6
Nu jacatsi̱ ra Jesús uhun mil rayɨɨ
(Mt. 14.13-21; Mr. 6.30-44; Lc. 9.10-17)
Tsa yaha̱ yacan, tan cuahán ra Jesús inga tsiyo miñi cahnu tsa nañí Ndutya Ñuhu Galilea. Tan juvin ñi nañí tucu tsi Miñi Tiberias. Cuaha xaan nyɨvɨ cuahán nyicun tsi ra tyin nyehé ñi tsa iyo tsa javahá ra tyin janduvahá ra tsi nyɨvɨ cuuhví. Tacan tan ra Jesús ndaa̱ ra iin yucu tan tsinyaa̱ ra ican tsihin ra tsicá tsihin ra. Tan tsa cuyatyin cuii tahan tsi quɨvɨ vico pascua tsa jacahnú nyɨvɨ Israel. Tan nyehe̱ ra Jesús tyin cuaha xaan nyɨvɨ nyicún tsi ra, tacan tan quitsaha̱ caahán ra tsihin ra Felipe:
―¿Numaa cua jata yo tsa catsi nyɨvɨ cuaha ihya? ―catyí ra tsihin ra.
Caahán ñi maa ra tsihin ra Felipe tyin nducú cuhva ra tsi ra náa cua cahan ra, tyin tsa tsitó maa ra Jesús náa cua javaha ra. Tacan tan nacaha̱n ra Felipe tan catyi̱ ra:
―Xuhun tsa quihin yo tsa jaha̱ tyiñu yo tsa uvi cientu quɨvɨ, ndi ña cua cutahan can jata yo luxu tsa catsi nyɨvɨ ihya ―catyí ra Felipe.
Tan inga ra tsa nyicún tsi ra Jesús, ra Andrés, yañi ra Simón Pedro, catyí ra tsihin ra Jesús:
―Ihya nyií iin ra luhlu ndaha uhun taahan paan cebada tan uvi taahan tyaca. Maa tyin ndi nduve náa cuví yacan tyin cuaha xaan nyɨvɨ ihya ―catyí ra Andrés.
10 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:
―Ca̱han ndo tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ na cunyecu ñi ―catyí ra.
Tan cuaha xaan itya ican tan tsinyecu̱ ñi, uhun mil rayɨɨ, [tan sɨɨn maa ñi ñaha tsihin tsa nyihi]. 11 Tacan tan quihi̱n ra Jesús paan can tan tsa yaha̱ tsaha̱ ra tyahvi nyoo tsi Nyoo, tan tsaha̱ ra can tsi ra tsicá tsihin ra. Tan ra can naha ra, tsaha̱ ra naha can tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa nyecú can. Juvin ñi tacan ica̱ nyico ra tsihin tyaca can. Tan tsatsi̱ ndaha iñi ñi. 12 Tan cuhva tsa ndaha iñi ñi, ra Jesús catyí ra tsihin ra tsicá tsihin ra:
―Na̱quihin vaha ndo tsa ñahñu tsa ndoo̱ tyin tacan tan ña tɨvɨ tsi ―catyí ra tsihin ra naha.
13 Naquihi̱n vaha ra naha can, tan jacutu̱ ra naha utsi uvi tyica tsihin tsa ñahñu tsa ndoo̱ tsa uhun taahan paan can. 14 Tacan tan tsa yaha̱ nyehe̱ nyɨvɨ can tsa iyo tsa javaha̱ ra Jesús, tan catyí ñi:
―Nditsa tsa cuii tyin ndusu yuhu Nyoo cuví ra ihya, juvin ra nyaá tsa quitsi maa nu ñuhu ñayɨvɨ ihya ―catyí ñi.
15 Maa tyin tsa tuvi̱ iñi ra Jesús tyin cuñí ñi tsa quihin ñi tsi ra tsihin tsa ñiñi tyin cuvi ra rey cuenda ñi, tacan tan cuahán nyico ra jiñi yucu nu sucun ca tyin cunyii intuhun ñi maa ra.
Nu tsicá ra Jesús nu ndutya
(Mt. 14.22-27; Mr. 6.45-52)
16 Tsa cunaaha, nuu̱ ra tsicá tsihin ra Jesús yuhu miñi can. 17 Tan quɨhvɨ̱ ra naha tsitsi yutun ndoo tyin cua yaha sava ra naha mahñu miñi can tan cua tsaa ra naha ñuu Capernaum. Tsa cunaaha tan ra Jesús ñaha ca maa tsaa ra. 18 Tacan tan tsaa̱ tatyi ñihi. Tan iyo nduvita̱ ndutya miñi can. 19 Tsa tsa yaha̱ ra naha uhun a iñu kilómetro tsihin yutun ndoo can tan nyehe̱ ra naha vatsí ra Jesús tsicá ra nu ndutya. Tsa nyehe̱ ra naha tyin tsa cua cuyatyin ra nu cuahán yutun ndoo can, nayuhvi̱ xaan ra naha. 20 Maa tyin catyí ra Jesús tsihin ra naha:
―¡Maa yu cuví, ña na̱yuhvi ndo!
21 Tacan tan tsaha̱ ra naha quɨhvɨ ra Jesús tsitsi yutun ndoo can. Tan iin yaha ñi tsaa̱ ra naha yuhu miñi nu cuahán ra naha.
Nu nanducú nyɨvɨ tsi ra Jesús
22 Tsa tuvi inga quɨvɨ tan tsito̱ nyɨvɨ tsa ndoo̱ inga tsiyo miñi can tyin ra tsicá tsihin ra Jesús tsa cuahán ra naha tsihin iin yutun ndoo tsa iyó ican. Intuhun ñi maa can iyó. Tan tsito̱ ñi tyin ña cuahán ra Jesús tsihin ra naha. 23 Maa tyin tsaa̱ taahan ca yutun ndoo tsa quee̱ ñuu Tiberias yatyin ñi nu nacuhva̱ Jutu Mañi yo tyahvi nyoo tsi Nyoo tan tsatsi̱ nyɨvɨ paan. 24 Tacan tan tsa nyehe̱ nyɨvɨ tyin nduve ra Jesús tan ndi ra tsicá tsihin ra, quɨhvɨ̱ ñi tsitsi yutun ndoo tsa tsaa̱ tan cuahán ñi nda ñuu Capernaum cua nanducu ñi tsi ra.
Ra Jesús cuví paan tsa tsahá ñayɨvɨ nyito coo yo
25 Tsa tsaa̱ ñi inga tsiyo miñi can, nañihi̱ ñi tsi ra Jesús. Tan tsica̱ tuhun ñi tsi ra:
―Maestro, ¿náa cuhva tsaa̱ un ihya? ―catyí ñi tsihin ra.
26 Maa tyin catyí ra Jesús tsihin ñi:
―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin nyooho nanducú ndo tsi yu maa tyin ñavin cuenda tsa nyehe̱ ndo tsa iyo tsa javaha̱ yu. Nanducú ndo tsi yu tyin tsatsi̱ ndo tan ndaha iñi ndo. 27 Ña ja̱ha tyiñu ndo cuenda tunyee iñi tsa tsatsí ndo tsa cua ndɨhɨ ñi maa, ja̱ha tyiñu ndo cuenda tunyee iñi tsa catsi ndo tsa ña cua ndɨhɨ tan tsahá tsi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa coo ndo. Yacan cuví tsa catsi ndo tsa cua cuhva yuhu tsi ndo tyin Nyoo Jutu yu tava̱ tyiñu ra tsi yu tyin yuhu cuví Rayɨɨ tsa quee̱ nda gloria ―catyí ra Jesús.
28 Tacan tan quitsaha̱ tsicá tuhun ñi tsi ra tan catyí ñi:
―¿Náa taahán tsi javaha ndi tan cuví javaha ndi cuhva cuñí Nyoo? ―catyí ñi.
29 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ñi:
―Tsa cuñí Nyoo javaha ndo, cuví tsa tsi̱nu iñi ndo tsa caahán yuhu, ra tsa jaquitsi̱ ra ―catyí ra Jesús tsihin ñi.
30 Tan tsica̱ tuhun nyico ñi tsi ra, tan catyí ñi:
―¿Náa tsa iyo javaha un nyehe ndi tan tsinu iñi ndi tsa caahán un? 31 Tsii tsahnu ndi tsatsi̱ ñi maná nu tsɨquɨ, tumaa tsa caahán tuhun Nyoo tyehen: “Andɨvɨ quee̱ paan tsatsi̱ nyɨvɨ jaha̱ Nyoo” ―catyí ñi tsihin ra Jesús.
32 Tan nacaha̱n ra Jesús tan catyí ra:
―Tsa nditsa caahán yu tsihin ndo. Ñavin ra Moisés tsaha̱ paan tsa quee̱ andɨvɨ tsatsi̱ ñi, tyin maa Nyoo Jutu yu cuví ra tsahá paan nditsa tsa quee̱ andɨvɨ. 33 Tyin paan tsa tsahá Nyoo, yacan cuví ra tsa quee̱ andɨvɨ. Tan juvin ra cuví ra tsahá ñayɨvɨ nyito coo nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ―catyí ra Jesús.
34 Tacan tan quitsaha̱ catyí ñi tsihin ra:
―Taa, cu̱hva paan can catsi ndi tandɨhɨ ñi quɨvɨ ―catyí ñi.
35 Tan nacaha̱n ra Jesús tan catyí ra tsihin ñi:
―Yuhu cuví paan tsa tsahá tsa coo nyito añima ndo. Nyɨvɨ nyicún tsi yu ña cua cusoco ca ñi, tan ñi tsinú iñi tsa caahán yu ña cua na ityi iñi ñi. 36 Maa tyin tumaa tsa caahán yu tsihin ndo, nyehé vaha ndo tsi yu, maa tyin ña cuñí ndo tsinu iñi ndo tyin juvin yu cuví ra tsa cuví jatyinyee tsi ndo 37 Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsaha̱ Nyoo Jutu yu tsi yu, nyicún ñi tsi yu, tan ñi tsa nyicún tsi yu, naquihín vaha yu tsi ñi. 38 Tyin yuhu tsa quee̱ andɨvɨ; vatsí yu vatsí javahá yu cuhva cuñí ra tsa jaquitsi̱ tsi yu. Ña vatsí yu vatsí javaha yu cuhva cuñí ñi maa yu. 39 Tan cuhva cuñí ra tsa jaquitsi̱ tsi yu, yacan cuví tsehe: tsa ña cunaa ndi intuhun nyɨvɨ tsa tsahá ra tsi yu, tan janandoto yu tsi ñi nu cua cundɨhɨ quɨvɨ. 40 Jutu yu, ra tsa jaquitsi̱ tsi yu, cuñí ra tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cutuñi iñi tyin Sehe Nyoo cuví tsi yu, tan tsinu iñi ñi tsa caahán yu, cua coo ñi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa. Tan juvin ñi yu cua janandoto tsi ñi nu cua cundɨhɨ quɨvɨ ―catyí ra Jesús tsihin ñi.
41 Tsa cuenda tsa caha̱n ra Jesús yacan, tan quitsaha̱ caahán nyaa nyɨvɨ Israel tsi ra tyin catyí ra: “Yuhu cuví paan tsa quee̱ andɨvɨ”, catyí ra. 42 Tacan tan quitsaha̱ catyí ñi:
―¿A ñavin ra Jesús sehe ra José cuví ra ihya? Yoo tsitó vaha yo tsi jutu ra tan tsi sɨhɨ ra. ¿Nacaa tsa catyí ra tyin andɨvɨ quee̱ ra? ―catyí ñi.
43 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ñi:
―Ja̱ndɨhɨ ndo tsa caahán nyaa ndo. 44 Yoñi maa nyɨvɨ cuví quitsi quitsi nyicún tsi yu tatun ñavin Jutu yu, ra tsa jaquitsi̱ tsi yu, caná tsi ñi. Tan cua janandoto yu tsi ñi nu cua cundɨhɨ quɨvɨ. 45 Nu libru tsa tyaa̱ ra cuví ndusu yuhu Nyoo caahán tsi tyehen: “Nyoo cua jacuaha ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ” catyí tsi. Yacan cuenda nyɨvɨ tsa tyaá soho tuhun tsa caahán Nyoo Jutu yu tan cutuhvá ñi tsa caahán ra, juvin ñi nyicún tsi yu.
46 ’Ñavin tsa tyin nyehe̱ ñi tsi Nyoo Jutu yu, tyin yoñi nyehe̱ tsi ra. Intuhun ñi maa yu nyehé tsi ra. Tan juvin yu cuví ra tsa quee̱ nu nyaá ra. 47 Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsa caahán yu tsa iyó ñi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa. 48 Yuhu cuví paan tsa tsahá tsa coo nyito añima ñi. 49 Tsii tsaahnu ndo tsatsi̱ ñi maná nu tsɨquɨ, maa tyin juvin ñi tsihi̱ ñi. 50 Maa tyin yuhu, tuhun paan tsa quee̱ andɨvɨ caahán yu tsihin ndo, tyin nyɨvɨ tsa cua catsi paan can, ña cua cúu ñi. 51 Juvin ñi maa yu cuví paan nyito tsa quee̱ andɨvɨ. Nyɨvɨ tsa cua catsi paan ihya ña cua cundɨhɨ tsa coo ñi, tyin paan tsa cua cuhva yu, yacan cuví cuñu ñuhu yu. Tan cua cuhva yu ñayɨvɨ tsa iyó yu tsa cuenda tandɨhɨ nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ―catyí ra Jesús tsihin ñi.
52 Tacan tan nyɨvɨ Israel can quitsaha̱ natuhún tahan ñi tan catyí ñi:
―¿Nacaa cua cuhva ra tsa catsi yo cuñu ñuhu ra?
53 Tan catyí ra Jesús:
―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin yuhu cuví Rayɨɨ tsa quee̱ nda gloria, tan tatun nyooho tan ña cua catsi ndo cuñu ñuhu yu, tan ña coho ndo nɨñɨ yu, ña cuvi coo ndo ñayɨvɨ nyitó. 54 Nyɨvɨ tsatsí cuñu ñuhu yu tan tsihí ñi nɨñɨ yu, iyó ñi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa. Tan yuhu cua janandoto yu tsi ñi nu cua cundɨhɨ quɨvɨ. 55 Tyin cuñu ñuhu yu yacan cuví paan tsa nditsa tsa taahán tsi catsi ñi, tan nɨñɨ yu cuví vinu tsa nditsa tsa taahán tsi coho ñi. 56 Nyɨvɨ tsatsí cuñu ñuhu yu tan tsihí ñi nɨñɨ yu, iin ñi cuví ñi tsihin yu. Tan iin ñi cuví yu tsihin ñi. 57 Jutu yu, ra tsa jaquitsi̱ tsi yu, Nyoo nyito cuví ra. Tan yuhu iyó yu tsihin tunyee iñi ra. Tan juvin ñi tacan tucu nyɨvɨ tsatsí cuñu ñuhu yu, cua coo ñi tsihin tunyee iñi tsa iyó tsi yu. 58 Tuhun paan tsa quee̱ andɨvɨ caahán yu. Paan ihya ñavin tumaa maná tsa tsatsi̱ tsii tsaahnu yo cuví tsi, tyin juvin ñi tsihi̱ ñi. Nyɨvɨ tsatsí paan tsa cuví cuñu ñuhu yu, ña cua cundɨhɨ maa tsa coo ñi ―catyí ra Jesús.
59 Juvin yacan jacuaha̱ ra Jesús nu ndu ii̱n nyɨvɨ tsitsi vehe ñuhu ñuu Capernaum.
60 Cuaha xaan nyɨvɨ nyicún tsi ra Jesús. Tan cuhva tsa tsiñi̱ ñi yacan catyí ñi:
―Tuhun tsa caahán ra ihya, yɨɨ xaan naquihin vaha yo itsi. Yoñi maa cua tsinu iñi tsa caahán ra ―catyí ñi.
61 Tacan tan tuvi̱ iñi ra Jesús tyin ña cuñí ñi naquihin ñi tsa caahán ra. Tan tsica̱ tuhun ra tsi ñi:
―¿A ndasɨ cuñí ndo tsa caahán yu ihya? 62 Tan ¿náa cua javaha ndo tatun nyehe ndo tsi yuhu Rayɨɨ tsa quee̱ nda gloria nandaa nyico yu inga tsaha ityi nu quee̱ yu? 63 Tatyi Ii Nyoo tsahá ñayɨvɨ nyito. Tan cuñu ñuhu, ña jatyinyeé tsi tsa coo yo ñayɨvɨ can. Tan tsa caahán yuhu tsihin ndo, Tatyi Ii Nyoo cuví tsi tan tsahá tsi tsa coo nyitó añima ndo. 64 Maa tyin yɨhɨ́ ndo ña tsinú iñi ndo tsi yu ―catyí ra Jesús.
Tyin nda quɨvɨ jihna tan tsa tsitó maa ra yóo ña cua tsinú iñi tsi ra tan yóo cua xico tsi ra. 65 Tan catyí ra:
―Yacan cuenda catyí yu tsihin ndo tyin yoñi nyɨvɨ cuví quitsi nyicun tsi yu tatun ñavin maa Nyoo Jutu yu caná tsi ñi ―catyí ra Jesús.
66 Nda quɨvɨ can, tan cuaha xaan nyɨvɨ nyicún tsi ra Jesús nacoo̱ ñi tsi ra. Tan ña tsicá ca ñi tsihin ra. 67 Tacan tan tsica̱ tuhun ra Jesús tsi tsa utsi uvi ra tsicá tsihin ra, tan catyí ra:
―¿A cuñí ndɨhɨ tucu nyooho cuhun ndo? ―catyí ra tsihin ra naha.
68 Maa tyin nacaha̱n ra Simón Pedro tan catyí ra:
―Jutu Mañi yu, ¿yóo cunyicun ndi? Tan intuhun ñi maa un caahán tuhun ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa. 69 Nyuhu tsinú iñi ndi, tan tsitó ndi tyin yooho cuví ra Cristo Sehe Nyoo nyito.
70 Tan nacaha̱n ra Jesús tan catyí ra:
―¿A ñavin yuhu nacatsi̱ tsi tandɨhɨ tsa utsi uvi ndo? Tan intuhun ndo yɨhɨ́ nu ña vaha ―catyí ra.
71 Tuhun tsa caahán ra Jesús ihya, tuhun ra Judas Iscariote sehe ra Simón cuví can. Tyin ra Judas cuví ra cua cuhva cuenda tsi ra Jesús tsi nu xaan iñi tsi ra, vasu iin ra tsa utsi uvi can cuví ra.