6
Cue tée xìca cuu ndɨhɨ Jesús sàhnú‑güedé yoco trìú nduu ndètatú ñáyiu
(Mt. 12:1-8; Mr. 2:23-28)
Te ɨɨⁿ nduu cùu‑xi nduu ndetatú ñáyiu ñùhu Jesús ichi ndɨhɨ cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá, te ta yǎha‑gá ndɨhɨ‑güedé ɨɨⁿ xichi núú cáá trìú, te ní ngüíta‑güedé sàhnú‑güedé yoco trìú‑áⁿ te ndɨhɨ ndaha‑güedé quɨ́ɨ́ⁿ‑güedě quéé trìú tá xèxi‑güedé cuáháⁿ. Te ɨɨⁿ ǔú cue tée cùu fariséú ní xáhaⁿ‑güedě xii cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá:
—¿Te ná cuèndá ducaⁿ quìde nchohó ɨɨⁿ sá ñà túú tàú‑ó càda‑o vitna cuu‑xi nduu ndetatú‑ó‑í? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě.
Te Jèsús ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé:
—¿Te náa ñá túú dàcuaha‑ndo núú tùtú Yǎ Ndiǒxí núú càháⁿ‑xi nàcuáa ní quide ndíi Dàvií cútnàhá ní xíhí ndíi docó ndɨhɨ cue tée ní xica cuu ndɨhɨ ndíi‑ǎⁿ? Chi ní quɨ́hu ndíi vehe Yá Ndiǒxí, te ní queheⁿ ndíi pàá ní cuu íí ndécú‑ǎⁿ nǐ dácǎhñu ndíi cue tée xìca cuu ndɨhɨ ndíi ní xexi ndíi ndɨhɨ‑güedé, te ñá túú tàú ndíi sá dúcáⁿ càda ndíi ni cùu, chi mee‑ni cuè dútú tàú‑güedé caxi‑güedé pàá‑áⁿ ní cùu —cachí‑gá xǎhaⁿ‑gǎ xii‑güedé.
Te ní xáhaⁿ tùcu‑gá:
—Te yúhú Tée cùu ñaní tnáhá‑ndó nchàa‑ndo, tnàhá‑í ndécú ndɨ̀hɨ‑í tnúhu ndee ìní sá cǔu‑í nchaa ñáyiu nàcuáa cadá‑yu nduu ndètatú‑ó‑á —càchí‑gá xǎhaⁿ‑gǎ xii‑güedé.
Ɨɨⁿ tée ní yíchí ɨɨⁿ xio ndaha‑xi
(Mt. 12:9-14; Mr. 3:1-6)
Te ɨngá nduu dɨu‑ni nduu ndètatú ñáyiu cuánguɨhu Jèsús xɨtɨ́ veñúhu dànehé‑gá ñáyiu. Te xíáⁿ ndécú ɨ̀ɨⁿ tée cùhú ní yíchí nihnu ɨɨⁿ xio ndaha cùha‑dé. Te cue tée dàcuaha ñaha xii ñáyiu nchaa tnúhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés, ndɨhɨ cue tée cùu fariséú ndéhé‑güedě nǔu cada tátna ñaha Jèsús xii tée cùhú‑áⁿ nduu ndètatú‑güedé‑áⁿ cuèndá níhí‑güedě nàcuáa cada‑güedé cacáⁿ cuéchi‑güedé cuèndá‑gá. Dico Jèsús sa ní cutnùní iní‑gá nàcuáa sàni iní‑güedé, te ní xáhaⁿ‑gǎ xii tée cùhú ndaha‑xi‑áⁿ:
—Ndàcuɨñɨ́ te ngúnutnɨ́ɨ‑n cuǎdava tnuú‑ndɨ́‑a —càchí‑gá xǎhaⁿ‑gǎ xii‑dé.
Te tée‑áⁿ nǐ ndacuɨ́ñɨ́‑dé te ní ngúnutnɨ́ɨ‑dé cuádava tnuú‑güedé ndɨhɨ‑gá. Te dǎtnùní Jèsús ní xícáⁿ tnúhú‑gǎ núú cuè ñáyiu xǐndecu‑áⁿ, te xǎhaⁿ‑gǎ xií‑yu:
—Cuìní‑í cachí tnúhu‑ndo nǎ cúú sǎ vǎha cada‑o ndùu ndetatú‑ó. ¿Ɨɨⁿ chìuⁿ váha àdi ɨɨⁿ chiuⁿ cuehé, sá cádá tǎtna‑o ñǎyiu cùhú àdi sá cáhnì‑ó‑yu? —càchí‑gá xǎhaⁿ‑gǎ xií‑yu.
10 Te dǎtnùní ní ndacoto‑gá núǔ‑yu nchaá‑yu, te ní xáhaⁿ‑gǎ xii tée cùhú ndaha‑xi‑áⁿ:
—Ndocani ndaha‑n —càchí‑gá xǎhaⁿ‑gǎ xii‑dé.
Te ní ndocani‑dé ndaha‑dé, te òré‑ni ní ndúha. 11 Te cue tée xǐndecu‑áⁿ sǔúní nǐ cudééⁿ‑güedě sá dúcáⁿ nǐ quide tátna Jèsús tée cùhú‑áⁿ, te ní ngüíta‑güedé ndátnǔhu‑güedé nǔu nása cada ñaha‑güedě xii‑gá.
Jèsús cǎxi‑gá úxúú tnàhá cue tée dacuàha ñaha xii ñáyiu tnúhu‑gá
(Mt. 10:1-4; Mr. 3:13-19)
12 Te sátá dúcáⁿ nǐ cuu te ní xica Jèsús cuáháⁿ‑gá xɨtɨ́ yucu cuèndá yàcáⁿ cáháⁿ ndɨhɨ‑gá Tǎtá‑gǎ Dútú Ndiǒxí, te nɨ niú ní cáháⁿ ndɨhɨ ñaha‑gǎ. 13 Te sátá nǐ túndaá, te ní cana‑gá nchaa cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá, te ní cáxi‑gá úxúú tnàhá‑güedé, te cue tée‑áⁿ nǐ xáhaⁿ‑gǎ sá dɨ́ú‑güedě cuu‑güedé cue tée quɨ́hɨ́ⁿ cáháⁿ tnúhu‑gá núú ñǎyiu. 14 Te duha xǐnani ndɨ ùxúú cue tée‑áⁿ. Té Xǐmú, àdi Pelú chi úú dɨ̀u‑dé, ndɨhɨ ñaní‑dé té Ndrǐxí, ndɨhɨ té Jàcobó, ndɨhɨ té Juàá, ndɨhɨ té Lìpé, ndɨhɨ té Bartolòmé, 15 ndɨhɨ té Màteú, ndɨhɨ té Mǎxí, ndɨhɨ té Jàcobó déhe té Àlfeú, ndɨhɨ ɨngá té Xǐmú tée ní cundɨhɨ cue tée canànistá, 16 ndɨhɨ té Jùdás ñaní té Jàcobó, ndɨhɨ té Jùdás Iscàrioté tée ní sáá nduu nǐ sáha cuèndá ñáhá xìi Jesús núú cuè tée cùu úhú iní ñáhá xìi‑gá, duha xǐnani cuè tée ní cáxi Jèsús ní xica cuu ndɨhɨ‑gá.
Jèsús dánèhé‑gá cuéhé víhí ñǎyiu
(Mt. 4:23-25)
17 Te Jèsús cuánuu‑gá yucu núú nǐ sáá‑gá‑áⁿ, te ní ngava‑gá ɨɨⁿ núú ndàá ndɨhɨ cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá, te xíáⁿ nǐ ngúnutnɨ́ɨ‑gá. Te xíáⁿ ndécú dàva‑gá cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá ndɨhɨ vài ñáyiu ndètu ñahá‑yu xii‑gá, te ñáyiu‑áⁿ věxi‑yu nchaa ñuú cáá dìstritú Jùdeá, ndɨhɨ ñuú Jerusàlén, te ndècu ñáyiu véxi ndàa yuhu lamár yatni ñuú Tìrú, ndɨhɨ ñuú Sìdón. Te nchaa ñáyiu‑áⁿ nǐ quexìó‑yu cuìní‑yu cundedóho‑yu nchaa tnúhu càháⁿ Jèsús, ndɨhɨ cuèndá sá cuìní‑yu ndúha‑yu nchaa cuéhé tnàhá‑yu. 18 Te tnàhá ñáyiu yɨ̀hɨ ñaha espíritú cúndɨ̀hɨ yucu ñávǎha. 19 Te nchaá‑yu cuìní‑yu dacàá‑yu ndahá‑yu tendàhá‑yu Jèsús ní cùu cuendá sá nǐ níhǐ‑yu tnúhu sá ndècu ndɨhɨ‑gá tnúhu ndee ìní quídé tǎtna‑gá nchaa ñáyiu cùhú.
Cuèndá ñáyiu ío váha táhú‑xi
(Mt. 5:1-12)
20 Te Jèsús ní ndacoto‑gá núú cuè tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá, te ní xáhaⁿ‑gǎ:
—Váha táhú nchaa nchòhó cue ñáyiu ndàhú, chi nduu táhú‑ndó cùndecu‑ndo núú táxí tnùní Yǎ Ndiǒxí.
21 ’Váha táhú nchaa nchòhó ñáyiu ío cuìní cundedóho tnúhu Yá Ndiǒxí chi ío vii ío váha cuu iní‑ndó.
’Váha táhú nchaa nchòhó ñáyiu ndàhyú sá ndɨ̀hú iní‑ndó, chi sáá nduu te cudɨ́ɨ́ ìní‑ndó nɨ̀ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ.
22 ’Váha táhú nchaa nchòhó ñáyiu na cùu úhú iní ñáhá tnàha ñáyiu‑xi, chi sáá nduu te vá dáñá‑gǎ‑yu quɨ́hu‑ndo vèñúhu, te cúcuèhé ñáhǎ‑yu xii‑ndo, te cachí‑yu sá ñà dɨ́ú ñǎyiu váha cùu‑ndo, te ducaⁿ càda ñahá‑yu xii‑ndo sǎ cuèndá yúhú Tée cùu ñaní tnáhá‑ndó nchàa‑ndo. 23 Te òré ducaⁿ na càda ñahá‑yu xii‑ndo te cudɨ́ɨ́ víhí‑ní ìní‑ndó cùndecu‑ndo, chi sáá nduu ndùu táhú‑ndó sǎ ǐo váha càa ndecu andɨu cundecu ndɨhɨ‑ndo nduu na nasaá‑ndó yàcáⁿ cundecu‑ndo, chi dɨu‑ni ducaⁿ nǐ xóo cada ñaha cuè ñaní tnáhǎ‑yu xii cue tée ní xóo cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí ní xíndecu ndéé sanaha.
24 ’Te ndàhú ní cuu nchaa ñáyiu cuica ñà túú sàndáá iní ñáhá xìi Yá Ndiǒxí, chi vitna ío váha ndècú‑yu, dico sáá nduu te nduu ndàhú‑yu.
25 ’Te ndàhú ní cuu tucu nchaa ñáyiu ñá túú tnàhí ná cúmǎní xii‑xi vitna, chi sáá nduu quìní‑yu tnúndòho tnúhu ndàhú.
’Te ndàhú ní cuu nchaa ñáyiu cùdɨ́ɨ́ ìní‑xi ndècu ichi cuehé ichi duha vitna, chi sáá nduu te ndáhyú‑yu sá ndɨ̀hú iní‑yu.
26 ’Te ndàhú ní cuu nchaa ñáyiu na càháⁿ váha dava‑gá ñáyiu cuèndá‑xi, chi ducaⁿ nǐ xóo cáháⁿ váha‑yu cuèndá nchaa cue tée ní xóo dandàhú ñáhá xìi ñáyiu ndéé sanaha, chi ní cachí‑güedé sá càháⁿ‑güedé tnúhu Yá Ndiǒxí te ñá ndàá —càchí‑gá xǎhaⁿ‑gǎ xii‑güedé.
Cuu iní‑ó nchàa ñáyiu cùu úhú iní ñáhá xìi‑o
(Mt. 5:38-48; 7:12)
27 Te Jèsús ní xáhaⁿ‑gǎ xii nchaa ñáyiu xǐndecu‑áⁿ:
—Nchaa nchòhó ñáyiu xǐndedóho ñaha càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ cúú ìní‑ndó ñǎyiu cùu úhú iní ñáhá xìi‑ndo, te cada‑ndo sǎ vǎha sá cúú‑xǐ‑yu cuěi nándɨ sá ná cádá ñàhá‑yu xii‑ndo. 28 Te cácáⁿ táhú‑ndó nǔú Yǎ Ndiǒxí cuèndá ñáyiu càháⁿ úhú ñáhá xìi‑ndo, ndɨhɨ cuèndá ñáyiu tèe ñaha cuéchi neñùú xii‑ndo. 29 Te núu ní canìhá‑yu xii‑ndo ɨ̀ɨⁿ xito te cuìní tucú‑yu canìhá‑yu, te daña‑ndo na cànihá‑yu, àdi núu na quèndeé‑yu dóó ndíxí ndòdo‑ndo, ndɨhɨ dúhnú‑ndó, te daña‑ndo na cànehé‑yu quɨ́hɨ́ⁿ. 30 Te núu xìcáⁿ‑yu ɨɨⁿ sá nándɨ̌hɨ‑yu núú‑ndó te cuáñaha‑ndo, àdi quendeé‑yu ɨɨⁿ ndachìuⁿ‑ndo, te vá nándàcáⁿ‑ndó nǔǔ‑yu. 31 Te nchaa sá vǎha cuìní‑ndó càda tnaha ñáyiu‑ndo, te cada‑ndo tnàhá‑ndó ndɨ̀hɨ́‑yu.
32 ’Chi núu nchòhó ná cùu iní‑ndó mèe‑ni ñáyiu cùu iní ñáhá xìi‑ndo, te vá càchí‑ndó sǎ ǐo váha quìde‑ndo, chi tnàhá nchaa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha ducaⁿ xǐquidé‑yu. 33 Àdi mee‑ni ñáyiu quìde ñaha sá vǎha xii‑ndo quìde váha‑ndǒ‑yu, te vá càchí‑ndó sǎ ǐo váha quìde‑ndo, chi tnàhá nchaa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha ducaⁿ xǐquidé‑yu. 34 Àdi mee‑ni ñáyiu sàni iní‑ndó nàcoto ñaha xii‑ndo cuáñaha‑ndo ɨ̀ɨⁿ sá xìcáⁿ‑yu núú‑ndó, te vá cání ìní‑ndó sǎ ǐo quìde váha‑ndo, chi tnàhá ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha dàsaⁿ nuú‑yu ɨɨⁿ sá néhé vǎha‑yu, te ndètu cahnu‑ná‑yu nacoto ñaha ñáyiu ní sáha nùú‑yu‑áⁿ. 35 Dico nchòhó xíní ñùhu‑xi cuu iní‑ndó ñǎyiu cùu úhú iní ñáhá xìi‑ndo, te cada‑ndo sǎ vǎha sá cúú‑xǐ‑yu, te cuáñaha nùu‑ndo ɨɨⁿ sá ná ndɨ̌hɨ‑yu te núu xìcáⁿ‑yu núú‑ndó, te vá cúndètu‑ndo nacoto ñahá‑yu xii‑ndo. Te ducaⁿ te ío‑gá cuéhé nǐhí‑ndó cùndecu ndɨhɨ‑ndo, te cuu ndisa‑ndo děhe Dútú Ndiǒxí, chi ío càhnu iní‑gá sá cúú‑xí nchàa ñáyiu ñá túú ndàcáⁿ táhú nǔú‑gǎ cuèndá nchaa sá vǎha quìde‑gá, ndɨhɨ sá cúú‑xí nchàa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha. 36 Te cunduu càhnu iní nchòhó tucu dàtná càhnu iní Tǎtá‑ó Dǔtú Ndiǒxí.
Vá càháⁿ cuèhé‑ó cuèndá tnàha ñáyiu‑o
(Mt. 7:1-5)
37 ’Te vá càháⁿ cuèhé‑ndó cuèndá sá quídé tnàha ñáyiu‑ndo, te ducaⁿ te Yá Ndiǒxí ñá túú nà tnúhu cúñaha‑gǎ xii‑ndo. Te vá cǔñaha‑ndo xìi ñáyiu sá quɨ̀hɨ́ⁿ‑yu ɨɨⁿ xichi núú ùhú núú ndàhú ndohó‑yu cuèndá nchaa sá ñà túú vǎha quìdé‑yu, te ducaⁿ te Yá Ndiǒxí vá cǔñaha‑gǎ xii‑ndo sǎ tnàhá‑ndó quɨ̌hɨ́ⁿ‑ndó ɨ̀ɨⁿ xichi núú ùhú núú ndàhú ndoho‑ndo. Te chí cádá càhnu iní nchaa sá quídě‑yu, te ducaⁿ te Yá Ndiǒxí cada càhnu iní ñáhá‑gǎ xii‑ndo tùcu. 38 Te chí cuǎñaha xìi ñáyiu núu ná cúú sǎ xíní ñùhú‑yu, te dàtná chitu ɨ̀ɨⁿ yicá súúní xìdó coyo‑ná, ducaⁿ tàxi Yá Ndiǒxí xii‑ndo. Te nánicuáa na càda‑ndo cada váha‑ndo sǎ cúú‑xí tnàha ñáyiu‑ndo, te dɨu‑ni ducaⁿ càda ñaha Yá Ndiǒxí xii‑ndo —càchí Jèsús xǎhaⁿ‑gǎ xií‑yu.
39 Te dǎtnùní ní cani‑gá ɨɨⁿ cuèndú núǔ‑yu nàcuáa tecú tnùní‑yu tnúhu‑gá, te xǎhaⁿ‑gǎ:
—Ɨɨⁿ tée cuàá chi ñá ndácú‑dě cuita nehe‑dé ɨngá tée cuàá, chi núu ducaⁿ na càda‑güedé te ndɨ ndùú‑güedé ngaunihnu‑güedé déhvá. 40 Te ni ɨ̀ɨⁿ landú yɨ́hɨ́ scuèlá ñá túú cùnuu‑gá‑güexi dàcúúxí mèstrú‑güexi, te ndéé nǔu na cùtúha váha‑güexi, te dǎtnùní nútnahá‑güexi tée dànehé ñáhá xìi‑güexi.
41 ’Te na càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ nchàa cuéchi quìde ñáyiu cùu‑xi datná ɨɨⁿ mihi lǐhli. ¿Te ná cuèndá ndéhé‑ndó ɨ̀ɨⁿ sá ñà túú vǎha quìde tnaha ñáyiu‑ndo, te mee‑ndo vìhi‑gá quídé‑ndó‑í? Te sá dúcáⁿ quìde‑ndo te cada iní‑ndó sǎ ndéhé‑ndó dàtná ɨɨⁿ mihi lǐhli ñùhu núú tnàha ñáyiu‑ndo, te mee‑ndo ñùhu ɨɨⁿ mihi cahnu‑gá núú‑ndó. 42 Te núu na nàcanu ichi‑ndo tnaha ñáyiu‑ndo cuèndá sá ñà túú quìde váha‑yu ndècú‑yu te mee‑ndo vìhi‑gá quídé‑ndó ñá, te cada iní‑ndó sǎ xǎhaⁿ‑ndo xìí‑yu sá nátàva‑ndo mihi líhli ñùhu núǔ‑yu, te mihi càhnu ñuhu núú méé‑ndó ñà túú quìde cuendá‑ndó. ¡Te sá dúcáⁿ quìde‑ndo te ío dàndahú‑ndó mèe‑ndo sá quídé ndǎá‑ndó te ñá ndàá sá quídé ndǎá‑ndó! Te xìni ñuhu‑xi díhna‑gá daña‑ndo nchàa sá ñà túú vǎha quìde‑ndo, te dǎtnùní ducaⁿ te cutnùní váha iní‑ndó nàcuáa nacanu ichi‑ndo tnàha ñáyiu‑ndo.
Ndɨ dɨ́ɨ́ⁿ nǔú yutnu xìní‑ó nǎ yutnu cùu‑xi cuendá sá sǎvìdí‑xi
(Mt. 7:17-20; 12:34-35)
43 ’Te ñá túú nì ɨɨⁿ yutnu váha te quiní‑ó cùuⁿ sávìdí sá ñà túú vǎha, te ni ɨ̀ɨⁿ yutnu sá ñà túú vǎha, te quiní‑ó cùuⁿ sávìdí váha, chi mee‑ni sǎvìdí sá ñà túú vǎha cùuⁿ. 44 Te ndɨ dɨ́ɨ́ⁿ nǔú yutnu xìní‑ó nǎ yutnu cùu‑xi cuendá sá sǎvìdí‑xi, chi ñá túú xìní‑ó cùuⁿ ngúxí ɨɨⁿ tnu ìñu, te ni ñà túú xìní‑ó cùuⁿ ndéhé yoho yàha stilé dɨ́quɨ́ ɨɨⁿ yoho yàha cutexínu. 45 Te nchaa ñáyiu váha iní‑xi càháⁿ‑yu tnúhu váha, chi dɨu‑ni tnúhu váha tnàhí‑áⁿ ñúhú ìní‑yu, te nchaa ñáyiu ñá túú vǎha iní‑xi càháⁿ cuèhé‑yu, chi dɨu‑ni tnúhu cuèhé tnàhí‑áⁿ ñúhú ìní‑yu, chi nchaa sá ñúhú ìní‑yu te xíǎⁿ càháⁿ‑yu.
Ɨɨⁿ vehe ndècu cimientú‑xi ndɨhɨ ɨɨⁿ vehe ñá túú cìmientú‑xi
(Mt. 7:24-27)
46 ’¿Te ná cuèndá càchí‑ndó sǎ yǔhú cúù‑í Yaá cúú Xǐtohó‑ndó te ñá túú quìde‑ndo nchaa nacuáa càháⁿ‑í‑i? 47 Te na càchí tnúhu‑í xii‑ndo cuèndá ñáyiu tùha ñaha xii‑í, chi ñáyiu‑áⁿ sácǔndedóho‑yu nchaa tnúhu càháⁿ‑í te tnɨ̀ɨ́‑yu. 48 Te ñáyiu‑áⁿ cúǔ‑yu dàtná ɨɨⁿ tée ní dácáá ɨ̀ɨⁿ vehe, chi tée‑áⁿ dǐhna‑gá ní xete‑dé ndéé ní tnahá‑dé yúú cáxíⁿ te dǎtnùní ní tava‑dé cimièntú‑xi, te òré ní cuuⁿ dáú, te ní ndee ndute ñuhu, te ní ndacáⁿ‑xi ndéé núú cáá vèhe‑áⁿ, dico ñá túú ní ndàcu‑xi cuido‑xi, te ducaⁿ chi tée ní dácáá vèhe‑áⁿ nǐ tava‑dé cimièntú‑xi núú yǔú cáxíⁿ. Duha sǎtnahá‑xi cùu nchaa ñáyiu sàcúndedóho tnúhu càháⁿ‑í te tnɨ̀ɨ́‑yu. 49 Te ñáyiu sàcúndedóho tnúhu càháⁿ‑í te ñá túú tnɨ̀ɨ́‑yu, ñáyiu‑áⁿ cúǔ‑yu dàtná ɨɨⁿ tée ní dácáá ɨ̀ɨⁿ vehe, te ñá túú ní tàva‑dé cimièntú‑xi, te òré ní cuuⁿ dáú, te ní ndee ndute ñuhu, te ní ndacáⁿ‑xi ndéé núú cáá vèhe‑áⁿ, te íí‑ni ní xido‑xi vehe‑áⁿ cuèndá sá ñà túú ní quène cimientú‑xi. Duha sǎtnahá‑xi cùu nchaa ñáyiu sàcúndedóho tnúhu‑í te ñá túú cuìní‑yu tnɨɨ́‑yu —càchí‑gá xǎhaⁿ‑gǎ xií‑yu.