Mejəwey-mey Mawiya Matiye 5

Yesu a wuzey mey da aŋgwa

1 Masa Yesu ma hətatar ndəhay ga fa diyam asiya na, ta’, a təpey a aŋgwa, cəkwam! a njey ta njey. Gula aŋga hay a diyam, a kusam a cakay a.

Mey da ray maaya ŋga Gazlavay ma da sawa a ray ndəhay

(Luk 6.20-23)

2 Yesu a zlar ŋgaa sərkadata, a ləvtar:

3 «Maaya ŋga Gazlavay aa da ray ndəhay ma ləvam

mbalay Gazlavay, ba na, ata cek hay ŋga tede.

Maaya ŋga Gazlavay aa da ray ata na,

maja ata ma təɓmara

amba Gazlavay a wey da ray ata fara fara.

4 Maaya ŋga Gazlavay aa da ray ndəhay

masa ta matəway daa dey,

maja ata na, ara Gazlavay ma da dəktar mevel.

5 Maaya ŋga Gazlavay aa da ray ndəhay meekweɗ-mey,

maja ata na, a da hətam slam menjey

anda Gazlavay ma ləvtar a da vəldatara.

6 Maaya ŋga Gazlavay aa da ray ndəhay ma wuɗam

ŋga key cek ma mbafar a Gazlavay ta mevel ata cəpa,

maja ata na, Gazlavay a, a pata la aa wiya.

7 Maaya ŋga Gazlavay aa da ray ndəhay

ma səram dey-ceceh fa ndəhay,

maja ata na, Gazlavay a sərfatar dey-ceceh la may.

8 Maaya ŋga Gazlavay aa da ray ndəhay

ma səpmara mey ŋga Gazlavay ta mevel pal,

maja ata na, a hətmar Gazlavay la ta dey ata.

9 Maaya ŋga Gazlavay aa da ray ndəhay

ma cəmtar ɗay ŋga ndəhay,

maja ata na, Gazlavay a da zəlta bəz aŋga hay.

10 Maaya ŋga Gazlavay aa da ray ndəhay

masa ndəhay ma sərdamata banay

maja ata ma kam cek ma mbafar a Gazlavay.

Maaya ŋga Gazlavay aa da ray ata na,

maja Bay Gazlavay fa wey da ray ata.

11 «Da ndəhay fa cəɗmakwar, fa sərdamakwar banay, asaya, fa mbərzlam a ray akwar maja akwar ndəhay aɗaw hay na, maaya ŋga Gazlavay aa da ray akwar. 12 Ta sərdamata banay ta ndəhay ma təla mey ŋga Gazlavay zleezle la, ba diya? Yaw, da anda keɗe na, maaməlkam, njam ta meesəmey ga ara mey ba, maja ara Gazlavay ma da pəlkwara mawurɓay ŋga sləra akwar maaya maaya da vaɗ.»

Mey da ray manda ta slam-meweɗey

(Mark 9.50; Luk 14.34, 35)

13 Yesu a ləvtar a gula aŋga hay saya: «Da bəla keɗe, akwar na, anda manda. Da mecərey ŋga manda ha daa saba na, ka da sərmara ara manda na, kwara? Da mecərey ŋga manda ha daa saba na, aŋga maaya saba, a kwiydamara aa papalah saw, ndəhay a hərpamara.

14 «Asaya, akwar na, ndəhay ma waɗa bəla. Da berney aa daa ray ŋga aŋgwa na, a ɓey fa dey ŋga ndəhay la daw? 15 Yaw, ndaw a gəɗey awaw aa petərla, a pa asi maŋgayak ba, si a pa aa slam mepey petərla amba a waɗatar dey ŋgada ndəhay daa way a tabiya. 16 Anda keɗe, si ka waɗam fa dey ŋga ndəhay tabiya, amba a hətmar sləra akwar maaya, a həslmar ray a Papakw akwar Bay Gazlavay da vaɗ.»

Mey da ray kwakwas ŋga Mawiz

17 «*Kwakwas ŋga Mawiz ta meesərkedey ŋga ndəhay ma təla mey ŋga Gazlavay na, ka wulkam, ya sawa ŋga nəsa daw? Ara kəne ba. Ama ya sawa na, amba ya wuzdakwara mabara ŋga mey da ray a. 18 Ya fa ləvkwar fara fara, kwakwas ŋga Mawiz a, kwa kuset kəɗey, fa daa zəɗey daa ba səlak, haa kasl slam da vaɗ ta slam da hwayak ma ndəvam. Kwakwas ŋga Mawiz fa daa zəɗey daa ba, haa kasl ta pas masa sləra ŋga kwakwas a ma ndəvey cay cəpa. 19 Anda keɗe, da ndaw ta zləɓey mey la, kwa kuset kəɗey daa kwakwas a, asaya, da taa sərkadata ndəhay la ŋga kamara anda aa ma zləɓa ha na, ndaw aha a da tərey ndaw mecəhe da wuzlah ndəhay masa Gazlavay ma wey da ray ata. Ama da ndaw ta nar ray la ŋgada kwakwas a cəpa, asaya, da taa sərkadata ndəhay la ŋga kamara kəne na, ndaw aha a da tərey mahura da wuzlah ndəhay masa Gazlavay ma wey da ray ata. 20 Ya fa ləvkwar fara fara, akwar fa da ndəkwam a wuzlah ndəhay masa Gazlavay ma wey da ray ata na, daa ba, si ka kam cek ma mbafar a Gazlavay ma fəna *Fariza hay leŋ ndəhay maa sərkada kwakwas ŋga Mawiz.»

Mey da ray mecey-mevel

21 Yesu aa sərkadata gula aŋga hay da cakay a heyey saya, a ləvtar: «Akwar ma cəndamara mey ŋga Gazlavay maa guzldatara ŋgada dede aləkwa hay zleezle la, ba diya? Mey a, a ləvey: “Ka da kəɗey ndaw vagay ba. Kwa waawa ma kəɗey ndaw vagay na, a kamar sariya la.” 22 Ama yah na, ya fa ləvkwar saya, kwa waawa ma cey mevel a ray məlmaha * na, Gazlavay a kar sariya la. Kwa waawa ma ləvar a məlmaha: “Kah manjar leŋgesl” na, a handamara ndaw a la fa mey ŋga ndəhay mahura hay ma sla yawa ŋga Israyel hay. Asaya, kwa waawa ma ləvar a məlmaha: “Kah marəzlkaya” na, ŋgene, mak ŋga mbəzda aa vəgeɗ ŋga awaw magaza.

23 «Yaw, da ka fa daw aa *Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay amba ka vəlar cek a Gazlavay, daa ŋgene, ka sərfada, məlmakw fa cey mevel da ray akah na, 24 ŋgene, mbəkda cek akah ha a cakay slam-mefəkey cek ŋgada Gazlavay a, daw fa məlmakw a, cəmamawa ɗay ta aŋga la ɗagay, wara ka vəhwa, ka vəlda cek akah ŋgada Gazlavay.

25 «Da ndaw a wudka, fa handaka aa sariya na, wusey vaw, ɗiymara mey akwar ta ndaw aha daa cəveɗ. Da daa ba na, a da vəldaka a har ndaw ma ka sariya. Ndaw ma ka sariya ha, a da vəldaka a har sewje hay. Sewje hay may, a da kəzlamaka aa fərsəne. 26 Ya fa ləvka fara fara, ka fa da bawa daa fərsəne he daa ba səlak, si kah ma pəla dəvaz a la tabiya ndav.»

Mey da ray meley-vaw saw

27 «Akwar ma cəndamara mey ŋga Gazlavay maa guzlda la, a ləvey: “Ka da ley vaw saw da palah ba.” 28 Ama yah na, ya fa ləvkwar saya, kwa waawa maa həmey ŋgwas ŋga ndaw daa mevel aŋga ŋga ney ta aŋga na, ŋgene anda ndaw aha ta lam vaw sem ta ŋgwas aha. 29 Da dey akah ŋga zəmay fa həldaka ŋga key cek hay maaya ba na, wuzlka dey a, hazakada dəreŋ ta kah. Ŋgama mezəvey ŋga vaw akah pal meezəɗey da ray vaw akah tabiya ma da kəzley aa vəgeɗ ŋga awaw magaza. 30 Asaya, da har akah ŋga zəmay fa həldaka ŋga key cek maaya ba na, ɗəsla har a, hazakada dəreŋ ta kah. Ŋgama mezəvey ŋga vaw akah pal meezəɗey da ray vaw akah tabiya ma da mbəzey aa vəgeɗ ŋga awaw magaza.»

Mey da ray meɓəley ŋgwas

(Matiye 19.9; Mark 10.11, 12; Luk 16.18)

31 «Mey mekele daha saya, a ləvey: “Kwa waawa ma ɓəla ŋgwas aŋga na, si a vəlar ɗerewel ŋga wuzda aŋga ma ɓəla sem.” 32 Ama yah na, ya fa ləvkwar saya: Ndaw a da ɓəla ŋgwas aŋga ba, si da ŋgwas aha ta ley vaw la da palah kwa. Da ndaw a ɓəla, fa dəɓa ha ŋgwas aha a ley zel mekele na, a key ŋgene, a tərda ŋgwas aha ŋga ŋgwas meley-vaw saw da palah. Asaya, ndaw ma la ŋgwas masa zel e ma ɓəla ŋgene na, aŋga anda ndaw ma ley vaw saw da palah may.»

Mey da ray membeɗey

33 «Asaya, akwar ma cəndamara mey ŋga Gazlavay maa guzldatara ŋgada dede aləkwa hay la, a ləvey: “Ka da mbaɗam ŋga tede ba. Da akwar ma mbaɗam sem na, si ka kamara cek aha fara fara ta mezəley ŋga Bay Gazlavay.” 34 Ama yah na, ya fa ləvkwar, kwa ka da mbaɗam ba səlak, kwa ta slam da vaɗ ka da mbaɗam ba, maja ara slam-menjey ŋga Gazlavay. 35 Kwa ta slam da hwayak ka da mbaɗam ba, maja ara slam-mepey-salay ŋga Gazlavay. Kwa ta *Jeruzelem ka da mbaɗam ba, maja ara berney ŋga Gazlavay Mawaca-waca. 36 Asaya, kwa ta ray akwar hay ka da mbaɗam ba, maja ka gwamara ŋga tərdamara kwa eŋgwec ŋga ray akwar matara pal ŋga mabara ba. 37 Da mey a ara aŋga na, ləvam: “Ahaw, ara aŋga!” Da ara aŋga ba na, ləvam: “Kay, ara aŋga ba!” Da ka ləvam mey wal na, ŋgene mey a, a bawa ta fa *Sataŋ, bay-malula.»

Mey da ray mepəley cəhwal

(Luk 6.29, 30)

38 «Akwar ma cəndamara mey ŋga Gazlavay maa guzley la daa slam mekele, a ləvey: “Da ndaw a wuzlkakawa dey na, wuzlkara ŋga aŋga may. Da ndaw a pəlŋgwakawa sler na, pəlŋgwara ŋga aŋga may.” 39 Ama yah na, ya fa ləvkwar, akwar na, ka da pəlam cəhwal ba. Da ndaw a kəɗka a cakay baazlam ŋga zəmay na, mbəɗdara dey ŋga gula saya. 40 Da ndaw a wudka amba a təɓa ɗeŋ-kece akah na, gərda ŋga təɓa dawura akah saya. 41 Da ndaw a təkaka ɗay ŋga ley cek dadakw kəlemeeter pal na, handara a key kəlemeeter cew. 42 Da ndaw aa cəfɗafaka cek na, vəlar. Asaya, da ndaw a dedəɗey cek na, kwa ka daa zləka ba.»

Mey da ray mewuɗey masa-gəra hay

(Luk 6.27, 28, 32-36)

43 «Akwar ma cəndamara mey ŋga Gazlavay maa guzley la daa slam mekele, a ləvey: “Wuɗa jam akah, masa-gəra akah na, ka da pey dey a ray a ba.” 44 Ama yah na, ya fa ləvkwar: wuɗmata masa-gəra akwar hay, dəram daŋgay a Gazlavay amba a pəstar mey a ndəhay ma sərdamakwar banay. 45 Anda keɗe, a da wuzwa akwar na, bəza hay ŋga Papaŋ Bay Gazlavay da vaɗ, maja aŋga na, fa waɗarawa pas a ray ndəhay maaya ta maaya ba hay, asaya, fa parawa var ŋgada ndəhay ma namar ray ta ŋgada ndəhay ma namar ray ba tabiya. 46 Da ka wuɗam ndəhay ma wuɗmakwar daada gway na, Gazlavay a da pəlkwara mawurɓay ŋga sləra akwar na, maja me? Kwa ma cakala budaw hay na, fa kamara kəne may, ba diya? 47 Da ka cam har ŋgada səkway akwar hay gway na, ka ta kam sləra maaya ma fəna maamandaw la daw? Kwa ndəhay ma sərmara Bay Gazlavay ba na, fa kamara kəne may, ba diya? 48 Papakw akwar Bay Gazlavay da vaɗ, aŋga maaya kalah, a wuɗta ndəhay tabiya. Təram ndəhay maaya kalah anda aŋga.»

Matiye
<
5
>

5:1 5.1 4.8; 14.23; 15.29; 17.1; 28.16

5:1 5.1–7.29 Lk 6.20-49

5:3 5.3 Iz 57.15; 61.1

5:4 5.4 Ps 126.5

5:5 5.5 Ps 37.11

5:7 5.7 18.33; Jak 2.13

5:8 5.8 Ps 24.3-5

5:9 5.9 Heb 12.14

5:10 5.10 1Pi 3.14

5:11 5.11 10.22; Lk 6.22

5:12 5.12 2Mev 36.16; Mt 23.30; Lk 6.23; SNM 7.52; Heb 11.32-38; Jak 5.10

5:13 5.13 Mk 9.50

5:15 5.15 Mk 4.21; Lk 8.16

5:16 5.16 Ef 5.8; Fəl 2.15; 1Pi 2.12

5:17 5.17 3.15; 7.12; 22.40; Rm 3.31

5:18 5.18-19 Jak 2.10

5:21 5.21 Mab 20.13; Lev 24.17

*5:22 5.22 məlmaha: Məlmaha a wuɗey ŋga ləvey ara məlmaŋ ŋga səkway ba, ama ara məlmaŋ daa mey ŋga Gazlavay.

5:22 5.22 1Jŋ 3.15

5:24 5.24 6.14-15

5:25 5.25-26 Lk 12.58-59

5:26 5.26 18.34

5:27 5.27 Mab 20.14

5:28 5.28 Jəw 31.1; 2Pi 2.14

5:29 5.29-30 18.8-9; Mk 9.43-47

5:31 5.31 Mew 24.1; Mt 19.7; Mk 10.3-4

5:32 5.32 19.9; Mk 10.11-12; 1Kwr 7.10-11

5:33 5.33 Lev 19.12; Mesl 30.3

5:33 5.33-37 23.16-22; Jak 5.12

5:34 5.34-35 Iz 66.1; SNM 7.49

5:35 5.35 Ps 48.3

5:37 5.37 2Kwr 1.17-19

5:38 5.38 Mab 21.24

5:39 5.39 Rm 12.17

5:40 5.40 1Kwr 6.7; Heb 10.34

5:43 5.43 Lev 19.18; Mt 22.39; Mk 12.31; Lk 10.27

5:44 5.44 Mab 23.4-5; Rm 12.20; 1Pi 2.20-23; mepəsey-mey: Lk 6.28; 23.34; SNM 7.60; Rm 12.14; 1Kwr 4.12; 1Pi 3.9

5:45 5.45 Ef 5.1

5:48 5.48 Lev 19.2