8
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ sa̱ndaꞌa Jesús i̱i̱n te̱ kumiꞌ kuiꞌe̱ teꞌi
(Mr. 1:40-45; Lc. 5:12-16)
Kii̱ꞌ ni̱ na̱kaa̱ꞌ Jesús xiki̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, kuaꞌa̱ꞌ va̱ ne̱ yivi̱ꞌ ni̱ ndiku̱n ña̱ꞌaꞌ. I̱kanꞌ te̱ ni̱ ku̱ya̱ti̱n i̱i̱n te̱ kumiꞌ kuiꞌe̱ teꞌi miiꞌ iinꞌ Jesús, te̱ ni̱ na̱ka̱nduꞌu̱ꞌ ndieeꞌ ra̱ nuu̱ꞌ a̱, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ a̱ ndii:
―Tákuiꞌe, naaꞌ kuní u̱nꞌ ndii, ku̱vi̱ sa̱ndaꞌa u̱nꞌ yuꞌu̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ chi̱ka̱nuꞌ a̱ nda̱ꞌaꞌ a̱ xíniꞌ ra̱, te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:
―Kuni sa̱ndaꞌa i̱ yoꞌó. Nda̱ꞌa̱ kii̱ꞌ u̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Te̱ xa̱ numi̱ꞌ sa̱kanꞌ, te̱ ni̱ ki̱e̱e̱ ña̱ꞌaꞌ kuiꞌe̱ ja̱a̱nꞌ. Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ ra̱ ndii:
―Chu̱u̱n xaꞌaꞌ u̱nꞌ ña̱ kaꞌa̱n i̱ xiinꞌ u̱nꞌ, käꞌa̱n u̱nꞌ xiinꞌ nde̱e̱ i̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ kaa̱ꞌ. Süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii kuaꞌan te̱ niaꞌa̱ xiinꞌ mi̱iꞌ u̱nꞌ nuu̱ꞌ sutu̱ ña̱ xa̱ ni̱ nda̱ꞌa̱ u̱nꞌ, te̱ na̱soko̱ꞌ u̱nꞌ ña̱ꞌa̱ nuu̱ꞌ Ndiosí naa ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ Moisés, te̱ ku̱ni̱ ne̱ yivi̱ꞌ ña̱ xa̱ ni̱ nda̱ꞌa̱ xna̱ꞌa̱ u̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ sa̱ndaꞌa Jesús te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ i̱i̱n te̱ xaꞌndia chuunꞌ nuu̱ꞌ ciento te̱ xíinꞌ
(Lc. 7:1-10)
Te̱ kii̱ꞌ ndaꞌniꞌ Jesús ñu̱u̱ Capernaum kuaꞌa̱n a̱ ndii, ni̱ ku̱ya̱ti̱n i̱i̱n te̱ xíinꞌ, te̱ xaꞌndia chuunꞌ nuu̱ꞌ ciento te̱ xíinꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ndaꞌvi ra̱ xiinꞌ a̱ ndii:
―Tákuiꞌe, te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ i̱ ndii, kuni ku̱vi̱ ra̱ kanduꞌu̱ꞌ ra̱ vi̱ꞌe̱ i̱, ni̱ ku̱u̱ i̱tunꞌ ra̱, te̱ uꞌvi̱ xa̱va̱ꞌa̱ xini ra̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱ xiinꞌ a̱.
Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ ra̱ ndii:
―Yuꞌu̱ kuꞌu̱n te̱ sa̱ndaꞌa ña̱ꞌaꞌ i̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Te̱ ni̱ kaꞌa̱n te̱ xíinꞌ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ a̱ ndii:
―Tákuiꞌe, yuꞌu̱ ndii, i̱i̱n te̱ ndaꞌvi so̱ꞌo̱ kui̱ti̱ꞌ nduuꞌ i̱, sa̱kanꞌ na kuiiꞌ vä̱ꞌa̱ yoo a̱ ña̱ ndiꞌvi̱ u̱nꞌ vi̱ꞌe̱ i̱. Ku̱vi̱ kaꞌa̱n chuunꞌ kui̱ti̱ꞌ u̱nꞌ te̱ nda̱ꞌa̱ te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ i̱ ja̱a̱nꞌ. Kua̱chi̱ ndii yoo tu̱ te̱ xaꞌndia chuunꞌ nuu̱ꞌ yuꞌu̱, te̱ yoo tu̱ te̱ xaꞌndia chuunꞌ yuꞌu̱ nuu̱ꞌ. Te̱ kii̱ꞌ kaꞌán i̱ xiinꞌ i̱i̱n ra̱: “Kuaꞌa̱n” ndii, kuaꞌa̱n ra̱. Te̱ kii̱ꞌ kaꞌán i̱ xiinꞌ i̱nga̱ ra̱: “Ni̱a̱ꞌa̱” ndii, kua̱xi̱ ra̱. Te̱ kii̱ꞌ kaꞌán i̱ xiinꞌ te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ i̱: “Sa̱a̱ u̱nꞌ ña̱ yo̱ꞌo̱” ndii, xaaꞌ ra̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱ xiinꞌ a̱.
10 Te̱ ni̱ na̱nda̱ni̱ va̱ Jesús kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ a̱ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n te̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ne̱ ndikún ña̱ꞌaꞌ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Ña̱ nda̱ku kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ndii, tïa̱ꞌan ku̱ni̱ i̱ nde̱e̱ i̱i̱n ne̱ taꞌanꞌ e̱ꞌ, ne̱ Israel, ne̱ i̱ni̱ xini yuꞌu̱ nde̱e̱ naa i̱ni̱ te̱ kaa̱ꞌ. 11 Kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ña̱ kuaꞌa̱ꞌ ne̱ ki̱e̱e̱ sa̱kuuꞌ xaanꞌ i̱i̱n yivi̱ꞌ, miiꞌ ketaꞌ ñu̱ꞌu̱ xiinꞌ miiꞌ ketá a̱ ndii, ki̱xi̱n ni̱a̱, te̱ ku̱ndi̱e̱e̱ ni̱a̱ xiinꞌ Abraham, xiinꞌ Isaac, xiinꞌ Jacob, te̱ ku̱xi̱ ni̱a̱ miiꞌ xaꞌndia chuunꞌ Ndiosí ndi̱viꞌ. 12 Ndisu̱ ne̱ ni̱ kuni̱ a̱ ku̱ndi̱e̱e̱ miiꞌ xaꞌndia chuunꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ta̱va̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱ ki̱ꞌe̱, te̱ kuꞌu̱n ni̱a̱ miiꞌ i̱i̱n yaví va̱, te̱ kua̱ku̱ uꞌvi̱ va̱ ni̱a̱ i̱kanꞌ nde̱e̱ ke̱ꞌi̱ vi̱ꞌ na̱ka̱xi̱ꞌ nu̱ꞌu̱ ni̱a̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.
13 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n ka̱ Jesús xiinꞌ te̱ xíinꞌ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Kuaꞌan vi̱ꞌe̱ u̱nꞌ, te̱ na xinu̱ ña̱ kuní u̱nꞌ ja̱a̱nꞌ sa̱a̱ niiꞌ i̱ni̱ u̱nꞌ xini u̱nꞌ yuꞌu̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Te̱ sa̱va̱ ni̱ hora ja̱a̱nꞌ ni̱ nda̱ꞌa̱ te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ te̱ xíinꞌ ja̱a̱nꞌ.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ sa̱ndaꞌa Jesús ñaꞌ ti̱so̱ Pedro
(Mr. 1:29-31; Lc. 4:38-41)
14 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ kiꞌvi̱ Jesús vi̱ꞌe̱ Pedro ndii, ni̱ xi̱ni̱ a̱ kanduꞌu̱ꞌ ñaꞌ ti̱so̱ ra̱ nuu̱ꞌ yi̱vi̱ꞌ tiinꞌ ña̱ꞌaꞌ ka̱ꞌniꞌ. 15 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ti̱i̱n Jesús nda̱ꞌaꞌ aꞌ, te̱ ni̱ ki̱e̱e̱ ña̱ꞌaꞌ ka̱ꞌniꞌ, te̱ ni̱ ndo̱koo̱ aꞌ, te̱ ni̱ xa̱ꞌaꞌ ndukuꞌ aꞌ ña̱ ku̱xi̱ a̱.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ sa̱ndaꞌa Jesús kuaꞌa̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ
(Mr. 1:32-34; Lc. 4:40-41)
16 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ kua̱a̱ꞌ ndii, ni̱ ki̱xi̱n ndi̱a̱ka̱ ne̱ yivi̱ꞌ kuaꞌa̱ꞌ, ne̱ ñuꞌuꞌ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá, nuu̱ꞌ Jesús. Te̱ xiinꞌ i̱i̱n nda̱a̱ꞌ yu̱ꞌuꞌ kui̱ti̱ꞌ ni̱ ta̱va̱ꞌ a̱ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ ja̱a̱nꞌ nimá ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ. Te̱ ni̱ sa̱ndaꞌa tu̱ a̱ sa̱kuuꞌ ne̱ kuni ku̱vi̱ ndieeꞌ ja̱a̱nꞌ. 17 Ni̱ xa̱a̱ a̱ sa̱kanꞌ te̱ xinu̱ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n Isaías, te̱ ni̱ kaꞌa̱n tiakú tu̱ꞌu̱n Ndiosí, kii̱ꞌ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ ndii: “Mi̱iꞌ ra̱ ni̱ na̱kui̱so̱ kuiꞌe̱ ña̱ ndoꞌoꞌ yooꞌ, te̱ ni̱ na̱ꞌi̱n tu̱ ra̱ ña̱ uꞌvi̱ xini e̱ꞌ”, ni̱ kachi̱ Isaías.
So̱ꞌo̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ te̱ ni̱ kuni̱ ku̱ndiku̱n ña̱ꞌaꞌ
(Lc. 9:57-62)
18 Kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ Jesús ña̱ kuaꞌa̱ꞌ yaꞌa̱ ne̱ yivi̱ꞌ yoo sa̱a̱ xinundu̱u̱ miiꞌ iinꞌ a̱ ndii, ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ a̱ xiinꞌ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ xkaꞌndi̱a̱ ra̱ xiinꞌ a̱ tu̱ku̱ taꞌviꞌ yu̱ꞌuꞌ mi̱ni̱. 19 I̱kanꞌ te̱ ni̱ ku̱ya̱ti̱n i̱i̱n te̱ saniaꞌá tu̱ꞌu̱n nde̱iꞌ Ndiosí, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ a̱ ndii:
―Tákuiꞌe, kuꞌu̱n i̱ xiinꞌ u̱nꞌ miiꞌ ka̱ kuaꞌa̱n u̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
20 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:
―I̱ngu̱i̱ ndii, yavi̱ riꞌ yoo, te̱ sa̱a̱, tiꞌ taꞌnuꞌ ndi̱viꞌ ndii, choꞌo̱ riꞌ yoo, ndisu̱ yuꞌu̱, ña̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ ndii, kö̱o̱ꞌ nde̱e̱ i̱i̱n xaanꞌ miiꞌ ku̱vi̱ ka̱nduꞌu̱ꞌ i̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.
21 I̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n tu̱ i̱i̱n te̱ ndikún i̱chiꞌ a̱ xiinꞌ a̱ ndii:
―Tákuiꞌe, xi̱ꞌna̱ ta̱xi̱ u̱nꞌ na kuꞌu̱n na̱taa̱nꞌ i̱ yu̱vaꞌ i̱, sa̱kanꞌ te̱ ki̱xi̱n i̱ te̱ ku̱ndiku̱n i̱ yoꞌó ―ni̱ kachi̱ ra̱.
22 Ndisu̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ ra̱ ndii:
―Na̱ko̱o̱ u̱nꞌ na na̱taa̱nꞌ ne̱ xa̱ ni̱ xiꞌi̱ nuu̱ꞌ Ndiosí ne̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ ni̱a̱. Ndisu̱ yoꞌó ndii, ku̱ndiku̱n kii̱ꞌ yuꞌu̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ Jesús, te̱ ni̱ xi̱kuii̱n tachi̱ꞌ ndi̱e̱eꞌ
(Mr. 4:35-41; Lc. 8:22-25)
23 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ sko̱ꞌnuꞌ Jesús ti̱xi̱n i̱i̱n tundo̱oꞌ, te̱ ni̱ ke̱ta̱ a̱ kuaꞌa̱n a̱, te̱ kuaꞌa̱n tu̱ te̱ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ xiinꞌ a̱. 24 Sa̱kanꞌ te̱ ndi̱e̱eꞌ va̱ ni̱ xa̱ꞌaꞌ xikaꞌ tachi̱ꞌ nuu̱ꞌ mi̱ni̱ ja̱a̱nꞌ, sa̱kanꞌ na kuiiꞌ ni̱ nu̱ta̱ ti̱kui nde̱e̱ ndasi raꞌ tundo̱oꞌ ja̱a̱nꞌ. Ndisu̱ Jesús ndii, kixín a̱. 25 I̱kanꞌ te̱ ni̱ xaꞌa̱n sa̱ndotoꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱ kaꞌán ra̱ ndii:
―¡Tákuiꞌe, sa̱kakú u̱nꞌ ndu̱, xa̱ kuni ndo̱ñuꞌuꞌ e̱ꞌ! ―ni̱ kachi̱ ra̱.
26 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:
―¿Ndichun na yiꞌvi ndo̱ꞌ? Sie va̱ i̱ni̱ ndo̱ꞌ xini ndo̱ꞌ yuꞌu̱ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Te̱ ni̱ ndo̱ndi̱chi̱ a̱, te̱ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ a̱ xiinꞌ tachi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ ti̱kui mi̱ni̱ ja̱a̱nꞌ. Te̱ ni̱ xi̱kuii̱n ndo̱o̱ tachi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ na̱ku̱naa̱ taxi̱nꞌ tu̱ ti̱kui mi̱ni̱ ja̱a̱nꞌ. 27 Te̱ ni̱ na̱nda̱ni̱ va̱ ra̱ kaꞌán xiinꞌ taꞌanꞌ ra̱ ndii:
―¿Yo̱o̱ nduuꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ kaa̱ꞌ, na kuiiꞌ nde̱e̱ tachi̱ꞌ xiinꞌ ti̱kui mi̱ni̱ kaꞌán chuunꞌ ra̱ xiinꞌ, te̱ kandixaꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱? ―ni̱ kachi̱ ra̱.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ ta̱va̱ꞌ Jesús ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá uvi̱ ta̱ꞌan te̱ ñu̱ꞌuꞌ Gadara
(Mr. 5:1-20; Lc. 8:26-39)
28 Sa̱kanꞌ te̱ kii̱ꞌ ni̱ xa̱a̱ Jesús tu̱ku̱ taꞌviꞌ yu̱ꞌuꞌ mi̱ni̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ Gadara ndii, ni̱ na̱taꞌanꞌ uvi̱ taꞌan te̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ a̱. Te̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ñuꞌuꞌ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá ra̱. Te̱ ni̱ ki̱e̱e̱ ra̱ yavi̱ ndi̱i̱ miiꞌ ndieeꞌ ra̱, te̱ i̱yo̱ va̱ kuuꞌ ra̱, sa̱kanꞌ na nde̱e̱ i̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ nï̱ ku̱vi̱ xkaꞌndi̱a̱ i̱chiꞌ ja̱a̱nꞌ. 29 Te̱ ni̱ kua̱aꞌ ra̱ kaꞌán ra̱ ndii:
―¿Ndichun kua̱xi̱ u̱nꞌ sa̱ta̱ñaꞌa̱ꞌ u̱nꞌ nduꞌu̱, Jesús, siꞌe̱ Ndiosí? ¿Ñáá kua̱xi̱ u̱nꞌ te̱ sa̱ndoꞌoꞌ uꞌvi̱ u̱nꞌ nduꞌu̱ ña̱ kuní ka̱ xaa̱ kivi̱ꞌ soꞌo̱ꞌ ndiꞌiꞌ? ―ni̱ kachi̱ ra̱.
30 Sie ndo̱so̱ꞌ miiꞌ iinꞌ Jesús xiinꞌ uvi̱ sa̱aꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ñuꞌuꞌ i̱i̱n ti̱ꞌvi̱ chie̱ kini̱ xaxi̱ꞌ riꞌ kuꞌu̱. 31 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ndaꞌvi ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ a̱ ndii:
―Naaꞌ ta̱va̱ꞌ u̱nꞌ nduꞌu̱ nimá te̱ yo̱ꞌo̱ꞌ ndii, ta̱xi̱ u̱nꞌ ña̱ kuꞌu̱n ko̱ꞌni̱ ndu̱ ti̱xi̱n kini̱ kaa̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
32 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Jesús xiinꞌ a̱ ndii:
―Kuaꞌan ndo̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ ni̱ ki̱e̱e̱ a̱ nimá te̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ ko̱ꞌni̱ a̱ ti̱xi̱n kini̱ ja̱a̱nꞌ. I̱kanꞌ te̱ ni̱ ta̱xtaꞌanꞌ riꞌ kuaꞌa̱n riꞌ, te̱ ni̱ na̱kaa̱ꞌ riꞌ miiꞌ nakoꞌ i̱tu̱n, te̱ ni̱ koyo̱ riꞌ ti̱xi̱n ti̱kui mi̱ni̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ ndo̱ñuꞌuꞌ riꞌ. 33 Te̱ yivi̱ꞌ, te̱ ndieeꞌ xitoꞌ kini̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ xi̱nu̱ ra̱ kuan nuꞌu̱ ra̱. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ ra̱ sa̱kuuꞌ ña̱ ni̱ xkaꞌndi̱a̱ i̱kanꞌ, ña̱ ni̱ ndo̱ꞌo̱ te̱ ni̱ ñuꞌu̱ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá ja̱a̱nꞌ. 34 Te̱ sa̱kuuꞌ ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ ki̱e̱e̱ ni̱a̱ xan ko̱to̱ ni̱a̱ Jesús. Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ ña̱ꞌaꞌ ni̱a̱ ndii, ni̱ kaꞌa̱n ndaꞌvi ni̱a̱ xiinꞌ a̱ ña̱ ke̱ta̱ a̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ni̱a̱ ja̱a̱nꞌ.