19
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ xikaꞌ Pablo ñu̱u̱ Éfeso
Nduꞌu̱ꞌ ka̱ Apolos ñu̱u̱ Corinto ja̱a̱nꞌ, te̱ Pablo ndii, xa̱ ndi̱ꞌi̱ ni̱ xi̱nuꞌni̱ ra̱ ka̱niiꞌ te̱i̱n i̱kuꞌ, te̱ xa̱ ni̱ xa̱a̱ ra̱ nde̱e̱ ñu̱u̱ Éfeso. Te̱ i̱kanꞌ ni̱ xi̱ni̱ taꞌanꞌ ra̱ xiinꞌ sa̱va̱ te̱ ndikún i̱chiꞌ Jesús. Te̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱ ndii:
―¿Ñáá ni̱ na̱ti̱i̱n ndo̱ꞌ Espíritu Santo kii̱ꞌ ni̱ xa̱ꞌaꞌ i̱ni̱ ndo̱ꞌ xini ndo̱ꞌ Jesús? ―ni̱ kachi̱ ra̱.
Te̱ ni̱ na̱kui̱i̱n te̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Ni̱ nde̱e̱ tïa̱ꞌan ku̱ni̱ so̱ꞌo̱ ndu̱ naaꞌ yoo i̱i̱n Espíritu Santo ―ni̱ kachi̱ ra̱.
Te̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ tukuuꞌ ña̱ꞌaꞌ Pablo ndii:
―¿Ndee nuu̱ꞌ ña̱ chichiꞌ ni̱ na̱ti̱i̱n ndoꞌó na sa̱kanꞌ? ―ni̱ kachi̱ ra̱.
Te̱ ni̱ na̱kui̱i̱n te̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Ña̱ chichiꞌ, ña̱ ni̱ sa̱niaꞌá Juan kui̱ti̱ꞌ, ni̱ na̱ti̱i̱n ndu̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ka̱ Pablo xiinꞌ ra̱ ndii:
―Ña̱ ni̱ chi̱chi̱ ña̱ ni̱ sa̱niaꞌá Juan ja̱a̱nꞌ ndii, kuenta ña̱ namaꞌ e̱ꞌ nimá e̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ kua̱chi̱ ña̱ xaaꞌ e̱ꞌ kui̱ti̱ꞌ nduuꞌ a̱. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n tu̱ ra̱ xiinꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ña̱ i̱ni̱ ni̱a̱ ku̱ni̱ ni̱a̱ ña̱ kua̱xi̱ xata̱ꞌ ra̱, te̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ Jesús, ni̱ kachi̱ ra̱ ―ni̱ kachi̱ Pablo.
Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ ra̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ chi̱chi̱ ra̱ kuenta xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ Jesús. Te̱ kii̱ꞌ ni̱ tondi̱a̱ nda̱ꞌaꞌ ña̱ꞌaꞌ Pablo ndii, ni̱ xi̱kuiꞌnu̱ Espíritu Santo sa̱kuuꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ xa̱ꞌaꞌ kaꞌán ra̱ tu̱ꞌu̱n ña̱ xïní ra̱, te̱ ni̱ kaꞌa̱n tiakú tu̱ ra̱. Te̱ ña̱ sa̱kuuꞌ te̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, uxi̱ uvi̱ taꞌan kuuꞌ ra̱.
Te̱ niiꞌ uni̱ taꞌan yoo̱ꞌ ni̱ xaꞌa̱n Pablo vi̱ꞌe̱ miiꞌ nakayá te̱ judío ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ nda̱tuꞌunꞌ ndi̱e̱ni ra̱ xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ xika̱ ra̱ sa̱ka̱ndixaꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱ ña̱ ka̱ꞌndi̱a̱ chuunꞌ Ndiosí nimá te̱ ja̱a̱nꞌ. Ndisu̱ kuaꞌa̱ꞌ va̱ te̱ ja̱a̱nꞌ ni̱ xa̱xi̱i̱ nimá, te̱ nuu̱ꞌ chituꞌ ni̱ ka̱ni̱a̱ꞌa ra̱ xaꞌa̱ꞌ i̱chiꞌ xa̱aꞌ ña̱ kaꞌán ndo̱so̱ꞌ Pablo ja̱a̱nꞌ. Sa̱kanꞌ na ni̱ ku̱xi̱o̱o̱ ra̱ nuu̱ꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ na̱ka̱ siinꞌ ra̱ te̱ i̱ni̱ xini Jesús, te̱ kuaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ vi̱ꞌe̱ miiꞌ saniaꞌá i̱i̱n te̱ na̱niꞌ Tiranno. Te̱ sa̱a̱ kivi̱ꞌ ni̱ nda̱tuꞌunꞌ ndiꞌi̱ ra̱ xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ i̱kanꞌ. 10 Te̱ sa̱kanꞌ ni̱ xa̱a̱ ra̱ niiꞌ uvi̱ kuiya̱. Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ sa̱kuuꞌ ne̱ ndieeꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Asia ja̱a̱nꞌ tu̱ꞌu̱n va̱ꞌa̱ xaꞌa̱ꞌ xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ Jesús, ne̱ judío xiinꞌ ne̱ griego.
11 Te̱ xiinꞌ ña̱ ndi̱e̱eꞌ Ndiosí ni̱ xa̱a̱ Pablo kiꞌinꞌ chu̱u̱n kaꞌnuꞌ kooꞌ chukuuꞌ. 12 Te̱ nde̱e̱ pein ra̱ xiinꞌ toto̱ taaꞌ nuu̱ꞌ ra̱ ni̱ ki̱ꞌi̱n ne̱ yivi̱ꞌ, te̱ kuaꞌa̱n ni̱a̱ xiinꞌ a̱ miiꞌ ndieeꞌ ne̱ kuni ku̱vi̱, te̱ ni̱ nda̱ꞌa̱ ni̱a̱ nuu̱ꞌ kuiꞌe̱ ña̱ ndoꞌoꞌ ni̱a̱. Te̱ sa̱kanꞌ tu̱ ni̱ ki̱e̱e̱ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá ni̱a̱.
13 Ndisu̱ sa̱va̱ te̱ judío, te̱ xikaꞌ ya̱ꞌya̱ tava̱ꞌ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá ne̱ yivi̱ꞌ ndii, ni̱ xa̱a̱ na ra̱ ña̱ nduxa̱ꞌ ña̱ ta̱va̱ꞌ ra̱ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá ne̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ ña̱ ndi̱e̱eꞌ xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ Jesús kaꞌán ra̱ ndii:
―Xiinꞌ ña̱ ndi̱e̱e̱ꞌ Jesús, ña̱ kaꞌán ndo̱so̱ꞌ Pablo xaꞌa̱ꞌ, kaꞌán chuunꞌ ndu̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ. Kuaꞌan ki̱e̱e̱ ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
14 Te̱ xaaꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ ndii, te̱ uxa̱ taꞌan siꞌe̱ i̱i̱n sutu̱ kaꞌnuꞌ judío, te̱ ni̱ na̱niꞌ Esceva, nduuꞌ ra̱. 15 Ndisu̱ ni̱ kaꞌa̱n ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ ra̱ ndii:
―Jesús ndii, xiní ña̱ꞌaꞌ i̱, te̱ xiní tu̱ i̱ yo̱o̱ nduuꞌ Pablo. Ndisu̱ ndoꞌó ndii, ¿yo̱o̱ nduuꞌ ndo̱ꞌ na kaꞌa̱n ndo̱ꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ? ―ni̱ kachi̱ a̱.
16 Xa̱ sa̱kanꞌ ni̱, te̱ ni̱ xi̱ko̱so̱ꞌ ndiꞌiꞌ ña̱ꞌaꞌ te̱ yivi̱ꞌ, te̱ naá ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ ka̱nando ña̱ꞌaꞌ ra̱. Te̱ mi̱iꞌ va̱ ni̱ ku̱u̱ ra̱ xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ, nde̱e̱ ni̱ xi̱nu̱ i̱i̱nꞌ vichiꞌ tiꞌeꞌ sa̱kuuꞌ ra̱ vi̱ꞌe̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ tu̱xuꞌví xa̱va̱ꞌa̱ tu̱ ra̱.
17 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ sa̱kuuꞌ ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ Éfeso kuento xaꞌa̱ꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ, ne̱ judío xiinꞌ ne̱ griego ndii, ni̱ yi̱ꞌvi xa̱va̱ꞌa̱ ni̱a̱. Te̱ ni̱ xi̱to̱ kaꞌnuꞌ va̱ ni̱a̱ ña̱ ndi̱e̱e̱ꞌ xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ Jesús miiꞌ ka̱. 18 Te̱ kuaꞌa̱ꞌ va̱ tu̱ ne̱ sa̱kanꞌ ni̱ xa̱ꞌaꞌ i̱ni̱ xini Jesús ndii, kua̱xi̱ ni̱a̱ naꞌmá ni̱a̱ kua̱chi̱ ni̱a̱ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱a̱ꞌa ña̱ xaaꞌ ni̱a̱. 19 Te̱ kuaꞌa̱ꞌ ne̱ ni̱ xa̱a̱ ña̱ tu̱ꞌva̱ ndii, ni̱ nda̱sa̱i̱i̱n ni̱a̱ sa̱kuuꞌ tu̱tu̱ miiꞌ yoso̱ꞌ tu̱ꞌu̱n tu̱ꞌva̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ xa̱ꞌmi̱ ni̱a̱ a̱ nuu̱ꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ. Te̱ kii̱ꞌ ni̱ na̱tava̱ꞌ ni̱a̱ kuenta xaꞌa̱ꞌ ya̱ꞌvi̱ tu̱tu̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ ke̱ta̱ a̱ uvi̱ xi̱ko̱ uxi̱ mií xu̱ꞌunꞌ yuu̱ꞌ plata xaꞌa̱ꞌ sa̱kuuꞌ a̱. 20 Xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na so̱ꞌo̱ ndi̱e̱eꞌ ka̱ kikú tu̱ꞌu̱n va̱ꞌa̱ xaꞌa̱ꞌ xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ Jesús, te̱ kuaꞌa̱ꞌ ka̱ tu̱ ne̱ yivi̱ꞌ i̱ni̱ xini a̱. Sa̱kanꞌ ña̱ xini ni̱a̱ ña̱ kumiꞌ a̱ kuaꞌa̱ꞌ ña̱ ndi̱e̱e̱ꞌ.
21 Kii̱ꞌ ndi̱ꞌi̱ ni̱ xkaꞌndi̱a̱ sa̱kuuꞌ ña̱ ni̱ yoo̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ kaꞌa̱n Pablo xiinꞌ nimá ra̱ ña̱ kuꞌu̱n ra̱ ñu̱u̱ Jerusalén kii̱ꞌ ndi̱ꞌi̱ xkaꞌndi̱a̱ ra̱ ñu̱ꞌuꞌ Macedonia xiinꞌ ñu̱ꞌuꞌ Acaya. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n tu̱ ra̱ ndii:
―Kii̱ꞌ ndi̱ꞌi̱ sa̱a̱ i̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ ndii, kuní a̱ kuꞌu̱n tu̱ i̱ ñu̱u̱ Roma ―kachi ra̱.
22 Te̱ ni̱ ti̱ꞌviꞌ ra̱ uvi̱ taꞌan te̱ xachuunꞌ ingaꞌ xiinꞌ ra̱ ñu̱ꞌuꞌ Macedonia, Timoteo xiinꞌ Erasto. Te̱ mi̱iꞌ ra̱ ndii, ni̱ ndoo̱ ra̱ ñu̱ꞌuꞌ Asia ja̱a̱nꞌ ndiaꞌviꞌ ka̱ kivi̱ꞌ.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ kaꞌa̱n ndo̱so̱ꞌ Pablo ñu̱u̱ Éfeso
23 Te̱ sa̱va̱ ni̱ kii̱ꞌ sa̱kanꞌ ni̱ xa̱ꞌaꞌ xiꞌé kuaꞌa̱ꞌ ne̱ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ xini ni̱a̱ i̱chiꞌ xa̱aꞌ ña̱ kaꞌán xaꞌa̱ꞌ Jesús. 24 Kua̱chi̱ ndii ni̱ yoo̱ i̱i̱n te̱ xachuunꞌ xiinꞌ plata ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ te̱ na̱niꞌ Demetrio. Te̱ ja̱a̱nꞌ ndii, xaꞌa ra̱ yu̱kunꞌ kualiꞌ kuenta ndiosí Diana. Te̱ kuaꞌa̱ꞌ va̱ xu̱ꞌunꞌ ni̱ ka̱nando te̱ xachuunꞌ nuu̱ꞌ ra̱ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ. 25 Xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na ni̱ na̱ka̱ya̱ ra̱ te̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ tu̱ku̱ te̱ xaaꞌ tu̱ naa chu̱u̱n ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Ndoꞌó, te̱ xaaꞌ tu̱ chu̱u̱n yoꞌoꞌ ndii, xiní ndo̱ꞌ ña̱ ña̱ kaa̱ꞌ tiaku e̱ꞌ. 26 Ndisu̱ xa̱ xiní e̱ꞌ, te̱ xa̱ xini tu̱ e̱ꞌ kuento ña̱ süu̱ꞌ ñu̱u̱ Éfeso yo̱ꞌo̱ꞌ kui̱ti̱ꞌ xa̱ ni̱ sa̱ka̱ndixaꞌ Pablo ja̱a̱nꞌ kuaꞌa̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ ña̱ saniaꞌá ra̱, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii yatinꞌ ka̱niiꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Asia. Te̱ kaꞌán ra̱ ña̱ ña̱ xaꞌa nda̱ꞌaꞌ e̱ꞌ ndii, süu̱ꞌ ndiosí nduuꞌ a̱. 27 Te̱ süu̱ꞌ chu̱u̱n ña̱ xaaꞌ kui̱ti̱ꞌ e̱ꞌ i̱yo̱ ndo̱ñuꞌuꞌ, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii ndee vi̱ꞌe̱ miiꞌ xakaꞌnuꞌ sa̱kuuꞌ yooꞌ ndiosí chie̱ Diana i̱yo̱ ndo̱ñuꞌuꞌ. Te̱ sa̱kanꞌ ndo̱ñuꞌuꞌ ña̱ xakaꞌnuꞌ ña̱ꞌaꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ ndieeꞌ ñu̱ꞌuꞌ Asia xiinꞌ ne̱ ndieeꞌ ka̱niiꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
28 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ ra̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ na̱saa̱ꞌ xa̱va̱ꞌa̱ ra̱, te̱ ni̱ kua̱aꞌ tiꞌeꞌ ra̱ kaꞌán ra̱ ndii:
―Ñaꞌ kaꞌnuꞌ nduuꞌ ndiosí yooꞌ Diana, ne̱ ñu̱u̱ Éfeso ―kachi ra̱.
29 Te̱ i̱i̱n kani̱ꞌ ti̱o̱ꞌ, te̱ ni̱ sa̱na̱ xíniꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ka̱niiꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ ti̱i̱n ni̱a̱ Gayo xiinꞌ Aristarco. Te̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ñu̱ꞌuꞌ Macedonia ni̱ ki̱e̱e̱ ra̱, te̱ ndiakaꞌ taꞌanꞌ ra̱ xiinꞌ Pablo. I̱kanꞌ te̱ ni̱ kiꞌvi̱ sa̱kanꞌ mo̱to ni̱a̱ vi̱ꞌe̱ ñu̱u̱ miiꞌ nakayá ne̱ yivi̱ꞌ ndiakaꞌ ni̱a̱ uvi̱ sa̱aꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ. 30 Te̱ Pablo ndii, ni̱ kuni̱ ra̱ kuꞌu̱n ra̱ miiꞌ ni̱ na̱kaya̱ ne̱ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ, ndisu̱ nï̱ ta̱xi̱ ne̱ nakayá xaꞌa̱ꞌ Jesús xiinꞌ ra̱ ña̱ kuꞌu̱n ra̱. 31 Te̱ sa̱kanꞌ tu̱ sa̱va̱ te̱ xaꞌndia chuunꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Asia ja̱a̱nꞌ, te̱ xiní taꞌanꞌ xiinꞌ Pablo ndii, ni̱ ti̱ꞌviꞌ ra̱ tu̱ꞌu̱n kaꞌán ndaꞌvi ra̱ ña̱ küꞌu̱n ra̱ vi̱ꞌe̱ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ.
32 Te̱ ne̱ yivi̱ꞌ, ne̱ ni̱ na̱kaya̱ vi̱ꞌe̱ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ ndii, näkuitá xa̱chiꞌ kuento ni̱a̱, sa̱va̱ ni̱a̱ kaꞌán xaꞌa̱ꞌ i̱i̱n ña̱ꞌa̱, te̱ tu̱ku̱ ni̱a̱ kaꞌán xaꞌa̱ꞌ tu̱ku̱ a̱. Te̱ yatinꞌ sa̱kuuꞌ ni̱a̱ xïní nde̱e̱ xaꞌa̱ꞌ ni̱ ndu̱i̱i̱n ni̱a̱ i̱kanꞌ. 33 Te̱ sa̱va̱ ne̱ judío, ne̱ kaꞌni̱ te̱i̱n ne̱ kuaꞌa̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ chi̱nda̱ꞌaꞌ ni̱a̱ i̱i̱n te̱ na̱niꞌ Alejandro te̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ ne̱ kuaꞌa̱ꞌ ja̱a̱nꞌ. Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ka̱ta̱ni̱ nda̱ꞌaꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ ni̱a̱ ña̱ ko̱o̱ taxi̱nꞌ yu̱ꞌuꞌ ni̱a̱, te̱ ni̱ kuni̱ ra̱ kaꞌa̱n ra̱ xaꞌa̱ꞌ ne̱ judío nuu̱ꞌ ni̱a̱. 34 Ndisu̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ ni̱a̱ ña̱ te̱ judío nduuꞌ tu̱ mi̱iꞌ ra̱ ndii, ni̱ xa̱ꞌaꞌ kuaaꞌ sa̱kuuꞌ ni̱a̱, te̱ sa̱kanꞌ ni̱ xa̱a̱ ni̱a̱ yatinꞌ uvi̱ taꞌan hora kaꞌán ni̱a̱ ndii:
―Ñaꞌ kaꞌnuꞌ va̱ nduuꞌ ndiosí yooꞌ Diana, ne̱ ñu̱u̱ Éfeso ―ni̱ kachi̱ ni̱a̱.
35 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ sa̱i̱n kuiín ña̱ꞌaꞌ te̱ kuuꞌ kaꞌnuꞌ nuu̱ꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ, sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ ni̱a̱ ndii:
―Ndoꞌó, ne̱ ñu̱u̱ Éfeso, sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ xiní ña̱ yooꞌ, ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ Éfeso, nduuꞌ ne̱ kumiꞌ kuenta ña̱ xitoꞌ e̱ꞌ yu̱kunꞌ ndiosí kaꞌnuꞌ Diana xiinꞌ ña̱ nianiaꞌ aꞌ, ña̱ ni̱ nu̱u̱ ndi̱viꞌ. 36 Te̱ xa̱ꞌaꞌ a̱ ña̱ ña̱ nda̱ku xna̱ꞌa̱ nduuꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ku̱ndi̱e̱e̱ taxi̱nꞌ ndo̱ꞌ, te̱ sä̱a̱ ndo̱ꞌ nde̱e̱ i̱i̱n ña̱ꞌa̱ xiinꞌ tu̱ꞌu̱n kuiꞌe̱. 37 Sa̱kanꞌ ña̱ te̱ yivi̱ꞌ, te̱ ni̱ ki̱xi̱n ndi̱a̱ka̱ ndo̱ꞌ yoꞌoꞌ ndii, kö̱o̱ꞌ a̱ ni̱ xa̱kuiꞌnaꞌ ra̱ yu̱kunꞌ e̱ꞌ ni̱ nde̱e̱ nï̱ ka̱ni̱a̱ꞌa tu̱ ra̱ xaꞌa̱ꞌ ndiosí e̱ꞌ ja̱a̱nꞌ. 38 Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ naaꞌ yoo i̱i̱n ña̱ kuni chi̱nduꞌu̱ꞌ Demetrio kua̱chi̱ xaꞌa̱ꞌ uun te̱ xachuunꞌ xiinꞌ ra̱ ndii, xa̱ yo̱o̱ vi̱ꞌe̱ miiꞌ xaꞌnú te̱ yivi̱ꞌ kua̱chi̱. I̱kanꞌ yoo te̱ xaꞌnú kua̱chi̱. I̱kanꞌ ku̱vi̱ kuꞌu̱n chi̱nduꞌu̱ꞌ ra̱ kua̱chi̱ xaꞌa̱ꞌ taꞌanꞌ ra̱. 39 Te̱ naaꞌ yoo i̱nga̱ ka̱ xaꞌa̱ꞌ kuni kaꞌa̱n kua̱chi̱ ndo̱ꞌ ndii, kii̱ꞌ ko̱o̱ junta kaꞌnuꞌ, te̱ ndoo̱ e̱ꞌ kuento xaꞌa̱ꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ sa̱a̱ kaꞌán chuunꞌ tu̱ꞌu̱n nde̱iꞌ e̱ꞌ. 40 Kua̱chi̱ ndii, xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱ na̱ku̱chi e̱ꞌ vi̱ti̱n ndii, i̱yo̱ ti̱i̱n kua̱chi̱ ne̱ yivi̱ꞌ yooꞌ nuu̱ꞌ te̱ xaꞌndia chuunꞌ kaꞌnuꞌ ña̱ xïinꞌ a̱ ku̱ndi̱e̱e̱ taxi̱nꞌ e̱ꞌ. Sa̱kanꞌ ña̱ kö̱o̱ꞌ nde̱e̱ i̱i̱n ña̱ ku̱vi̱ kaꞌa̱n e̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ e̱ꞌ naaꞌ nda̱tuꞌu̱nꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ yooꞌ nde̱e̱ xaꞌa̱ꞌ ni̱ xa̱a̱ e̱ꞌ sa̱kanꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
41 Te̱ kii̱ꞌ ndi̱ꞌi̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ sa̱ndutíá ra̱ ne̱ ja̱a̱nꞌ vi̱ꞌe̱ ja̱a̱nꞌ.