22
Juda a vəlda Yesu a har masa-gəra aŋga hay
(Matiye 26.1-5, 14-16; Mark 14.1-2, 10-11; Jaŋ 11.47-53)
Gwagway ŋga peŋ manjar cek ma həsla da hwaɗ a mezəley gwagway ŋga *Pak, gweegwe cay. 22.1 Mab 12.1-20 *Bay-ray hay ŋga ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay, ta *ndəhay maa sərkada kwakwas ŋga Mawiz, a səpam cəveɗ amba a kəɗmara Yesu vagay, ama a zluram ta zagaba. 22.2 19.48
Fa dəɓa ha, *Sataŋ kula! a mbəzey aa mevel ŋga Juda, ndaw mezəley Iskariyawt. Ara gula pal da wuzlah gula hay kuraw a ray a cew ŋga Yesu. 22.3 4.2, 13; 10.18; 22.31, 53 Juda ta’, a daw a kamawa maɗay ta *bay-ray hay ŋga ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay leŋ ta mahura hay ŋga ndəhay ma jəɗa *Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay amba a vəldatara Yesu. Bay-ray hay ta mahura hay a, aa səmam ga. A ləvmar da ta vəldatara Yesu la na, a vəlmar dala. Juda a təɓa ŋga vəldatara. A daw a səpey cəveɗ, amba a vəldatara Yesu, kwa ndəhay a sərmara ba.
Gula hay ŋga Yesu a səpam slam ŋga key gwagway ŋga Pak
(Matiye 26.17-25; Mark 14.12-21; Jaŋ 13.21-30)
Gwagway ŋga peŋ manjar cek ma həsla da hwaɗ a, ta wuswa cay. Pas a ŋgene ara pas ma hərey bəz-təɓaŋ hay ŋga key gwagway ŋga *Pak. 22.7 Mab 12.6 Da ray ŋgene, Yesu a slərdata ata *Piyer ta *Jaŋ, a ləvtar: «Diyam ta ɗiymandakwar slam ta cek mezəmey amba ya zəmkwa ɗaf ŋga gwagway ŋga Pak!» Ata Piyer ta Jaŋ aa cəfɗamara, a ləvmar: «Ka wuɗey ya diyam ŋga ɗiywa slam aha na, dama?» 10 A mbəɗdatara, a ləvtar: «Ehe, jəkam sləmay. Diyam aa berney ŋga *Jeruzelem. Masa akwar fa da mbəzam aa berney a na, ka cam ray la ta ndaw daha fa daw ta yam daa kwakulam. Diyam asiya. Aa way masa aŋga ma da mbəzey na, 11 ləvmar a bay ŋga way a: “Bay ala a ləvey: Way masa yah ma da zəmam ɗaf ŋga gwagway ŋga Pak ta gula aɗaw hay na, aa daa wura?” 12 Fa dəɓa ha, a wuzkwar way mahura da ray way la. Daa way a na, cek hay tabiya daha ŋga key gwagway a. Ka da ɗiymandakwara cek mezəmey amba ya zəmkwa ɗaf ŋga gwagway a feteɗe.» 13 Fa dəɓa ha, a diyam, a hətfamatar cek hay tabiya anda Yesu ma ləvtar heyey. Ta’, a ɗiymata cek hay ŋga gwagway ŋga Pak a.
Yesu a zəmey ɗaf ta ndəhay aŋga hay meslərey ŋga madagway-dakw
(Matiye 26.26-30; Mark 14.22-26; 1 Kwarinti hay 11.23-25)
14 Masa pas təɗe ŋga zəmey ɗaf ŋga gwagway ŋga *Pak heyey na, ta’, Yesu a diyam aa way heyey, a njam ta ndəhay aŋga hay meslərey ŋga zəmey ɗaf. 22.14 6.13 15 Yesu a ləvtar: «Ya ta wuɗey la fara fara ŋga zəmey ɗaf ŋga gwagway ŋga Pak keɗe ta akwar, wara a sərdamaya banay. 16 Ya fa ləvkwar, kwa ya fa da zəmey ɗaf ŋga gwagway ŋga Pak a daa saba, si ta pas masa Bay Gazlavay ma da wey da ray ndəhay tabiya da vaɗ. Ta pas ŋgene, mabara ŋga mey da ray gwagway ŋga Pak a, a wuzwa la fara fara.»
17 Fa dəɓa ha, Yesu leŋ! a la vəley ta cek mesey da hwaɗ a, ta’, a kar suse a Bay Gazlavay, a ləvtar: «Təɓmara cek keɗe, samara akwar cəpa. 18 Ya fa ləvkwar fara fara, dəga wure keɗe, ya fa da sey cek aha ta akwar daa saba haa kasl pas masa Gazlavay ma da wuzdərwa bay aŋga fara fara.»
19 Fa dəɓa ha, leŋ! a ley peŋ, a kar suse a Bay Gazlavay, ta’, a wunka, a vəldatara, a ləvtar: «Keɗe he na, ara vaw aɗaw mavəldakaya ŋgada akwar. Kamara anda keɗe amba ka sərfadamaya.»
20 Ata ma zəmamara ɗaf cay na, ta’, a vəldatara vəley ta cek mesey da hwaɗ a heyey saya, a ləvtar: «Keɗe he na, ara mambaz aɗaw. Mambaz a, a da mbəɗwa maja akwar. Ta fa mambaz a, Gazlavay a jəwey mey mawiya ta ndəhay aŋga hay. 22.20 Mab 24.8; Jer 31.31; Zak 9.11; Rm 11.27; 2Kwr 3.6; Gal 4.24; Heb 8.6; 9.12 21 Ama nəka, ndaw masa ma daa zəɗdaya na, aŋga fa zəmey ɗaf feɗe ta yah. 22.21-23 Jaŋ 13.2, 21-30 22 Fara fara, si yah, *Bəz ŋga Ndaw, ya məcey anda Gazlavay ma wuɗey, ama banay a sawa la a ray ndaw masa ma daa zəɗdaya!» 23 Aa cəfɗam vaw da wuzlah ata, a ləvam: «Ma da ka cek aha keɗe na, ara wa?»
Mahura na, wa?
24 Fa dəɓa ha nekəɗey, *gula hay ŋga Yesu a kam yawa ga da wuzlah ata, a wuɗam amba a sərmara mahura da wuzlah ata na, wa. 22.24 Mt 18.1; Mk 9.33-34 22.24-26 9.46-48 25 Yesu a ləvtar: «Bay hay da bəla keɗe fa wam da ray ndəhay ta gədaŋ. Ata na, a wuɗam ndəhay ata hay aa həmdamata, a zəlmata bay hay ma ka sləra maaya. 26 Ama ŋga akwar na, kəne ba. Ndaw masa mahura da wuzlah akwar na, si a tərey anda matabəwa akwar. Ndaw masa ma wakwar na, si a tərey ndaw ma kakwar sləra. 22.26 9.48; Mt 23.11; Mk 9.35 27 Da wuzlah ndaw ma həlrawa ɗaf ta ndaw ma zəma na, mahura na, wa? Mahura na, ara ndaw ma zəma, ba diya? Ama yah na, yah da wuzlah akwar, anda ndaw ma kakwar sləra. 22.27 Jaŋ 13.4-5, 12-17
28 «Akwar na, ndəhay masa dasi aɗaw mandaw mandaw daa masa ya fa sərey banay, akwar ta mbəkdamaya daa ba. 29 Yah may, ya vəlkwar gədaŋ amba ka wam da ray ndəhay anda Papay ma vəlya gədaŋ ŋga wey da ray ndəhay. 30 Da ray ŋgene, pas masa yah ma da wey da ray ndəhay na, akwar may, ka da njam aa slam maaya da cakay aɗaw, ya da zəmkwa cek, ya da sakwa cek bama. Ka da njam aa slam-menjey ŋga bay hay, amba ka kamatar sariya ŋgada səkway ŋga *Israyel hay kuraw a ray a cew.» 22.30 Mt 19.28
Mey da ray ata Yesu ta Simaŋw Piyer
(Matiye 26.31-35; Mark 14.27-31; Jaŋ 13.36-38)
31 Yesu a ləvar a *Simaŋw *Piyer: «Simaŋw, Simaŋw, jəkey sləmay, *Sataŋ ta hətey cəveɗ la amba a kəfkwar * 22.31 kəfkwar: Ata Piyer ta gula hay ŋga Yesu siya. anda ndaw ma kəfey daw ŋga wunkey bəz-daw ta cekwesl e. 22.31 22.3 32 Ama ya ta dərar daŋgay la a Gazlavay maja kah, amba ka mbəkda ŋga təɓa mey aɗaw ba. Pas masa ka ta vəhwa sem a fa yah cəŋga na, vəltar gədaŋ a məlmakw hay may.» 22.32 Mt 16.18; Jaŋ 21.15-17 33 Piyer a ləvar: «Bay Mahura, kwa a handamaka aa fərsəne na, ya səpka la, amba ya njakwa cew e, asaya, kwa a kəɗmaka vagay na, ya məckwa la cew e.» 34 Yesu a mbəɗdara, a ləvar: «Ya fa ləvka, Piyer, tasana wuskwaa gwagwalak a da cey ɗay na, ka ta ləvey cay dey maakar, ka sərya ba, ka sərya ba.» 22.34 22.61; Mt 26.75; Mk 14.72
Mey da ray mewey vaw maja banay
35 Fa dəɓa ha, Yesu a ləvtar a gula aŋga hay: «Ta pas masa yah ma slərdakwar, dala da har daa ba, gabal daa ba, tarak daa ba heyey na, ka ta huram cek daa slam aha la daw?» A mbəɗdamara, a ləvmar: «Ya ta huram cek daa ba.» 22.35 9.2-3; 10.4 36 A ləvtar: «Ama wure keɗe na, ndaw masa dala aŋga daha, ŋga la a har, ndaw masa gabal aŋga daha, ŋga la. Ndaw masa dəlaw aŋga daa ba, ŋga həɗkada zana aŋga, ŋga həɗkawa dəlaw dəɓa. 37 Daa ɗerewel ŋga Gazlavay, mey mawuzlalakaya da ray aɗaw a ləvey: “Aŋga masləfkaya da wuzlah ndəhay ma kəɗa ndəhay vagay!” Fara fara, si cek a kaya la anda mey mawuzlalakaya da ray aɗaw a cəma.» 22.37 Iz 53.12 38 Gula aŋga hay a ləvmar: «Bay Mahura, dəlaw hay cew keɗe daha.» A mbəɗdatara, a ləvtar: «Mey a keɗe mak.»
Yesu a dərey daŋgay daa Aŋgwa ŋga Awliviye
(Matiye 26.36-46; Mark 14.32-42)
39 Fa dəɓa ha, Yesu ta’, a bey daa berney ŋga *Jeruzelem, a daw ŋgadaa Aŋgwa ŋga *Awliviye anda aŋga ma daw mandaw mandaw taa kwaɗ. Gula aŋga hay ta’, a diyam asiya. 22.39 21.37; Mt 26.30; Mk 14.26; Jaŋ 18.1 22.39-46 5.16 40 Aŋga ma wusey la feteɗe na, ta’, aa guzltar a gula aŋga hay, a ləvtar: «Dəram daŋgay a Gazlavay ŋga jənkwar amba cek a batakwar ŋga key mebərey ba.» 41 Fa dəɓa ha, ta’, a daw ta cakay, dəreŋ nekəɗey. Da ndaw aa zekey aŋgwa na, a wusey aa slam aha. Ta’, a regedey, a dərey daŋgay, 42 a ləvey: «Papay, da ka wuɗey na, ka gwa ka ŋgəchada banay keɗe dəreŋ ta yah. Ta kəne he cəpa na, ka da ka anda yah ma wuɗey ba, ama ka anda kah ma wuɗey.» 22.42 Mt 6.10; 20.22; Mk 10.38; Jaŋ 12.27-28 [ 43 Daa slam aha ŋgene, *maslaŋ ŋga Bay Gazlavay da vaɗ, ta’, a pawa salay ŋga vəlar gədaŋ. 44 Fa dəɓa ha, Yesu a dərey daŋgay ta gədaŋ aŋga cəpa maja mevel aŋga fa təɗey kalah. Mawurɓay fa vaw aŋga fa vavawa, fa gəcey anda mambaz ma gəcey a hwayak.]
45 Aŋga ma dərey daŋgay cay na, ta’, a sləkɗey, a vəhwa fa gula aŋga hay. A hətfatar na, ata cəkw-cakw daa ɗar maja ta wulkam la ga, a gəram. 46 A ləvtar: «Ka nam maja me? Sləkɗam, dəram daŋgay a Gazlavay ŋga jənkwar amba cek a batakwar ŋga key mebərey ba.»
A kərzamara Yesu
(Matiye 26.47-56; Mark 14.43-50; Jaŋ 18.3-11)
47 Masa Yesu ta ndəvda meeguzley daa ba araŋ na, ndəhay ga fa samawa ta ata Juda, ndaw pal dasi gula aŋga hay kuraw a ray a cew heyey. Juda ha, aa fa mey ata. A ŋgəchey fa Yesu amba a car har anda mandala aŋga fara fara. 48 Ama Yesu a ləvar: «Juda, ka caya har amba kaa zəɗdaya, yah, *Bəz ŋga Ndaw daw?»
49 Masa ndəhay ŋga Yesu ma hətmar cek aha na, aa cəfɗamara Yesu, a ləvmar: «Bay Mahura, ka wuɗey ya kəɗmata ndəhay a ta dəlaw hay daw?» 50 Ndaw pal da wuzlah ata, a ŋgəma madərlam ŋga *ndaw mahura da ray ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay ta dəlaw, cərah! a cərha sləmay ta dey ŋga zəmay. 51 Ama Yesu a ləvey: «Cay, mak! Mbəkdamata ŋga wam ŋga ata.» A gəsfar har fa sləmay ŋga ndaw aha, sləmay a, ta’, a kəfey aa slam a.
52 Fa dəɓa ha, ta’, aa guzltar ŋgada *bay-ray hay ŋga ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay, ta ŋgada mahura hay ŋga ndəhay ma jəɗa *Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay, leŋ ŋgada mahura hay ŋga *Jəwif hay masa ma samawa ŋga kərzamara, a ləvtar: «Ka samawa ŋga kərzamaya ta dəlaw, ta zlanday faa har faa har anda yah ndaw-mayal na, maja me? 53 Mandaw mandaw yah da wuzlah akwar daa Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay, akwar ta səpmaya ŋga kərzey daa ba. Ama pas a keɗe ara pas akwar, amba ka kam cek anda akwar ma wuɗam da ray aɗaw, asaya, ara pas ŋga *Sataŋ, bay ŋga ləvaŋ, ma da ka sləra aŋga da ray aɗaw.» 22.53 19.47; 22.3
Piyer a ləvey a səra Yesu ba
(Matiye 26.57, 58, 69-75; Mark 14.53, 54, 66-72; Jaŋ 18.12-18, 25-27)
54 Masa ata ma kərzamara Yesu cay na, ta’, a handamara a way *ndaw mahura da ray ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay. *Piyer fa səpta ta meedəreŋ e. 55 Da way ndaw mahura da ray ndəhay ma ka kwakwas a na, awaw magəɗkaya da palah-way daha. Piyer a daw cəkwam! a njey a cakay ndəhay manjatakaya da mey awaw a. 56 Dam ma ka sləra da way a daha, a hətar Piyer manjakaya da mey awaw a. Ta’, a nəkfa, a ləvey: «Ndaw keɗe na, ara gula ŋga Yesu.» 57 Ama Piyer ma cənda anda keɗe na, a cada mey, a ləvey: «Kay! ŋgwas keɗe, ya səra ndaw a ba.» 58 Menjey nekəɗey, ndaw mekele a hətar Piyer saya, a ləvar: «Kah na, ndaw pal dasi gula aŋga hay.» Ama Piyer a mbəɗdara a ndaw aha, a ləvar: «Kay! yah dasi ata ba.» 59 Fa dəɓa ha, menjey zəɓat a saya na, ndaw mekele aa guzley ta gədaŋ, a ləvey: «Fara fara, ndaw keɗe na, ara gula aŋga, maja aŋga ndaw *Galile.» 60 Ama Piyer a mbəɗdara, a ləvar: «Ndaw keɗe! ya səra mey masa kah ma wuɗey ŋga ləvey keɗe ba.»
Wure wure ŋgene, masa ta ndəvda maa guzley daa ba araŋ na, gwagwalak a cey ɗay. 61 Bay Mahura Yesu pəla! a mbəɗey dey fa Piyer, a nəkfa. Piyer a sərfada mey masa Bay Mahura ma ləvar: «Wuskwaa gwagwalak a da cey ɗay tasana na, ka ta ləvey cay dey maakar ka sərya ba, ka sərya ba.» 22.61 22.34; Mt 26.34; Mk 14.30 62 Piyer ta’, a bawa aa ambaw, a təway ga, a zəley marava.
Ndəhay aa saŋgəram da ray Yesu
(Matiye 26.67, 68; Mark 14.65)
63-64 Ndəhay ma jəɗmara Yesu a, aa saŋgərfamar. A sərtamara dey aŋga ta zana, a kəɗmara, ta’, aa cəfɗamara, a ləvmar: «Səra ma kəɗka keɗe na, wa? Wuzdandara cey!» 22.64 7.16 65 Aa guzlmar mey hay mekele mekele, a cəɗmara.
Yesu fa mey ŋga ndəhay ma sla yawa ŋga Jəwif hay
(Matiye 26.59-66; Mark 14.55-64; Jaŋ 18.19-24)
66 Fa dəɓa ha, slam ma wurey cay na, mahura hay ŋga *Jəwif hay, *bay-ray hay ŋga ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay, leŋ *ndəhay maa sərkada kwakwas ŋga Mawiz, a kusam. A ləvmatar a ndəhay ma jəɗmara Yesu ŋga handamərwa Yesu a fa mey ata, ŋga key sariya. Ta’, a handamərwa Yesu a, fa mey ata. 67 Ndəhay mahura hay heyey ta’, aa cəfɗamara, a ləvmar: «Da kah *Kəriste, *ndaw masa Gazlavay ma wala ŋga ləhdata ndəhay heyey na, kadandara.» Yesu a mbəɗdatara, a ləvtar: «Kwa ya kadakwara yah Kəriste na, akwar fa da təɓmara daa ba. 22.67 9.20; Jaŋ 10.24-25 68 Da yaa cəfɗakwar mey pal na, akwar fa da mbəɗdamiwa daa ba. 69 Dəga wure keɗe, yah, *Bəz ŋga Ndaw, ya da njey ta har-zəmay ŋga Bay Gazlavay Mawaca-waca.» 22.69 Dan 7.13; Ps 110.1; SNM 7.56 70 Ata tabiya a ləvmar: «Kaa kah na, Bəzey ŋga Gazlavay dəɓa daw?» A mbəɗdatara, a ləvtar: «Ahaw, anda akwar ma ləvam, yah, Bəzey ŋga Gazlavay.» 22.70 Mt 26.63; Lk 1.32-35 71 Da ray ŋgene, aa guzlam, a ləvam: «Aləkwa ta ray aləkwa, ta cəndakwa cay da mey aŋga, ya səpkwa ndaw ŋgaa guzlndakwar da ray a na, keme seme!»

22:1 22.1 Mab 12.1-20

22:2 22.2 19.48

22:3 22.3 4.2, 13; 10.18; 22.31, 53

22:7 22.7 Mab 12.6

22:14 22.14 6.13

22:20 22.20 Mab 24.8; Jer 31.31; Zak 9.11; Rm 11.27; 2Kwr 3.6; Gal 4.24; Heb 8.6; 9.12

22:21 22.21-23 Jaŋ 13.2, 21-30

22:24 22.24 Mt 18.1; Mk 9.33-34

22:24 22.24-26 9.46-48

22:26 22.26 9.48; Mt 23.11; Mk 9.35

22:27 22.27 Jaŋ 13.4-5, 12-17

22:30 22.30 Mt 19.28

*22:31 22.31 kəfkwar: Ata Piyer ta gula hay ŋga Yesu siya.

22:31 22.31 22.3

22:32 22.32 Mt 16.18; Jaŋ 21.15-17

22:34 22.34 22.61; Mt 26.75; Mk 14.72

22:35 22.35 9.2-3; 10.4

22:37 22.37 Iz 53.12

22:39 22.39 21.37; Mt 26.30; Mk 14.26; Jaŋ 18.1

22:39 22.39-46 5.16

22:42 22.42 Mt 6.10; 20.22; Mk 10.38; Jaŋ 12.27-28

22:53 22.53 19.47; 22.3

22:61 22.61 22.34; Mt 26.34; Mk 14.30

22:63-64 22.64 7.16

22:67 22.67 9.20; Jaŋ 10.24-25

22:69 22.69 Dan 7.13; Ps 110.1; SNM 7.56

22:70 22.70 Mt 26.63; Lk 1.32-35