24
Makwela ya Isaaki mpe Lebeka
1 Abalayami kumaka kiboba, mpe yandi vwandaka me nuna mingi. Yave sakumunaka yandi na mambu nyonso. 2 Kilumbu mosi, Abalayami tubaka na kuluntu ya bisadi ya yandi, yina vwandaka ntwadisi ya yinzo ya yandi: «Tula diboko ya nge na yisi ya dibunda ya munu. 3 Mpe kudya ndefi na Nkumbu ya Yave, Nzambi ya mazulu na ntoto ti, nge ke kwedila ve mwana ya munu kento ya mu-Kaanani, na kati ya bakento ya yinsi yayi, kisika mu ke na kuzingaka. 4 Kasi, ni na yinsi ya munu mpe na kati ya dikanda ya munu, nge ke kwenda baka kento samu na mwana ya munu Isaaki.» 5 Kisadi vutulaka: «Yinki mu ke sala kana kento yango ndima ve na kukwiza kwaku? Mu ke vutula mwana ya nge na yinsi yina nge katukaka?» 6 Abalayami vutulaka: «Ve, kumeka ata fyoti ve na kuvutula mwana ya munu kuna! 7 Yave, Nzambi ya mazulu yina basisaka munu na yinsi ya dikanda ya munu, na yinzo ya tata ya munu, yandi kudyaka ndefi yayi: “Mu ke pesa yinsi yayi na bana ya nge”. Ni Nzambi yina mpe ke fidisa mbazi ya yandi na mantwala ya nge, samu ti nge kuzwa kento mosi kuna, samu na mwana ya munu. 8 Kana kento yina ndima ve na kukwiza na nge, nge ke vwanda ve na mambu samu na ndefi yina mu me tumisa nge na kudya. Kasi kuvutula ata fyoti ve mwana ya munu kuna.» 9 Na yina, kisadi tulaka diboko ya yandi na yisi ya dibunda ya mfumu ya yandi Abalayami. Mpe yandi kudyaka ndefi samu na dyambu yina. 10 Na manima, kisadi bakaka basamo kumi na kati ya basamo ya mfumu ya yandi. Yandi bakaka mpe bima nyonso ya ntalu ya mfumu ya yandi. Yandi telamaka mpe kwendaka na Mezopotami, na mbanza ya Nawole.
11 Ntangu kisadi kumaka na dibulu yina kele pene-pene ya mbanza, yandi vwandisaka basamoBasamo Kbk 2.16. Ya vwandaka me kuma nkokila, ntangu yina bakento ke kwendaka teka maza. 12 Kisadi sambilaka mutindu yayi: «Yave, Nzambi ya mfumu ya munu Abalayami, sala ti mu sala mbwabanu ya mbote. Na kusala mutindu yina, nge ke lakisa bumbote ya nge na mfumu ya munu Abalayami. 13 Tala, mu me telama pene-pene ya dibulu ya maza. Bandumba ya mbanza ke na kubasika na kwiza teka maza. 14 Bika ti ndumba yina mu ke tuba ti kulula diyuki ya nge samu ti mu kunwa maza, mpe kana yandi vutula: “Kunwa, na manima mu ke nwikisa mpe basamo ya nge”, mu ke zaba ti, ni kento yina nge me soola samu na kisyelo ya nge Isaaki. Na yina, mu ke zaba ti, nge me lakisa bumbote ya nge na mfumu ya munu Abalayami.» 15 Kisadi vwandaka me manisa ntete ve na kusambila mpe Lebeka kwizaka basika na diyuki ya yandi na zulu ya digembo. Lebeka vwandaka mwana ya Betwele, mutekolo ya Mileka. Mileka vwandaka kento ya Nawole, mpangi ya Abalayami. 16 Lebeka vwandaka ndumba mosi ya kitoko mingi, mpe yandi vwandaka me zaba ntete ve babakala. Yandi kulumukaka na dibulu ya maza mpe fulusaka diyuki ya yandi. Na manima, yandi vutukaka.
17 Kisadi ya Abalayami kwendaka mbangu samu na kubwabana yandi mpe yandi tubaka: «Mulemvo ya nge, pesa munu mwa maza ya kunwa na diyuki ya nge.» 18 Lebeka tubaka: «Mfumu ya munu, kunwa ya nge.» Lebeka kululaka diyuki ya yandi na nswalu nyonso samu na kupesa kisadi yina maza. 19 Ntangu yandi manisaka na kupesa kisadi yina maza, yandi tubaka: «Mu ke teka mpe maza samu na basamo ya nge tii ntangu bawu nyonso ke manisa na kunwa.» 20 Na nswalu nyonso, yandi sekulaka maza ya diyuki ya yandi na kisika yina bibulu ke kunwaka maza. Yandi kwendaka mbangu na kwenda teka dyaka maza na dibulu samu na basamo nyonso ya kisadi yina. 21 Kisadi ya Abalayami vwandaka tala Lebeka swii. Yandi vwandaka yufula yandi mosi na yisi ya ntima: «Yave ke na kusala ti mambu ya nzyetolo ya munu kubonga to yawu kubonga ve?»
22 Ntangu basamo manisaka na kunwa maza, kisadi ya Abalayami pesaka na Lebeka kinzembele ya wolo mpe milunga zole ya wolo ya maboko. Mulunga yina vwandaka ya Beka mosi. Milunga ya maboko mpe vwandaka ya Beka*Beka kele kipezolo yina lenda vwanda bangalame 5,5. mosi. 23 Na manima, yandi tubaka: «Zabisa munu nge ke mwana ya nani? Mulemvo ya nge, na yinzo ya tata ya nge, beto lenda kuzwa kisika ya kulala samu na kulutisa mpimpa?» 24 Lebeka vutulaka: «Mu kele mwana ya Betwele, mpe mutekolo ya Mileka na Nawole.» 25 Yandi tubaka dyaka: «Na yinzo ya beto, matiti ya kuyuma mpe madya ya kudikisa bibulu kele mingi, kisika ya kulala mpe kele.»
26 Kisadi ya Abalayami fukamaka mpe kubwaka kizizi na ntoto na ntadisi ya Yave. 27 Yandi tubaka: «Nkembo na Yave, Nzambi ya mfumu ya munu Abalayami. Yandi me bika ve na kulakisa bumbote mpe kukwikama ya yandi na mfumu ya munu. Yave me twadisa munu na nzila tii na yinzo ya bampangi ya mfumu ya munu.»
28 Mwana ya kento kimaka mbangu na yinzo samu na kwenda zabisa mambu yina na mama ya yandi. 29 Lebeka vwandaka na nkazi mosi, nkumbu ya yandi Labane. Labane basikaka mpe kimaka mbangu na dibulu ya maza, kisika muntu yina vwandaka. 30 Labane talaka kinzembele na milunga ya maboko na kibusi ya yandi. Yandi kuwaka mpe ntangu kibusi ya yandi Lebeka vwandaka zonza ti: «Muntu yina me tuba na munu mutindu yayi, mutindu yayi.» Na yina, Labane kwendaka na sika ya muntu yango. Muntu yango vwandaka ya kutelama na basamo ya yandi pene-pene ya dibulu ya maza. 31 Labane tubaka: «Kwiza na sika ya beto, nge ke muntu yina Yave sakumunaka. Samu na yinki nge me vwanda na ngaanda? Mu me kubika kisika na yinzo samu na nge, mpe kisika samu na basamo ya nge.»
32 Na yina, kisadi ya Abalayami kwendaka na yinzo ya Labane. Labane kululaka mifuna yina vwandaka na zulu ya basamo. Yandi pesaka basamo matiti ya kuyuma mpe madya. Yandi pesaka mpe maza ya kusukula makulu na kisadi yina mpe bantu yina vwandaka na yandi. 33 Na manima, ba pesaka bawu madya. Kasi kisadi tubaka: «Mu ke kudya ve kana mu zonza ntete ve mambu yina mu ke na yawu.» Labane vutulaka: «Zonza ya nge.» 34 Kisadi tubaka: «Mu ke kisadi ya Abalayami. 35 Yave sakumunaka mingi mfumu ya munu. Yandi me sala ti mfumu ya munu kuvwanda muntu ya nene. Yave me pesa yandi mameme, bankombo, basamo, bambuluku mpe bangombe, wolo na palata, mpe bisadi ya bakento na ya babakala. 36 Mpe Saala, kento ya mfumu ya munu, butaka mwana ya bakala na yandi, na buboba ya yandi. Ni na mwana yina, mfumu ya munu me pesa mvwilu ya yandi nyonso. 37 Na yina, mfumu ya munu tumisaka munu na kudya ndefi ti mu fwana kukwedila ve mwana ya yandi kento ya mu-Kaanani, na kati ya bakento ya yinsi, kisika yandi ke na kuzingaka. 38 Yandi tubaka na munu: “Kudya ndefi ti nge ke kwenda na sika ya dikanda ya munu, na sika ya bantu ya yinzo ya tata ya munu, mpe kuna, nge ke kuzwa kento samu na mwana ya munu.” 39 Mu tubaka na mfumu ya munu: “Yinki mu ke sala kana kento yango ndima ve na kukwiza kwaku?” 40 Yandi vutulaka na munu: “Mu ke tambulaka na ntadisi ya Yave Nzambi ya munu. Yandi ke fidisa mbazi ya yandi na mantwala ya nge, samu ti nge sala nzyetolo ya mbote. Mpe nge ke kwedila mwana ya munu kento na kati ya dikanda ya munu, na kati ya bantu ya yinzo ya tata ya munu. 41 Kana nge kuma na sika ya dikanda ya munu, nge ke kuzwa ve nsiingulu samu na ndefi yina. Kana bawu ba pesa nge ve kento, nge ke kuzwa ve nsiingulu samu na ndefi yina.” 42 Bubu yayi, ntangu mu kumaka na dibulu ya maza, mu sambilaka mutindu yayi: “Yave, Nzambi ya mfumu ya munu Abalayami, sala ti mambu ya nzyetolo yayi mu ke na kusala kubonga. 43 Tala, mu me telama pene-pene ya dibulu ya maza. Mu ke tuba na ndumba yina ke basika na kwiza teka maza: mulemvo ya nge, pesa munu mwa maza ya kunwa na diyuki ya nge. 44 Kana yandi vutula: Kunwa ya nge, mu ke teka mpe maza samu na basamo ya nge. Ni kuna, mu ke zaba ti, yayi ni kento yina Yave me soola samu na mwana ya mfumu ya munu.” 45 Mu vwandaka me manisa ntete ve na kusambila na yisi ya ntima, Lebeka kwizaka basika na diyuki ya yandi na zulu ya digembo. Yandi kulumukaka na dibulu mpe yandi tekaka maza. Mu tubaka na yandi: “Mulemvo ya nge, pesa munu mwa maza ya kunwa.” 46 Yandi kululaka diyuki ya yandi na nswalu mpe yandi tubaka: “Kunwa ya nge, mu ke pesa mpe basamo ya nge maza.” Mu kunwaka mpe yandi pesaka mpe basamo maza. 47 Mu yufulaka yandi: “Nge ke mwana ya nani?” Yandi vutulaka: “Mu kele mwana ya Betwele, mpe mutekolo ya Mileka na Nawole.” Na yina, mu tulaka yandi kinzembele na mbombo mpe milunga na maboko. 48 Mu fukamaka mpe mu kubwaka kizizi na ntoto, na ntadisi ya Yave. Mu tondaka Yave, Nzambi ya mfumu ya munu Abalayami. Yandi me twadisa munu na nzila ya mbote na kwiza kuzwa ndumba ya mpangi ya mfumu ya munu, samu na mwana ya yandi ya bakala. 49 Ntangu yayi, beno zabisa munu kana beno zola kulakisa luzolo mpe kukwikama ya beno na mfumu ya munu. Kana beno zola ve, beno zabisa munu samu ti mu kwenda ya munu kisika ya nkaka.»
50 Labane na Betwele vutulaka: «Dyambu yayi me katuka na Yave, beto kele ve na dyambu ya kuzonza. 51 Lebeka yandi yayi na mantwala ya nge. Baka yandi mpe nata yandi, samu ti yandi kuvwanda kento ya mwana ya mfumu ya nge mutindu Yave me tuba yawu.» 52 Ntangu kisadi ya Abalayami kuwaka mambu yina, yandi kubwaka kizizi na ntoto na ntadisi ya Yave. 53 Kisadi basisaka bima ya wolo, bima ya palata mpe binkuti, yandi pesaka yawu na Lebeka. Yandi pesaka mpe bima ya ntalu na nkazi ya Lebeka mpe na mama ya yandi. 54 Na manima, kisadi ya Abalayami na bantu yina vwandaka na yandi kudyaka mpe kunwaka, bawu lalaka kuna.
Na suka ntangu bawu vumbukaka, kisadi ya Abalayami tubaka: «Beno bika ti mu vutuka na sika ya mfumu ya munu.» 55 Mama mpe nkazi ya Lebeka tubaka: «Bika ti Lebeka kuvwanda dyaka na beto mwa bilumbu kumi. Na manima, yandi lenda kwenda.» 56 Kasi kisadi ya Abalayami vutulaka: «Beno lutisa munu ntangu ve, Yave me sala ti nzyetolo ya munu kuluta mbote. Beno bika ti mu vutuka na sika ya mfumu ya munu.» 57 Na yina, bawu vutulaka: «Beto bokila ndumba yandi mosi, samu na kuyufula dibanza ya yandi.»
58 Bawu bokilaka Lebeka mpe ba yufulaka yandi: «Nge zola kukwenda na bakala yayi?» Lebeka vutulaka: «Ee, mu ke kwenda na yandi.» 59 Bawu bikaka kibusi ya bawu Lebeka na kento yina vwandaka keba yandi. Bawu kwendaka kintwadi na kisadi ya Abalayami mpe bantu yina kwizaka na yandi. 60 Bawu sakumunaka Lebeka na kutuba:
«Nge kibusi ya beto, bika ti nge vwanda mama ya mafunda na mafunda ya bantu.
Bika ti bana ya nge kubotola bambanza ya bambeni ya bawu!»
61 Na yina, Lebeka na bandumba yina vwandaka bisadi ya yandi, bawu yulukaka na zulu ya basamo, mpe bawu landaka kisadi ya Abalayami. Ni mutindu yina, kisadi ya Abalayami kwendaka na Lebeka.
62 Ntangu mambu yayi vwandaka salama, Isaaki kwendaka zinga na kizunga ya Nengeve. Yandi katukaka na dibulu ya maza yina ba vwandaka bokila Layayi-Loyi. 63 Na nkokila, Isaaki basikaka samu na kwenda tambula na kati ya bilanga. Yandi vumbulaka yintu mpe yandi talaka basamo yina vwandaka kwiza. 64 Ntangu Lebeka talaka Isaaki, yandi kulumukaka na samo. 65 Mpe yandi yufulaka na kisadi ya Abalayami: «Muntu yina ke na kati ya bilanga mpe ke na kwizaka bwabana beto, ya ke nani?» Kisadi vutulaka: «Yandi kele mfumu ya munu. Na yina, Lebeka fukaka kizizi ya yandi na kitambala.» 66 Kisadi ya Abalayami zabisaka na Isaaki mambu nyonso yina yandi salaka. 67 Na manima, Isaaki nataka Lebeka na yinzo ya lele, yina bikaka Saala. Yandi bakaka Lebeka mpe Lebeka kumaka kento ya yandi. Isaaki zolaka Lebeka mpe yandi kuzwaka mbombolo na lufwa ya mama ya yandi Saala.