Baluwa ja kutumbula jaka Paulo kwaka
Timoseo
Ulongulelo
Chitabu cha kutumbula chaka Timoseo nde baluwa jejalembakiki na Mtumi Paulo kujenda kwaka mbulwa waki Timoseo. Iwezikana chitabu cha kutumbula chaka Timoseo chakalembakiki pachilanda ja chaka cha 62 mbaka 64 baada ja kubhelakeka Yesu Kristo. Chikahi ambachu iwezikana chakaheghali ujomukelu wa matamu ghaka Paulo. Paulo akabhi na ujonganu wa pambipi namaa na Timoseo, na pamaheli andongalela koni akundowa mwana wake (Filimoni 2:22, 1 Timoseo 1:2,18).
Baluwa ajeji nde jimu ja baluwa nchechi pachilanda ja baluwa nchechi yaka Paulo ambayu ikalembakiki kwa bhandu bheni, wala nga kwa likanisa. Baluwa yengi itatu nde 2 Timoseo, Tito na Filimoni. Chitabu chaka 1 Timoseo kibhi na malaghalakilu ghamaheli namaa kubhokana na ntundu wa kujojabhela wa likanisa (Sula 2:1-15), ihongozi bha likanisa mobhapalaki kubha (Sula 3:1-13), na malakalilu kubhokana na bhabhola bha upuhe (Sula 1:3-11, 4:1-5, 6:2-5). Baluwa jenu jilangi ntundu Paulo moakabheli ambola Timoseo kubha chiongozi pachilanda ja makanisa. Chitabu cha 1 Timoseo chibhi na malaghalakilu ghamaheli namaa ghaghaweza kubhajangati ihongozi bha likanisa kujendesha mambu gha lihengu la kanisa la pandu pabhajemalela.
Ghaghabhihomu
Paulo atumbu kwa kundamuki Timoseo (Sula 1:1-2).
Kabhete Paulo andakali Timoseo kubhokana na bhabhola bha upuhe (Sula 1:3-11).
Paulo ajendale kulanda ntundu moanchenguli Yesu Kristo (Sula 1:12-19).
Kabhete andandi Timoseo kubhokana na ntundu wa kunjojabhe Chapanga na ihongozi bha likanisa (Sula 2-3).
Paulo ajomule baluwa jaki kwa kumpeke Timoseo malaghalakilu ghangi gha kujomulela (Sula 4-6).
1
1 Nepani Paulo, mtumi waka Yesu Kristo kwa amuli jaka Chapanga Mkengalela witu na Bambo Yesu Kristo, joabhi lihobhalelu litu.
2 Nukulembe wa Timoseo, mwanangu wa chakaka mu uhobhalelu.
Nukulobhe chihomu, chiha na lukwali, yeihuma kwaka Chapanga Atati witu na Yesu Kristo Bambo witu.
Malakalilu kubhokana na mabholu gha upuhe
3 Ngati monakakulaghalakile panakabhi nyenda ku Makedonia, mbala utama ku Efeso hoku nahuli ubhahibhalya bhandu bhakumu ngabhibhola mabholu gha upuhe. 4 Wapwaghila ngabhibhoha chikahi chabhu kwa hadisi ya kuhumbulika na habali ilachu ya akahokolo, ambayu ipelakela bhandu kulochana, wala ngacheichenga lihengu laka Chapanga mu uhobhalelo. 5 Lengu likolongwa la amuli hajeji nde kuleta upalu, ghouhuma mu mtima unyahi, zamili jambone na uhobhalelu wangakubha na undumila kubheli. 6 Bhandu bhangi bhahobhiki kuhuma mu mambu aghagha na kung'anambukila malobhi ghangakubha na ndandi. 7 Bhapala kubha bhabhola bha Shelia, nambu ngachebhaghamanyi mambu ghala ghabhaghalongela wala mambu ghala ghabhaghajomalake kwa uchakaka.
8 Tumanyi kubha Shelia nde jambone, ngati mundu anaajitumili kwa indela jejipalika. 9 Bhelabhela tumanyi kubha Shelia ngechejibhi kwa ndandi jaka mundu wambone, nambu jibhi kwa ndandi ja bhabhaheketa Shelila, bhangakutii, bhangakunjojabhe Chapanga na bhabhabhi na mahoku, bhandu bhangakubha na dini na bhangakubha bhahuhu, bhandu bhabhakoma akatati bhabhu na bhabhakoma akamabhu bhabhu na bhabhakoma bhandu, 10 na bhakemi, bhalawiti, bhabhajibha bhandu na kubhalombesa kubha ngati bhatumwa, bhapuhe na bhabhalapa kwa upuhe, na lengi lokapi langakujendana na mabholu gha chakaka. 11 Mabholu aghagha ghapatikana mu Malobhi Manyahi ghaka Chapanga joabhi na ulumbalilu na joapengaleka, ambaghu nepani Paulo mbekiwi nabhatangazya bhandu.
Chihomu chaka Chapanga kwaka Paulo
12 Nunchengu Kristo Yesu Bambo witu, joakanyeghi makili kwa ndandi akamweni kubha nundongwana, na akanhaghwi nuntumakyaje, 13 hata ngati pamwande hapa nakabhili nenuntondola jombi, neng'ahika bhandu bhabhunhobhale Kristo, na nenakabhili nundongale mahakau. Nambu Chapanga amonili chiha kwa ndandi nakatendiki bhenibhela kwa ung'ang'a wangu ghonakabhi nau, na kwa kulepalela kubha na uhobhalelu. 14 Nambu Bambo witu akanyitalili chihomu chaki chamaheli, akambekihi uhobhalelu na upalu ghoubhi kwa kulombana na Kristo Yesu. 15 Lilobhi lendenu nde lakuhobhaleka, kabhete lipalika kujetakalewa nakanopi: Ja kubha Kristo Yesu akahikiki pundema kubhakengalela bhabhabhi na mahoku. Na nepani mi na mahoku kubhapeta bhokapi. 16 Nambu Chapanga akamoni chiha, nahuli Yesu Kristo alangihaje uhinakilu ukolongwa kwangu nepani nemi na mahoku kupeta bhokapi, ngubhaje ulenganesu kwa bhala bhabhunhobhalyaje palongi na kupata womi wa mileli. 17 Henu kwaka Nkolongwa wa mileli, jwangakupotela na jwangakubhonikana, Chapanga kanjika jaki pena, utopelu na ulumbalilu ibya kwaki jombi mileli na mileli! Amina.
18 Timoseo wa mwana wangu mu uhobhalelu, nukupekeha amuli ajeji kubhokana na malobhi gha ulota ghaghakalongaliki pamwandi hapa panani jaku. Ughatumilaje malobhi ghanihagha ngati silaha nahuli uweza kukomana ngondo wichu, 19 ukamulaje uhobhalelu waku na zamili jambone, ambaju bhandu bhangi bhajikangili kutali zamili jabhu, na bhela kuyonanga uhobhalelu wabhu. 20 Pachilanda ja bhanihabha bhabhi Himenayo na Alekizanda, bhanihabha numpekihi Shetani, nahuli bhabholakikaje bhakotuka kuntondo Chapanga.