Nsangu ya Mbote mutindu yawu sonamaka na
MATAYI
NKOTOLO
Bantu ke tubaka ti kisoniki ya Nsangu ya Mbote yayi kele mu-Zwife mosi na nkumbu Matayi. Yandi vwandaka kilokoti-mpaku, mpe mosi na kati ya bantumwa kumi na zole ya Yesu. Yawu ke na kutalana ti kisoniki ya dibuku yayi vwandaka na nsatu ya kulutila ya kusonika mambu yayi, samu na ba-Zwife yina kumaka bilandi ya Yesu. Yandi vwandaka zola kulakisa bawu ti: Mambu mingi yina kele ya kusonama na kati ya dibuku ya Ngwisani ya Ntama, yina mimbikudi bikulaka, yawu vwandaka me lungisama na Yesu.
Mambu mingi yina kele na kati ya Nsangu ya Mbote yayi kele mpe na kati ya Nsangu ya Mbote ya Make. Kasi na bikapu ya ntete mpe ya zole, beto lenda kutanga mambu yina me tadila dikanda ya Yesu katuka bankooko ya ntete tii na mbutukulu ya Yesu, mpe bumwana ya Yesu. Na kati ya bikapu zole yina mpe, Kisoniki ke na kulakisa yimeni ti Yesu kele Ntinu, Muvuukisi mpe Masiya yina Nzambi pesaka nsilulu. Kasi yandi kele mpe Emanwele: Ya zola kutuba ti Nzambi kele na beto.
Na kati ya dibuku ya yandi, kisoniki ke na kuvukisa bandongosolo ya Yesu mpe binzonzi tanu ya nene:
- Malongi na zulu ya mongo, yawu kele malongi ya kyese yina ke na kuzabisa kifwani ya nkadulu ya kukwikama yina fwana kuvwanda na bilandi ya Yesu (Mat 5–7).
- Malongi ya Yesu na sika ya bilandi yina fwana kwenda zabisa nkwizulu ya Kimfumu ya Mazulu (Mat 10).
- Ndongosolo ya Kimfumu ya Mazulu na kati ya bingana: Kimfumu ya Mazulu kele ya kubumbama, kasi yawu ke talana na pwelele nyonso na ntangu yina Nzambi zengaka (Mat 13).
- Mutindu ya kuzinga ya bantu yina fwana kukota na kati ya Kimfumu ya Mazulu (Mat 18).
- Mutindu ya kuvingila nkwizulu ya Kimfumu ya Mazulu (Mat 24–25).
Na kati ya Nsangu ya Mbote yayi, Yesu ke na kutalana mutindu Ntinu yina me kwiza banda luzingu ya malu-malu ya Kimfumu ya Mazulu na kati ya yinza. Yandi ke na kupesa na sika ya bayina ke na kukota na kati ya Kimfumu yayi ya Mazulu, ndongosolo yina ke na bawu nsatu, samu na kuvwanda bambangi na sika ya bantu ya nkaka.
Dibuku yayi kele ya kukabuka mutindu yayi:
- Bankooko ya Yesu (Mat 1.1-17).
- Mbutukulu mpe bumwana ya Yesu (Mat 1.18–2.23).
- Mambu yina Yowane Mubotiki zabisaka (Mat 3.1-12).
- Mbotokolo ya Yesu mpe bantontolo ya Satana (Mat 3.13–4.11).
Kisalu yina Yesu salaka na kizunga ya Ngalili kisika yandi longaka, longisaka bankonga ya bantu, mpe belusaka bambevo (Mat 4.12–18.35).
- Nzyetolo ya Yesu na Yelusalemi (Mat 19–20).
- Bilumbu ya nsuka ya Yesu na Yelusalemi (Mat 21–28):
- Nzengolo ya lufwa ya yandi
- Lufwa ya yandi
- Mvumbukulu ya yandi na lufwa
- Mutindu Yesu vwandaka talana dyaka na bantu
- Yesu fidisaka bilandi ya yandi samu na kwenda samuna Nsangu ya Mbote.
1
Bankooko ya Yesu
(Lke 3.23-38)
1 Yayi ni mukanda ya bankumbu ya bankooko ya Yesu-Klisto: Davidi kele nkooko ya Yesu-Klisto, mpe Abalayami kele nkooko ya Davidi.
2 Abalayami butaka Isaki. Isaaki butaka Yakobi, mpe Yakobi butaka Yuda na baleki ya Yuda. 3 Yuda butaka Falese mpe Zala (mama ya bawu vwandaka Tamale). Falese butaka Esome, mpe Eselome butaka Alame. 4 Alame butaka Aminadabe. Aminadabe butaka Nasone, mpe Nasone butaka Salemone. 5 Salemone butaka Bowaze, mpe Layabe vwandaka mama ya Bowaze. Bowaze butaka Obede, mpe Lute vwandaka mama ya Obede. Obede butaka Yisayi, 6 mpe Yisayi butaka ntinu Davidi.
Davidi butaka Salomoni. (Ni mama ya yandi vwandaka ntete kento ya Uli). 7 Salomoni butaka Lobowame. Lobowame butaka Abya, mpe Abya butaka Asa. 8 Asa butaka Yosafate. Yosafate butaka Yolame, mpe Yolame butaka Ozyase. 9 Ozyase butaka Yotame. Yotame butaka Akaze, mpe Akaze butaka Ezekyase. 10 Ezekyase butaka Manase. Manase butaka Amone, mpe Amone butaka Yozyase. 11 Yozyase butaka Yekonya na baleki ya yandi na ntangu ba nataka bantu ya yinsi ya Isayeli na mbanza Babilone.
12 Ntangu bawu vwandaka bankole na mbanza Babilone, Yekonya butaka Salatyele, mpe Salatyele butaka Zolobabele. 13 Zolobabele butaka Abiwude. Abiwude butaka Elyakime, mpe Elyakime butaka Azole. 14 Azole butaka Sadoke. Sadoke butaka Akime, mpe Akime butaka Elyude. 15 Elyude butaka Eleyazale. Eleyazale butaka Matane, mpe Matane butaka Yakobi. 16 Yakobi butaka Yosefi bakala ya Maliya. Maliya kele mama ya Yesu yina ba ke bokilaka Masiya.
17 Bambandu kumi na yiya lutaka katuka mbutukulu ya Abalayami tii na mbutukulu ya Davidi. Bambandu kumi na yiya lutaka mpe katuka mbutukulu ya Davidi tii na ntangu yina ba nataka bantu ya Isayeli na ngolo samu na kunata bawu na mbanza Babilone, mpe dyaka, bambandu kumi na yiya lutaka katuka ntangu yina bantu ya Isayeli vwandaka bankole na mbanza Babilone tii na mbutukulu ya Masiya.
Mbutukulu ya Yesu-Klisto
(Lke 2.1-7)
18 Yesu-Klisto butukaka mutindu yayi: Maliya, mama ya yandi kuzwaka nsilulu ya makwela na sika ya Yosefi. Kasi ntete bawu zinga kintwadi, Maliya vwandaka me kuma na kivumu na lulendo ya Mpeve ya Longo. 19 Yosefi yina pesaka yandi nsilulu ya makwela, vwandaka muntu ya kudedama, mpe zolaka ve na kutalisa yandi nsoni na meso ya bantu. Na yina, yandi bakaka lukanu ya kukabikisa makwela na mansweki. 20 Ntangu yandi vwandaka banza mambu yina, mbazi mosi ya Mfumu talanaka na yandi na ndosi, mpe tubaka: «Yosefi, mwana ya dikanda ya Davidi, kutala boma ve na kukwela Maliya, samu ti yandi me kuzwa kivumu na lulendo ya Mpeve ya Longo. 21 Yandi ke buta mwana ya bakala yina nge ke pesa nkumbu Yesu*Yesu, ya zola kutuba «Muvuukisi».. Ya tsyelika, ni yandi ke vuukisa bantu ya yandi na masumu ya bawu.»
22 Mambu nyonso yayi salamaka mutindu Mfumu zabisaka yawu na yinwa ya mumbikudi ya yandi:
23 «Ndumba yina me zaba ntete ve babakala ke kuzwa kivumu,
yandi ke buta mwana ya bakala ba ke bokila yandi
Emanwele yina zola kutuba: “Nzambi ke na betoEsa 7.14”.»
24 Ntangu Yosefi vumbukaka, yandi salaka mutindu mbazi ya Mfumu tumisaka yandi, mpe yandi bakaka Maliya na yinzo ya yandi. 25 Kasi bawu vukisaka ntete ve mfulu tii ntangu Maliya butaka mwana ya bakala yina Yosefi pesaka nkumbu Yesu.