BISALU
ya Bantumwa
NKOTOLO
Dibuku ya Bisalu ya Bantumwa kele ndandanu ya mambu ya dibuku ya Nsangu ya Mbote ya Luke. Na dibuku ya Bisalu ya Bantumwa, Yesu ke dyaka ve na kati ya bilandi ya yandi na mutindu yandi vwandaka ntete, bawu vwandaka tala dyaka yandi ve na meso ya bawu. Ni yawu yina, dibuku ya Bisalu ya Bantumwa ke na kulakisa wapi mutindu vwandaka mbandukulu ya dibuundu ya Nzambi. Ata ti bawu vwandaka tala dyaka ve Yesu na meso ya bawu, kasi yandi vwandaka talana na lusalusu ya Mpeve ya yandi yina vwandaka twadisa bilandi ya yandi.
Bansangu yina kele na kati ya dibuku yayi kele ya kufuluka na mambu yina ke pesaka luzingu. Bantu lenda kutala wapi mutindu mabuundu ya Nzambi vwandaka butuka na kati-kati ya ba-Zwife mutindu na Yelusalemi, to na kati-kati ya bayina kele ve ba-Zwife mutindu na bambanza Antyose, Kolinto, to Filipe. Bantu lenda kulanda banzyetolo yina Polo salaka samu na kulongisa Nsangu ya Mbote.
Na kati ya dibuku yayi, kisoniki vwandaka mpe na bisika mingi yina salamaka mambu yina ba ke na kuzonzila na kati ya dibuku yayi. Yawu ke na kutalana na mutindu yandi ke na kuzonza na kusadila mpova «munu» samu na kuzabisa nzyetolo katuka mbanza Towase tii na mbanza Filipe (Bis 16.10-40), mpe tii na Yelusalemi, kisika Polo vwandaka na boloko (Bis 20.5–21.18), mpe dyaka nzyetolo katuka mbanza Sezale tii na mbanza Loma, kisika Polo vingilaka bamvula zole ntete ba fundisa yandi (Bis 27–28).
Dibuku yayi kele ya kukabuka mutindu yayi:
- Mbandukulu ya dibuundu ya ntete ya Nzambi na Yelusalemi (Bis 1.1–8.3).
- Kuzabisa Nsangu ya Mbote bisika yina me bikana na kulongisa yawu (Bis 8.4–12.25).
- Kuzabisa Nsangu ya Mbote na bizunga yina kele pene-pene na mubu ya Meditelane tii na mbanza Loma (Bis 13–28).
1
Mbandukulu
1 Mpangi ya munu Tofile, na kati ya dibuku ya munu ya ntete, mu zonzilaka mambu nyonso yina Yesu salaka mpe longisaka katuka kilumbu ya ntete 2 tii na kilumbu yina yandi kwendaka na zulu. Ntete yandi kwenda na zulu, yandi pesaka ntumunu na lulendo ya Mpeve ya Longo na bantumwa yina yandi soolaka.
3 Na manima ya lufwa ya yandi, ni na sika ya bawu yandi talanaka na kulakisa bawu na mitindu mingi ti yandi kele moyo: Yandi talanaka na bawu bilumbu makumi yiya, mpe zonzilaka bawu Kimfumu ya Nzambi. 4 Kilumbu mosi, ntangu yandi vwandaka kudya kintwadi na bawu, yandi tumisaka bawu: «Beno basika ve na mbanza Yelusalemi, kasi beno vingila dikabu yina Tata pesaka nsilulu: Ni dikabu yina mu zabisaka beno. 5 Yowane botikaka bantu na maza. Kasi beno, kaka bilumbu fyoti me bikana, Nzambi ke botika beno na Mpeve ya Longo.»
Yesu nangukaka na zulu
6 Bayina vukanaka kintwadi na Yesu yufulaka yandi: «Mfumu, ni na ntangu yayi nge ke vutula kimfumu ya yinsi yayi na sika ya bantu ya Isayeli?» 7 Yesu vutulaka: «Beno kele ve na nsatu ya kuzaba bantangu to bilumbu yina, samu ti ni Tata zengaka yawu na lutumu ya yandi. 8 Kasi beno ke kuzwa ngolo ntangu Mpeve ya Longo ke kulumuka na sika ya beno. Na yina, beno ke vwanda bambangi ya munu na Yelusalemi, na kizunga nyonso ya Zude, ya Samaliya, mpe tii na bandilu ya ntoto.» 9 Na manima ya kuzonza mambu yina, Yesu nangukaka na zulu ntangu bawu nyonso vwandaka tala yandi, mpe matuti bumbaka yandi.
10 Ntangu bawu vwandaka tala ntete kisika Yesu vwandaka me kwenda, bantu zole yina lwataka binkuti ya mpembe talanaka na ntwala ya bawu, 11 mpe tubaka: «Beno bantu ya kizunga ya Ngalili, samu na yinki beno me telama awa, mpe ke na kutalaka na zulu? Yesu yina Nzambi me nanguna na zulu na ntwala ya beno, ke vutuka mpe mutindu mosi yina beno me tala yandi kukwenda na zulu.»
12 Na yina, bantumwa vutukaka na Yelusalemi katuka mongo ya bayinti ya olive, yina kele pene-pene na mbanza Yelusalemi, mutindu kele kitezo*kitezo awa, kele keba ve bametele 1 100. yina muntu lenda tambula na kilumbu ya saba. 13 Ntangu bawu kumaka na Yelusalemi, bawu kotaka na yinzo mpe kwendaka na kivinga yina kele na kibandu, kisika bawu vwandaka vukana. Na kati ya bawu vwandaka Pyele, Yowane, Zaki mpe Andele, Filipe mpe Toma, Baatelemi mpe Matayi, Zaki mwana ya Alefe, Simoni yina vwandaka na ntama muntu ya kimvuka ya Zelote†Na ntangu ya Yesu, bantu ya kimvuka ya Zelote vwandaka ba-Zwife yina vwandaka nwanisa bantu ya Loma, samu na kimpwanza ya yinsi ya Isayeli., mpe Yuda mwana ya Zaki. 14 Na ntima mosi, bawu nyonso vwandaka vukana ntangu nyonso samu na kusambila kintwadi na bakento, Maliya mama ya Yesu, mpe baleki ya Yesu.
Nsololo ya muntu yina fwanaka baka kisika ya Yuda
15 Na bilumbu yina, bandimi vwandaka me vukana. Bawu vwandaka keba ve nkama mosi na makumi zole (120). Pyele telamaka na kati-kati ya bawu, mpe tubaka: 16 «Bampangi, ya fwanaka ti mambu yina Mpeve ya Longo zabisaka na kati ya Dibuku ya Nzambi na yinwa ya Davidi salama na yina me tadila Yuda yina me kuma muntu yina lakisaka nzila na bayina vwandaka me kanga Yesu. 17 Yuda vwandaka mosi na kati ya beto, mpe yandi vwandaka sala kintwadi na beto. 18 Na mbongo yina Yuda kuzwaka na mambu ya yimbi yina yandi salaka, yandi sumbaka bilanga. Yandi kubwaka na ntoto. Kivumu ya yandi pasukaka, mpe misopo nyonso basikaka na ngaanda. 19 Bantu nyonso ya Yelusalemi kuwaka dyambu yina. Ni yawu yina, bawu pesaka bilanga yina nkumbu ya “Akeledama”. Yawu zola kutuba na ndinga ya bawu: “Bilanga ya menga”.»
20 Na dibuku ya Mikunga, ba sonikaka:
«Bika ti yinzo ya yandi kuvwanda mpamba,
mpe ata muntu mosi ve kuvwanda na kati!»
Ba sonikaka dyaka:
«Bika ti muntu ya nkaka kusala kisalu ya yandiMga 69.26; 109.8!»
Matyase bakaka kisika ya Yuda
21-22 «Na yina, beno fwana kusoola muntu ya nkaka na kati ya bayina vwandaka na beto ntangu nyonso yina Mfumu Yesu vwandaka tambula na kati ya beto, katuka ntangu yina Yowane botikaka yandi tii na kilumbu yina yandi kwendaka na zulu. Kintwadi na beto, yandi fwana kuzabisa kimbangi ya mvumbukulu ya Mfumu Yesu.»
23 Na yina, bandimi lakisaka bantu zole: Matyase mpe Yosefi yina ba ke bokilaka dyaka Basabase to Yusutuse. 24 Na manima, bawu nyonso sambilaka mutindu yayi: «Mfumu, nge zaba ntima ya muntu ni muntu. Lakisa beto na kati ya bantu zole yayi nani nge me soola 25 samu na kusala kisalu ya buntumwa yina Yuda me bika samu na kukwenda na kisika ya yandi.» 26 Na yina, bawu bulaka dzeke, mpe yawu soolaka Matyase. Ba vukisaka yandi na lutangu ya bantumwa kumi na mosi.