19
Pawl daa berney ŋga Efez
Daa masa Apalaws aŋga daa berney ŋga Kwarinti daa hwayak ŋga Akay heyey na, Pawl, ta’, a daw ta daa aŋgwa hay, a wusey kasl aa berney ŋga Efez. A hətfey ndəhay ma təɓa mey ŋga Yesu nekəɗey feteɗe. Ta’, aa cəfɗata, a ləvtar: «Akwar ta hətam *Mesəfney ŋga Gazlavay la ta pas masa akwar ma təɓmara Yesu daw?» A mbəɗdamara, a ləvmar: «Ŋga menjey ala na, ala ma cənam mey da ray Mesəfney ŋga Gazlavay daa ba.» 19.2 2.38; 8.16 Pawl aa cəfɗata, a ləvtar: «Anda keɗe, ka hətam *baptem na, wura?» A mbəɗdamara, a ləvmar: «Ya hətam baptem ŋga *Jaŋ.» 19.3-4 18.25; Lk 3.3-4, 16-17 Pawl a ləvtar: «Zleezle Jaŋ a key baptem na, ŋgada ndəhay masa ma wuɗam ŋga mbəɗdamara menjey ata maaya ba. Jaŋ a, a ləvtar a ndəhay *Jəwif hay, ndaw daha a sawa la fa dəɓa aŋga. Maaya na, a pamara ŋga ndaw ata fara fara. Ndaw a na, ara Yesu.» Masa ata ma cəndamara mey a keɗe la na, ta’, a hətam baptem ta mezəley ŋga Yesu Bay Mahura. Pawl a patar har a ray. Mesəfney ŋga Gazlavay a sawa a ray ata, aa guzlam ta mey mekele mekele masa ata ma sərmara ba, a zlamar ma wuzdamara mey masa Gazlavay ma vəldatara ŋga kedey. 19.6 2.4 Ndəhay a tabiya a key kuraw a ray a cew.
Kiya maakar, Pawl fa daw fa daw aa *way-mewuzey-mey ŋga Gazlavay. Feteɗe, aa guzltar a ndəhay ta mandərzay daa dey ba da ray mewey ŋga Gazlavay da ray ndəhay. A kam yawa ta Jəwif hay a, aa guzltar mey mekele mekele amba a təɓmara mey da ray Yesu. 19.8 17.2; 28.23 Ama ndəhay siya hay da wuzlah ata a gəmam ŋga təɓmara mey a ba. Aa guzlam mey maaya ba da ray cəveɗ ŋga Bay Mahura fa mey ŋga ndəhay tabiya feteɗe. Da ray ŋgene, Pawl, mbak! a mbəkdata, ta’, a ŋgəlta ndəhay masa ŋga Yesu, a diyam bama. Anda keɗe, mandaw mandaw Pawl fa daw ŋga wuzey mey a ndəhay daa lekwel ŋga ndaw daha mezəley Tiranus. 19.9 9.2 10 Aa fa ka kəne haa kasl mevey cew. Maja ŋgene, ndəhay daa hwayak ŋga Azi tabiya, kwa Jəwif hay, kwa ndəhay masa Jəwif hay ba, ta hətam ŋga cəney mey ŋga Bay Mahura Yesu la. 19.10 20.18
Mey da ray bəza hay ŋga Seva
11 Gazlavay fa key maazla hay mekele mekele ma rəzley ndaw ta fa Pawl. 19.11-12 2.22 12 Daa ŋgene, ndəhay a lamatərwa zana ŋga sləra ŋga Pawl ta zana aŋga hay mekele mekele masa ma gəsam la fa vaw aŋga, a handamara fa masa-macay hay. Anda keɗe, ndaw masa macay ma gəsey ta aŋga na, a mbəley. Ndaw masa ta malula da ray ma gəsey ta aŋga may, malula ha a bey.
13 Daa ɗar hay a ŋgene, *Jəwif hay daha, fa pəkam ŋga ɓəley malula da ray ndəhay. A jadamara ŋga ɓəley malula da ray ndəhay ta mezəley ŋga Bay Mahura Yesu. Anda keɗe, a ləvmar a malula: «Ala fa ləvmaka ta mezəley ŋga Yesu, masa Pawl ma wuzda mey da ray a, bey da ray ndaw keɗe.» 19.13 3.6; Lk 9.49-50 14 Bəza hay maasala ŋga ndaw daha mezəley Seva, ata fa kamara kəne may. Seva na, ara ndaw da wuzlah *bay-ray hay ŋga ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay. 15 Ama pas pal daha na, malula a mbəɗdatara, a ləvtar: «Yesu na, ya səra. Pawl may, ya səra mey da ray a. Kaa akwar na, wa hay wa?» 19.15 16.17 16 Ndaw masa ta malula kaa heyey na, ta’, a hway a ray ata. A fənta tabiya ta gədaŋ, a kəɗta, a katar mbəlek fa vaw, a ŋgərtara zana fa vaw, haa bəza hay a, a bamawa da way aŋga, a hwam ta vaw ɓa’ kəne.
17 Masa Jəwif hay, ta ndəhay Jəwif hay ba hay daa berney ŋga Efez e ma cəndamara mey a la na, ata cəpa, mandərzay a katar, a həlmamara Bay Mahura Yesu ma fəna ma fəna. 19.17 5.11 18 Ndəhay ga masa ma təɓmara mey ŋga Yesu a diyam, a wuzdamara cek hay maaya ba hay masa ata ma kamara zleezle fa mey ŋga ndəhay tabiya, a kam ambahw maja. 19 Ndəhay ga masa ma kam slalak ŋga nəsey ndəhay na, a handamatərwa ɗerewel ata hay masa ta mey hay ma nəsey ndəhay mawuzlalakaya da hwaɗ a na, aa kərmata ta awaw fa mey ŋga ndəhay tabiya. Dala ŋga ɗerewel hay a tabiya na, ga kalah * 19.19 dala ga kalah: Ndəhay a wulkam a key dala ŋga sləra daa mevey pal ŋga ndəhay temere ta kwakwar maakwaw.. 20 Anda keɗe, ta fa gədaŋ ŋga Bay Gazlavay, ndəhay ga a cəndamara mey ŋga Bay Mahura Yesu. Ndəhay ma təɓmara mey a, fa səkmawa a dey a, a dey a. 19.20 2.41
Ndəhay a yam mey da Efez
21 Fa dəɓa ŋga cek hay a keɗe ma kam la na, Pawl a wulkey maaya na, a daw a *Jeruzelem. A wuɗey a daw aa hwayak ŋga Masadəwan ta aa hwayak ŋga Akay ɗagay, wara a daw a Jeruzelem e. A ləvey: «Da yah ma wusey la a Jeruzelem na, si ya daw aa berney ŋga *Rawm may.» 19.21 23.11; Rm 1.10, 13 22 Ta’, a slərey ndəhay cew ma jənmara aa hwayak ŋga Masadəwan. Ndəhay a, ara ata Timawte ta Eraste. Ama Pawl na, a njey daa hwayak ŋga Azi ɗar nekəɗey.
23 Daa ɗar hay a ŋgene, ndəhay a yam mey ga da Efez da ray cəveɗ ŋga Bay Mahura Yesu. 19.23 9.2; 2Kwr 1.8 24 Ndaw daa berney a daha, mezəley Demetəriyus. A vəɗey cek hay mecəhe mecəhe ŋga ɓərey ma həɗkey ba, masa ma nəkam anda way-mekey-kwakwas ŋga kuley mezəley Artemis 19.24 Artemis: Ara kuley masa ndəhay ma ragadamar daa hwayak ŋga Azi ta daa hwayak ŋga Akay zleezle. A wulkam ara kuley maŋgusa. Way-mekey-kwakwas ŋga Artemis masa daa berney ŋga Efez e ara way mahura membey masa ma rəzlta ndəhay da bəla zleezle.. Aŋga ta ndəhay ma ka sləra ha fa hətam dala ga ta sləra ha ŋgene. 19.24 16.16 25 Demetəriyus ta’, a zəltərwa gula aŋga hay ta ndəhay ma ka sləra hay anda aŋga, a ləvtar: «Akwar ndəhay keɗe, ka sərmara sləra aləkwa keɗe fa handandakwar zleley ga. 26 Ama akwar ta ray akwar fa cəndamara, akwar fa hətmar cek masa ndaw mezəley Pawl ma ka. A ləvtar a ndəhay na, “Kuley masa ndəhay ma kamara ta har na, ara cek ma jəney ndaw ba.” Maja ŋgene, ndəhay ga da Efez keɗe ta mbəɗdamara mewulkey ata sem, a təɓmara mey aŋga. Ma təɓmara mey aŋga na, ara ndəhay daa berney keɗe daada ba, ama kwa ndəhay ga daa hwayak ŋga Azi tabiya. 19.26 17.29 27 Da cek aha fa key anda keɗe na, ndəhay a da rəsmara sləra aləkwa ha. A da rəsam sləra aləkwa daada ba, ama ndəhay a da mbəkdamara meregedey daa way-mekey-kwakwas ŋga kuley Artemis may. Fara fara kuley Artemis na, ara kuley mahura masa ndəhay daa wura daa wura daa hwayak ŋga Azi ta da bəla tabiya ma ragadamar. Ama da ndəhay ta təɓmara mey ŋga Pawl keɗe la na, kuley a, fa da zəldamara sləmay daa saba.»
28 Masa ndəhay ma cəndamara mey masa Demetəriyus ma kada anda keɗe la na, mevel a catar ga. A wudam, a ləvam: «Artemis, kuley ŋga ndəhay Efez hay na, ara kuley mahura!» 29 Mewudey a, a cəney fa ndəhay mekele mekele daa berney a na, ta’, leŋgesl ata a mbəɗey. Ndəhay a ɗaɗamata ata Gayus ta Aristarke, ndəhay daa hwayak ŋga Masadəwan masa ma ləgdamara Pawl, a hwam tabiya ŋgada bərakw. 19.29 Aristarke: 20.4; 27.2; Kwa 4.10
30 Pawl a wuɗey ŋga daw fa ndəhay a, ama ndəhay ma təɓmara mey ŋga Yesu a təkmara. 31 Ndəhay da wuzlah mahura hay ma wamara hwayak ŋga Azi na, ara jam hay ŋga Pawl. A slərmawa ndəhay fa vəɗa, a ləvmar a da daw a bərakw a ba.
32 Ndəhay makustakaya tabiya feteɗe na, ray ata ta həɓey sem, fa yam mey saw kəne. Ndəhay siya a wudam, a ləvam mey pal, siya hay a wudam, a ləvam mey mekele. Ama har-gədaŋ ŋga ndəhay da wuzlah ata na, a sərmara a kusam maja me ba. 33 Ndaw *Jəwif daha, mezəley Alekzandəre. Jəwif hay mekele a walamara da wuzlah ndəhay Jəwif hay siya, a lacadamara fa mey ŋga ndəhay makustakaya amba a wuzdatara mey a maaya maaya. Alekzandəre a baŋgaɗa har ŋgaa guzley, a wuɗey a wuztar mey a ndəhay makustakaya ha. 34 Ama masa ata ma sərmara aŋga ndaw Jəwif na, a zlamar ma wudam ta ɗay pal, a ləvam: «Artemis, kuley ŋga ndəhay Efez hay na, ara kuley mahura!» Haa ler cew, ata fa wudam anda keɗe.
35 Sekəreter mahura 19.35 Sekəreter mahura: ara ndaw mahura daa berney, ndaw ma handa mey ŋga ŋgwamna ŋga Rawm a ndəhay mahura hay daa berney a. Aŋga ndaw da wuzlah ndəhay ma wamara berney a. daa berney a, a təkta ŋga yey mey, ta’, a njam teete. Sekəreter e a ləvtar: «Akwar ndəhay da Efez, ndəhay tabiya a sərmara aŋgwa ŋga kuley ŋga Artemis na, a kəzlwa da gazlavay da vaɗ. Asaya, a sərmara ara ndəhay daa berney ŋga Efez ma jəɗmara way-mekey-kwakwas ŋga kuley mahura ha ta aŋgwa ŋga kuley a. 36 Ndaw ma da rəsa mey keɗe na, daa ba. Da ray ŋgene, si ka njam teete, ka wulkam maaya maaya ɗagay. 37 Ka handamatərwa ndəhay a keɗe na, maja me? Ta lalamawa cek daa way a la daw? Ta cəɗmara kuley a la daw? 38 Ɗar hay daha mapakaya ŋga key sariya. Ndəhay ma ka sariya hay daha. Da Demetəriyus ta ndəhay aŋga hay a wuɗam ŋga wudey ndəhay na, ŋgama a diyam a ɗəslmara sariya ha fa ata. 39 Da ka wuɗam ŋga ɗiyey mey mekele ma fəna keɗe saya na, si ka handamara mey a fa mecəmey-ray mahura ŋga ŋgwamna ŋga nəka mey a. 40 Ama da ray cek ma key tasana keɗe na, a gwamara ŋga pamandakwar mebərey, a da ləvam aləkwa fa wuɗkwa ŋga nəsey mewey ŋga *bay-ray hay daa berney a. Maja da mahura hay aa cəfɗamandakwar da ray mekusey a keɗe na, aləkwa fa da gwakwa ŋga mbəɗdamatakwara daa ba.» 41 Fa dəɓa ha masa sekəreter heyey maa guzltar la anda keɗe na, ta’, a ləvtar a ndəhay makustakaya heyey ŋga diyam.

19:2 19.2 2.38; 8.16

19:3 19.3-4 18.25; Lk 3.3-4, 16-17

19:6 19.6 2.4

19:8 19.8 17.2; 28.23

19:9 19.9 9.2

19:10 19.10 20.18

19:11 19.11-12 2.22

19:13 19.13 3.6; Lk 9.49-50

19:15 19.15 16.17

19:17 19.17 5.11

*19:19 19.19 dala ga kalah: Ndəhay a wulkam a key dala ŋga sləra daa mevey pal ŋga ndəhay temere ta kwakwar maakwaw.

19:20 19.20 2.41

19:21 19.21 23.11; Rm 1.10, 13

19:23 19.23 9.2; 2Kwr 1.8

19:24 19.24 Artemis: Ara kuley masa ndəhay ma ragadamar daa hwayak ŋga Azi ta daa hwayak ŋga Akay zleezle. A wulkam ara kuley maŋgusa. Way-mekey-kwakwas ŋga Artemis masa daa berney ŋga Efez e ara way mahura membey masa ma rəzlta ndəhay da bəla zleezle.

19:24 19.24 16.16

19:26 19.26 17.29

19:29 19.29 Aristarke: 20.4; 27.2; Kwa 4.10

19:35 19.35 Sekəreter mahura: ara ndaw mahura daa berney, ndaw ma handa mey ŋga ŋgwamna ŋga Rawm a ndəhay mahura hay daa berney a. Aŋga ndaw da wuzlah ndəhay ma wamara berney a.