Baluwa ja kutumbula jaka
Yohana
Ulongulelo
Baluwa ja kutumbula jaka Yohana jakalembakiki na mtumi Yohana ngati hyaka ya 50-100 baada ja kubhelakeka kwaka Yesu Kristo. Yohana ngachealilandila mweni kubha nde joakalembiki, nambu sula ja kutumbala jundangi jombi nde ngati mlandila joalibhoni mweni kwa mihu ghaki matamu na kumbona baada ja kuhyoka kwaka Yesu, (Sula 1:1-3). Kabhete hata ntundu wa malembu ghalengana namaa na ghola ghoupatikana mu Malobhi Manyahi ngati moghalembakike na Yohana. Ihobhaleka kubha Yohana akalembiki chimu cha itabu ncheche ya Malobhi Manyahi ghaka Yesu, papamu na baluwa itatu yani, baluwa ja kutumbula, ja kabhele na ja katatu, chikahi paakabhi atama ku muchi wa Efeso.
Yohana akalembiki baluwa hajeje kwa Bhakristo bhokapi mu chikahi ambachu likanisa lakabhili lipeta mu matatizo ghaghabhokini na bhandu bhabhalikemikaje “Wagnostiki.” Abhabha bhakahobhali kubha Yesu akabhili Chapanga mweni, nambu ngacheakabhi mundu wa chakaka joakabhi na hyegha na mwahi paakabhi atama pani pundema. Kwa ndani jeniheji Yohana aliloghola kubha nde mundu joaghaweni matamu ghaka Yesu kwa mihu ghaki, na kwa mabhoku ghaki mweni akampapii Yesu, (Sula 1:1-3). Yohana akalembiki baluwa hajeje nahuli kujomulela chiheku chaki jombi mwene, (Sula 1:4), kubhahibhalakila bhabhahobhalela ngabhihenga mahoku, (Sula 2:1), kubhalenda bhahobhalela kubha ngabhijengalela mabholu gha upuhe, (Sula 2:26), na kubhapekeha bhahobhalela uchakaka wa kumanya kubha nde chakaka bhakengaliwe, (Sula 5:13).
Ghaghabhihomu
Yohana ajilandila baluwa jaki, kabheti abhoha ndandi jaki jimu ja kulemba, (Sula 1:1-4).
Kabheti alandila ntundu Chapanga moabheli unang'anu na kutupwaghila kubha itupalika kutama ngati Yesu moakatamile, (Sula 1:5-3:10).
Kabheti atukombosha kubhokana na amuli ja kupalana tepani kwa tepani, (Sula 3:11-5:12).
Ajomulela baluwa jaki mu, (Sula 5:13-21).
1
Lilobhi la womi
Tundembela ubholu wa Lilobhi laka jola joabhi mwomi, jola joakabhile kutumbu pakutumbula. Tepani tukapatiki kunjowana na kumbona kwa mihu ghitu tabhete, tukandingalili na kunkamula kwa mabhoku ghitu tabhete. Womi ghonihoghu pawapitalile tepani tukauweni na sajenu tulongela malobhi ghake na kumpwaghila panani ja womi ghonihoghu wa mileli ghowabhile kwa Atati na ghowabhonakini kwitu tepani. Chetukiweni na kukijowana nde chetuntangazi mabhanganya nanamu, nahuli nanamu mpata kukamulana papamu na tepani mu kulombana kwitu na Atati na Mwana waki Yesu Kristo. Tundembe mabhanganya mambu aghagha nahuli chiheku chitu chikamilikaje.
Chapanga nde unang'anu
Aghoghu nde ubholu ghotujowini kuhuma kwaka Yesu na tuntangazi mabhanganya: Kubha Chapanga nde unang'anu na mkati jaki njeta lubhendu lwokape. Ngati anatupwaghiki kubha tulombini na Chapanga, koni tukali tukatama mu lubhendu, anatubya tulongela upuhe wala ngachetutama kwa uchakaka wa malobhi na matendu. Nambu anatutami mu unang'anu ngati jombi moabheli mu unang'anu, bhela anatukubha chindu chimu na mwahi waki Yesu Kristo, Mwana waki, ghoutugholola mahoku ghitu ghokapi.
Anatupwaghiki kubha ngachetubhi na mahoku, tulikolowa tabhete, na wala chakaka ngachejibhi mkati jito. Nambu anatupwaghiki kwaka Chapanga kubha tutehi mahoku, bhela, Chapanga nde ndongwana na wambone chikahi chokapi, anaatubhokiha mahoku ghitu na kutugholola mahakau ghitu ghokapi. 10 Anatupwaghiki kubha ngachetuhengiki mahoku, tuntenda Chapanga kubha mpuhe, na wala Lilobhi laki ngachelibhi mkati jito.