12
Mey-meŋgey da ray ndəhay ma təɓmara Yesu ba
(Matiye 21.33-46; Luk 20.9-19)
1 Fa dəɓa ha, Yesu a ŋgatar mey, a ləvtar:
«Ndaw daha a key jerne ŋga wudez mezəmey. Ta’, a zləɓa jerne he tabiya. A ɗiyey slam ŋga ɗəcey babəza ŋga wudez e. A ləmey way magəlkaya maazəma ŋgada ndaw ma jəɗa jerne he. Fa dəɓa ha, a həley ndəhay aa jerne aŋga ha ŋga key sləra da hwaɗ a. Ta’, a daw aa slam dəreŋ. 12.1 Iz 5.1-2 2 Masa kiya meŋgəley babəza ŋga wudez e ta wuswa cay na, a slərey gula aŋga pal da wuzlah madərlam aŋga hay aa jerne he amba a təɓra babəza maala ŋga aŋga. 3 Ama ndəhay ma ka sləra daa jerne he a kərzamara madərlam a, a sləɗmara, a ɓəlmara a way, ta har ɓa’ kəne. 4 Ta’, bay ŋga jerne he, a slərey madərlam aŋga mekele fa ata. Ndəhay a, ta’, a slənmar ray, a cəɗmara. Ta’, a ɓəlmara. 5 Fa dəɓa ha, bay ŋga jerne he, a slərey madərlam aŋga mekele saya. Ndəhay a, a kəɗmara vagay. Anda keɗe, a slərey madərlam aŋga hay mekele mekele, ama ndəhay a, a sləɗmata siya hay, asaya, a kəɗmata siya hay vagay.
6 Ndaw pal mambəkakaya ŋga slərey na, ara bəzey aŋga mawuɗkaya kalah. A slərey ŋga madagway-dakw na, bəzey aŋga ha. A wulkey daa ray aŋga, a ləvey: “Fara fara a namar ray la a bəzey aɗaw.” 12.6 1.11 7 Ama, masa bəzey a fa daw gweegwe ta jerne he na, ndəhay ma ka sləra ha a hətmar, aa guzlam da wuzlah ata, a ləvam: “Ehe, ndaw ma sawa katay na, ara bəzey ma da wa jerne he. Nakwa, kəɗkwa vagay, amba jerne he a njey ŋgada aləkwa.” 8 Da ray ŋgene, a diyam, kaw! a kərzamara bəzey a, a kəɗmara vagay, ɓa! a kəzlamara vagay a, a dəɓa jerne he.»
9 Yesu aa cəfɗata, a ləvey: «Akwar na, ka wulkam bay ŋga jerne he, a da key na, kwara? Ehe, ya fa ləvkwar, bay ŋga jerne he, a sawa la, a kəɗta ndəhay ma ka sləra ha la vagay, a vəlda jerne he la, a har ndəhay mekele. 10 Akwar ta jaŋgamara mey ŋga Gazlavay la, ba diya? Mey masa ma ləvey:
“Aŋgwa meləmey way masa ndəhay ma ləma way
ma kəzlamara ta cakay na,
aŋgwa ha na, ta tərey sem ŋga aŋgwa maaya meləmey way
ma fənta siya hay jak. 12.10-11 Ps 118.22-23
11 Ŋgene na, ara Bay Gazlavay ma ka cek aha,
ara cek maaya fa dey aləkwa.”»
12 Mahura hay ŋga *Jəwif hay a heyey a səpam cəveɗ ŋga kərzamara Yesu, maja a sərmara Yesu aa guzley mey-meŋgey na, da ray ata. Ama ata fa zluram ta ndəhay feteɗe. Da ray ŋgene, mahura hay a, a mbəkdamara, ta’, a diyam. 12.12 11.18
Ndəhay mahura hay a jadamara Yesu da ray mepəley budaw
(Matiye 22.15-22; Luk 20.20-26)
13 Fa dəɓa ha, mahura ŋga *Jəwif hay a sləram *Fariza hay ta ndəhay ŋga Bay *Herawt fa Yesu. A wuɗam a jadamara amba aa guzley mey maaya ba. 14 A diyam, a ləvmar: «Bay ala, ya sərmara kah na, ndaw ma mbərzley ba. Masa kah faa guzley na, ka zlurey ta ndaw ba, asaya, ka nəkta ndəhay cəpa letek fa mey akah. Ka faa sərkadata ndəhay ŋga njam anda Gazlavay ma wuɗey fara fara. Yaw, kwakwas aləkwa a vəley cəveɗ ŋga pəley budaw a bay mahura *Sezere daw? Maaya na, ya pəlmara budaw a daw, ya pəlmara ba daw?»
15 Ama Yesu a səra, ndəhay a, aa guzlam ta neneh cew. Ta’, a ləvtar: «Ka wuɗam ŋga jadamaya na, maja me? Lamaya dala ha pal amba ya nəka.»
16 Ta’, a lamar dala ha. Yesu aa cəfɗata, a ləvtar: «Fa dala ha keɗe na, ara dey ŋga wa? Ara mezəley ŋga wa?»
A mbəɗdamara, a ləvmar: «Ara ŋga Sezere, bay mahura ŋga Rawm.»
17 Ta’, Yesu a ləvtar: «Cek masa ŋga Sezere na, vəldamara a Sezere he. Cek masa ŋga Gazlavay na, vəldamara a Gazlavay a.»
Anda keɗe, ndəhay a, a rəzlam ga da ray mey ŋga Yesu a. 12.17 Rm 13.7
Saduse hay a jadamara Yesu da ray masləkɗawa daa meməcey
(Matiye 22.23-33; Luk 20.27-40)
18 Ndəhay *Saduse hay na, ara ndəhay ma wulkam, ma ləvam da ndaw ta məcey sem na, fa da sləkɗawa daa meməcey daa ba. Ndəhay da wuzlah Saduse hay a, a diyam fa Yesu, aa cəfɗamara, a ləvmar: 12.18 Lk 20.27 19 «Bay ala, zleezle *Mawiz ta wuzlalandakwar kwakwas la, a ləvey: “Da ndaw məlmaha ta məcey sem na, da ŋgwas ŋga ndaw ma məcey a, ta yawa bəza hay daa ba na, si məlmaha a la ŋgwas-vagay a, amba a yamawa bəza hay ŋgada məlmaha maməckaya ha.” 12.19 Mew 25.5-6; MC 38.8 20 Yaw, məlmaŋ hay maasala daha, ata ŋgaa maŋ, ŋgaa paŋ. Məlma ata mahura, leŋ! a ley ŋgwas. Fa dəɓa ha, ndaw aha pam! a məcey ta hətey bəzey daa ba. 21 Da ray ŋgene, mambaray a, leŋ! a la ŋgwas-vagay a, aŋga pam! a məcey saya ta hətey bəzey daa ba may. Fa dəɓa ha, məlma ata mamaakar a, a la ŋgwas-vagay a, ama pam! a məcey ta hətey bəzey ta ŋgwas aha daa ba cəŋga. 22 Anda keɗe, ata maasala ata cəpa, ta lamara ŋgwas aha la, ta məcam sem cəpa, ta mbəkam bəza hay daa ba. Fa dəɓa ha ata ma məcam la cəpa ata na, ŋgwas aha pam! a məcey may. 23 Anda keɗe, ta pas masləkɗawa ŋga ndəhay daa meməcey na, ŋgwas aha, a da key na, ŋgwas ŋga wa? Maja ata maasala ata cəpa ta lamara la ŋga ŋgwas ata.»
24 Yesu a mbəɗdatara, a ləvtar: «Akwar faa zəɗdamara ray akwar anda keɗe na, maja me? Ara maja ka sərmara mey ŋga Gazlavay ba ta maja ka sərmara gədaŋ aŋga ba. 25 Yaw, daa masləkɗawa ŋga ndəhay daa meməcey na, zel hay fa da lam ŋgusay daa saba, ŋgusay fa da njam ta zel hay daa saba, ama a da njam anda maslaŋ hay ŋga Gazlavay da vaɗ. 26 Ya wuɗey yaa sərkadakwar da ray masləkɗawa ŋga ndəhay daa meməcey. Ka ta jaŋgamara daa ɗerewel masa Mawiz ma wuzlala la, ba diya? Ɗerewel e na, aa guzley da ray kusaf masa awaw megəɗey da ray a. Feteɗe na, Gazlavay a ləvar a Mawiz: “Yah, Gazlavay masa *Abəraham, *Izak, leŋ *Jakwap ma namar ray.”» 12.26 Mab 3.2, 6 27 Yesu aa guzley saya, a ləvey: «Gazlavay na, ara Gazlavay ŋga ndəhay ta dey, ba na, ara Gazlavay ŋga ndəhay maməctakaya ba. Akwar Saduse hay, ka ta zləɓmara mey a sem kalah!»
Mewey ŋga Gazlavay masa mahura na, wura?
(Matiye 22.34-40; Luk 10.25-28)
28 Masa ndəhay *Saduse hay heyey fa kam yawa ta Yesu na, ndaw da wuzlah *ndəhay maa sərkada kwakwas ŋga Mawiz daha, a wusey a cakay ata, a cənda yawa ata ha. A nəka na, Yesu ta mbəɗdatara mey a maaya maaya la. Da ray ŋgene, aa cəfɗa Yesu, a ləvar: «*Mewey mahura ma fənta siya hay na, wura?» 29-30 Yesu a mbəɗdara, a ləvar: «Mewey mahura ma fənta siya hay a na, ara mey ma ləvey: “Jəkam sləmay, akwar ndəhay *Israyel hay, Bay Gazlavay masa aləkwa ma nakwar ray na, aŋga pal, Bay aləkwa mahura. Wuɗmara Gazlavay, Bay akwar, ta mevel akwar cəpa, ta mesəfney akwar cəpa, ta leŋgesl akwar cəpa, ta gədaŋ akwar cəpa.” *12.29-30 Yesu a wuztar keɗe na, mezley ŋga medərey-daŋgay masa Jəwif hay ma kamara taa pərek taa kwaɗ. A zəlmara medərey-daŋgay a ta mey ata, Sema. Nəka Mewey hay 6.4-5. Mewey masa mahura na, ara mey keɗe. 12.29-30 Mew 6.4-5 31 Yaw, *mewey mahura ŋga dey cew e daha saya, mewey a, a ləvey: “Wuɗa meseembew akah anda kah ma wuɗa ray akah.” Mewey hay masa ma fənmata cew hay keɗe na, daa ba.» 12.31 Lev 19.18; Mt 22.39
32 Ndaw maa sərkada kwakwas heyey a ləvar: «Mey akah maaya, Bay aɗaw! Mey masa kah maa guzlda keɗe na, ara mey fara fara. Gazlavay, aŋga pal taava aŋga, Gazlavay mekele daa ba. 12.32 Lk 20.39 33 Si ndaw a wuɗa Gazlavay ta mevel aŋga cəpa, ta leŋgesl aŋga cəpa, ta gədaŋ aŋga cəpa. Asaya, si a wuɗa meseembew aŋga anda aŋga ma wuɗa ray aŋga. Ndaw ma səpta mewey hay a keɗe na, a mbafar a Gazlavay a fəna mevəley cek hay ta mehərey cek hay ŋgada aŋga.» 12.33 1Sam 15.22; Aw 6.6
34 Masa Yesu ma nəka ndaw aha ta mbəɗdara mey a la ta leŋgesl maaya na, ta’, a ləvar: «Mewulkey akah ŋgene maaya, gweegwe ka təɓa amba Gazlavay a wey da ray akah.»
Fa dəɓa ha, kwa waawa ta gəmey ŋgaa cəfɗey mey fa Yesu a daa saba, maja a zluram fa mey aŋga masa aŋga ma da mbəɗdatara. 12.34 Mt 22.46; Lk 20.40
Kəriste, aŋga bay ŋga Davit na, kwara?
(Matiye 22.41-46; Luk 20.41-44)
35 Masa Yesu faa sərkadata ndəhay daa *Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay na, ta’, aa cəfɗata, a ləvey: «*Ndəhay maa sərkada kwakwas ŋga Mawiz a ləvam *Kəriste *ndaw masa Gazlavay ma wala ŋga ləhdata ndəhay na, ara bəzey da hwaɗ Bay *Davit na, kwara? 12.35-37 Mt 20.30-31 36 Ta fa gədaŋ ŋga *Mesəfney ŋga Gazlavay na, Davit ta ləvey la:
“Bay Gazlavay a ləvar a Bay aɗaw Mahura:
Sawa, njey ta har-zəmay aɗaw
amba ya wakwa da ray ndəhay
haa ta pas masa yah ma da pata masa-gəra akah hay
asi salay akah.” 12.36 Mt 22.44
37 Davit ta ray aŋga, a zəla Kəriste “Bay Mahura” na, kaa wara Kəriste he ara bəzey da hwaɗ Davit saya na, kwara?»
(Matiye 23.1-36; Luk 20.45-47)
Ndəhay ga fa jəkam sləmay fa meesərkey ŋga Yesu ta meesəmey. 38 Daa meesərkey a na, Yesu a ləvtar a ndəhay makustakaya ha: «Wam vaw fa *ndəhay maa sərkada kwakwas ŋga Mawiz. A wuɗam mepəkey ta dawura hay fa vaw ŋga zlepey. A wuɗam ndəhay a camatar har ta meney ray fa mey ŋga ndəhay tabiya. 12.38-39 Lk 11.43 39 Daa *way-mewuzey-mey ŋga Gazlavay na, a səpam slam-menjey fa mey ŋga ndəhay amba ndəhay tabiya a hətmatar. Ta pas gwagway na, a səpam slam-menjey maaya. 40 Asaya, fa təɓmatara cek hay ŋga ŋgwas-vagay hay tabiya. A njam daa medərey-daŋgay ga, aa guzlam ga amba ndəhay a ləvam ata maaya. Ya fa ləvkwar, ata na, Gazlavay a sərdata banay la, ma fəna ŋga ndəhay mekele!»
Mey da ray ŋgwas-vagay masa-viya ma vəley cek a Gazlavay
(Luk 21.1-4)
41 Ta’, Yesu a daw, a njey a cakay slam mecekeley dala daa *Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay. Aŋga fa nəkta ndəhay feteɗe ma pamara dala aa cek mecekeley dala. Ndəhay masa-zleley hay fa vəlam dala ga. 12.41 2Bay 12.10 42 Ŋgwas-vagay masa-viya daha, a sawa, a kwiyey sisey sisey cew aa cek aha may. Dala aŋga ha, mekele daa ba. 43 Da ray ŋgene, Yesu a zəlta gula aŋga hay, a ləvtar: «Ya fa ləvkwar fara fara, ŋgwas-vagay masa-viya keɗe na, ta pey dala la aa cek mecekeley dala ma fəna ŋga ndəhay cəpa. 44 Ya ləvkwar anda keɗe na, maja ndəhay siya hay, a vəlam dala nekəɗey daa dey zleley ata hay da way ga. Ama ŋgwas-vagay keɗe, ta mərga aŋga cəpa, a vəlda zleley aŋga tabiya, masa aŋga ma da həɗkey cek mezəmey ta aŋga.» 12.44 2Kwr 8.12
12:1 12.1 Iz 5.1-2
12:6 12.6 1.11
12:10 12.10-11 Ps 118.22-23
12:12 12.12 11.18
12:17 12.17 Rm 13.7
12:18 12.18 Lk 20.27
12:19 12.19 Mew 25.5-6; MC 38.8
12:26 12.26 Mab 3.2, 6
*12:29-30 12.29-30 Yesu a wuztar keɗe na, mezley ŋga medərey-daŋgay masa Jəwif hay ma kamara taa pərek taa kwaɗ. A zəlmara medərey-daŋgay a ta mey ata, Sema. Nəka Mewey hay 6.4-5.
12:29-30 12.29-30 Mew 6.4-5
12:31 12.31 Lev 19.18; Mt 22.39
12:32 12.32 Lk 20.39
12:33 12.33 1Sam 15.22; Aw 6.6
12:34 12.34 Mt 22.46; Lk 20.40
12:35 12.35-37 Mt 20.30-31
12:36 12.36 Mt 22.44
12:38 12.38-39 Lk 11.43
12:41 12.41 2Bay 12.10
12:44 12.44 2Kwr 8.12