37
Yakob kambali pi tana Kanaꞌan
1-2a Ini Yakob dong pung carita. Tempo hari, Yakob pi tenga ulang lai di tana Kanaꞌan. Itu dia pung papa Isak pung tampa tenga dari dolu.
Yusuf deng dia pung kaka dong
2b Itu waktu, Yakob pung ana satu dari dia pung bini Rahel, nama Yusuf. Waktu dia pung umur tuju blas taon, dia deng dia pung kaka dong biasa pi jaga dong pung kambing-domba sama-sama. Dia pung kaka dong, ana dari Yakob pung bini, Bilha deng Silpa. Ma Yusuf ni, tukang bawa mulu kasi dia pung papa, soꞌal dia pung kaka dong.
Waktu barana sang Yusuf, Yakob su tua. Andia ko dia sayang sang Yusuf lebe dari dia pung ana-ana laen dong. Satu kali, Yakob bekin satu baju panjang yang talalu bagus* Alkitab Bahasa Ibrani pung kata, bisa dia pung arti ‘juba deng warna bagus macam-macam,’ ko, ‘baju panjang bagus’, andia baju panjang deng tangan panjang. kasi sang Yusuf. Waktu dia pung kaka dong lia papa lebe sayang sang Yusuf, dong binci mati sang dia, sampe dong sonde mau baꞌomong bae-bae deng dia lai.
5-7 Satu malam, ju Yusuf mimpi. Ais dia kasi tau itu mimpi sang dia pung kaka dong bilang, “We! Bosong dengar dolo! Beta mimpi bilang, kotong samua ada ika kotong pung padi-gandum dalam kabón. Ju beta pung padi badiri lurus. Ma bosong pung padi dong badiri kuliling, ko soya beta pung.” Dengar bagitu, ju dia pung kaka dong tamba jengkel lai sang dia.
Ais ju dong togor sang Yusuf bilang, “Woi! Lu kira lu su mau jadi bos ko parenta sang botong, ko?” Te dong su talalu jengkel sang dia, tagal dia kasi tau itu mimpi.
Ais itu, Yusuf mimpi ulang lai. Ju dia kasi tau dia pung kaka dong bilang, “We! Beta mimpi lai. Beta lia matahari, bulan, deng sablás bintang. Samua soya bae-bae sang beta.” 10 Waktu Yusuf su carita abis itu mimpi sang dia pung papa deng dia pung kaka dong, dia pung papa togor karás sang dia bilang, “Mimpi ke apa tu! Lu pikir beta, lu pung mama, deng lu pung kaka-adi dong datang ko kotong ciom lu pung kaki? Lu pung mau lai!” 11 Jadi Yusuf pung kaka dong camburu mati sang dia. Ma dia pung papa sonde abis pikir itu mimpi.
Dong jual sang Yusuf pi Masir ko jadi budak di sana
12 Ais satu waktu, Yusuf pung kaka dong bawa dong pung papa pung kambing-domba sampe deka deng kampong Sikem. 13 Sonde lama, ju dia pung papa bilang, “Usu, é! Lu pung kaka dong ada jaga kambing-domba deka-deka di Sikem. Jadi siap-siap ko lu pi lia sang dong dolo.”
Ais Yusuf manyao bilang, “Bae, papa.”
14 Ju dia pung papa bilang, “Lu pi dolo ko lia lu pung kaka dong, deng beta pung kambing-domba dong. Dong ada karmana, na, lu kambali ko lapor sang beta.”
Ais ju Yusuf jalan kasi tenga tana Hebron pung padang, ko pi tarús sampe di Sikem. 15 Sampe deng sampe ju, dia cari kuliling sang dong di itu padang. Ais ju dia katumu satu orang yang tanya sang dia bilang, “Lu ada cari apa?”
16 Yusuf manyao bilang, “Om. Beta ada cari beta pung kaka dong. Dong ada foo kambing-domba cari rumput deka-deka di sini. Om ada lia sang dong, ko?”
17 Ais, itu orang kasi tau bilang, “Dong sonde ada di sini lai. Ma dong bilang dong mau pi deka-deka di kampong Dotan.”
Ais ju Yusuf pi iko dia pung kaka dong, sampe dapa lia sang dong di Dotan. 18 Ma waktu Yusuf masi jao, te dong su dapa lia sang dia. Ju dong baꞌakór ko mau bunu sang dia. 19 Ais dong kasi tau satu deng satu bilang, “Bosong lia dolo. Bos tukang mimpi su datang! 20 Mari suda ko kotong bunu sang dia. Abis, na, kotong lempar buang sang dia pi dalam parigi mati satu. Nanti kotong kasi tau sang papa bilang binatang utan dong su makan buang sang dia! Baru kotong lia dia pung mimpi dong jadi karmana!”
21 Dengar abis, ju dia pung kaka Ruben cari jalan ko mau kasi salamat sang Yusuf. Ju dia togor sang dia pung adi dong bilang, “We! Kotong jang bunu sang dia! 22 Lebe bae kotong buang sang dia pi dalam ini parigi mati sa. Di sini tampa sunyi, jadi sonde ada orang yang tau. Asal jang bekin badara sang dia.” Dia omong bagitu, tagal dia mau kasi lapás sang Yusuf, ko suru dia pulang.
23 Ais waktu Yusuf sampe di dong, dia pung kaka dong pegang ame sang dia, ju dong ruꞌi buang dia pung baju yang bagus tu. 24 Ais itu, dong hela raroso sang dia, ju dong tola maso pi dalam parigi mati.
25 Ais ju dong kambali ko pi makan. Dong masi makan, ju takuju dong dapa lia satu rombongan datang. Itu rombongan pung onta dong ada mua bawa barang dagang, sama ke dara kayu wangi, bumbu-bumbu, deng obat macam-macam. Tau-tau te itu rombongan orang Ismael yang datang dari kampong Gilead mau pi jao sakali di negrí Masir.
26 Ais itu, Yahuda kasi tau dia pung kaka-adi dong bilang, “We! Lebe bae bagini sa. Kotong jang bunu sang dia. Dia pung ontong apa? Biar karmana ju, kotong sonde bisa sambunyi dia pung dara. 27 Ada lebe bae kotong pi jual sang dia di itu orang Ismael dong. Biar kotong bekin karmana sang dia, ju dia masi kotong pung adi barana. Tagal itu, kotong jang bekin saki sang dia, é!” Ju dong samua baꞌakór deng dia pung omong.
28 Ais pas deng itu orang dagang dong a: Banya tulisan bahasa Ibrani tulis bilang, ‘orang dari tana Midian’. Ada barapa orang pintar bilang itu orang Midian deng orang Ismael tu, dua nama, ma satu bangsa. Dong tu jadi dari Ismael pung turunan, deng dong tenga di tana Midian. (Lia Tukang Putus Parkara dong 8:22-24). Ada lai orang pintar saparu yang bilang orang Midian deng orang Ismael tu, dua bangsa, ma dong sama-sama orang dagang. lewat, ju Yusuf pung kaka dong hela nae sang dia dari itu parigi. Ju dong jual sang dia pi di itu orang Ismael dong deng harga dua pulu doi perak. b: Orang yang pintar dong kasi tau bilang, itu waktu, dong biasa jual-beli budak yang masi muda deng harga 20 doi perak. Ais itu, ju dong bawa sang Yusuf pi Masir.
29 Waktu dong jual sang Yusuf tu, Ruben sonde tau. Andia ko waktu dia bale pi itu parigi, dia takuju mati, tagal Yusuf su sonde ada lai. Ais dia robe-robe dia pung pakean di badan, tagal dia pung hati talalu susa. 30 Ju dia bale pi dia pung adi dong bilang, “Aduu! Itu ana sonde ada lai di situ! Sakarang beta musti bekin apa lai?”
31 Ais dong horo kambing satu ekor, ju dong ame Yusuf pung baju bagus tu, ko calóp pi dalam itu dara. 32 Ais dong bawa ame itu baju badara kasi dong pung papa, ko kasi tau bilang, “Papa! Botong dapa pili ini baju. Papa lia coba. Jang-jang ini adi Usu pung baju.”
33 Lia ame itu baju, ju Yakob langsung kanál. Tarús dia manyao bilang, “Aduuu! Ini memang beta pung ana pung baju. Tar tau binatang utan su rabe sang dia di mana. Awee! Beta pung ana su mati!”
34 Ais itu, Yakob robe-robe dia pung baju, ju dia pake karong goni, tagal dia susa mau mati.§ Yakob robe-robe dia pung baju, ju dia ganti deng sarong dari karong goni, sama ke orang Yahudi dong biasa pake waktu dong pung orang mati. Ju dia manangis makarereu sang dia pung ana sonde pake barenti. 35 Dia pung ana laki-laki deng ana parampuan samua datang kokoe sang dia, ma dong sonde ontong. Dia bilang, “Sonde! Beta bisa susa sampe mati, te beta sonde bisa lupa ini ana satu ni.” Ju Yakob pung hati susa tarús, tagal dia inga dia pung ana Yusuf yang su mati tu.
36 Waktu Yakob masi susa bagitu, te itu orang dagang dong** Alkitab Bahasa Ibrani tulis bilang itu orang dagang dong ‘orang Midian’. su sampe di Masir. Ais dong pi jual sang Yusuf kasi satu orang bésar, nama Potifar. Dia ni, raja Masir pung komandán jaga.

*37:3: Alkitab Bahasa Ibrani pung kata, bisa dia pung arti ‘juba deng warna bagus macam-macam,’ ko, ‘baju panjang bagus’, andia baju panjang deng tangan panjang.

37:28: a: Banya tulisan bahasa Ibrani tulis bilang, ‘orang dari tana Midian’. Ada barapa orang pintar bilang itu orang Midian deng orang Ismael tu, dua nama, ma satu bangsa. Dong tu jadi dari Ismael pung turunan, deng dong tenga di tana Midian. (Lia Tukang Putus Parkara dong 8:22-24). Ada lai orang pintar saparu yang bilang orang Midian deng orang Ismael tu, dua bangsa, ma dong sama-sama orang dagang.

37:28: b: Orang yang pintar dong kasi tau bilang, itu waktu, dong biasa jual-beli budak yang masi muda deng harga 20 doi perak.

§37:34: Yakob robe-robe dia pung baju, ju dia ganti deng sarong dari karong goni, sama ke orang Yahudi dong biasa pake waktu dong pung orang mati.

**37:36: Alkitab Bahasa Ibrani tulis bilang itu orang dagang dong ‘orang Midian’.