Nsangu ya Mbote mutindu yawu sonamaka na
MAKE
NKOTOLO
Nsangu ya Mbote mutindu yawu kele ya kusonama na Make, ya kele Nsangu ya Mbote ya kulutila nkufi, mpe bantu ke tubaka ti ni yawu sonamaka ntete na Bansangu ya Mbote nyonso. Na mbandukulu, kisoniki ke na kulakisa Yesu mutindu Mwana ya Nzambi (Mke 1.1). Kasi Yesu vwandaka zola ve ti ba zabisa yawu na pwelele nyonso (Mke 3.11). Yawu fwanaka vwanda mutindu yina, samu ti bantu lenda na kubakula yawu kaka na manima ya lufwa ya yandi na kulunsi mpe mvumbukulu ya yandi na lufwa.
Dibuku yayi kele ya kukabuka mutindu yayi:
- Yowane Mubotiki ke na kusala kisalu ya kukubika bantu ya Isayeli samu na nkwizulu ya Masiya, mpe yandi ke na kubotika Yesu (Mke 1.1-11).
- Satana ke na kutonta Yesu na kati ya yinsi ya kuyuma. Na manima, Yesu ke na kulongisa bantu mpe ke na kubelusa bambevo. Awa, kisoniki ke na kulakisa bumfumu ya Yesu: ntangu Yesu ke na kubokila bantu na kulanda yandi, ntangu yandi ke na kulongisa bankonga ya bantu, mpe ntangu yandi ke na kubelusa bambevo (Mke 1.12–8.30).
- Kisoniki ke na kulakisa ti Yesu me kuma pene-pene ya kutala mpasi, ya lufwa, mpe ya kuvumbuka na lufwa na Yelusalemi. Na yina, Yesu ke na kuzabisa yawu bambala tatu na bilandi ya yandi, kasi bawu ke na kubakula ve mambu yina yandi ke na kuzabisa bawu. Konso ntangu, yandi ke na kuzonzila mambu ya yandi mosi na kutuba ti yandi kele Mwana ya Muntu (Mke 8.31–10.52).
- Yesu ke na kukota na Yelusalemi na nkembo nyonso. Yandi ke na kubingisa bitekisi yina ke na kutekisa na kati ya Yinzo ya Nzambi. Yandi ke na kupesa bandongosolo ya nsuka na bambeni ya yandi, na bankonga ya bantu, mpe na bilandi ya yandi (Mke 11–13).
- Kisoniki ke na kuzonzila na yina me tadila bilumbu zole ya nsukunu ya luzingu ya Yesu. Ni awa, yandi ke na kuzonzila na yina me tadila madya ya nsuka yina Yesu kudyaka na bilandi ya yandi, lusambulu ya Yesu na Ngetesemane, wapi mutindu ba kangaka Yesu, wapi mutindu ba zengilaka Yesu lufwa, wapi mutindu ba kufwaka Yesu, mpe wapi mutindu ba tulaka Yesu na ndyamu (Mke 14–15).
- Kisoniki ke na kuzonzila na yina me ndyamu yina ke dyaka ve na kima na kati, mvumbukulu ya Yesu na lufwa, mpe mutindu yandi talanaka na bantu ya nkaka (Mke 16).
Na manima ya kutanga Nsangu ya Mbote ya Make, beno ke zaba mpe ti Yesu ya Nazaleti vwandaka ya tsyelika Mwana ya Nzambi (Mke 15.39).
1
Ndongosolo ya Yowane Mubotiki
(Mat 3.1-12; Lke 3.1-18; Yne 1.19-28)
1 Nsangu ya Mbote ya Yesu-Klisto, Mwana ya Nzambi ke na kubanda awa. 2 Mutindu yawu kele ya kusonama na dibuku ya mumbikudi Esaya:
«Mu ke fidisa ntumwa ya munu na ntwala ya nge
samu na kuyidikila nge nzila.
3 Ndinga ya muntu yina ke na kulooka na yinsi ya kuyuma:
“Beno yidika nzila samu na Mfumu,
mpe beno sungika banzila ya yandiEsa 40.3; Mal 3.1!”»
4 Yowane Mubotiki kumaka na yinsi ya kuyuma. Yandi vwandaka botika mpe vwandaka zabisa mbotokolo ya kusoba nkadulu samu na kuzwa mulemvo ya masumu. 5 Bantu nyonso ya kizunga ya Zude mpe ya mbanza Yelusalemi vwandaka kwenda na sika ya yandi. Bawu vwandaka fungula masumu ya bawu na ntwala ya bantu nyonso, mpe Yowane vwandaka botika bawu na kati ya nzadi ya Yolodani. 6 Yowane vwandaka ya kuvwata kinkuti yina ba yidikaka na mika ya kibulu yina ba ke bokilaka samo, mpe singa ya luketo ya mpusu ya kibulu. Yandi vwandaka kudya makonko mpe mafuta ya nyosi ya mfinda. 7 Yandi vwandaka tuba na nkonga ya bantu: «Muntu yina ke na kukwiza na manima ya munu me lutila munu ngolo. Mu kele ve ya kulunga na kukondama samu na kunyangula basinga ya mapapa ya yandi. 8 Mu me botika beno na maza, kasi yandi ke botika beno na Mpeve ya Longo.»
Yesu me kuzwa mbotokolo, mpe Satana me tonta yandi
(Mat 3.13; 4.11; Lke 3.21-22; 4.1-13)
9 Na bilumbu yina, Yesu katukaka na mbanza Nazaleti na kizunga ya Ngalili, mpe Yowane botikaka yandi na nzadi ya Yolodani. 10 Ntangu yandi vwandaka basika na maza, yandi talaka zulu yina zibukaka, mpe Mpeve kulumukaka na yandi mutindu dibembe. 11 Ndinga wakanaka na mazulu: «Nge kele Mwana ya munu yina mu ke zolaka mingi. Ni na nge kele kilengi nyonso ya munu.»
12 Kaka na ntangu yina, Mpeve ya Nzambi nataka yandi na yinsi ya kuyuma. 13 Yandi vwandaka kuna bilumbu makumi yiya, mpe Satana tontaka yandi. Yandi vwandaka kintwadi na bibulu ya mfinda, mpe bambazi vwandaka sadila yandi.
Yesu bokilaka bilandi ya ntete
(Mat 4.12-22; Lke 4.14-15; 5.1-11)
14 Ba tulaka Yowane na boloko. Yesu kwendaka na Ngalili, mpe bandaka na kulongisa Nsangu ya Mbote ya Nzambi. 15 Yandi vwandaka tuba: «Ntangu me lunga, mpe Kimfumu ya Nzambi me kuma pene-pene. Beno soba nkadulu ya beno, mpe beno kwikila Nsangu ya Mbote.»
16 Yesu vwandaka tambula na kumu ya dyanga ya Ngalili, mpe talaka bilobi zole: Simoni na leki ya yandi, Andele. Bawu vwandaka loba, bawu vwandaka losa mpwasa na kati ya dyanga. 17 Yesu zabisaka bawu: «Beno landa munu, mpe mu ke kumisa beno bilobi ya bantu.» 18 Kaka na ntangu yina, bawu bikaka bampwasa ya bawu, mpe landaka yandi. 19 Yandi tambulaka dyaka fyoti, mpe talaka Zaki na leki ya yandi Yowane, bana ya Zebede. Bawu vwandaka na kati ya bwatu, mpe vwandaka yidika bampwasa ya bawu. 20 Kaka na ntangu yina, Yesu bokilaka bawu. Bawu bikaka tata ya bawu na bisadi na kati ya bwatu, mpe landaka Yesu.
Yesu belusaka muntu yina vwandaka na mpeve ya yimbi
(Lke 4.31-37)
21 Yesu na bilandi ya yandi kwendaka na mbanza Kapenawume. Na kilumbu ya saba, Yesu kotaka na yinzo ya lusambulu ya ba-Zwife, mpe bandaka na kulongisa. 22 Bantu yina vwandaka kuwa yandi, vwandaka yituka na ndongosolo ya yandi, samu ti yandi vwandaka longisa bawu na mutindu ya muntu yina kele na bumfumu. Kasi ve na mutindu ya milongisi ya Misiku.
23 Kasi na kati ya yinzo ya lusambulu ya ba-Zwife, ya vwandaka na muntu mosi yina mpeve ya yimbi vwandaka kwamisa. Yandi lookaka na ngolo nyonso mutindu yayi: 24 «Ee! Yesu, muntu ya Nazaleti, yinki nge ke na kusosa na beto? Nge me kwiza samu na kufwa beto? Mu zaba nani nge kele. Nge kele muntu ya longo yina Nzambi me fidisa!» 25 Yesu ngalaka mpeve ya yimbi, mpe tubaka: «Vwanda swi, mpe basika na nzutu ya muntu yayi!» 26 Mpeve ya yimbi ningisaka muntu yina na ngolo nyonso, mpe basikaka na kulooka na ndinga ya ngolo.
27 Bantu nyonso pamukaka, mpe yufulaka bawu na bawu: «Wapi mambu yayi? Muntu yayi ke na kupesa ndongosolo ya malu-malu na bumfumu nyonso. Yandi ke na kutumisa mpe bampeve ya yimbi, mpe yawu ke na kutumama na yandi!» 28 Na nswalu nyonso, nsangu ya Yesu mwanganaka na kati ya kizunga nyonso ya Ngalili.
Yesu belusaka mama ya kento ya Simoni
(Mat 8.14-17; Lke 4.38-41)
29 Ntangu bawu basikaka na yinzo ya lusambulu ya ba-Zwife, bawu kwendaka kintwadi na Zaki mpe Yowane na yinzo ya Simoni mpe Andele. 30 Mama ya kento ya Simoni vwandaka ya kulala na mfulu samu ti yandi vwandaka na dibawu. Ntangu Yesu kumaka, ba zabisaka yandi yawu na nswalu nyonso. 31 Yesu kwendaka pene-pene ya yandi. Yandi simbaka yandi na diboko, mpe telemisaka yandi. Dibawu manisaka, mpe mama yina bandaka na kusadila bawu.
32 Na nkokila, ntangu bwisi yilaka, ba natinaka Yesu bambevo nyonso mpe bantu yina vwandaka na bampeve ya yimbi. 33 Bantu nyonso ya mbanza vukanaka na mantwala ya mwelo ya yinzo. 34 Yandi belusaka bantu mingi yina vwandaka na bimbevo ya konso mutindu, mpe bingisaka bampeve mingi ya yimbi. Yandi bikaka ve ti bampeve ya yimbi zonza samu ti bawu zabaka nani yandi kele.
Yesu kwendaka na Ngalili
(Lke 4.42-44)
35 Na suka-suka, ntangu mwa mpimpa vwandaka ntete, Yesu vumbukaka. Yandi basikaka na yinzo, mpe kwendaka kisika yandi vwandaka yandi mosi. Kuna, yandi vwandaka sambila. 36 Simoni na bampangi ya nkaka kwendaka sosa yandi. 37 Ntangu bawu talaka yandi, bawu zabisaka yandi: «Bantu nyonso ke na kusosa nge.» 38 Kasi Yesu tubilaka bawu: «Beto kwenda na bisika ya nkaka, na babwala ya pene-pene. Kuna, mu fwana kulongisa mpe, samu ti mu kwizaka samu na yawu.» 39 Na yina, yandi kwendaka na kizunga nyonso ya Ngalili. Yandi vwandaka longisa na bayinzo ya lusambulu ya ba-Zwife, mpe vwandaka bingisa bampeve ya yimbi.
Yesu belusaka muntu ya bwazi
(Mat 8.1-4; Lke 5.12-16)
40 Muntu mosi ya bwazi kwizaka na sika ya Yesu. Yandi fukamaka na ntwala ya Yesu, mpe lombaka lusalusu na kutuba: «Kana nge zola, nge lenda kuvedisa munu.» 41 Yesu talaka yandi kyadi mingi. Yandi lambulaka diboko, simbaka yandi, mpe tubaka: «Mu zola, vwanda ya kuvedila!» 42 Na mpamukunu, bwazi manisaka muntu yina, mpe yandi belukaka. 43 Kaka na ntangu yina, Yesu kebisaka yandi mpe vutulaka yandi na kutuba: 44 «Kuwa munu mbote! Kutuba yawu na muntu ve. Kasi kwenda lakisa nzutu ya nge na sika ya nganga-Nzambi, mpe pesa munkayulu ya kuvedisa nzutu yina Moyize tumisaka. Yawu ke lakisa na bantu nyonso ti nge me beluka.»
45 Kasi muntu yina kwendaka mpe zabisaka na bisika nyonso mambu yina kuminaka yandi. Na yina, Yesu vwandaka talana dyaka ve na bambanza. Kasi yandi vwandaka vwanda na ngaanda ya mbanza na bisika yina ke na bantu ve, mpe bantu vwandaka katuka bisika nyonso samu na kukwenda kisika yina vwandaka Yesu.
1:3 Esa 40.3; Mal 3.1