa nu ubaja, wala jombi ngaseanndenga mundu jokapi kuhenga mahakau. 14 Lakini kila mundu julengwa pajuhutwa nu kujonzwa na ndokule yaki mweni iliya. 15 Ana ndokule jiliya jikomiki jileta mahakau, nagombi mahakau anagakomiki galeta kuwa.
16 Mwaalongu bangu monumpai, mwiikongeka! 17 Kila kipaji sa amboni na kila nhupi jejitosani ihuma kunani kwaka Sapanga, ihuma kwa Atati baabombiki unang'anu, jojuwe ngasejung'anambuka wala ngasejulangi nginyuli jokapi jukung'anambuka. 18 Sukupala kwaki mweni jutubelika kabee ku lilobi laki lu usakaka, ili tubiya mu napwasi ju utumbuli kati ji iumbi yaki.
Kujoane nu kuhenga
19 Mwaalongu bangu monumpai nkombuka lijambu lende: Kila mundu jubiya ni kipyau sukujoane lakini jwikuba ni kipyau su kulonge. 20 Jojubii ni inyela ngasejuwesa kuhenga majambu ga amboni gajupala Sapanga. 21 Henu nkotuka kuyobale kwiliya na mahengu goti giliya, mlibeka pai jaka Sapanga nu kujopa lilobi lebilipandiki mu mioju jinu, lelule liwesa kuokoa mioju jino.
22 Mwalikonga mwabeti sukujoane pe lilobe laki, ila nhenga kwa mahengu. 23 Jokapi jojujoane lilobi heli lakini ngasejuhenga, hoju jubii ngati mundu jojulingali sula jaki mweni mu liloli. 24 Pajujomule kulilinga mweni juboka na papa jujijewa sula jaki ejubii. 25 Lakini mundu jojijilingali sapi malagalaki gagatosani gagaaleka bandu abiya baalekakiwi, najuendale kugahenge mahengu sanga kujoa pena nukujewa, mundu we hoju jwipengaliwa mu hindu yoti yejuhenga.
26 Ana mundu jilibona juwesa kundumbali Sapanga ngati ejupala, lakini ngasejuwesa kulongo lulimi lwaki, kundumbali Sapanga hoku ngasekunzangati sindu sokapi, kabee jilikonga mweni. 27 Kundumbali Sapanga kokubii sapi na kwanga usapu palongi jaki: Kwajangati bana banga na atati na amabu na aka mbomba baawii alomi bandu majambu ga bagapala, na kulilonda beni ili bisapuka mu mahengu ganga kupalika pani pu nndema.