Nsangu ya Mbote mutindu yawu sonamaka na
YOWANE
NKOTOLO
Nsangu ya Mbote mutindu yawu sonamaka na Yowane, yawu kele ve mutindu mosi na Bansangu ya Mbote yina sonikaka Matayi, Make mpe Luke. Yowane ke na kuzonzila mambu mingi ve ya luzingu ya Yesu. Kasi na mambu yina yandi ke na kuzonzila, yandi ke na kupesa mfunu mingi na nsasa ya ndongosolo, ya bimangu mpe ya mavanga ya Yesu.
Na kati ya mabanza ya ngudi ya dibuku yayi, kele nsemo, kimbangi, nkembo, butsyelika, lufundusu, mpe bundiku na kati ya Tata Nzambi mpe Yesu Mwana ya yandi, na kati ya Mwana mpe bilandi ya yandi, mpe na kati ya bilandi bawu mosi. Yowane ke na kuzabisa mpe ti ata muntu lenda kukuma na sika ya Tata Nzambi kana yandi lutila ntete ve na sika ya Yesu. Na yina, yandi ke na kuzonzila Yesu mutindu Muvungi, Mwelo, mpe Nzila.
Na mbandukulu ya Nsangu ya Mbote yayi, kisoniki ke na kulakisa ti Yesu kele Mpova ya mankululu ya Nzambi, yina kumaka muntu, mpe yina kwizaka zinga na kati ya bantu (Yne 1.1-18).
Dibuku yayi kele ya kukabuka mutindu yayi:
- Na ndambu ya ntete yayi, kisoniki ke na kuzabisa bimbangi ya Yowane Mubotiki, ya Andele, ya Filipe, mpe ya Natanayele. Konso muntu, na mutindu ya yandi, ke na kuzonzila mambu yina yandi bakulaka na Yesu. Kaka na ndambu yayi ya ntete, kisoniki ke na kuzonzila balukutakanu mingi ya Yesu, mpe kaka bimangu na yina yandi salaka (Yne 1–12).
- Yesu ke na kupesa bankindusulu ya nsuka na bilandi ya yandi (Yne 13–16).
- Na lusambulu, Yesu ke na kukubama samu na kutala mpasi mpe kufwa, mpe yandi ke na kupesa na sika ya Tata ya yandi bayina yandi ke bika na yinza (Yne 17).
- Kisoniki ke na kuzonzila wapi mutindu ba kangaka, fundisaka, mpe zengilaka Yesu lufwa. Yawu me fwanana mingi na Bansangu ya Mbote ya nkaka. Yandi ke na kuzabisa mpe samu na yinki yandi sonikaka Nsangu ya Mbote yayi: «Yesu salaka mpe bimangu mingi ya nkaka na ntwala ya bilandi ya yandi. Kasi yawu kele ve ya kusonama na dibuku yayi. Mambu yayi kele ya kusonama, samu ti beno kwikila ti Yesu kele Masiya, Mwana ya Nzambi. Na yina, kana beno kwikila, beno ke kuzwa luzingu na Nkumbu ya yandi.» (Yne 18–20)
- Kuvukana ya Yesu na Pyele mpe bilandi sambanu ya nkaka na dyanga ya Tibeyale (Yne 21).
1
Yesu-Klisto kele Mpova ya Nzambi
1 Na mbandukulu, ntangu yinza vwandaka ntete ve, Mpova vwandaka. Mpova vwandaka na Nzambi, mpe Mpova vwandaka Nzambi. 2 Na mbandukulu, yandi*«Mpova» yina Yowane ke na kuzonzila na 1.1,10,14, ni Yesu-Klisto. Samu na kulakisa ti Mpova kele Yesu-Klisto, Yowane zonzilaka ve «Mpova» mutindu «kima», kasi mutindu «muntu». vwandaka kintwadi na Nzambi. 3 Nzambi yidikaka bima nyonso na lusalusu ya yandi. Nyonso yina Nzambi yidikaka, yandi yidikaka yawu na yandi. 4 Na yandi kele luzingu, mpe luzingu ke pesaka nsemo na bantu. 5 Nsemo ke lezimaka na mpimpa, kasi mpimpa ke ndimaka yawu ve. 6 Nzambi fidisaka muntu, nkumbu ya yandi Yowane†Yowane yayi kele Yowane Mubotiki.. 7 Yandi kwizaka samu na kuvwanda mbangi ya Nsemo‡Na ntangu yayi, Yowane ke na kuzonzila Yesu mutindu nsemo, samu ti ni yandi ke pesaka nsemo ya tsyelika na bantu (tala Yne 1.4; 8.12)., mpe samu ti bantu nyonso kwikila na Nsemo samu na kimbangi ya yandi. 8 Yandi vwandaka ve Nsemo, kasi yandi vwandaka mbangi ya Nsemo. 9 Nsemo yayi vwandaka nsemo ya tsyelika yina kwizaka na yinza samu na kukyenzula bantu nyonso.
10 Mpova vwandaka na yinza, mpe ni na lusalusu ya yandi Nzambi yidikaka yinza, kasi yinza zabaka yandi ve. 11 Yandi kwizaka na sika ya bantu ya yandi, kasi bawu yambaka yandi ve. 12 Kasi na bantu nyonso yina yambaka yandi, mpe kwikilaka na Nkumbu ya yandi, yandi pesaka bawu luve ya kukuma bana ya Nzambi. 13 Bawu butukaka ve samu na bansatu ya nzutu to samu na luzolo ya kento na bakala, kasi samu na luzolo ya Nzambi.
14 Mpova kumaka muntu, mpe zingaka na kati ya beto. Yandi vwandaka ya kufuluka na bumbote mpe na butsyelika. Beto talaka nkembo ya yandi, nkembo yina Tata pesaka na Mwana ya yandi kaka mosi. 15 Yowane vwandaka mbangi ya yandi, mpe zonzaka na bantu: «Beno tala muntu yina mu zonzilaka beno na ngolo nyonso ntangu mu tubaka: Muntu ke kwiza na manima ya munu. Yandi me lutila munu mfunu, samu ti yandi vwandaka ntete mu butuka.» 16 Na bunene ya bumbote ya yandi, yandi ke pesaka beto lusakumunu ya kulutila. 17 Misiku pesamaka na beto na lusalusu ya Moyize, kasi bumbote mpe butsyelika kwizaka na Yesu-Klisto. 18 Ata muntu me talaka Nzambi, kasi Mwana ya yandi kaka mosi yina ke zingaka na sika ya Tata ya yandi, lakisaka beto mutindu Nzambi kele.
Kimbangi ya Yowane Mubotiki
(Mat 3.1-12; Mke 1.1-8; Lke 3.1-18)
19 Bamfumu ya ba-Zwife ya Yelusalemi fidisaka nkonga ya banganga-Nzambi mpe ya ba-Levi na sika ya Yowane samu na kuyufula yandi: «Nge kele nani?» 20 Na kyuvu yina, Yowane mangaka ve na kupesa mvutu. Na ntwala ya bantu nyonso, yandi tubaka: «Mu kele ve Masiya.» 21 Bawu tatamanaka na kuyufula yandi: «Na yina, nge kele nani? Nge ni Eli?» Yowane vutulaka: «Ni munu ve.» Bawu yufulaka dyaka yandi: «Nge ni Mumbikudi yina beto ke na kuvingila?» Yowane vutulaka: «Ni munu ve.» 22 Na yina, bawu tubaka: «Nge kele nani? Beto fwana kupesa mvutu na bantu yina me fidisa beto. Yinki nge ke na kutuba samu na nge mosi?» 23 Yowane pesaka bawu mvutu na mambu yina mumbikudi Esaya tubaka:
«Mu kele muntu yina ke na kulooka na yinsi ya kuyuma:
“Beno sungika nzila ya Mfumu!”»Esa 40.3
24 Ndambu ya bantu na kati ya nkonga yina ba fidisaka na sika ya Yowane, vwandaka Ba-Falisye. 25 Ba yufulaka Yowane: «Kana nge kele Masiya ve, to Eli ve, to Mumbikudi ve, samu na yinki nge ke na kubotika?» 26 Yowane vutulaka: «Mu ke na kubotika na maza, kasi na kati ya beno kele na muntu yina beno zaba ve. 27 Yandi ke kwiza na manima ya munu, kasi mu ke ya kulunga ve samu na kunyangula basinga ya mapapa ya yandi.» 28 Mambu nyonso yayi lutaka na mbanza Betani, na lweka ya esete ya nzadi ya Yolodani, kisika Yowane vwandaka botika.
29 Kilumbu yina landaka, Yowane talaka Yesu yina vwandaka kwiza na sika ya yandi, mpe tubaka: «Beno tala Dimeme ya NzambiEsa 53.7 yina ke katulaka masumu ya yinza. 30 Ni yandi mu zabisaka beno ntangu mu tubaka: Muntu ke kwiza na manima ya munu. Yandi me lutila munu mfunu, samu ti yandi vwandaka ntete mu butuka. 31 Munu mpe, mu vwandaka zaba yandi ve. Kasi, mu kwizaka mpe mu ke na kubotika na maza samu na kuzabisa yandi na bantu ya Isayeli.»
32 Yowane tubaka mpe kimbangi yayi: «Mu me tala Mpeve yina me katuka na zulu, yawu me kulumuka mutindu dibembe mpe me kwiza kutentama na yandi. 33 Mu vwandaka zaba yandi ve. Kasi, Nzambi yina fidisaka munu samu na kubotika na maza zabisaka munu: Nge ke tala mambu yayi: Mpeve ke kulumuka mpe ke tentama na muntu. Ni yandi ke botika na Mpeve ya Longo. 34 Mu me tala na meso ya munu, mpe mu ke na kusala kimbangi ti muntu yayi kele Mwana ya Nzambi.»
Yesu bokilaka bilandi ya yandi ya ntete
35 Kilumbu yina landaka, Yowane vwandaka dyaka na kisika yango na bilandi zole ya yandi, 36 mpe yandi talaka Yesu yina vwandaka luta. Yandi tubaka: «Beno tala Dimeme ya Nzambi.» 37 Ntangu ba kuwaka mambu yina, bilandi zole landaka Yesu. 38 Ntangu Yesu balukaka na manima, mpe talaka ti bawu vwandaka landa yandi, yandi yufulaka bawu: «Yinki beno ke na kusosa?» Bawu vutulaka: «Labi, wapi kisika nge ke vwandaka?» («Labi» zola kutuba «Mulongisi».) 39 Yesu zabisaka bawu: «Beno kwiza, mpe beno ke tala.» Bawu kwendaka mpe talaka kisika yandi vwandaka vwanda. (Ya lendaka vwanda ngunga ya kumi ya suka.) Bawu vwandaka kintwadi na yandi kilumbu nyonso yina.
40 Na kati ya bilandi zole yina kuwaka malongi ya Yowane, mpe landaka Yesu, vwandaka na Andele mpangi ya Simoni Pyele. 41 Yandi kwendaka tala ntete yaya ya yandi Simoni, mpe zabisaka yandi: «Beto me tala Masiya» (Nkumbu ya Masiya zola kutuba «Klisto».) 42 Na manima, Andele nataka yandi na sika ya Yesu. Yesu talaka yandi, mpe tubaka: «Nge kele Simoni, mwana ya Yowane. Katuka ntangu yayi, ba ke bokila nge Sefase» (Nkumbu yayi zola kutuba «Pyele»).
43 Kilumbu yina landaka, Yesu bakaka lukanu ya kukwenda na kizunga ya Ngalili. Yandi bwabanaka Filipe, mpe tubilaka yandi: «Landa munu». 44 (Filipe vwandaka muntu ya Besayida, mbanza ya Andele mpe Pyele.) 45 Na manima, Filipe bwabanaka Natanayele, mpe zabisaka yandi: «Beto me tala muntu yina Moyize zonzilaka na kati ya Misiku, mpe yina mimbikudi zabisaka: Ni Yesu, mwana ya Yosefi ya mbanza Nazaleti.» 46 Natanayele yufulaka yandi: «Na Nazaleti lenda kukatuka mambu ya mbote?» Filipe vutulaka: «Kwiza, mpe nge ke tala.»
47 Ntangu Yesu talaka ti Natanayele vwandaka kwiza na sika ya yandi, yandi tubaka: «Beno tala muntu ya tsyelika ya Isayeli. Ata dyambu ya luvunu kele na yandi.» 48 Natanayele yufulaka Yesu: «Wapi mutindu nge me zaba munu?» Yesu vutulaka: «Ntete Filipe bokila nge, mu talaka nge ntangu nge vwandaka na yisi ya yinti ya fike.» 49 Na yina, Natanayele tubaka: «Mulongisi, nge kele Mwana ya Nzambi! Nge kele Ntinu ya Isayeli!» 50 Yesu vutulaka: «Nge me kwikila, samu ti mu me tubila nge ti mu talaka nge na yisi ya yinti ya fike? Nge ke tala mambu ya nene ya kulutila yayi. 51 Ya tsyelika, mu ke na kuzabisa beno: Beno ke tala zulu ya kuzibuka, mpe bambazi ya Nzambi yina ke yuluka mpe ke kulumuka na sika ya Mwana ya Muntu.»
*1:2 «Mpova» yina Yowane ke na kuzonzila na 1.1,10,14, ni Yesu-Klisto. Samu na kulakisa ti Mpova kele Yesu-Klisto, Yowane zonzilaka ve «Mpova» mutindu «kima», kasi mutindu «muntu».
†1:6 Yowane yayi kele Yowane Mubotiki.
‡1:7 Na ntangu yayi, Yowane ke na kuzonzila Yesu mutindu nsemo, samu ti ni yandi ke pesaka nsemo ya tsyelika na bantu (tala Yne 1.4; 8.12).
1:23 Esa 40.3
1:29 Esa 53.7