Dibuku ya ntete ya
BANTINU
NKOTOLO
Dibuku ya ntete ya Bantinu ke na kutatamana na kuzonzila nongo ya bamfumu ya Isayeli yina bandaka na mabuku ya Samwele. Ba kabulaka dibuku ya bantinu na bandambu zole ya nene, samu ti yawu zolaka lunga ve na kuvwanda kaka dibuku mosi.
Na kati ya dibuku ya bantinu, konso ntinu fwana kulakisa kukwikama ya yandi na ntadisi ya Yave. Ni ntinu fwanaka sala ti yinsi kununga na mambu nyonso. Kasi kusambila biteki mpe kondwa kutumama vwandaka sala ti yinsi kununga ve. Yave fidisaka mimbikudi ya lulendo mutindu Eliya, samu na kuzabisa na bantinu wapi mutindu vwandaka luzolo ya Yave, samu na bawu, bantinu.
Ndambu ya ntete ya dibuku yayi ke na kuzabisa mambu ya nsuka ya ntinu Davidi. Ni mwana ya yandi Salomoni yinganaka na kisika ya yandi. Ndambu ya zole ke na kuzabisa wapi mutindu kintinu ya Salomoni kumaka nene mpe ngolo. Yandi kumaka mvwama mpe yandi vwandaka muntu ya nsangu. Yandi tungisaka Yinzo ya Yave na Yelusalemi. Kasi na nsuka ya luzingu ya yandi, Salomoni vwandaka pesa dyaka ve ntima ya yandi nyonso na sika ya Yave mpe yandi sadilaka banzambi ya bakento ya yandi. Yandi kufwaka mpe ni mwana ya yandi Yelobowame yinganaka na kisika ya yandi.
Ndambu ya tatu ke na kuzabisa wapi mutindu yinsi ya Isayeli kabukaka. Yawu kabukaka mutindu yayi: Yinsi ya kintinu ya Yuda na sude mpe yinsi ya kintinu ya Isayeli na node. Bantinu nyonso ya Isayeli mangaka Yave mpe bawu landaka banzambi ya nkaka, kasi bantinu ya Yuda mingi landaka nzila ya Yave, Nzambi ya bawu.
Dibuku yayi lenda kukabuka mutindu yayi:
- Buboba ya Davidi (1Bt 1.1-53).
- Mambu ya nsuka ya Davidi (1Bt 2.1-12).
- Luyalu ya Salomoni (1Bt 2.13-46).
- Salomoni kwelaka mwana ya ntinu ya Ngipiti (1Bt 3.1-3).
- Salomoni lombaka na Nzambi ndwenga samu na kuyala (1Bt 3.4–5.32).
- Salomoni tungisaka Yinzo ya Yave (1Bt 6.1–8.66).
- Yave monikinaka Salomoni na mbala ya zole (1Bt 9.1-28).
- Ntinu ya kento ya yinsi ya Saba (1Bt 10.1-29).
- Salomoni kwikamaka dyaka ve na Yave (1Bt 11.1-40).
- Isayeli mangaka na kutumama na Yelobowame (1Bt 12.1-33).
- Muntu ya Nzambi kuna na Betele (1Bt 13.1-34).
- Bantinu ya Yuda mpe ya Isayeli (1Bt 14.1–16.34).
- Mumbikudi Eliya (1Bt 17.1–19.21).
- Balunungu ya ntinu Akabe mpe luzingu ya yandi (1Bt 20.1–22.54).
1
Buboba ya ntinu Davidi
Ntinu Davidi vwandaka me nuna mingi. Ba vwandaka fukila yandi bilele, kasi yandi vwandaka kuzwa tiya ve. Bisadi ya yinzo ya ntinu tubaka na ntinu: «Bika ti ba sosila nge ndumba yina me zaba ntete ve babakala, samu ti yandi kuvwandaka pene-pene ya nge, samu na kusadisaka nge. Mpe na kulalaka mfulu mosi na nge*kulala mfulu mosi na nge yawu zola kutuba ti ndumba yina fwanaka lala na ntulu ya ntinu samu ti nzutu ya yandi pesa tiya na ntinu., samu na kupesaka nge tiya.» Ba kwendaka sosa ndumba ya kitoko na ntoto nyonso ya Isayeli. Ba kuzwaka Abisange ya mu-Suneme mpe ba nataka yandi na sika ya ntinu. Ndumba yango vwandaka kitoko mingi. Yandi vwandaka sadisa mpe kusadila ntinu. Kasi, ntinu vukisaka ve mfulu na yandi.
Adonya zola kukuma ntinu
Adonya mwana ya Angite vwandaka tuba na yisi ya ntima: «Ni munu ke kuma ntinu.» Yandi bakaka pusu-pusu ya mvita na binati-bampunda mpe bantu makumi tanu yina vwandaka kwenda tekila na mantwala ya yandi. Ata kilumbu mosi ve tata ya yandi Davidi ngalaka yandi na kutuba: «Samu na yinki nge ke na kusala mutindu yina?» Na kutala mbote, Adonya vwandaka kitoko mingi mpe ni yandi butukaka na manima ya Abesalome. Adonya sololaka na Yowabe, mwana ya Seluya mpe na nganga-Nzambi Abyatale. Bawu vukanaka na manima ya Adonya. Kasi nganga-Nzambi Sadoke, Benaya yina kele mwana ya Yewoyada, mumbikudi Natane, Simeyi, Leyi, na binwani ya ngolo ya Davidi vukanaka ve na manima ya Adonya.
Natane mpe Bateseba na lweka ya Salomoni
Adonya pesaka ya munkayulu ya mameme, bankombo na bangombe na bibulu yina kele na mafuta mingi. Yandi pesaka yawu pene-pene ya ditadi yina ba ke bokilaka «Ditadi yina ke syelumukaka», pene-pene ya mukelo yina ba ke bokilaka Eyine-Longele. Yandi bokilaka bampangi ya yandi nyonso, bana ya ntinu na bantu nyonso ya Yuda yina vwandaka sadila ntinu. 10 Kasi yandi bokilaka ve mumbikudi Natane. Yandi bokilaka ve Benaya, Yandi bokilaka ve binwani ya ngolo. Yandi bokilaka ve mpangi ya yandi Salomoni.
11 Na yina, Natane kwizaka tuba na Bateseba, mama ya Salomoni: «Nge me kuwa ti Adonya, mwana ya Angite me kuma ntinu? Kasi mfumu ya beto Davidi me zaba yawu ve? 12 Malu-malu yayi, malongi mu ke na kupesa nge ni yayi samu ti nge vuukisa luzingu ya nge mpe vuukisa luzingu ya mwana ya nge Salomoni. 13 Kwenda na sika ya ntinu Davidi, zabisa yandi mutindu yayi: “ntinu, mfumu ya munu, ni nge mosi kudyaka ndefi na kuzabisa na munu kisadi ya nge ti: Na manima ya munu, ni mwana ya nge Salomoni ke kuma ntinu. Ni yandi ke vwanda na kiti ya munu ya kintinu! Samu na yinki ni Adonya me kuma ntinu?”» 14 Ntangu nge ke solola na ntinu, munu mosi, mu ke landa nge samu na kwiza singisa mambu yina nge ke tuba. 15 Bateseba kwendaka kota na kivinga ya ntinu. Ntinu vwandaka me nuna mingi mpe ni Abisange ya mu-Suneme vwandaka sadisa yandi. 16 Bateseba fukamaka mpe yandi yinamaka na mantwala ya ntinu mpe ntinu tubaka: «Wapi mambu ke na nge?» 17 Yandi vutulaka: «Mfumu ya munu, ni nge mosi kudyaka ndefi samu na munu na Nkumbu ya Yave, Nzambi ya nge na kutuba: “na manima ya munu, ni mwana ya nge Salomoni ke kuma ntinu. Ni yandi ke vwanda na kiti ya munu ya kintinu.”» 18 Kasi, mu me kuwa ti Adonya me kuma ntinu, mpe nge ntinu, mfumu ya munu, nge me zaba yawu ve. 19 Yandi me pesa minkayulu ya bangombe ya mbakala, ya mameme na bankombo mingi, ya bibulu yina ke na mafuta mingi. Yandi bokilaka bana nyonso ya ntinu, yandi bokilaka nganga-Nzambi Abyatale. Yandi bokilaka Yowabe, mfumu ya binwani, kasi, yandi bokilaka ve Salomoni, kisyelo ya nge. 20 Ntinu, mfumu ya munu, bantu nyonso ya Isayeli ke na kutala kaka ni nge, samu ti nge zabisa bawu nani ke vwanda na kiti ya nge ya kintinu na manima ya nge. 21 Kana nge sala ve mutindu yina, ntangu nge ke kufwa, munu na mwana ya munu Salomoni, beto ke vwanda mutindu misumuki.
22 Ntangu yina Bateseba vwandaka solola ntete na ntinu, mumbikudi Natane kwizaka kuma. 23 Bantu zabisaka ntinu ti: «Mumbikudi Natane me kwiza.» Mpe Natane kwizaka yinama na mantwala ya ntinu, kizizi na ntoto. 24 Na manima, Natane yufulaka ntinu: «Ntinu, mfumu ya munu, ni nge tubaka ti na manima ya munu, Adonya ke vwanda ntinu mpe ni yandi ke vwanda na kiti ya munu ya kintinu? 25 Bubu yayi, Adonya me kulumuka na kukwenda pesa minkayulu ya bangombe ya mbakala, ya mameme, ya bankombo mingi na ya bibulu yina ke na mafuta mingi. Yandi me bokila bana nyonso ya ntinu. Yandi me bokila mfumu ya binwani, yandi me bokila nganga-Nzambi Abyatale. Bawu ke na kudya mpe kunwa na mantwala ya yandi mpe bawu ke na kutuba: “Nkembo na ntinu Adonya!” 26 Kasi yandi me bokila ve munu yina kele kisadi ya nge. Yandi me bokila ve nganga-Nzambi Sadoke. Yandi me bokila ve Benaya, mwana ya Yewoyada na Salomoni, kisyelo ya nge. 27 Ntinu, mfumu ya munu, ni nge me zola ti ya vwandila mutindu yina? Samu na yinki nge zabisaka ve na munu kisyelo ya nge, nani ke vwanda na kiti ya nge ya kintinu na manima ya nge?»
Davidi soolaka Salomoni samu na kuyingana yandi
28 Ntinu Davidi tubaka: «Beno bokila munu Bateseba!» Bateseba kwizaka mpe yandi telamaka na mantwala ya ntinu. 29 Na yina, ntinu kudyaka ndefi na kutuba: «Na Nkumbu ya Yave, Nzambi ya moyo yina me kuula munu na bampasi nyonso, 30 ndefi yina mu kudyaka na Nkumbu ya Yave, Nzambi ya Isayeli na kutuba: “Na manima ya munu, ni mwana ya nge Salomoni ke vwanda ntinu, ni yandi ke vwanda na kiti ya munu ya kintinu na kisika ya munu.” Bubu yayi mu ke sala yawu.» 31 Bateseba yinamaka na mantwala ya ntinu, yandi kubwaka kizizi na ntoto mpe tubaka: «Bika ti mfumu ya munu, ntinu Davidi kuzinga seko.»
32 Ntinu Davidi tubaka: «Beno bokila munu nganga-Nzambi Sadoke na mumbikudi Natane mpe Benaya, mwana ya Yewoyada.» Ba bokilaka bawu mpe bawu kwizaka na mantwala ya ntinu. 33 Ntinu zabisaka bawu: «Beno baka bantu yina ke salaka na munu, beno yulukisa mwana ya munu Salomoni na zulu ya mpunda ya munu ya mutela ya nkufi mpe beno kulumuka kuna na mudimba ya Ngiwone. 34 Kuna, nganga-Nzambi Sadoke na mumbikudi Natane ke tula yandi mafuta samu na kubyeka yandi ntinu ya Isayeli. Beno ke sika kulumenta mpe beno ke tuba: Nkembo na ntinu Salomoni!» 35 Ntangu beno ke vutuka na mbanza, beno ke vwanda na manima ya yandi. Yandi ke kwiza vwanda na kiti ya munu ya kintinu mpe ni yandi ke vwanda ntinu na kisika ya munu. Mu me pesa lutumu ti yandi kuvwanda mfumu ya Isayeli mpe ya Yuda. 36 Na yina, Benaya, mwana ya Yewoyada vutulaka na ntinu: «Ameni, ni Yave, Nzambi me tuba yawu na yinwa ya ntinu, mfumu ya munu. 37 Mutindu Yave me vwanda na mfumu, ntinu ya munu, bika ti yandi kuvwanda mpe na Salomoni. Yandi sala ti luyalu ya yandi kuvwanda ya nkembo kulutila luyalu ya mfumu ya munu, ntinu Davidi!»
Ba byekaka Salomoni ntinu ya Isayeli
(1Kk 29.21-25)
38 Nganga-Nzambi Sadoke, mumbikudi Natane, Benaya, mwana ya Yewoyada mpe ba-Kelete na ba-Pelete, bawu kulumukaka mpe bawu yulukisaka Salomoni na zulu ya mpunda ya mutela ya nkufi, ya ntinu Davidi. Mpe bawu nataka yandi na Ngiwone. 39 Nganga-Nzambi Sadoke bakaka dimpoka ya mafuta yina vwandaka na kati ya yinzo ya lele. Yandi byekaka Salomoni. Ba sikaka kulumenta mpe bantu nyonso tubaka: «Nkembo na ntinu Salomoni!» 40 Na kuvutuka na mbanza, bantu nyonso vwandaka kwenda tambula na manima ya Salomoni. Bawu vwandaka sika matuutu mpe vwandaka yangalala na kyese ya kulutila. Na makelele yina bawu vwandaka sala, ntoto vwandaka ningana.
Salomoni lemvokilaka Adonya
41 Kaka na ntangu yina bawu vwandaka me manisa na kudya, Adonya na bantu yina yandi bokilaka, bawu kuwaka makelele yina. Yowabe kuwaka muningu ya kulumenta mpe yandi tubaka: «Samu na yinki makelele yayi ke na kuwakana na kati ya mbanza?» 42 Yowabe manisaka ntete ve na kuzonza mpe Yonatane mwana ya nganga-Nzambi Abyatale kwizaka kuma. Adonya tubaka: «Kwiza awa samu ti nge kele muntu ya mfunu mpe nge me kwiza na bansangu ya mbote.» 43 Yonatane vutulaka na Adonya: «Ve! Mu me kwiza samu na kuzabisa beno ti, mfumu ya beto, ntinu Davidi me byeka Salomoni ntinu.» 44 Ntinu fidisaka nganga-Nzambi Sadoke na mumbikudi Natane na Benaya, mwana ya Yewoyada kintwadi na ba-Kelete na ba-Pelete. Bawu yulukisaka Salomoni na zulu ya mpunda ya mutela ya nkufi, ya ntinu. 45 Kuna na Ngiwone, nganga-Nzambi Sadoke mpe mumbikudi Natane tulaka yandi mafuta samu na kubyeka yandi ntinu. Na manima, bantu nyonso vwandaka vutuka na nsayi mpe makelele vwandaka wakana na mbanza nyonso, ni yawu yina, beno kuwaka makelele. 46 Salomoni me vwanda mpe na kiti ya kintinu. 47 Bantu yina ke salaka na ntinu kwizaka sakumuna mfumu ya beto, ntinu Davidi na kutuba: «Bika ti Nzambi ya nge kusala ti nkumbu ya Salomoni kuvwanda nsangu kulutila nkumbu ya nge. Bika ti nkembo ya luyalu ya yandi kulutila nkembo ya luyalu ya nge.» Ntinu fukamaka na zulu ya mfulu ya yandi. 48 Yandi tubaka dyaka: «Nkembo na Yave, Nzambi ya Isayeli yina me tula muntu na kiti ya munu ya kintinu mpe yandi me sala ti mu tala muntu yango.»
49 Bantu nyonso yina Adonya bokilaka bandaka na kutekita, bawu telamaka mpe kimaka konso muntu na nzila ya yandi. 50 Adonya kumaka na boma ya Salomoni, yandi kwendaka simba mampoka ya kiyokolo ya minkayulu. 51 Ba kwendaka tuba na Salomoni ti: «Samu na boma ya nge ntinu, Adonya me kwenda simba mampoka ya kiyokolo ya minkayulu. Yandi me tuba: “Bika ti ntinu Salomoni kudya ntete ndefi ti yandi ke kufwa munu ve na mbele ya mvita, munu kisadi ya yandi.”» 52 Salomoni tubaka: «Kana yandi talana muntu ya mbote, ata dyambu ya yimbi ke kumina yandi, kasi kana yandi sala mwa dyambu ya yimbi, yandi ke kufwa.»
53 Na yina, Salomoni fidisaka bantu na kwenda katula Adonya na kiyokolo ya minkayulu. Yandi kwizaka fukama na mantwala ya ntinu Salomoni mpe ntinu tubaka na yandi: «Kwenda na yinzo ya nge!»

*1:2 kulala mfulu mosi na nge yawu zola kutuba ti ndumba yina fwanaka lala na ntulu ya ntinu samu ti nzutu ya yandi pesa tiya na ntinu.