Sura'na Paulus lako kombonganna to mangngorean dio
Filipi
Pungngu' tannunna
Kombonganna to mangngorean Filipi iamo kombongan randan yolo napake'de' Paulus dio Eropa. Inde Filipie iamo mesa kota dio Makedonia mesa propinsi illalan kaparentaan Roma. Pissan attu sae lako Makedonia Paulus, naparandukmi dio Filipi umpalanda' Kareba Kadoresan. Buda to Filipi tae' untarimai pepa'guruanna, sapo dengan duka' tappa ummorean Puang Yesus (Ur. 16:11-40). Inde anna ta'mo dio Filipi Paulus-e, pempiran-piran napopebaan doi' to Filipi. Masae-saei mangkanna umpalanda' Kareba Kadoresan Paulus dio Filipi, ditarungkummi dio Roma. Tappana napekareba to Filipi kumua ditarungkun Paulus, umpopebaa pole omo doi' lako. Inde doi'e nabaa mesa to Filipi disanga Epafroditus. Sitonganna ambo' la torropi Epafroditus dio anna umpamoloi Paulus, sapo nasua Paulus ma'pasule lako Filipi umbaa inde sura'e (2:25-30). Dadi, inde sura'e nauki' Paulus anna illalan tarungkun.
Illalan inde sura'e dengan pira-pira randanna kada nauki' Paulus susinna: Napelau lako to Filipi kenamala la sipato'napi napogau' susi la sipato'na napogau' to Sarani. Angganna to mangngorean la tontong mesa penawa anna mesa kappa' anna malara tuttuan kerangngan to ummorean Kareba Kadoresan (1:27-2:18; 4:2-3). Natula' toi duka' Paulus diona kaditarungkunanna ura'na umpalanda' Kareba Kadoresan. Moi anna ditarungkun, sapo tuttuan kerangngan to ummorean Kareba Kadoresan (1:12-26). Napelau duka' lako to Filipi kenamala mareppe' penawa tongan-tongan susi Kristus, tae' la malangka' penawa anna ma'podo kao (2:3-4). Natulasan toi ura'na nangei ussua Epafroditus ma'pasule lako Filipi, anna paissanni pa'kuanna la ussua Timotius lako Filipi (2:19-30). Napakainga' toi kumua la undagai to ussewangan pepa'guruan la ma'papusa (3:1-2, 17-19). Napakilala polepi kumua anggami kapangngoreanan lako Kristus dipolalan malolo dio olona Puang Allata'alla, tangngia ura'na pa'palakona ma'rupa tau unturu' atoranna aluk (3:1-11).
To'na battakada illalan inde sura'e, iamo kadoresan, kamatutuan, kamesaan, anna kasa'barasanna to Sarani umpentoe manda' ummanti matoto' kapangngoreanan lako Kristus.
Lesoanna issinna
1. Su'bakan kada (1:1-2)
2. Pa'kurrusan sumanga'na Paulus langngan Puang Allata'alla anna umpa'sambayangan to Filipi annu mesa penawa illalan pengkaranganna (1:3-11)
3. Moi anna ditarungkun Paulus, sapo tuttuan budaria tau ummorean Kareba Kadoresan (1:12-26)
4. To mangngorean la tontong liu mesa penawa anna la ma'gau' mapia anna malara tuttuan kerangngan to ummorean Kareba Kadoresan (1:27-2:18)
5. Timotius anna Epafroditus ditula' mapia annu umpalako tongan-tongan pengkarangan nabenganni Puang Allata'alla (2:19-30)
6. To ussewangan pepa'guruan la ma'papusa parallu dikatangkinni (3:1-4:1)
7. Kenamala mesa penawa liu to mangngorean anna umpaillalan penawa angganna kamapiaan (4:2-9)
8. Kadoresanna Paulus diona pa'popebaanna to Filipi mangka natarima (4:10-20)
9. Bubungna sura' (4:21-23)
1
Su'bakan kada
Inde sura'e lu dio mai kaleku, Paulus sola Timotius, bassi sabua'na Kristus Yesus, kipalulako angganna to nasarakki Puang Allata'alla napopendadi petauanna dio kota Filipi to mesa kappa'mo Kristus Yesus, anna lako angganna perepi' sola to ma'kandapa illalan kombonganna to mangngorean.* to ma'kandapa: Basa Indonesia “diaken” battu' “syamas”.
Anna Puang Allata'allamora Ambeta sola Puang Yesus Kristus untamba'koa' anna tandoikoa' kamasakkean.
Sambayangna anna pa'kurrusan sumanga'na Paulus langngan Puang Allata'alla
Sima'kurru' sumanga'na' langngan Puang Allata'alla Dewatangku ke kukilalai omokoa', anna sidore'na' ma'sambayang ke kupa'sambayangangkoa'. Ma'kurru' sumanga'na' langngan Puang Allata'alla annu mesa penawa liukia' untale' Kareba Kadoresan mengkalao dio mai ammu mane parandukkia' mangngorean sae lako temo. Kurannuan kumua Puang Allata'allamo To umparanduk pengkarangan mapianna illalan penawammua'i, la ussuppikanni sae lako allo kasaeanna Kristus Yesus kapenduanna.
Innang sipato'na' umpikki' susikoa' annu illaan liukoa' penawangku, anna mangngala tawamokoa' duka' illalan pengkarangan napapassannianna' Puang Allata'alla. Tontong liuna' mupamoloia', susi temo illalanna' tarungkun tenni angku umpa'timpasan anna umpomakaleso Kareba Kadoresan lako to tae' ummoreanni. Naissanan Puang Allata'alla umba nakua kamamallisangku anna pa'kaboro'ku matin susi pa'kaboro'na Kristus Yesus lako kalemua'.
Indemi sambayangkue: kenamala tuttuan ungkamaseikoa' Puang Allata'alla sola padammu anna la tuttuan kerangngan kapaissanan sola kakeakasammua'. 10 Ia kungei umpa'sambayangan susikoa' anna malara muissan muse'la randan mapianna dipogau' napolalan la masero katuoammua' anna tae' dengan sassana sae lako attu kasaeanna sule Kristus. 11 Anna angga gau' malolo la lemba' illaan salu katuoammua'i ura'na pengkaranganna Yesus Kristus, napolalan dipakasalle anna dipomatande Puang Allata'alla.
Paulus illaan tarungkun, Kareba Kadoresan tuttuan titale' ambun
12 O anggammua' sa'do'dorangku, la mupengngissanannia' kumua aka dadi lako kaleku temo iaria nangei tuttuan buda tau urrangngi Kareba Kadoresan. 13 Napolalan naissanan angganna to siundagai banuanna tomaraya sola angganna tau illalan inde kotae balayanna kungei ditarungkun, iamo untetteranna' Kristus. 14 Anna buda sa'do'doranta to mangngorean inde tuttuan matoto' kapangngoreananna annu nakawanammi aka dadi lako kaleku illalan tarungkun napolalan tuttuan barani umpalanda' battakadanna Puang Allata'alla.
15 Dengan pira-pira tau umpa'peissanan Kristus annu mangungngu' penawa lako kaleku anna morai la umpakendek kasipekkaan. Sapo dengan duka' innang sitonda penawa mapatting umpalanda'i. 16 Ia nangei umpa'peissanan Kristus inde mai taue annu nakamaseina' anna naissanan balayanna kungei ditarungkun iamo nasuana' Puang Allata'alla umpa'timpasan Kareba Kadoresan. 17 Sapo kadake ia dio penawanna inde mai to mangungngu'e annu morai la kaissanan anna nasanga la tuttuan masussana' illaan tarungkun ke napalanda'i. 18 Sapo tae' maaka, annu mapiarika illaan penawanna tau umpalanda'i kadakerika, Kristus siamo napa'peissanan kupolalan dore'.
La tontongna' dore' 19 annu kuissanan kumua sambayangmua' sola panto'longnginna Penawa Maserona Yesus Kristus kupolalan la dirappanan. dirappanan: Illalan basa Yunani, mala duka' ma'kalembasan: kasalamasan. 20 Annu kurannuan tongan-tongan anna kupemulu kumua kela tae' siapa' dengan kasirisan illaan pengkarangangku. Sapo umba nakua kabaraniangku yolona la susimi duka' temo, la baranina' umpakasalle Kristus susi ummolai pengkarangangku angku tuopa tenni ummolai kamateangku. 21 Annu katuoangku kao angga satutu lako Kristus anna kamateangku kuangga' kakerongkosan. 22 Sapo ianna tuo liupa' illalan lino, malapa' umpalako karangan ma'guna. Iamo nangei tae' babangmo kuissan kupilei. 23 Dua kara-kara ussiruntu'ina'. Moraina' la umpellei lino angku torro sola Kristus annu iamo marru mapia, 24 sapo parallu toi duka' torropa' illalan lino annu la kupamoloipokoa'. 25 Makaleso illalan penawangku kumua marru mapia ke illalampa' lino, iamo nangei kuissanan kumua la sola-solapikia' angku pamoloipokoa' anna malara tuttuan matoto' kapangngoreanammua' anna la tuttuan dore'koa' mangngorean langngan Kristus. 26 Dadi ianna sulemo' matin, la tuttuan sendemi penawammua' umpakasalle Kristus Yesus ura'na kasaeangku.
Kamatutuan illalan untingngayo pangngewaan
27 Angga ikoa' randan parallu temo iamo angganna gau'mua' la siolaan Kareba Kadoresan untetteran Kristus, anna malara kuita ke sia saera' matin battu' kurangngi ke sia tae'na' sae matin kumua tontongkoa' ke'de' matoto' illalan kapangngoreanammu, mesa penawa umpa'timpasan Kareba Kadoresan. 28 Tae'koa' la ungkarea' balimmu moi aka la napogau'. Annu inde kabaraniammua'e umpakawananni kumua kasanggangan la naduppa balimmua', sapo la ullolongangkoa' iko kasalamasan lu yao mai Puang Allata'alla. 29 Annu tae' angga kapangngoreanan lako Kristus nabengangkoa' Puang Allata'alla, sapo pandarraan duka' ura'na kapangngoreanammu lako Kristus. 30 Temo unduppamokoa' duka' pandarraan susi mangka muita lako kaleku yolona, anna muissanan kumua tontong liupi sae lako temo.

*1:1 to ma'kandapa: Basa Indonesia “diaken” battu' “syamas”.

1:19 dirappanan: Illalan basa Yunani, mala duka' ma'kalembasan: kasalamasan.