17
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ xikaꞌ Pablo ñu̱u̱ Tesalónica
Te̱ Pablo xiinꞌ Silas ndii, ni̱ xkaꞌndi̱a̱ ra̱ ñu̱u̱ ña̱ na̱niꞌ Anfípolis xiinꞌ ñu̱u̱ ña̱ na̱niꞌ Apolonia, te̱ ni̱ xaa̱ ra̱ nde̱e̱ ñu̱u̱ Tesalónica, te̱ i̱kanꞌ ndii, yoo i̱i̱n vi̱ꞌe̱ miiꞌ nakayá ne̱ judío. Te̱ Pablo ndii, uni̱ taꞌan kivi̱ꞌ sábado, ña̱ xina̱ndiee̱ꞌ ne̱ judío, ni̱ xaꞌa̱n ra̱ vi̱ꞌe̱ miiꞌ nakayá ni̱a̱ naa xi xaá ra̱. Te̱ ndi̱e̱eꞌ ni̱ nda̱tuꞌunꞌ ra̱ nuu̱ꞌ ne̱ ja̱a̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ kaꞌán tu̱ꞌu̱n Ndiosí. Te̱ ni̱ sa̱na̱kuachiꞌ ra̱ ña̱ yoso̱ꞌ nuu̱ꞌ tu̱tu̱ Ndiosí ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ ni̱a̱, te̱ sa̱kuniꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱ ña̱ ña̱ nduuꞌ Cristo ni̱ ti̱ꞌviꞌ Ndiosí sa̱kakú yooꞌ ndii, ni̱ kuni̱ a̱ ña̱ ku̱vi̱ a̱, ndi̱ꞌi̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ na̱ti̱a̱ku̱ a̱. Te̱ kaꞌán tu̱ ra̱ ndii:
―Jesús, ña̱ kaꞌán ndo̱so̱ꞌ i̱ xaꞌa̱ꞌ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ Cristo, ña̱ ni̱ ti̱ꞌviꞌ Ndiosí sa̱kakú yooꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
Te̱ sa̱va̱ ne̱ judío ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ i̱ni̱ ni̱a̱ xi̱ni̱ ni̱a̱ Jesús, te̱ ni̱ ndu̱i̱i̱n ni̱a̱ xiinꞌ Pablo xiinꞌ Silas. Te̱ sa̱kanꞌ tu̱ ni̱ xa̱a̱ kuaꞌa̱ꞌ va̱ ne̱ griego, ne̱ ndikún Ndiosí ña̱ kandixaꞌ ne̱ judío, xiinꞌ kiꞌinꞌ ña̱ꞌaꞌ, ne̱ kuuꞌ nu̱uꞌ. Ndisu̱ te̱ judío, te̱ nï̱ ka̱ndi̱xaꞌ ndii, ni̱ xa̱kuiñu xa̱va̱ꞌa̱ ra̱ Pablo xiinꞌ Silas. Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ ni̱ na̱ka̱ya̱ ra̱ kiꞌinꞌ te̱ ni̱a̱ꞌa xikaꞌ sii̱ꞌ ya̱ꞌya̱, te̱ sa̱na̱saáꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ. Te̱ ni̱ kiꞌvi̱ ndi̱e̱eꞌ ra̱ vi̱ꞌe̱ i̱i̱n te̱ na̱niꞌ Jasón nandukuꞌ ra̱ Pablo xiinꞌ Silas, te̱ ta̱va̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱, te̱ kundi̱a̱ka̱ ña̱ꞌaꞌ ra̱ vi̱ꞌe̱ kaꞌnuꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ. Ndisu̱ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ kö̱o̱ꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ni̱ na̱ꞌi̱n ra̱ ndii, ni̱ na̱ka̱ ra̱ Jasón xiinꞌ i̱nga̱ ka̱ te̱ i̱ni̱ tu̱ xini Jesús. Te̱ ni̱ ka̱ñu̱u̱ ña̱ꞌaꞌ ra̱ xan ndi̱a̱ka̱ ra̱ nuu̱ꞌ te̱ kuuꞌ nu̱uꞌ nuu̱ꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n tiꞌeꞌ ra̱ ndii:
―Te̱ yivi̱ꞌ, te̱ sati̱viꞌ ne̱ yivi̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ miiꞌ ka̱ ndieeꞌ ni̱a̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ xa̱a̱ tu̱ ra̱ ñu̱u̱ miiꞌ ndieeꞌ e̱ꞌ yoꞌoꞌ vi̱ti̱n, te̱ Jasón kaa̱ꞌ ndii, ni̱ na̱ti̱i̱n ña̱ꞌaꞌ ra̱ vi̱ꞌe̱ ra̱. Te̱ sa̱kuuꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ xkaꞌndíá kuento ña̱ kaꞌán chuunꞌ César, te̱ xaꞌndia chuunꞌ kaꞌnuꞌ ka̱, sa̱kanꞌ ña̱ kaꞌán ra̱ ndii, yoo i̱nga̱ te̱ xaꞌndia chuunꞌ kaꞌnuꞌ ka̱ te̱ naniꞌ Jesús, kachi ra̱ ―ni̱ kachi̱ te̱ ja̱a̱nꞌ.
Te̱ ni̱ na̱saa̱ꞌ ne̱ kuaꞌa̱ꞌ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ te̱ sanakuachiꞌ kuento ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ ni̱a̱ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱. Xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na ni̱ chi̱ka̱ndi̱a̱ Jasón xiinꞌ i̱nga̱ te̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ xu̱ꞌunꞌ, te̱ ni̱ sa̱inꞌ ña̱ꞌaꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ xika̱ Pablo xiinꞌ Silas ñu̱u̱ Berea
10 Ni̱ xa̱a̱ so̱ꞌo̱ ñu̱u, te̱ ni̱ ti̱ꞌviꞌ ne̱ i̱ni̱ xini Jesús Pablo xiinꞌ Silas nde̱e̱ ñu̱u̱ Berea. Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xa̱a̱ ra̱ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ xaꞌa̱n ra̱ vi̱ꞌe̱ miiꞌ nakayá ne̱ judío. 11 Ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ ndii, kaꞌnuꞌ ka̱ i̱ni̱ ni̱a̱ te̱ sa̱kanꞌ ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ Tesalónica ja̱a̱nꞌ. Kua̱chi̱ ndii ni̱ na̱ti̱i̱n va̱ꞌa̱ ni̱a̱ tu̱ꞌu̱n va̱ꞌa̱ xaꞌa̱ꞌ Jesús, te̱ i̱ꞌi̱n kivi̱ꞌ kuaꞌa̱n ndii, sakuaa̱n ndiꞌi̱ ni̱a̱ ña̱ yoso̱ꞌ nuu̱ꞌ tu̱tu̱ Ndiosí te̱ ku̱ni̱ ni̱a̱ naaꞌ sa̱kanꞌ xna̱ꞌa̱ nduuꞌ a̱ naa saniaꞌá Pablo xiinꞌ Silas. 12 Ña̱ ja̱a̱nꞌ na kuiiꞌ kuaꞌa̱ꞌ va̱ ne̱ judío ja̱a̱nꞌ ni̱ i̱ni̱ xini Jesús. Te̱ sa̱kanꞌ tu̱ kuaꞌa̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ griega, ne̱ kaꞌnuꞌ xiinꞌ te̱ yivi̱ꞌ ndii, ni̱ i̱ni̱ ni̱a̱ xini ni̱a̱ Jesús.
13 Ndisu̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ te̱ judío, te̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ Tesalónica, kuento ña̱ kaꞌán ndo̱so̱ꞌ tu̱ Pablo tu̱ꞌu̱n Ndiosí ñu̱u̱ Berea ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ xaꞌa̱n tu̱ ra̱ i̱kanꞌ, te̱ ni̱ ki̱ku̱ꞌ ra̱ ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ, ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ, sanasaáꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱. 14 Ndisu̱ ne̱ i̱ni̱ xini Jesús ndii, numi̱ꞌ va̱, te̱ ni̱ ti̱ꞌviꞌ ni̱a̱ Pablo nde̱e̱ yu̱ꞌuꞌ mi̱ni̱ kaꞌnuꞌ. Te̱ Silas xiinꞌ Timoteo ndii, ni̱ ndoo̱ ra̱ ñu̱u̱ Berea ja̱a̱nꞌ. 15 Te̱ yivi̱ꞌ, te̱ ni̱ xaꞌa̱n xiinꞌ Pablo ndii, nde̱e̱ ñu̱u̱ Atenas ni̱ xaꞌa̱n na̱ko̱o̱ ña̱ꞌaꞌ ra̱. Te̱ kii̱ꞌ ndi̱ꞌi̱ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ Pablo xiinꞌ ra̱ ña̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ Silas xiinꞌ Timoteo ña̱ yachi̱ va̱ ki̱xi̱n te̱ ja̱a̱nꞌ ñu̱u̱ Atenas miiꞌ nduꞌu̱ꞌ Pablo ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ na̱ndi̱koꞌ ra̱.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ xika̱ Pablo ñu̱u̱ Atenas
16 Te̱ kii̱ꞌ nduꞌu̱ꞌ Pablo ñu̱u̱ Atenas ja̱a̱nꞌ ndiatuꞌ ra̱ te̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ tu̱xuꞌví va̱ nimá ra̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ ra̱ ña̱ chituꞌ vi̱ꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ yoo ndiosí saka. 17 Xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na ni̱ nda̱tuꞌunꞌ ndiꞌi̱ ra̱ nuu̱ꞌ ne̱ judío ja̱a̱nꞌ vi̱ꞌe̱ miiꞌ nakayá ni̱a̱, xiinꞌ nuu̱ꞌ ne̱ tukuꞌ, ne̱ xakaꞌnuꞌ Ndiosí. Te̱ sa̱kanꞌ tu̱ ni̱ xa̱a̱ ra̱ i̱ꞌi̱n kivi̱ꞌ nuu̱ꞌ yo̱o̱ ka̱ xikaꞌ ya̱ꞌvi̱. 18 Te̱ sa̱va̱ te̱ ndikún xata̱ꞌ ña̱ ni̱ sa̱niaꞌá i̱i̱n ti̱ꞌvi̱ te̱ na̱niꞌ epicúreos xiinꞌ sa̱va̱ te̱ ndikún xata̱ꞌ ña̱ ni̱ sa̱niaꞌá i̱i̱n ti̱ꞌvi̱ te̱ na̱niꞌ estoicos ndii, ni̱ ka̱ni̱ taꞌanꞌ ra̱ kuento xiinꞌ Pablo. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n sa̱va̱ te̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―¿Yo̱o̱ nduuꞌ tu̱ a̱ saniaꞌá te̱ kaꞌán saka kaa̱ꞌ? ―ni̱ kachi̱ ra̱.
Te̱ sa̱va̱ tu̱ku̱ ra̱ ni̱ kaꞌa̱n ndii:
―Kuainꞌ te̱ kaꞌán ndo̱so̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ i̱nga̱ nuu̱ꞌ ndiosí nduuꞌ ra̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
Ni̱ kaꞌa̱n te̱ ja̱a̱nꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ sa̱kanꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n ndo̱so̱ꞌ Pablo tu̱ꞌu̱n va̱ꞌa̱ nuu̱ꞌ ra̱ xaꞌa̱ꞌ Jesús, xiinꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ na̱ti̱a̱ku̱ e̱ꞌ kii̱ꞌ ku̱vi̱ e̱ꞌ.
19 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ xa̱ka̱ te̱ ja̱a̱nꞌ Pablo te̱ kuaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ ra̱ i̱i̱n xaanꞌ miiꞌ nakayá te̱ xini tuní miiꞌ naniꞌ a̱ Areópago, te̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱ ndii:
―¿Ñáá ku̱vi̱ sa̱niaꞌá u̱nꞌ nduꞌu̱ xaꞌa̱ꞌ ña̱ xa̱aꞌ ña̱ kaꞌán ndo̱so̱ꞌ u̱nꞌ ja̱a̱nꞌ? 20 Kua̱chi̱ ndii ña̱ siinꞌ tu̱ kaꞌán u̱nꞌ xtuu ndu̱, sa̱kanꞌ na kuni ku̱nda̱ni̱ ndu̱ nde̱e̱ xaꞌa̱ꞌ kaꞌán a̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
21 Sa̱kanꞌ ña̱ sa̱kuuꞌ ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ ne̱ tukuꞌ, ne̱ ndieeꞌ tu̱ i̱kanꞌ ndii, xa̱ nuu̱ꞌ ndatuꞌunꞌ ni̱a̱ uun xini so̱ꞌo̱ ni̱a̱ xaꞌa̱ꞌ ndee ka̱ ña̱ tuu ni̱a̱ nduuꞌ ña̱ xa̱aꞌ nuu̱ꞌ ni̱a̱.
22 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ xi̱kuii̱n ndi̱chi̱ Pablo ma̱ꞌinꞌ vi̱ꞌe̱ Areópago ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ ndii:
―Ndoꞌó, ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ Atenas yoꞌoꞌ ndii, xa̱ kundani̱ yuꞌu̱ ña̱ tiinꞌ kaꞌnuꞌ va̱ ndoꞌó ña̱ kandixaꞌ ndo̱ꞌ. 23 Sa̱kanꞌ ña̱ kii̱ꞌ ni̱ xkaꞌndi̱a̱ i̱ ya̱ꞌya̱ ñu̱u̱ ndo̱ꞌ miiꞌ itaꞌ yu̱kunꞌ kualiꞌ miiꞌ xakaꞌnuꞌ ndo̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ va̱ ña̱ kandixaꞌ ndo̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ xini tu̱ i̱ iinꞌ i̱i̱n yu̱kunꞌ lulu miiꞌ yoso̱ꞌ i̱i̱n yu̱ꞌuꞌ ña̱ kaꞌán ndii: “Xaꞌa̱ꞌ Ndiosí ña̱ kö̱o̱ꞌ xiní.” Sa̱kanꞌ yoso̱ꞌ a̱. Su̱u̱ xaꞌa̱ꞌ Ndiosí, ña̱ xakaꞌnuꞌ ndo̱ꞌ ja̱a̱nꞌ tee̱ꞌ ndee xïní ndo̱ꞌ a̱, kua̱xi̱ yuꞌu̱ kaꞌán ndo̱so̱ꞌ i̱ nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ vi̱ti̱n.
24 ’Ña̱ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ ña̱ ni̱ xa̱ꞌa̱ i̱i̱n yivi̱ꞌ te̱ sa̱kanꞌ tu̱ sa̱kuuꞌ ña̱ yoo nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ, xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na su̱vi̱ a̱ nduuꞌ xto̱ꞌo̱ ndi̱viꞌ xiinꞌ ñu̱ꞌuꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ. Te̱ ndüꞌu̱ꞌ a̱ nde̱e̱ i̱i̱n yu̱kunꞌ ña̱ xaꞌa nda̱ꞌaꞌ te̱ yivi̱ꞌ, 25 ni̱ nde̱e̱ kö̱o̱ꞌ tu̱ nde̱e̱ i̱i̱n e̱ꞌ ku̱vi̱ chi̱ndi̱e̱eꞌ ña̱ꞌaꞌ nde̱e̱ naa kumiꞌ e̱ꞌ i̱i̱n ña̱ kuní nuu̱ꞌ a̱. Sa̱kanꞌ ña̱ kö̱o̱ꞌ a̱ kuní xa̱chiꞌ nuu̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii mi̱iꞌ a̱ taxiꞌ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ sa̱kuuꞌ e̱ꞌ, xiinꞌ ña̱ naꞌinꞌ tachi̱ꞌ e̱ꞌ, xiinꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ kuní nuu̱ꞌ e̱ꞌ. 26 Te̱ xiinꞌ i̱i̱n nda̱a̱ꞌ te̱ yivi̱ꞌ ni̱ xa̱ꞌa̱ Ndiosí sa̱kuuꞌ nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ, te̱ ku̱ndi̱e̱e̱ i̱ꞌi̱n ne̱ ja̱a̱nꞌ ka̱niiꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ. Te̱ kii̱ꞌ tïa̱ꞌan ko̱o̱ nde̱e̱ i̱i̱n e̱ꞌ ndii, ni̱ ndoo̱ a̱ kuento a̱ma̱a̱ xiinꞌ miiꞌ ku̱ndi̱e̱e̱ e̱ꞌ, 27 te̱ na̱ndu̱kuꞌ ña̱ꞌaꞌ sa̱kuuꞌ e̱ꞌ, tee̱ꞌ ndee na̱ndu̱kuꞌ nianí ña̱ꞌaꞌ e̱ꞌ ndii, na̱ꞌi̱n ña̱ꞌaꞌ e̱ꞌ, sa̱kanꞌ ña̱ xïkaꞌ yoo a̱ nuu̱ꞌ i̱ꞌi̱n e̱ꞌ. 28 Kua̱chi̱ ndii su̱vi̱ a̱ xaaꞌ sa̱kanꞌ te̱ tiaku e̱ꞌ, xiinꞌ ña̱ xikoꞌ kuiín e̱ꞌ, xiinꞌ ña̱ yoo e̱ꞌ. Naa ni̱ kaꞌa̱n sa̱va̱ te̱ i̱chiꞌ ndoꞌó, te̱ ni̱ ke̱ꞌi̱ kuento nda̱tu̱nꞌ kuaꞌa̱n ndii: “Siꞌe̱ Ndiosí nduuꞌ e̱ꞌ”, ni̱ kachi̱ ra̱.
29 ’Te̱ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ siꞌe̱ Ndiosí nduuꞌ e̱ꞌ ndii, vä̱ꞌa̱ ka̱ni̱ni̱ e̱ꞌ ña̱ nduuꞌ Ndiosí nde̱e̱ naa ña̱ xaꞌa nda̱ꞌaꞌ te̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ oro, xiinꞌ plata, xiinꞌ yuu̱ꞌ sa̱a̱ xanini mi̱iꞌ ra̱. 30 Te̱ Ndiosí ndii, nï̱ kaꞌa̱n kua̱chi̱ a̱ xiinꞌ ne̱ yivi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ na̱a̱ꞌ ni̱ ku̱u̱ ni̱a̱ xta̱ꞌanꞌ. Ndisu̱ vi̱ti̱n ndii, kaꞌán chuunꞌ a̱ xiinꞌ sa̱kuuꞌ yooꞌ, ne̱ ndieeꞌ ka̱niiꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ, ña̱ na̱ma̱ e̱ꞌ nimá e̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ kua̱chi̱ e̱ꞌ te̱ sa̱a̱ e̱ꞌ ña̱ kuní a̱. 31 Sa̱kanꞌ ña̱ xa̱ ni̱ chi̱nduꞌu̱ꞌ a̱ i̱i̱n kivi̱ꞌ ña̱ sa̱naꞌmá nda̱ku a̱ sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ kua̱chi̱ ni̱a̱. Te̱ sa̱a̱ a̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ nda̱ꞌaꞌ i̱i̱n te̱ yivi̱ꞌ, te̱ xa̱ ni̱ sa̱kuisoꞌ chuunꞌ a̱ xaꞌa̱ꞌ chu̱u̱n ja̱a̱nꞌ. Te̱ ni̱ niaꞌa̱ a̱ nuu̱ꞌ sa̱kuuꞌ e̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ, sa̱kanꞌ ña̱ ni̱ sa̱na̱tiaku ña̱ꞌaꞌ a̱ ―ni̱ kachi̱ Pablo.
32 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ña̱ natiaku ne̱ xiꞌí ndii, sa̱va̱ ni̱a̱ ni̱ xa̱ndi̱ꞌi̱ xiinꞌ Pablo, te̱ sa̱va̱ tu̱ku̱ ni̱a̱ ni̱ kaꞌa̱n ndii:
―I̱nga̱ kivi̱ꞌ kuni ku̱ni̱ so̱ꞌo̱ ka̱ ndu̱ xaꞌa̱ꞌ ña̱ kaꞌán u̱nꞌ kaa̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ ni̱a̱.
33 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ke̱ta̱ Pablo te̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ kuaꞌa̱n ra̱. 34 Te̱ sa̱va̱ ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ na̱ti̱i̱n ni̱a̱ tu̱ꞌu̱n va̱ꞌa̱ xaꞌa̱ꞌ Jesús ña̱ saniaꞌá Pablo, te̱ ni̱ ndu̱i̱i̱n ni̱a̱ xiinꞌ ra̱. Te̱ te̱i̱n ne̱ ja̱a̱nꞌ kaꞌni̱ i̱i̱n te̱ na̱niꞌ Dionisio, i̱i̱n te̱ xaꞌndia chuunꞌ xaꞌa̱ꞌ Areópago ja̱a̱nꞌ nduuꞌ tu̱ te̱ ja̱a̱nꞌ. Te̱ kaꞌni̱ tu̱ i̱i̱n ña̱ꞌaꞌ na̱niꞌ Dámaris, xiinꞌ i̱nga̱ ka̱ ne̱ yivi̱ꞌ i̱kanꞌ.