1 I̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ndii:

―Yooꞌ kuaꞌa̱ꞌ ña̱ kavikoꞌ yooꞌ te̱ sa̱a̱ e̱ꞌ kua̱chi̱, ndisu̱ i̱yo̱ va̱ ku̱ndo̱ꞌo̱ ne̱ kavikoꞌ ne̱ yivi̱ꞌ te̱ sa̱a̱ ni̱a̱ kua̱chi̱ ja̱a̱nꞌ. 2 Nde̱e̱ chaaꞌ ka̱ na sa̱tiín ne̱ yivi̱ꞌ i̱i̱n yuu̱ꞌ molino suku̱nꞌ ne̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ sko̱ꞌniꞌ ña̱ꞌaꞌ ni̱a̱ ti̱xi̱n mi̱ni̱ te̱ sa̱kanꞌ ña̱ ku̱ndu̱u̱ ni̱a̱ ne̱ kavikoꞌ ne̱ kualiꞌ, ne̱ i̱ni̱ xini yuꞌu̱ yoꞌoꞌ, te̱ sa̱a̱ ni̱a̱ kua̱chi̱. 3 Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ ko̱to̱ xiinꞌ mi̱iꞌ va̱ ndo̱ꞌ.

’Naaꞌ xaaꞌ i̱i̱n ña̱ni̱ taꞌanꞌ ndo̱ꞌ kua̱chi̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ndii, kuꞌu̱n ndo̱ꞌ, te̱ sa̱kiꞌinꞌ ña̱ꞌaꞌ ndo̱ꞌ kuento. Te̱ naaꞌ ni̱ na̱ma̱ ra̱ nimá ra̱ ndii, ko̱o̱ kaꞌnuꞌ i̱ni̱ ndo̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ra̱. 4 Te̱ naaꞌ uxa̱ taꞌan i̱chiꞌ i̱i̱n nda̱a̱ꞌ kivi̱ꞌ sa̱a̱ te̱ ja̱a̱nꞌ kua̱chi̱ xiinꞌ ndoꞌó, te̱ nandikoꞌ ra̱ uxa̱ taꞌan i̱chiꞌ nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ xikán ra̱ ña̱ mani̱ꞌ nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ kaꞌán ra̱ ndii: “Ko̱o̱ kaꞌnuꞌ i̱ni̱ u̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ i̱” ndii, ko̱o̱ kaꞌnuꞌ i̱ni̱ ndo̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ra̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.

5 Ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ ndii:

―Tákuiꞌe, chi̱ndi̱e̱eꞌ u̱nꞌ nduꞌu̱ te̱ i̱ni̱ kuaꞌa̱ꞌ ka̱ ndu̱ ku̱ni̱ ndu̱ yoꞌó ―ni̱ kachi̱ ra̱.

6 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ xiinꞌ ra̱ ndii:

―Naaꞌ i̱ni̱ ndo̱ꞌ xini ndo̱ꞌ yuꞌu̱, tee̱ꞌ sie nde̱e̱ naa lulu maꞌá ndi̱kinꞌ mostaza kui̱ti̱ꞌ ndii, ku̱vi̱ kaꞌa̱n chuunꞌ ndo̱ꞌ xiinꞌ tunꞌ ti̱u̱ꞌun yo̱ꞌo̱ꞌ ndii: “Kuaꞌa̱n ke̱ta̱ u̱nꞌ xiinꞌ sa̱kuuꞌ ti̱o̱ꞌo̱ u̱nꞌ, te̱ na̱chi̱ꞌi̱ xiinꞌ mi̱iꞌ u̱nꞌ ti̱xi̱n ti̱kui mi̱ni̱ kaꞌnuꞌ”, kachi̱ ndo̱ꞌ, te̱ ka̱ndi̱xaꞌ nu̱ꞌ ña̱ kaꞌa̱n ndo̱ꞌ.

7 ’Naaꞌ i̱i̱n ndoꞌó yoo i̱i̱n te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ, te̱ ni̱ na̱ndi̱koꞌ ra̱ ni̱ xaꞌa̱n ta̱ꞌviꞌ ra̱ ñu̱ꞌuꞌ, uun ni̱ xi̱to̱ ra̱ mbe̱e̱ ndii, ¿ñáá kaꞌán ndo̱ꞌ xiinꞌ ra̱ ndii: “Xkaꞌndi̱a̱ te̱ ku̱xi̱ u̱nꞌ nuu̱ꞌ mesa”? 8 Süu̱ꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ kaꞌán ndo̱ꞌ, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii kaꞌa̱n ndo̱ꞌ ndii: “Sa̱va̱ꞌa̱ u̱nꞌ ña̱ ku̱xi̱ i̱, te̱ ko̱o̱ tu̱ꞌva̱ u̱nꞌ te̱ ka̱ka̱ nu̱u̱ u̱nꞌ nuu̱ꞌ i̱ nde̱e̱ ndi̱ꞌi̱ ku̱xi̱ i̱ te̱ ko̱ꞌo̱ i̱, sa̱kanꞌ vi̱ꞌ te̱ ku̱vi̱ ku̱xi̱ yoꞌó, te̱ ko̱ꞌo̱ u̱nꞌ”, kachi̱ ndo̱ꞌ. 9 Te̱ tä̱xi̱ tu̱ ndo̱ꞌ ña̱ chi̱nda̱ni te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ ja̱a̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱ sa̱xinú ra̱ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ ndo̱ꞌ xiinꞌ ra̱ sa̱a̱ ra̱. 10 Te̱ sa̱kanꞌ tu̱ ndoꞌó, kii̱ꞌ ndi̱ꞌi̱ sa̱xinu̱ ndo̱ꞌ ña̱ kaꞌán chuunꞌ Ndiosí xiinꞌ ndo̱ꞌ sa̱a̱ ndo̱ꞌ ndii, kaꞌa̱n ndo̱ꞌ xiinꞌ a̱ ndii: “Tákuiꞌe, te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ kui̱ti̱ꞌ u̱nꞌ nduuꞌ ndu̱, sa̱kanꞌ ña̱ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ xiinꞌ kui̱ti̱ꞌ ndu̱ ni̱ xa̱a̱ ndu̱”, kachi̱ ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.

11 Kii̱ꞌ naá ka̱ Jesús i̱chiꞌ kuaꞌa̱n a̱ ñu̱u̱ Jerusalén, te̱ xkaꞌndíá a̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Samaria ya̱ti̱n xaꞌinꞌ ñu̱ꞌuꞌ Galilea ndii, 12 ni̱ xa̱a̱ a̱ nuu̱ꞌ i̱i̱n ñu̱u̱ lulu, te̱ ni̱ ka̱nde̱ku̱i̱e̱ uxi̱ taꞌan te̱ kumiꞌ kuiꞌe̱ teꞌi, te̱ ni̱ xi̱kuita̱ ra̱ nde̱e̱ ndo̱so̱ꞌ nuu̱ꞌ a̱. 13 Te̱ tiꞌeꞌ ni̱ kua̱aꞌ te̱ kuni ku̱vi̱ ja̱a̱nꞌ kaꞌán ra̱ ndii:

―Tákuiꞌe Jesús, ku̱vi̱ta i̱ni̱ u̱nꞌ xa̱ꞌaꞌ ndu̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.

14 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ ña̱ꞌaꞌ Jesús ndii, ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:

―Kuaꞌan ndo̱ꞌ nuu̱ꞌ sutu̱, te̱ ko̱to̱ ndi̱a̱a̱ ra̱ ndoꞌó ―ni̱ kachi̱ a̱.

Te̱ kii̱ꞌ kuaꞌan ra̱ ndii, ni̱ nda̱ꞌa̱ ra̱. 15 Sa̱kanꞌ te̱ i̱i̱n te̱ ja̱a̱nꞌ, kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ ra̱ ña̱ ni̱ nda̱ꞌa̱ ra̱ ndii, ni̱ na̱ndi̱koꞌ ra̱ i̱chiꞌ, te̱ xakaꞌnuꞌ tiꞌeꞌ ra̱ Ndiosí. 16 Te̱ ni̱ xa̱a̱ ra̱, te̱ ni̱ xi̱kuii̱n xitiꞌ ra̱ nde̱e̱ ni̱ ka̱ta̱ndi̱e̱e̱ ra̱ nuu̱ꞌ ra̱ nde̱e̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ nuu̱ꞌ Jesús taxiꞌ ra̱ ña̱ chi̱nda̱ni a̱. Te̱ ja̱a̱nꞌ ndii, te̱ Samaria nduuꞌ ra̱. 17 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús ndii:

―¿Ñáá süu̱ꞌ uxi̱ taꞌan kuuꞌ te̱ ni̱ sa̱ndaꞌa i̱? ¿Miiꞌ kuaꞌa̱n íin taꞌan ka̱ ra̱? 18 ¿Ñáá i̱i̱n nda̱a̱ꞌ te̱ tukuꞌ yoꞌoꞌ kui̱ti̱ꞌ ni̱ na̱ndi̱koꞌ te̱ sa̱kaꞌnuꞌ ra̱ Ndiosí? ―ni̱ kachi̱ a̱.

19 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ndii:

―Ndo̱ndi̱chi̱ u̱nꞌ, te̱ kuꞌu̱n u̱nꞌ, xa̱ ni̱ nda̱ꞌa̱ u̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ i̱ni̱ u̱nꞌ xini u̱nꞌ yuꞌu̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.

20 Untaꞌ ndii, ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ te̱ fariseo Jesús a̱ma̱a̱ xa̱ꞌaꞌ ka̱ꞌndi̱a̱ chuunꞌ Ndiosí. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:

―Kii̱ꞌ ki̱xi̱n ña̱ xaꞌndia chuunꞌ Ndiosí ndii, kü̱vi̱ ku̱ni̱ ña̱ꞌaꞌ e̱ꞌ xiinꞌ ndu̱chiꞌ nuu̱ꞌ e̱ꞌ. 21 Te̱ nde̱e̱ i̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ käꞌa̱n ndii: “Ko̱to̱ ndo̱ꞌ, yoꞌoꞌ yoo ña̱ xaꞌndia chuunꞌ Ndiosí”, uun “Kaa̱ꞌ yoo a̱.” Kua̱chi̱ ndii xa̱ yoo ña̱ xaꞌndia chuunꞌ a̱ te̱i̱n ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.

22 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ndii:

―Naá kivi̱ꞌ ndii, kuni̱ nimá ndo̱ꞌ ku̱ni̱ nuu̱ꞌ ndo̱ꞌ i̱i̱n kivi̱ꞌ kii̱ꞌ na̱ndi̱koꞌ yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ, ndisu̱ kü̱ni̱ xa̱chiꞌ ndo̱ꞌ xaa̱ kivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ. 23 Te̱ kaꞌa̱n ne̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ ndo̱ꞌ ndii: “Ko̱to̱ ndo̱ꞌ, kaa̱ꞌ ni̱ xa̱a̱ a̱”, uun “Yoꞌoꞌ naá a̱”, kachi̱ ni̱a̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ. Ndisu̱ küꞌu̱n ndo̱ꞌ, te̱ ni̱ nde̱e̱ kü̱ndiku̱n tu̱ ndo̱ꞌ xata̱ꞌ ni̱a̱. 24 Kua̱chi̱ ndii, kii̱ꞌ na̱ndi̱koꞌ yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ ndii, ku̱ni̱ sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ yuꞌu̱ nde̱e̱ naa yiꞌé ñuꞌu̱ savi̱ꞌ ka̱niiꞌ ndi̱viꞌ. 25 Ndisu̱ ña̱ nu̱uꞌ ndii, kuní a̱ ña̱ ku̱ndo̱ꞌo̱ kuaꞌa̱ꞌ i̱, te̱ nä̱ti̱i̱n ne̱ ndieeꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ yoꞌoꞌ yuꞌu̱.

26 ’Nde̱e̱ naa ni̱ xa̱a̱ ne̱ yivi̱ꞌ xta̱ꞌanꞌ kii̱ꞌ ni̱ tiaku̱ Noé ndii, sa̱kanꞌ tu̱ sa̱a̱ ne̱ ndieeꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ kii̱ꞌ na̱ndi̱koꞌ yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ. 27 Ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ xi̱xi̱ ni̱a̱, ni̱ xi̱ꞌi̱ ni̱a̱, te̱ ni̱ tu̱ndaꞌa̱ꞌ ni̱a̱ nde̱e̱ kivi̱ꞌ ni̱ ndiꞌvi̱ Noé ti̱xi̱n tundo̱oꞌ chie̱, te̱ ni̱ ndo̱ñuꞌuꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ ti̱kui kuaꞌa̱ꞌ. 28 Te̱ i̱i̱n kachi ni̱ xa̱a̱ tu̱ ne̱ ni̱ ndiee̱ ñu̱u̱ Sodoma kii̱ꞌ ni̱ xika̱ Lot ndii, ni̱ xi̱xi̱ ni̱a̱, te̱ ni̱ xi̱ꞌi̱ ni̱a̱, te̱ ni̱ sa̱ta̱ꞌ ni̱a̱, te̱ ni̱ xi̱ko̱ꞌ ni̱a̱, te̱ ni̱ chi̱ꞌi̱ ni̱a̱ ña̱ꞌa̱, te̱ ni̱ xa̱ꞌa̱ ni̱a̱ vi̱ꞌe̱ ni̱a̱. 29 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ ke̱ta̱ Lot ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ ki̱e̱e̱ ñuꞌu̱ xiinꞌ yuu̱ꞌ ndatin ndi̱viꞌ, te̱ ni̱ koyo̱ a̱ nuu̱ꞌ ñu̱u̱ Sodoma ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ ndo̱ñuꞌuꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ. 30 Te̱ i̱i̱n kachi tu̱ sa̱a̱ ne̱ yivi̱ꞌ kii̱ꞌ na̱ndi̱koꞌ yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ.

31 ’Kivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, naa yo̱o̱ ndieeꞌ xíniꞌ vi̱ꞌe̱ ni̱a̱ ndii, na xkäꞌndi̱a̱ ka̱ ni̱a̱ ti̱xi̱n vi̱ꞌe̱ ni̱a̱ te̱ na̱ꞌi̱n ni̱a̱ ña̱ꞌa̱ ni̱a̱. Te̱ yo̱o̱ ka̱ naá xachuunꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ni̱a̱ ndii, na nä̱ndi̱koꞌ ka̱ ni̱a̱ vi̱ꞌe̱ ni̱a̱ te̱ na̱ꞌi̱n ni̱a̱ ña̱ꞌa̱ ni̱a̱. 32 Na̱ka̱ꞌanꞌ ndo̱ꞌ sa̱a̱ ni̱ ndo̱ꞌo̱ ñaꞌ siꞌi Lot, te̱ ni̱ xiꞌi̱ aꞌ. 33 Te̱ yo̱o̱ ka̱ kuni sa̱kakú xiinꞌ miiꞌ mi̱iꞌ ndii, ku̱vi̱ ni̱a̱, ndisu̱ yo̱o̱ ka̱ taxiꞌ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ xaꞌa̱ꞌ i̱chiꞌ yuꞌu̱ ndii, na̱ti̱i̱n ni̱a̱ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ ña̱ kö̱o̱ꞌ kivi̱ꞌ ndiꞌiꞌ. 34 Kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ña̱ ñu̱u kivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, naaꞌ ndieeꞌ uvi̱ ta̱ꞌan ne̱ yivi̱ꞌ kixín ingaꞌ ni̱a̱ nuu̱ꞌ tunꞌ xto̱ ndii, i̱i̱n ni̱a̱ kuꞌu̱n nda̱ꞌaꞌ Ndiosí, te̱ i̱i̱n ni̱a̱ ndoo̱. 35 Te̱ naaꞌ ndikoꞌ ingaꞌ uvi̱ taꞌan ña̱ꞌaꞌ ndii, i̱i̱n aꞌ kuꞌu̱n nda̱ꞌaꞌ Ndiosí, te̱ i̱i̱n aꞌ ndoo̱. 36 Te̱ naaꞌ ñuꞌuꞌ ingaꞌ uvi̱ taꞌan te̱ yivi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ kuꞌu̱ ndii, i̱i̱n ra̱ kuꞌu̱n nda̱ꞌaꞌ Ndiosí, te̱ i̱i̱n ra̱ ndoo̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.

37 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ Jesús ndii:

―¿Tákuiꞌe, miiꞌ ko̱o̱ ña̱ kaꞌán u̱nꞌ ja̱a̱nꞌ? ―ni̱ kachi̱ ra̱.

Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:

―Sa̱kuuꞌ e̱ꞌ xiní ndii, miiꞌ kanduꞌu̱ꞌ ña̱ teꞌi nakayá ti̱ko̱xií ―ni̱ kachi̱ a̱.