Baluwa ja kutumbula jaka Paulo kwa
Bhasesalonike
Ulongulelo
Baluwa ja kutumbulila kwa Bhasesalonike jakalembakiki na Mtumi Paulo (1.1). Iwezikana kubha ajeji nde jakabhi baluwa ja kutumbulila jeakajilembiki Paulo kujijingiha na kubha jimu jaki mu chitabu cha Bibilia, na hajeji jakalembakiki pachilanda ja chaka cha 51 baada ja kubhelakeka kwaka Yesu Kristo. Paulo akabhi atama ku Kolinso paakajilembiki baluwa ja kutumbulila kwa likanisa la ku Sesalonike, likanisa leakalitumbulile paakabhi mu mwanja waki wa kabheli wa kiutumika Matendu 17:1-10. Ilembakiki mu chitabu cha Matendu kubha likanisa haleli likatumbuliki na bhahobhalela bhakumu bhabhabhili na asili ja Kiyahude, na Bhayunani nde bhabhabhili bhamaheli.
Paulo ngacheaweziki kutama ku Sesalonike kwa chikahi chamaheli paakajomwi kulitumbula likanisa heli, bhela akajitumiki baluwa hajeji palongi nahuli kubhajeghe mtima bhahobhalela bhabhabhili konihoko. Baluwa hajeji jilangiha mambu ghamaheli ghaghalekine, na jibhi na malaghalakilu ghamaheli gha papamo ghaghalaghalakila ntundu mowapalakila Bhakristo kutama. Paulo alongela mambu ghaghalangiha kukelabhuka kwaka Kristo mala ja kabhele. Iwezikana bhahobhalela mu likanisa la ku Sesalonike bhakabhili na chilolu cha kupala kumanya kubhokana na lijambu leniheli. Paulo akalongili lijambu la kukelebhuka kwaka Kristo kwa mala ja kabheli, kubha ngati indela ja kubhatenda bhandu bhatamaje kwa kunyambiha Chapanga, (Sula 5:6-8).
Ghaghabhihomu
Paulo ajitumbula baluwa jaki kwa kulilamukila likanisa na kunchengula Chapanga kwa ndandi jabho, (Sula 1)
Kabheti alandila panani ja matendu ghaki, akanyambiswi na malobhi ghaakaletiki Timoseo, (Sula 2-3).
Palongi Paulo alandila ntundu moibhapalakila bhandu babunhobalala Kristo kutama koni bhakakamulakya uhobhalelu wabhu wa kuhika kwaka Kristo kwa mala ja kabhele (Sula 4:1-5:15).
Paulo ajomulakela baluwa jaki kwa kulilamukila kabheti likanisa, na kubhapala bhahobhalela bhokapi mkati ja likanisa bhajisoma baluwa jenu, (Sula 5:16-28).
1
1 Nepani Paulo, Silivano na Timoseo:
Tundembela likanisa la ku Sesalonike, ambalu nde bhandu bhaka Chapanga Atati na bhaka Bambo Yesu Kristo.
Tundobhela chihomu na lukwale.
Matamu na uhobhalelu wa Bhasesalonike
2 Tunchengu Chapanga machobha ghokapi kwa ndandi jinu, koni tukundoghulaji mu malobhu ghito. 3 Wala ngachetukotoka kulikomboka lihengu linu la uhobhalelu, na lihengu linu la upalu, na kuhinakalila kwinu kwa uhobhalelu witu muka Bambo witu Yesu Kristo, palongi jaka Chapanga Atati witu. 4 Bhalongu bhito mwempalakika na Chapanga, tumanyi kubha Chapanga anhawi mwehapa mbya mabhandu bhake. 5 Ndandi chikahi patuntangazili Malobhi Manyahi ngachekukabhili kwa malobi matopu pela, nambu kabheti kwa makili na Roho Mhuhu, koni mkamanya uchakaka kubha ubholu ghonihoghu ukabhi wa chakaka. Mmanya ntundu motatamili papamu na mwanganya, tukatemi kwa ndandi jinu. 6 Nanamu mkabhi bhahemba bhitu na bhaka Bambo, koni mkajopalyaje lilobhi mu ulali wamaheli, papamu na chiheku chaka Roho Mhuhu. 7 Bhela mwanganya mbi ulenganesu unyahi kwa bhahobhalela bhokapi bha ku Makedonia na Akaya. 8 Ndandi, kuhuma kwinu Lilobhi laka Chapanga lijowaniki nakanopi, nga mu Makedonia na Akaya pena, nambu na kila pandu uhobhalelu winu ghombi naghu muka Chapanga ujaghanile, hata tepani ngachetubhi na ndandi ja kulongela chokapi nakanopi. 9 Bhandu bhanihabha bhalongela panani ja mwanja witu wa kuhika kwitu kwinu hoku, ntundu momung'anambukili Chapanga kwa kuileka imong'umong'u, nahuli kuntumakila Chapanga joabhi mwomi, na wa chakaka, 10 na kundendalela Mwana waki kuhuma kunani kumahunde, ambaju Chapanga akamuyohiki kuhuma kwa bhabhapotile, yani nde Yesu, joatukengalela na inyela yaka Chapanga yeihika.