1 Te̱ ni̱ na̱ka̱ya̱ Jesús te̱ uxi̱ uvi̱ taꞌan te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱, te̱ ni̱ ta̱xi̱ a̱ ndi̱e̱e̱ꞌ ra̱ te̱ ku̱vi̱ ta̱va̱ꞌ ra̱ sa̱kuuꞌ nuu̱ꞌ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ ña̱ ñuꞌuꞌ nimá ne̱ yivi̱ꞌ. Te̱ ni̱ ta̱xi̱ tu̱ a̱ ndi̱e̱e̱ꞌ ra̱ te̱ ku̱vi̱ sa̱ndaꞌa ra̱ ne̱ kuni ku̱vi̱. 2 Te̱ sa̱kanꞌ tu̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱ te̱ kaꞌa̱n ndo̱so̱ꞌ ra̱ xaꞌa̱ꞌ sa̱a̱ xaꞌndia chuunꞌ Ndiosí nimá ne̱ yivi̱ꞌ te̱ sa̱ndaꞌa tu̱ ra̱ ne̱ yivi̱ꞌ. 3 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:

―Kö̱ni̱ꞌi̱ ndo̱ꞌ nde̱e̱ i̱i̱n ña̱ꞌa̱ kuꞌu̱n ndo̱ꞌ i̱chiꞌ. Kö̱ni̱ꞌi̱ ndo̱ꞌ tunꞌ katuviꞌ ndo̱ꞌ, ni̱ nde̱e̱ tindaa̱ꞌ ndo̱ꞌ, ni̱ nde̱e̱ ña̱ xaxi̱ꞌ, ni̱ nde̱e̱ xu̱ꞌunꞌ, ni̱ nde̱e̱ i̱nga̱ ndi̱ni̱. 4 Ndee ka̱ vi̱ꞌe̱ ne̱ yivi̱ꞌ miiꞌ xaa̱ ndo̱ꞌ ndii, i̱kanꞌ kui̱ti̱ꞌ ku̱ndi̱e̱e̱ ndo̱ꞌ nde̱e̱ ki̱e̱e̱ ndo̱ꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ. 5 Te̱ naaꞌ xaa̱ꞌ ndo̱ꞌ i̱i̱n xaanꞌ, te̱ nätiinꞌ va̱ꞌa̱ ne̱ yivi̱ꞌ ndoꞌó ndii, ki̱e̱e̱ ndo̱ꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ sa̱koyó ndo̱ꞌ ya̱kaꞌ ndixa̱nꞌ kiꞌiꞌ ndo̱ꞌ. Te̱ xiinꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ sa̱kuniꞌ ña̱ꞌaꞌ ndo̱ꞌ ña̱ ko̱o̱ ni̱a̱ tu̱ndoꞌo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ Jesús.

6 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ki̱e̱e̱ ra̱ kuaꞌa̱n ra̱ sa̱a̱ ñu̱u̱ kaꞌán ndo̱so̱ꞌ ra̱ tu̱ꞌu̱n va̱ꞌa̱, te̱ sandaꞌa ra̱ ne̱ kuni ku̱vi̱ miiꞌ ka̱ kuaꞌa̱n ra̱.

7 Kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ Herodes, te̱ ni̱ xa̱ꞌndi̱a̱ chuunꞌ kuuꞌ nu̱uꞌ, sa̱kuuꞌ ña̱ ni̱ xa̱a̱ Jesús ndii, ni̱ ndi̱ꞌni̱ va̱ ra̱ xaꞌa̱ꞌ a̱. Sa̱kanꞌ ña̱ sa̱va̱ ne̱ yivi̱ꞌ kaꞌán ndii: “Ni̱ na̱ti̱a̱ku̱ Juan, te̱ te̱ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ Jesús”, kachi ni̱a̱. 8 Te̱ sa̱va̱ tu̱ku̱ ni̱a̱ kaꞌán ndii: “Elías, te̱ ni̱ kaꞌa̱n tiakú tu̱ꞌu̱n Ndiosí xta̱ꞌanꞌ nduuꞌ ra̱”, kachi ni̱a̱. Te̱ sa̱va̱ tu̱ku̱ ni̱a̱ kaꞌán ndii: “I̱i̱n te̱ ni̱ kaꞌa̱n tiakú tu̱ꞌu̱n Ndiosí xta̱ꞌanꞌ nduuꞌ ra̱, te̱ ni̱ na̱ti̱a̱ku̱ ra̱”, kachi ni̱a̱. 9 Ndisu̱ ni̱ kaꞌa̱n Herodes xiinꞌ nimá ra̱ ndii: “Yooꞌ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ, te̱ ni̱ ke̱ndoso̱ꞌ ra̱ suku̱nꞌ Juan ja̱a̱nꞌ. Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ, ¿yo̱o̱ nduuꞌ tuꞌ Jesús, te̱ xini so̱ꞌo̱ e̱ꞌ ndatuꞌunꞌ ne̱ yivi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ja̱a̱nꞌ?”, ni̱ kachi̱ ra̱ xiinꞌ nimá ra̱. Te̱ ni̱ kuni̱ ra̱ na̱taꞌanꞌ ra̱ xiinꞌ Jesús.

10 Kii̱ꞌ ni̱ na̱ndi̱koꞌ te̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ Jesús kaꞌa̱n ndo̱so̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ a̱ sa̱kuuꞌ ña̱ ni̱ xa̱a̱ ra̱ miiꞌ ni̱ xaꞌa̱n ra̱. Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ na̱ka̱ siinꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱, te̱ kuaꞌa̱n a̱ i̱i̱n xaanꞌ miiꞌ taxi̱nꞌ kaaꞌ xiinꞌ ra̱ ya̱ti̱n i̱i̱n ñu̱u̱ ña̱ na̱niꞌ Betsaida. 11 Ndisu̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ xa̱va̱ꞌa̱ ja̱a̱nꞌ miiꞌ kuaꞌa̱n Jesús ndii, ni̱ xi̱ku̱ndiku̱n ña̱ꞌaꞌ ni̱a̱. Te̱ kii̱ꞌ ni̱ nde̱kui̱e̱ ni̱a̱ nuu̱ꞌ a̱ ndii, ni̱ na̱ti̱i̱n mani̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱, te̱ ni̱ sa̱niaꞌá ña̱ꞌaꞌ a̱ xaꞌa̱ꞌ sa̱a̱ xaꞌndia chuunꞌ Ndiosí nimá ne̱ yivi̱ꞌ, te̱ ni̱ sa̱ndaꞌa tu̱ ña̱ꞌaꞌ a̱. 12 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ kua̱a̱ꞌ kuaꞌa̱n ndii, ni̱ ku̱ya̱ti̱n te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ nuu̱ꞌ a̱, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ a̱ ndii:

―Tákuiꞌe, sa̱ndutíá u̱nꞌ ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ kaa̱ꞌ te̱ kiku̱ ni̱a̱ kuꞌu̱n ni̱a̱ xaꞌa̱ꞌ kuꞌu̱, uun ñu̱u̱ kualiꞌ ña̱ ñuꞌuꞌ ya̱ti̱n, te̱ niꞌi̱ꞌ ni̱a̱ miiꞌ kusu̱n ni̱a̱, te̱ sa̱ta̱ꞌ tu̱ ni̱a̱ ña̱ ku̱xi̱ ni̱a̱, sa̱kanꞌ ña̱ yoꞌoꞌ ndii, kö̱o̱ꞌ a̱ yoo ku̱xi̱ ni̱a̱ sa̱a̱ e̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.

13 Ndisu̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ ra̱ ndii:

―Ndoꞌó ta̱xi̱ ña̱ ku̱xi̱ ni̱a̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.

Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ a̱ ndii:

―Uꞌu̱n taꞌan so̱ꞌo̱ xita̱ꞌ va̱ꞌa̱ xiinꞌ uvi̱ taꞌan ti̱a̱kaꞌ kui̱ti̱ꞌ kumiꞌ ndu̱. Kü̱vi̱ sa̱ta̱ꞌ ndu̱ ña̱ xaxi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ kaa̱ꞌ, ra̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.

14 Sa̱kanꞌ ña̱ kuyatinꞌ uꞌu̱n mií kuuꞌ mi̱iꞌ ndiꞌiꞌ te̱ yivi̱ꞌ kui̱ti̱ꞌ. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ ndii:

―Na̱ta̱ndi̱e̱e̱ ti̱ꞌvi̱ ndo̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ kaa̱ꞌ, uvi̱ xi̱ko̱ uxi̱ ni̱a̱ ku̱ndi̱e̱e̱ i̱ꞌi̱n ti̱ꞌvi̱ sa̱a̱ ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.

15 Te̱ sa̱kanꞌ ni̱ xa̱a̱ ra̱, te̱ ni̱ xi̱ku̱ndiee̱ sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ. 16 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ki̱ꞌi̱n Jesús uꞌu̱n sa̱aꞌ xita̱ꞌ va̱ꞌa̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ uvi̱ sa̱aꞌ ti̱a̱kaꞌ ja̱a̱nꞌ. Te̱ ni̱ na̱ko̱to̱ a̱ ndi̱viꞌ, te̱ ni̱ ta̱xi̱ a̱ ña̱ chi̱nda̱ni Ndiosí. Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ sa̱kuachiꞌ a̱ xita̱ꞌ va̱ꞌa̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ uvi̱ sa̱aꞌ ti̱a̱kaꞌ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ ta̱xi̱ ña̱ꞌaꞌ a̱ nda̱ꞌaꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱. Te̱ ni̱ xa̱xa̱ꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ a̱ nda̱ꞌaꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ ja̱a̱nꞌ. 17 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ xi̱xi̱ sa̱kuuꞌ ni̱a̱ nde̱e̱ ni̱ nda̱ꞌni̱ ni̱a̱. Ndi̱ꞌi̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ na̱ka̱ya̱ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ xita̱ꞌ va̱ꞌa̱ ñaꞌinꞌ xiinꞌ ti̱a̱kaꞌ. Te̱ ni̱ sa̱kutuꞌ ra̱ uxi̱ uvi̱ taꞌan íkaꞌ naꞌnuꞌ xiinꞌ ña̱ ni̱ ndoo̱ ndo̱so̱ꞌ ja̱a̱nꞌ.

18 Untaꞌ kii̱ꞌ ni̱ ku̱xi̱o̱o̱ Jesús te̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ Ndiosí ndii, ni̱ yoo̱ ya̱ti̱n te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱, te̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱ ndii:

―¿Yo̱o̱ nduuꞌ yuꞌu̱, kachi ne̱ yivi̱ꞌ? ―ni̱ kachi̱ a̱.

19 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ a̱ ndii:

―Sa̱va̱ ne̱ yivi̱ꞌ kaꞌán ña̱ Juan, te̱ ni̱ sa̱kuchiꞌ ne̱ yivi̱ꞌ kuenta Ndiosí, nduuꞌ u̱nꞌ, te̱ sa̱va̱ tu̱ku̱ ni̱a̱ kaꞌán ña̱ Elías nduuꞌ u̱nꞌ, te̱ sa̱va̱ tu̱ku̱ ni̱a̱ kaꞌán ña̱ i̱nga̱ te̱ ni̱ kaꞌa̱n tiakú tu̱ꞌu̱n Ndiosí xta̱ꞌanꞌ, te̱ ni̱ na̱ti̱a̱ku̱ ra̱, nduuꞌ u̱nꞌ, kachi ni̱a̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.

20 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:

―Te̱ ndoꞌó tu̱ku̱, ¿yo̱o̱ nduuꞌ yuꞌu̱, kachi ndo̱ꞌ? ―ni̱ kachi̱ a̱.

Te̱ ni̱ na̱kui̱i̱n Pedro kaꞌán ra̱ xiinꞌ a̱ ndii:

―Yoꞌó nduuꞌ Cristo, ña̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ Ndiosí sa̱kakú ne̱ yivi̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.

21 Ndisu̱ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ ndi̱e̱eꞌ a̱ xiinꞌ ra̱ ña̱ käꞌa̱n ra̱ xiinꞌ nde̱e̱ i̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ yo̱o̱ nduuꞌ a̱.

22 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n tu̱ Jesús xiinꞌ ra̱ ndii:

―Kuní a̱ ña̱ ku̱ndo̱ꞌo̱ uꞌvi̱ va̱ yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ. Te̱ sa̱ndi̱e̱e̱ kuiꞌe te̱ xi̱xa̱ nuu̱ꞌ ñu̱u̱ yuꞌu̱, xiinꞌ sutu̱ kuuꞌ nu̱uꞌ, xiinꞌ te̱ saniaꞌá tu̱ꞌu̱n nde̱iꞌ Ndiosí. Te̱ ka̱ꞌni̱ꞌ ra̱ yuꞌu̱, ndisu̱ na̱ti̱a̱ku̱ i̱ kivi̱ꞌ ña̱ uni̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.

23 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n tu̱ Jesús xiinꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ ndieeꞌ ja̱a̱nꞌ ndii:

―Naaꞌ yo̱o̱ ka̱ kuni ku̱ndiku̱n i̱chiꞌ yuꞌu̱ ndii, kuní a̱ ña̱ na̱ko̱o̱ ni̱a̱ ña̱ kuní mi̱iꞌ ni̱a̱, te̱ na ko̱o̱ tu̱ꞌva̱ tu̱ ni̱a̱ te̱ ku̱ndo̱ꞌo̱ ni̱a̱ i̱ꞌi̱n kivi̱ꞌ kuaꞌa̱n nde̱e̱ naa ku̱ndo̱ꞌo̱ i̱ nuu̱ꞌ krusín, te̱ ku̱ndiku̱n ni̱a̱ yuꞌu̱. 24 Kua̱chi̱ ndii, yo̱o̱ ka̱ kuni sa̱kakú xiinꞌ miiꞌ mi̱iꞌ ndii, ku̱vi̱ ni̱a̱. Ndisu̱ yo̱o̱ ka̱ taxiꞌ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ ni̱a̱ xaꞌa̱ꞌ i̱chiꞌ yuꞌu̱ ndii, na̱ti̱i̱n ni̱a̱ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ ña̱ kö̱o̱ꞌ kivi̱ꞌ ndiꞌiꞌ. 25 Te̱ kuä̱sa̱ꞌ kuní tu̱ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ i̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ naaꞌ ka̱nando ni̱a̱ sa̱kuuꞌ ña̱ꞌa̱ ña̱ yoo i̱i̱n yivi̱ꞌ, te̱ ku̱vi̱ ni̱a̱ nuu̱ꞌ Ndiosí. 26 Te̱ yo̱o̱ ka̱ kuchani xaꞌa̱ꞌ yuꞌu̱ xiinꞌ xaꞌa̱ꞌ tu̱ꞌu̱n i̱ ndii, i̱i̱n kachi ku̱chani tu̱ yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ, xaꞌa̱ꞌ ne̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ Ndiosí kii̱ꞌ ki̱xi̱n tu̱ku̱u̱ i̱ i̱i̱n yivi̱ꞌ xiinꞌ ña̱ ndi̱e̱eꞌ yu̱vaꞌ i̱ Ndiosí, xiinꞌ ña̱ ndi̱e̱eꞌ sa̱kuuꞌ ángele ña̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ a̱. 27 Ña̱ nda̱ku kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ndii, kaꞌni̱ sa̱va̱ ne̱ yivi̱ꞌ te̱i̱n ndoꞌó yoꞌoꞌ vi̱ti̱n ndii, kü̱vi̱ ni̱a̱ nde̱e̱ ku̱ni̱ ni̱a̱ sa̱a̱ xaꞌndia chuunꞌ Ndiosí ―ni̱ kachi̱ a̱.

28 Kii̱ꞌ ndi̱ꞌi̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús ña̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ xkaꞌndi̱a̱ yatinꞌ uni̱a̱ kivi̱ꞌ, te̱ ni̱ na̱ka̱ a̱ Pedro xiinꞌ Jacobo xiinꞌ Juan, te̱ kuaꞌa̱n siinꞌ a̱ xiinꞌ ra̱ i̱i̱n tindu̱ꞌ sukun te̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ Ndiosí. 29 Te̱ kii̱ꞌ kaꞌán Jesús xiinꞌ a̱ ndii, ni̱ na̱ndu̱u̱ nda̱tu̱nꞌ va̱ nuu̱ꞌ a̱, te̱ toto̱ a̱ ndii, ni̱ na̱ndu̱u̱ ya̱a̱ nde̱e̱ yiꞌé vi̱ꞌ a̱. 30 I̱kanꞌ te̱ ni̱ tuvi̱ uvi̱ taꞌan te̱ yivi̱ꞌ, te̱ ndatuꞌunꞌ ra̱ xiinꞌ a̱, te̱ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ Moisés xiinꞌ Elías. 31 Te̱ ni̱ tuvi̱ ra̱ xiinꞌ ña̱ yiꞌé nda̱tu̱nꞌ kooꞌ chukuuꞌ. Te̱ ndatuꞌunꞌ ra̱ xiinꞌ Jesús xaꞌa̱ꞌ ña̱ ku̱ndo̱ꞌo̱ a̱ te̱ ku̱vi̱ a̱ te̱ sa̱xinú a̱ ña̱ sa̱a̱ a̱ ñu̱u̱ Jerusalén. 32 Te̱ Pedro xiinꞌ te̱ ndieeꞌ xiinꞌ ra̱ ja̱a̱nꞌ ndii, kuni kusu̱n xa̱va̱ꞌa̱ ra̱, ndisu̱ ni̱ yoo̱ ñuꞌuꞌ i̱ni̱ ra̱ ni̱ xa̱a̱ ña̱ ni̱ xi̱ni̱ ra̱, ña̱ yiꞌé nda̱tu̱nꞌ kooꞌ chukuuꞌ Jesús xiinꞌ uvi̱ sa̱aꞌ te̱ itaꞌ xiinꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ. 33 Kii̱ꞌ kuaꞌa̱n Moisés xiinꞌ Elías, te̱ ni̱ kaꞌa̱n Pedro xiinꞌ Jesús ndii:

―Va̱ꞌa̱ ña̱ kua̱xi̱ ndu̱ yoꞌoꞌ, tákuiꞌe. Na ka̱sa̱ꞌa̱ ndu̱ uni̱ taꞌan ti̱a̱ꞌvaꞌ. I̱i̱n a̱ ku̱nduꞌu̱ꞌ yoꞌó, te̱ i̱i̱n a̱ ku̱nduꞌu̱ꞌ Moisés, te̱ i̱i̱n a̱ ku̱nduꞌu̱ꞌ Elías ―ni̱ kachi̱ ra̱ xiinꞌ a̱.

Ndisu̱ xïní ra̱ ndee ña̱ nduuꞌ ña̱ kaꞌán ra̱. 34 Kii̱ꞌ kaꞌán ka̱ Pedro ña̱ ja̱a̱nꞌ iinꞌ ra̱, te̱ ni̱ nu̱u̱ i̱i̱n viko̱ꞌ, te̱ ni̱ ti̱saꞌví ña̱ꞌaꞌ a̱, te̱ kii̱ꞌ tisaꞌví ña̱ꞌaꞌ a̱ ndii, ni̱ yi̱ꞌvi va̱ uni̱ sa̱aꞌ ra̱. 35 Te̱ te̱i̱n viko̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ni̱ kaꞌa̱n i̱i̱n tachi̱ꞌ yu̱ꞌuꞌ ndii:

―Ña̱ ñaa̱ꞌ nduuꞌ siꞌe̱ mani̱ꞌ i̱. Ku̱ni̱ so̱ꞌo̱ ndo̱ꞌ ña̱ kaꞌán a̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.

36 Te̱ kii̱ꞌ ndi̱ꞌi̱ ni̱ kaꞌa̱n tachi̱ꞌ yu̱ꞌuꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ xi̱ni̱ ra̱ ña̱ i̱i̱n nda̱a̱ꞌ kui̱ti̱ꞌ Jesús iinꞌ i̱kanꞌ. Te̱ nï̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ nde̱e̱ i̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱ xi̱ni̱ ra̱ ja̱a̱nꞌ nde̱e̱ ni̱ yaꞌa̱ kuaꞌa̱ꞌ kivi̱ꞌ.

37 Te̱ tu̱ku̱ kivi̱ꞌ kii̱ꞌ ni̱ na̱kaa̱ꞌ Jesús xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ xíniꞌ i̱kuꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, kuaꞌa̱ꞌ kooꞌ chukuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ni̱ xaꞌa̱n na̱taꞌanꞌ xiinꞌ a̱. 38 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n tiꞌeꞌ i̱i̱n te̱ kaꞌni̱ te̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ a̱ ndii:

―Tákuiꞌe, kaꞌán ndaꞌvi i̱ xiinꞌ u̱nꞌ ña̱ sa̱a̱ va̱ u̱nꞌ ña̱ va̱ꞌa̱, te̱ chi̱ndi̱e̱eꞌ u̱nꞌ siꞌe̱ i̱. Sa̱kanꞌ ña̱ i̱i̱n nda̱a̱ꞌ kulu̱ꞌ ra̱ sa̱kanꞌ kumiꞌ i̱. 39 Te̱ i̱i̱n ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ tiinꞌ ña̱ꞌaꞌ, te̱ i̱i̱n sandeꞌí ti̱o̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱, te̱ xaꞌni̱ꞌ iꞌiꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱, te̱ tava̱ꞌ a̱ pele̱ yu̱ꞌuꞌ ra̱, te̱ satuxuꞌví ña̱ꞌaꞌ a̱. Te̱ kii̱ꞌ ndiꞌiꞌ mi̱iꞌ kuuꞌ a̱ xiinꞌ ra̱ ndii, xi̱i̱ va̱ sandieꞌniꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱. 40 Te̱ xa̱ ni̱ kaꞌa̱n ndaꞌvi i̱ xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ u̱nꞌ te̱ xta̱ꞌniꞌ ra̱ a̱ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ ja̱a̱nꞌ nimá siꞌe̱ i̱ kaa̱ꞌ, ndisu̱ nï̱ ku̱vi̱ xta̱ꞌniꞌ ra̱ a̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.

41 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii:

―Ne̱ ï̱ni̱ xini Ndiosí nduuꞌ ndoꞌó, ne̱ ndieeꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ vi̱ti̱n, te̱ ne̱ ni̱a̱ꞌa nduuꞌ tu̱ ndo̱ꞌ. ¿Sa̱a̱ ka̱ vi̱ꞌ taꞌanꞌ kivi̱ꞌ ka̱ ko̱o̱ i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ te̱ ku̱ndi̱e̱ni i̱ ña̱ xaaꞌ ndo̱ꞌ? Ni̱a̱ꞌa̱ yoꞌoꞌ xiinꞌ te̱ lu̱i̱ siꞌe̱ u̱nꞌ ñaa̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.

42 Kii̱ꞌ kuyatinꞌ te̱ lu̱i̱ ja̱a̱nꞌ kuaꞌa̱n ra̱ miiꞌ iinꞌ Jesús ndii, ni̱ sa̱nduva ña̱ꞌaꞌ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ ja̱a̱nꞌ nde̱e̱ ñu̱ꞌuꞌ, te̱ ni̱ xa̱ꞌni̱ꞌ iꞌiꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱. I̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n ndi̱e̱eꞌ Jesús xiinꞌ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ ke̱ta̱ a̱ nimá ra̱. Te̱ ni̱ sa̱ndaꞌa ña̱ꞌaꞌ Jesús, te̱ ni̱ sa̱na̱kuaꞌa ña̱ꞌaꞌ a̱ nda̱ꞌaꞌ yu̱vaꞌ ra̱. 43 Te̱ sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ na̱nda̱ni̱ ni̱a̱ xaꞌa̱ꞌ ña̱ kaꞌnuꞌ ña̱ ni̱ xa̱a̱ Ndiosí i̱kanꞌ.

Te̱ kii̱ꞌ itaꞌ ka̱ ne̱ yivi̱ꞌ nandani̱ ni̱a̱ xaꞌa̱ꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ xaaꞌ Jesús ndii, ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ndii:

44 ―Ta̱xi̱ so̱ꞌo̱ va̱ ndo̱ꞌ, te̱ nä̱ndoso̱ꞌ ndo̱ꞌ ña̱ kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ vi̱ti̱n. Yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ ndii, sa̱na̱kuaꞌa te̱ yivi̱ꞌ yuꞌu̱ nda̱ꞌaꞌ te̱ kuuꞌ kaꞌnuꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.

45 Ndisu̱ nï̱ ku̱nda̱ni̱ te̱ ja̱a̱nꞌ ña̱ kaꞌán a̱ xiinꞌ ra̱. Sa̱kanꞌ ña̱ tïa̱ꞌan nuni̱a̱ꞌ xíniꞌ ra̱ te̱ ku̱nda̱ni̱ ra̱ tu̱ꞌu̱n ja̱a̱nꞌ. Te̱ ni̱ yi̱ꞌvi ra̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱ xa̱ꞌaꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ.

46 Sa̱kanꞌ te̱ nde̱e̱ ndi̱e̱eꞌ ni̱ xa̱ꞌaꞌ kaniꞌ taꞌanꞌ kuento te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ ndee te̱ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ te̱ kaꞌnuꞌ ka̱ te̱i̱n ra̱. 47 Ndisu̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ Jesús sa̱a̱ xanini nimá ra̱ ndii, ni̱ ki̱ꞌi̱n a̱ i̱i̱n te̱ lulu, te̱ ni̱ xa̱ni̱ ña̱ꞌaꞌ a̱ xi̱i̱nꞌ a̱. 48 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ ndii:

―Yo̱o̱ ka̱ natiinꞌ i̱i̱n te̱ lulu yoꞌoꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ nduuꞌ ra̱ kuenta i̱ ndii, yuꞌu̱ natiinꞌ ni̱a̱. Te̱ yo̱o̱ ka̱ natiinꞌ yuꞌu̱ ndii, natiinꞌ tu̱ ni̱a̱ ña̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ yuꞌu̱. Sa̱kanꞌ ña̱ ne̱ kö̱o̱ꞌ nduuꞌ xa̱chiꞌ te̱i̱n ndo̱ꞌ ndii, ne̱ ja̱a̱nꞌ nduuꞌ ne̱ kaꞌnuꞌ ka̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.

49 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Juan xiinꞌ Jesús ndii:

―Tákuiꞌe, ni̱ xi̱ni̱ ndu̱ i̱i̱n te̱ tava̱ꞌ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá ne̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ ña̱ ndi̱e̱eꞌ u̱nꞌ. Te̱ ni̱ xika̱ ndu̱ sa̱i̱n kuiín ña̱ꞌaꞌ ndu̱, kua̱chi̱ ndii süu̱ꞌ te̱ xikaꞌ xiinꞌ e̱ꞌ nduuꞌ ra̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.

50 Ndisu̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ ra̱ ndii:

―Sä̱i̱n kuiín ña̱ꞌaꞌ ndo̱ꞌ, kua̱chi̱ ndii, yo̱o̱ ka̱ näkasi yoo ndii, ne̱ chindieeꞌ yoo nduuꞌ ni̱a̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.

51 Te̱ kii̱ꞌ xa̱ kuyatinꞌ na̱ndi̱koꞌ Jesús ndi̱viꞌ ndii, i̱i̱n nda̱a̱ꞌ ni̱ ta̱xi̱ i̱ni̱ a̱ ña̱ kuꞌu̱n a̱ ñu̱u̱ Jerusalén. 52 Te̱ ni̱ ti̱ꞌviꞌ a̱ i̱i̱n uvi̱ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ i̱i̱n ñu̱u̱ ne̱ Samaria, te̱ kuꞌu̱n kuie ra̱ na̱ndu̱kuꞌ ra̱ miiꞌ ku̱vi̱ na̱ndiee̱ꞌ ni̱a̱ i̱i̱n xaꞌaꞌ. 53 Ndisu̱ ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ ndii, nï̱ xi̱i̱n ni̱a̱ na̱ti̱i̱n ña̱ꞌaꞌ ni̱a̱, sa̱kanꞌ ña̱ ni̱ xi̱ni̱ ni̱a̱ ña̱ ñu̱u̱ Jerusalén kuaꞌa̱n a̱. 54 Kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱, Juan xiinꞌ Jacobo, ña̱ ni̱ xkaꞌndi̱a̱ i̱kanꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ a̱ ndii:

―Tákuiꞌe, ¿ñáá kuní u̱nꞌ ña̱ kaꞌa̱n chuunꞌ e̱ꞌ naa ni̱ xa̱a̱ Elías, te̱ koyo̱ ñuꞌu̱ ndi̱viꞌ, te̱ ko̱ko̱ xa̱chiꞌ ni̱a̱? ―ni̱ kachi̱ ra̱.

55 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ndi̱ko̱ kuiín Jesús, te̱ ni̱ sa̱kiꞌinꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱ kuento kaꞌán a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:

―Ndoꞌó ndii, ni̱ nde̱e̱ xïní ndo̱ꞌ ndee espíritu tiín ndi̱a̱a̱ ndo̱ꞌ. 56 Kua̱chi̱ ndii, yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ ndii, nï̱ xa̱a̱ i̱ i̱i̱n yivi̱ꞌ te̱ sa̱ndo̱ñuꞌuꞌ i̱ ne̱ yivi̱ꞌ. Süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii ni̱ xa̱a̱ i̱ te̱ sa̱kakú ña̱ꞌaꞌ i̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.

Sa̱kanꞌ te̱ kuaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ a̱ i̱nga̱ ñu̱u̱.

57 Kii̱ꞌ naá Jesús i̱chiꞌ xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ kuaꞌa̱n a̱, te̱ ni̱ kaꞌa̱n i̱i̱n te̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ a̱ ndii:

―Tákuiꞌe, kuꞌu̱n i̱ xiinꞌ u̱nꞌ miiꞌ ka̱ kuaꞌa̱n u̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.

58 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:

―I̱ngu̱i̱ ndii, yavi̱ riꞌ yoo, te̱ sa̱a̱, tiꞌ taꞌnuꞌ ndi̱viꞌ ndii, choꞌo̱ riꞌ yoo. Ndisu̱ yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ ndii, nde̱e̱ miiꞌ na̱ndiee̱ꞌ i̱ kö̱o̱ꞌ vi̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.

59 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ i̱nga̱ ra̱ ndii:

―Ku̱ndiku̱n u̱nꞌ yuꞌu̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.

I̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ a̱ ndii:

―Tákuiꞌe, xi̱ꞌna̱ ta̱xi̱ u̱nꞌ na kuꞌu̱n na̱taa̱nꞌ i̱ yu̱vaꞌ i̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.

60 I̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:

―Na̱ko̱o̱ u̱nꞌ na na̱taa̱nꞌ ne̱ xa̱ ni̱ xiꞌi̱ nuu̱ꞌ Ndiosí ne̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ ni̱a̱. Ndisu̱ yoꞌó ndii, kuaꞌan te̱ kaꞌa̱n ndo̱so̱ꞌ u̱nꞌ tu̱ꞌu̱n va̱ꞌa̱ xaꞌa̱ꞌ sa̱a̱ xaꞌndia chuunꞌ Ndiosí nimá ne̱ yivi̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.

61 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n i̱nga̱ ra̱ xiinꞌ a̱ ndii:

―Tákuiꞌe, ku̱ndiku̱n yuꞌu̱ yoꞌó, ndisu̱ xi̱ꞌna̱ ta̱xi̱ u̱nꞌ na kuꞌu̱n nde̱iꞌ i̱ ne̱ ndieeꞌ vi̱ꞌe̱ i̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.

62 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ndii:

―Nde̱e̱ i̱i̱n te̱ natiinꞌ xaꞌa̱ꞌ tunꞌ yata̱ꞌ taꞌviꞌ ñu̱ꞌuꞌ, naaꞌ xitoꞌ xata̱ꞌ ra̱ kuaꞌa̱n ra̱ ndii, vä̱ꞌa̱ ra̱ ta̱ꞌviꞌ ñu̱ꞌuꞌ. Sa̱kanꞌ tu̱ nduuꞌ a̱ xiinꞌ ne̱ xikundikún i̱chiꞌ yuꞌu̱ naaꞌ xitoꞌ xata̱ꞌ ni̱a̱ nuu̱ꞌ ña̱ yooꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ ndii, vä̱ꞌa̱ ni̱a̱ ko̱ꞌni̱ ne̱ yivi̱ꞌ, te̱ ka̱ꞌndi̱a̱ chuunꞌ Ndiosí nimá ni̱a̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.