A Damira
A Damira
Kitabu Ɲin ye a Ɲan Fɔ Kuma Damira
Kitabu ɲin ye Tariku le ri mɛn farini Nabi Musa la, ni a ri fɔ a ma A Damira. Suran biloolu le ye a kɔndɔ. Suran biloolu wo ri se latalanna sii diyama naanin.
Ka damira suran fɔlɔ, ka ta se sura tan ni kelen ma wo ye dunuɲa dan ɲa le ri. Alla ka dunuɲa dan. Adama ni Hawa wo kera a la dalifen na ban de ri. A ka ii dan ka ii jamari waati taminnin kɔrɔ ii ka Alla la tɔn tiɲan. Ka damira wo waati ma, adamadenilu ka tɔrɔya damira. Kɛbi wo waati adamaden na ko bɛɛ kɛra a juuman de. Adamadenilu la kojuu danna taminda, ii ka hakɛ sɔrɔn Alla la. Alla ka a latɛɛ ko a ri dunuɲa tiɲan sanci ba la. Miriya wo bɔni Alla sɛniman de rɔ. Julumun gboyani Alla yɛ ka a dan natamin. Kɔni Alla la kininkinin kosɔn a ma sɔn adamaden bɛɛ halaki la. Wo rɔ, a ka Nabi Nuhan a ni sobo su bɛɛ ladon kulunba kɔndɔ ka ii kisi halaki ma.
Ka bɔ suran tan ni fila ma ka se suran muwan ni loolu ma, tariku le ri mɛn farani Nabi Iburahima la. Alla ka Nabi Iburahima suwandi ka a kɛ mɔɔ ri mɛn di se adamaden bɛɛ madonna. A ka baraka don a la ko rɔ, a ri kɛ jama siyaman benba ri. A ka lahidi ta a yɛ. A ka Kanaan jamana lahidi Isirayɛli ni a bɔnsɔn le ye. Kɔni lahidi wo ti se mafala fo Iburahima wa dencɛ sɔrɔn waati mɛn na. Iburahima muso Saran wa yen ko a ti se den sɔrɔnna tuma mɛn na, a ka a la jɔnmuso Hajara di a la cɛɛ ma. Wo ka Isumayila sɔrɔn Iburahima yɛ. Kɔni Alla ma sɔn Isumayila ye kɛ a cɛtala ri. A ka Isiyaka di Iburahima ni Saran ma a la mɔɔbaya waati le rɔ. A ka lahidi kelen wo ta Isiyaka yɛ, a ka mɛn ta Iburahima yɛ.
Ka bɔ suran muwan ni wɔrɔn ka se suran bisawa ni wɔrɔn, wo ye tariku le ri mɛn farani Nabi Isiyaka ni Nabi Yakuba la. Rebeka ka filani sɔrɔn Isiyaka yɛ. Alla sɔnda Yakuba, mɛn sɔrɔnda to la, wo ri a kɔrɔcɛ Esawu cɛta a bolo. Esawu ka wo lɔn mɛn kɛ, a lɔɔ tɛrɛ ye a la ka a dɔɔcɛ Yakuba faa. Wo fanan ka a bori a kɔrɔ ka wa a barincɛ wara, a na kɔrɔcɛ kɔnin. A tora ye, a ka Leya ni Rasayɛli furu. Ii ka dencɛ mɔɔ tan ni fila sɔrɔn a yɛ. Dencɛ mɔɔ tan ni fila woilu kɛra kɛbila tan ni fila le benba ri mɛn bɔni Isirayɛlika rɔ.
Ka bɔ suran bisawa a ni wɔrɔɔfila ma ka se suran biloolu ma, wo ye Nabi Yusufu la tariku le ri. Yakuba dencɛ Yusufu tɛrɛ ma di a kɔrɔcɛilu yɛ. Ka bɛn Alla la kibaro mɛn la Yusufu ɲa ma a tɛrɛ ye kɛkɔrɔ ii la mansa ri. Wo bolo ma ii ka a majiira janya rɔ Misirrankailu ma. Kɔni Alla sɔnda Yusufu la ko ma ko a ye kɛ Misiran ɲɛmɔɔba ri. Alla ka a yiraka a ye ko a ri dunuɲa bɛɛ kisi kɔnkɔba ma, kɔnkɔ mɛn dontɔ. San wɔrɔnwula tamin kɔrɔ, kɔnkɔba ri dunuɲa bɛɛ mira. Kɔnkɔ ti don na Misiran kelen pe le rɔ, ka a bɛn Yusufu la ko ma. Ni Yakuba ka a dencɛilu lawa Misiran balo ɲinin diya, woilu ri Yusufu yen jamana wo kɔndɔ. Yusufu ka a la mɔɔilu lana Misiran ka ii kisi kɔnkɔba ma.
An di hankili sɔrɔn kitabu ɲin ma. Alla ye a jɛrɛ yirakala tariku ɲin de rɔ. Alla la fanka ka bon fen bɛɛ ri. A ye a fɛ adamadenilu ye telenbaya kɛ. Julumun bɔyani Alla yɛ ka a dan natamin. Alla ye julumun tiilu kiti la ii la julumun de la. Kɔni a ti sɔn ka adamadenilu halaki. Adamaden duman a yɛ. A ye a fɛ ka ii dɛmɛm ka ii tubi ka ii kisi, ka a bɛn a la kaninteya ma. Sila ɲin yirakani Alla la kitabu fɔlɔ le rɔ.
Alla ye an dɛmɛn an ye wo bɛɛ lɔn. An di se kɛla a duɲɔɔ bɛrɛ ri ɲa mɛn ma. Allama wo kɛra. Amina.
1
Alla ka dunuɲa dan ɲa mɛn ma
1 Fɔlɔfɔlɔ, Alla ka sankolo dan ka duukolo dan, 2 kɔni duu rabɛnni tɛrɛ tɛ waati wo rɔ. Fen fen tɛrɛ sa a kan. Ji dunba le tɛrɛ a yɔrɔ bɛɛ rɔ, a ni dibi. Alla la Nii tɛrɛ ye taa ni sɛ kɛla ji kunna san ma. 3 Alla ka a fɔ ko: «Kɛnɛ ye bɔ!» Kɛnɛ bɔra. 4 Alla ka a yen ko kɛnɛ ka ɲi. A ka kɛnɛ ni dibi fara i ɲɔɔn na. 5 A ka kɛnɛ tɔɔ la ko tele, ka dibi tɔɔ la ko su. Nba, su kora ka kɛnɛ bɔ. Wo kɛra lon fɔlɔ ri.
6 Alla kumara ikɔ ko: «Dan ye kɛ jiilu tɛma, ka ii fara i ɲɔɔn na.» 7 Wo kɛra. Ji mɛn tɛrɛ san ma, a ni mɛn tɛrɛ duu ma, a ka woilu fara i ɲɔɔn na, ka kɛnɛgbɛ ladan ii tɛma. Alla ka a fɔ ɲa mɛn ma, a kɛra ten. 8 A ka kɛnɛgbɛ tɔɔ la ko san. Nba, su kora ka kɛnɛ bɔ. Wo kɛra lon filana ri.
9 Alla kumara ikɔ ko: «Ji mɛn ye san kɔrɔ, wo bɛɛ ye ladɛn yɔrɔ kelen dɔ, kosa gbelemala ye bɔ gbɛ ma.» A ka a fɔ ɲa mɛn ma, a kɛra wo ɲa ma. 10 A ka gbelemala wo tɔɔ la ko duu, ka ji ladɛnnin tɔɔ la ko kɔɔji. Alla ka a yen ko wo ka ɲi.
11 Nba, a ka a fɔ ko: «Binilu ni sumanilu ye fɛrɛn duu kan ka ii kisɛilu labɔ ka kɛ si ri. Jiri denta su bɛɛ fanan ye bɔ, mɛn ye kisɛ ni kolo kɛla ii den dɔ.» Alla ka a fɔ ɲa mɛn ma, a kɛra wo ɲa. 12 Duu ka bin su bɛɛ labɔ, mɛn ye kisɛ kɛla. Jiri denta su bɛɛ fanan bɔra, mɛn ye kisɛ ni kolo kɛla ii den dɔ. Alla ka a yen ko wo ka ɲi. 13 Nba, su kora ka kɛnɛ bɔ. Wo kɛra lon sawana ri.
14 Alla kumara ikɔ ko: «Kɛnɛbɔlan ye bɔ san dɔ, ka tele ni su fara i ɲɔɔn na. Woilu ye sali lonilu yiraka, a ni lon damira ni san damira. 15 Woilu ye kɛ san dɔ, ka kɛnɛ labɔ duu kan.» Alla ka a fɔ ɲa mɛn ma, a kɛra ten. 16 Alla ka kɛnɛbɔlan belebele fila rabɛn, tele ni karo. Woilu rɔ bonba ba, tele kɔnin, Alla ka wo lasii lon kun na. Mɛn dɔɔman, karo kɔnin, a ka wo lasii su kun na. A ka loloilu fanan dan. 17 A ka kɛnɛbɔlan woilu kɛ san dɔ, kosa ii ri kɛnɛ labɔ duu kan. 18 A ka ii lasii tele ni su kun na, ka kɛnɛ ni dibi fara i ɲɔɔn na. Alla ka a yen ko wo ka ɲi. 19 Nba, su kora ka kɛnɛ bɔ. Wo kɛra lon naaninna ri.
20 Alla kumara ikɔ ko: «Niimafen ye kɛ ji rɔ ka siyaya kosɛbɛ. Kɔnɔilu ye ii gban san ni duu tɛ.» 21 A ka ji rɔ niimafen masilani belebelebailu dan, a ni ji rɔ niimafen tɔ bɛɛ. Fen woilu bɛɛ kɛra ji rɔ ka siyaya, a bɛɛ ni a su. A ka kɔnɔ su bɛɛ fanan dan. Alla ka a yen ko wo ka ɲi. 22 A kumara ka baraka don ii rɔ. A ka a fɔ ko: «Ai ye jiri ka siyaya kɔɔji fan bɛɛ rɔ.» A ka a fɔ kɔnɔilu yɛ ko: «Ai ye jiri ka siyaya duukolo kan.» 23 Nba, su kora ka kɛnɛ bɔ. Wo kɛra lon looluna ri.
24 Alla kumara ikɔ ko: «Nimafen su bɛɛ ye kɛ duu kan, so kɔndɔ kolofenilu wo, waa rɔ soboilu wo, ni niimafen mɛsɛn mɛn ye taamala duu ma, a bɛɛ ni a su!» A ka a fɔ ɲa mɛn ma, a kɛra ten. 25 Waarɔ sobo ni so kɔndɔ kolofen ni niimafen mɛsɛn mɛn ye taamala duu ma, a ka woilu su bɛɛ dan. Alla ka a yen ko wo ka ɲi.
26 Wo kɔ, Alla ka a fɔ ko: «An di adamaden dan ka a kɛ an munuɲa ri, ka a su sudunya an ɲɔɔn na. Ii ri ii sii duu bɛɛ kun na, ka ii sii jɛɛ kun na, a ni kɔnɔilu ni kolofenilu ni niimafen mɛsɛn mɛn ye taamala duu ma.» 27 Nba, Alla ka adamaden dan ka a kɛ a jɛrɛ munuɲa le ri. Wo rɔ, a ka cɛɛ dan, ka muso fanan dan. A ka adamaden dan ten de. 28 Alla kumara ka baraka don ii rɔ. A ka a fɔ ko: «Ai ye jiri ka jɛnsɛn duu fan bɛɛ rɔ, ka ai la fanka sii duu kan. Ai ye ai sii jɛɛ ni kɔnɔilu ni niimafen tɔilu bɛɛ kun na.»
29 A ka a fɔ ii yɛ ko: «Duu suman su su, n da wo bɛɛ di ai ma. Ka a la wo kan, jiri denta fen fen ye duu kan, n da wo fanan bɛɛ di ai ma, mɛn ye kisɛ ni kolo kɛla ii denilu rɔ. Wo bɛɛ ri kɛ ai balo ri. 30 So kɔndɔ kolofenilu ni waa rɔ soboilu ni kɔnɔilu ni niimafen mɛsɛn mɛn ye taamala duu ma, niimafen bɛɛ kɔnin, n da bin ni fira bɛɛ di woilu ma ka kɛ ii balo ri.» Nba, a ka a fɔ ɲa mɛn ma, a kɛra ten. 31 Alla ka dalifen mɛn dan, a ka a yen ko wo ka ɲi bakɛ. Nba, su kora ka kɛnɛ bɔ. Wo kɛra lon wɔɔrɔna ri.