12
Mari a mbəɗar ɓərdey fa salay ŋga Yesu
(Matiye 26.6-13; Mark 14.3-9)
Mendərey ɗar maakwaw ŋga key gwagway ŋga *Pak. Daa ŋgene, Yesu a sləkɗey, a daw a Betani. Betani na, ara slala ŋga Lazar, ndaw masa Yesu ma sləkɗadərwa daa meməcey heyey. 12.1-3 11.1-2 Masa aŋga ma wusey la feteɗe na, ta’, a tamar ɗaf. Marta a həlra ɗaf a. Lazar aa da wuzlah ndəhay masa Yesu ma zəmamara ɗaf a bama. 12.2 Lk 10.40 *Mari a lawa reta ŋga liter ŋga ɓərdey mezəley «*nar», ɓərdey a, a həɗkey ba. Ta’, a mbəɗdara fa salay ŋga Yesu. Fa dəɓa ha, Mari a, a takwaɗa ta eŋgwec ŋga ray aŋga. Slam daa way a cəpa a zey ɓərdey a. 12.3 Lk 7.37-38 Da ray ŋgene, gula pal da wuzlah *gula hay ŋga Yesu mezəley Juda Iskariyawt, ndaw ma da vəlda Yesu a har masa-gəra aŋga hay heyey, aa guzley, a ləvey: 12.4 Juda Iskariyawt: 6.71; 13.2, 27; 18.2; Mt 10.4 «Anja a vəldandakwara ɓərdey a na, ya həɗkadakwa dala ga *12.5 dala ga: Ta mey Gərek a ləvey «deniye» temere maakar. Deniye pal na, ara mawurɓay ŋga sləra ŋga ndaw fa mevərndey., ya vəldakwa dala ha ŋgada masa-viya hay, ba daw?» 12.5 Iz 58.7; Mt 19.21; Jak 2.15-16 Aa maa guzley anda ŋgene na, ta wulkey ta masa-viya hay fara fara daa ba, ama a wuɗey ŋga lala dala ha maja aŋga ndaw-mayal. Ara aŋga ma kərza dala ŋga ata Yesu ta gula aŋga hay, fa dəɓa ha, a lala dala ha ŋgada aŋga. Maja ŋgene, Yesu aa guzlar, a ləvar: «Mbəkda ŋgwas aha cey! A key kaa na, a ɗiya vaw aɗaw ŋgadaa cəvay cay. 12.7 19.40 Masa-viya hay na, akwar mandaw mandaw bama, ama yah na, ya fa da njey da wuzlah akwar ŋga mandaw mandaw daa ba.» 12.8 Mew 15.11
A wuɗam ŋga kəɗmara Lazar vagay
*Jəwif hay ga a cəndamara na, Yesu sem a Betani. Da ray ŋgene, ta’, a diyam a Betani a. A diyam na, maja Yesu daada ba, ama a wuɗam ŋga hətmərwa Lazar, ndaw masa Yesu ma sləkɗadərwa daa meməcey heyey, fa dey. 12.9 11.43-44 10 Daa ŋgene, *bay-ray hay ŋga ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay a jəwam mey da wuzlah ata ŋga kəɗey Lazar vagay may. 11 A jəwmara mey a na, maja ndəhay Jəwif hay ga fa təɓmara mey ata daa saba. Ama a təɓam na, mey ŋga Yesu dəɓa, maja aa ma sləkɗadərwa Lazar a daa meməcey. 12.11 11.45
Yesu a mbəzey a Jeruzelem anda bay
(Matiye 21.1-11; Mark 11.1-11; Luk 19.28-40)
12 Pepərek e, ndəhay ga ma diyam ŋga key gwagway ŋga *Pak da *Jeruzelem heyey, a cəndamara na, Yesu fa sawa a Jeruzelem e. 13 Maja ŋgene, a ɗəslmawa mey-har hay ŋga wudez hay anda gendew, a diyam ŋga cadamərwa ray ta Yesu a. A wudam ta gədaŋ, a ləvam: «*Hawzana! Həlmakwa Bay Gazlavay! Anja Bay Gazlavay ŋga pəsar mey a Bay ŋga *Israyel hay, ndaw masa aa ma slərdərwa ta mezəley aŋga.» 12.13 Ps 118.26; Mt 27.42; Jaŋ 1.49
14 Feteɗe, Yesu a hətey bəz-zəŋgwaw daha, ta’, a təpey a ray a. Ara anda mawuzlalakaya daa ɗerewel ŋga Gazlavay zleezle, ma ləvey:
15 «Ndəhay daa berney ŋga *Siyaŋw,
ka da zluram ba.
Nəkmara, bay akwar fa sawa da ray bəz-zəŋgwaw.» 12.15 Zak 9.9
16 Daa ŋgene, gula aŋga hay a cəndamara cek ma key da wuzlah ata ba. Ama, masa Yesu ma təpey la a vaɗ ŋga njey aa slam-meweɗey na, a sərfadamara anja mey ŋga Gazlavay maa guzley la da ray a, asaya, ndəhay ta kamar cek la a Yesu anda mey a maa guzley. 12.16 2.22; 17.1
17 Ndəhay tabiya masa da cakay Yesu daa masa aa ma zəla Lazar daa cəvay, ta aa ma sləkɗadərwa daa meməcey heyey na, fa kadamara mey a ŋgada ndəhay siya. 12.17 11.42-45 18 Maja ŋgene, ndəhay ga ma cəndamara mey a na, a samawa ŋga cadamara ray ta Yesu. A samawa na, maja ata ma cəndamara aŋga ma ka maazla ha. 19 *Fariza hay aa guzlam da wuzlah ata, a ləvam: «Ndaw a keɗe na, ya gwakwa a ray a ba! Ehe, nəkmara, ndəhay tabiya fa səpmar wurzay cəŋga!» 12.19 11.48
Ndəhay Gərek hay a səpmara Yesu
20 Ndəhay ma diyam a *Jeruzelem ŋga həlmey Bay Gazlavay daa gwagway ŋga *Pak na, Gərek hay da wuzlah ata daha may. 21 Gərek hay a, a diyam a cakay *Fəlep, ndaw ma sawa da Betsayda daa hwayak ŋga *Galile. Ta’, aa guzlmar, a ləvmar: «Bay ala, ya wuɗam ŋga cey ray ta Yesu.» 12.21 1.44; Lk 19.3; 23.8
22 Fəlep a sləkɗey, a daw aa guzlar a *Andəre. Fa dəɓa ha, ta’, a diyam cewete, aa guzlmar a Yesu. 23 Yesu a mbəɗdatara, a ləvtar: «Pas a ta wuswa cay amba Gazlavay a wuzdərwa gədaŋ aɗaw, yah, *Bəz ŋga Ndaw. 12.23 2.4; 12.16 24 Ya fa ləvkwar fara fara, da hulfaɗ ŋga daw a kəzley a hwayak, ta pəshey daa ba na, a da njey salalay a kəne. Ama da ta pəshey sem aa hwiyak na, a pəcwa, a gəley, a key ray mahura. 12.24-25 Mt 10.39; 16.24-25; 1Kwr 15.36 25 Anda keɗe, kwa waawa ma wuɗa heter aŋga na, a key ŋgene, aa zəɗda. Ama kwa waawa ma wuɗa heter aŋga ba da bəla keɗe na, a key ŋgene, a ɓada ŋga hətey heter mendəvey ba. 26 Kwa waawa ma wuɗey ŋga kaya sləra na, si a səpya. Aa slam masa yah ma da daw na, ndaw ma ka sləra aɗaw a sawa la asi aɗaw. Papay a da həslar ray ŋgada ndaw ma ka sləra aɗaw a.» 12.26 14.3; 17.24
Yesu aa guzley da ray meməcey aŋga
27 «Wure keɗe, ray aɗaw fa həɓey. Ya daa guzley na, ya ləvey me? Ya fa da ləvey, Papay, ləhdaya daa banay ma da sawa a ray aɗaw wure keɗe na, daa ba, maja ya sawa a bəla na, ŋga ɓəsa banay a keɗe. 12.27 12.23; Mt 26.38 28 Papay, wuzdərwa gədaŋ akah amba ndəhay a həslmaka ray.» Maja ŋgene, ɗay a cənwa da gazlavay da vaɗ, a ləvey: «Yah ta wuzdərwa gədaŋ aɗaw cay, ama ya wuzdərwa la saya.» 12.28 17.1; Mt 3.17; 17.5 29 Ndəhay makustakaya feteɗe ma cəndamara ɗay a na, aa guzlam, a ləvam: «Ara var maa bəcey.» Ndəhay siya a ləvam: «Ara maslaŋ ŋga Gazlavay da vaɗ maa guzlar.»
30 Ama Yesu aa guzltar, a ləvtar: «Ɗay a, aa guzlwa na, ŋgada yah ba, ama ŋgada akwar. 31 Wure keɗe, pas a ta wuswa cay amba Gazlavay a katar sariya a ndəhay da bəla. Wure keɗe, pas a ta wuswa cay ŋga ɓəley bay-malula, ndaw ma wa bəla keɗe. 12.31 5.22; 14.30; 16.11 32 Ama yah, da ta baŋgaɗamaya cay fa hwadam mazlaŋgalakaya a vaɗ ŋga məcey na, ya da ŋgəlta ndəhay tabiya a cakay aɗaw.» 12.32-34 3.14 33 Yesu aa guzley anda keɗe na, a wuɗey a wuzda a da məcey na, kwara. 12.33 18.32
34 Zagaba tabiya a mbəɗdamara, a ləvmar: «Ya ta jaŋgamara la daa ɗerewel ŋga kwakwas ala, a ləvey *Kəriste, *ndaw masa Gazlavay ma wala ŋga ləhdata ndəhay na, a da njey ŋga sərmataw, ba diya? Kaa kah, ka ləvey a da baŋgaɗamara *Bəz ŋga Ndaw a vaɗ na, kwara? Bəz ŋga Ndaw a na, ara wa?» 12.34 Ps 89.37; 110.4; Ez 37.25; Jaŋ 12.23; 3.14
35 Yesu a mbəɗdatara, a ləvtar: «Meweɗey aa da cakay akwar, a da njey nekəɗey gway. Daa masa meweɗey a, aa da cakay akwar keɗe na, pəkam da hwaɗ a, amba ləvaŋ a hətfakwar saba. Da ndaw fa pəkey daa ləvaŋ na, a səra slam masa aa ma da daw a hwaɗ a ba. 12.35-36 7.33; 8.12 36 Daa masa meweɗey a, aa da cakay akwar keɗe na, si ka təɓmara aa mevel akwar, amba ka təram ŋga ndəhay ŋga meweɗey.» Masa Yesu maa guzltar la anda keɗe na, ta’, a ŋgəchey dəreŋ ta ata, a ɓey. 12.36 5.13
Mey ŋga Izay da ray Jəwif hay ma təɓmara mey ŋga Yesu ba
37 Yesu ta key maazla hay la ga fa mey ŋga *Jəwif hay, ama ta ŋgene he cəpa, Jəwif hay a ta pamara Yesu ŋga ndaw ata fara fara daa ba cəŋga. 12.37 16.9 38 Anda keɗe, mey masa *Izay, *ndaw ma təla mey ŋga Gazlavay, maa guzley zleezle da ray Yesu heyey na, ta key la. Izay a, a ləvey:
«Bay Gazlavay, ma təɓa mey akah
masa ala ma kadamara na, wa?
Bay Gazlavay, ka wuzdərwa gədaŋ akah na,
ŋgada wa hay wa?» 12.38 Iz 53.1; Rm 10.16
39 Yaw, Jəwif hay a ta gwamara ŋga təɓmara mey ŋga Yesu a daa ba. Ara anda Izay a maa guzley zleezle saya, a ləvey:
40 «Gazlavay ta wulfatara dey ata sem
amba a hətmar dey saba.
Ta rəzlta sem
amba a sərmara leŋgesl saba.
Anda keɗe, fa da mbəɗam dey ŋgada fa Gazlavay
amba ya mbəldata na, daa ba.» 12.40 Iz 6.10
41 Izay ma ləvey anda keɗe na, maja aa ma hətar gədaŋ ŋga Yesu, ta’, aa guzley da ray Yesu a. 12.41 Iz 6.1-3
42 Ta ŋgene he cəpa na, mahura hay ŋga Jəwif hay ga ta pamara Yesu la ŋga ndaw ata fara fara cəŋga, ama a wuzdamərwa a palah ba. A zluram ta *Fariza hay maja a da badamata daa *way-mewuzey-mey ŋga Gazlavay. 12.42 2.23; 9.22 43 Anda keɗe, a wuɗam na, ndəhay ŋgaa həmdamata da ray Gazlavay ma daa həmdata jak. 12.43 7.18
Mey ŋga Yesu a kərzata ndəhay ta sariya
44 Yesu aa guzley ta gədaŋ, a ləvey: «Ndaw ma paya ŋga ndaw aŋga fara fara na, a key ŋgene, a pey yah taava aɗaw ba, ama a pa ndaw ma slərdiwa ŋga ndaw aŋga fara fara may. 12.44 5.24 45 Yaw, ndaw ma hətya la na, ta hətar ndaw ma slərdiwa sem may. 12.45 14.9; 5.18 46 Yah na, ndaw ma waɗa bəla. Ya ta sawa la amba kwa waawa ma paya ŋga ndaw aŋga fara fara na, a njey daa ləvaŋ saba. 12.46 12.35-36 47 Da ndaw a cənda mey aɗaw, a pafar leŋgesl ba na, ŋgene ara yah ma da kar sariya ŋgaa zəɗda ba. Maja yah na, yah ma sawa a bəla ŋga katar sariya a ndəhay ŋgaa zəɗam daa ba. Ama ya sawa na, amba ndəhay da bəla a ləham daa mebərey. 12.47 3.17; 5.22 48 Ndaw ma wuɗya ba, asaya, ndaw ma təɓa mey aɗaw ba na, cek ma da kar sariya na, daha: ara mey aɗaw ma da kərza ta sariya ta pas mendəvey ŋga bəla. 49 Mey masa yah ma kada na, ara mey aɗaw ba, ama ara Papay, ndaw ma slərdiwa, ma balayawa mey a amba yaa guzlda, ya wuzda a ndəhay. 12.49 7.16-17 50 Ahaw, ya səra na, mey aŋga a da vəlkwar heter mendəvey ba. Anda keɗe, mey masa yah ma kada na, ya kada anda Papay ma ləvya.» 12.50 4.34

12:1 12.1-3 11.1-2

12:2 12.2 Lk 10.40

12:3 12.3 Lk 7.37-38

12:4 12.4 Juda Iskariyawt: 6.71; 13.2, 27; 18.2; Mt 10.4

*12:5 12.5 dala ga: Ta mey Gərek a ləvey «deniye» temere maakar. Deniye pal na, ara mawurɓay ŋga sləra ŋga ndaw fa mevərndey.

12:5 12.5 Iz 58.7; Mt 19.21; Jak 2.15-16

12:7 12.7 19.40

12:8 12.8 Mew 15.11

12:9 12.9 11.43-44

12:11 12.11 11.45

12:13 12.13 Ps 118.26; Mt 27.42; Jaŋ 1.49

12:15 12.15 Zak 9.9

12:16 12.16 2.22; 17.1

12:17 12.17 11.42-45

12:19 12.19 11.48

12:21 12.21 1.44; Lk 19.3; 23.8

12:23 12.23 2.4; 12.16

12:24 12.24-25 Mt 10.39; 16.24-25; 1Kwr 15.36

12:26 12.26 14.3; 17.24

12:27 12.27 12.23; Mt 26.38

12:28 12.28 17.1; Mt 3.17; 17.5

12:31 12.31 5.22; 14.30; 16.11

12:32 12.32-34 3.14

12:33 12.33 18.32

12:34 12.34 Ps 89.37; 110.4; Ez 37.25; Jaŋ 12.23; 3.14

12:35 12.35-36 7.33; 8.12

12:36 12.36 5.13

12:37 12.37 16.9

12:38 12.38 Iz 53.1; Rm 10.16

12:40 12.40 Iz 6.10

12:41 12.41 Iz 6.1-3

12:42 12.42 2.23; 9.22

12:43 12.43 7.18

12:44 12.44 5.24

12:45 12.45 14.9; 5.18

12:46 12.46 12.35-36

12:47 12.47 3.17; 5.22

12:49 12.49 7.16-17

12:50 12.50 4.34