30
Baka te Rayele wu, gü ba, ni bï ye de ne, fü engu adu angbü ekpü tïba ye de Leya ne tïne efa sü. Fü Rayele ayia amala ngü fü Yakobo, gü ba, “Watï ni deyï, ye to ye eto fü ni. Te ah bala de la, ni ena akpi ka cïnga.” Fü maguma Yakobo ayia anzu eküte Rayele. Engu gü ba, “Ho! Ni ena ato ye fü ye, ne mbi mbi baye baye, te ni di de Me kpah de ne? Ah ka-ye de ngü ka Me, te le, ga, ye mere e abï ye de ne.” Rayele gü ba, “Te ah bala, ah le de ye za labï ka-ni, de ïrï ye Bïla ne, de ye ngbü ake di, teka de ah bï wü ye, fü ni aga ewü cu me-ni, ba wü di enga ni.” Fü Yakobo ayia ale ngü la.
Fü Rayele aza labï ka-ye la, ato fü Yakobo würüse tete. Fü Yakobo ayia angbü ake Bïla. Fü Bïla ayia abï ye komoko fü Yakobo. Fü Rayele ayia amala ngü, gü ba, “Gba ka-ni, te ni ku fü Me ne, Me je eyi. Engu mere ngü, de te ni ngbü endaꞌba te-ni di fefe, ne eyi. Fü engu ayia ato ye komoko fü ni ne.” Fü ah agü ïrï mbarase la Dana, teka ngü la.
Fütanga gina ngü la, fü Bïla adu kpah abï gara ye komoko fü Yakobo. Fü Rayele amala ngü, gü ba, “Ni ngbü ta eo siti maguma eküte enga ni ni, teka te ni bï ye de ne. Amba tïtïne labï ka-ni, Bïla, bï wü ye kpah eyi, fü ni adi ega ewü fü watï ni.” Fü ah ayia agü ïrï mbarase la Nafatalï, teka ngü la.
Te Leya wu ngü de te Rayele mere la, fü ah afï, gü ba, “Dela züka ngü. Ni ena amere kpah bala, angü ni du bï gara ye nda-ni tïne de.” Fü engu adu aza labï ka-ye de ïrï ye Zerïfa ne, ato kpah fü watï ye. 10 Fü Zerïfa ayia abï ye komoko fü Yakobo. 11 Fü Leya ayia agü ïrï mbarase la Gada, baka e te wüh gü ba, “Me ngbü de ra zözö.”
12 Fütanga engu dela, fü labï ka Leya adu kpah abï gara jaji komoko fü Yakobo. 13 Leya gü ba, “Ni ngbü de mere tadu emaguma ni. Angü wü bu ni ena amala ꞌburu, gü ba, ni tïne eyi gbü mere tadu.” Fü ah agü ïrï mbarase la Asera, teka ngü la.
14 Te kpïrï zü koro tete, fü gina mbarase ka Leya de ïrï ye Rübena ne, ayia anü kpa gbü gü. Fü engu anü amaka gara rïnga kpala, ah de rïnga te di baka cagbürara.* 30:14 Ïrï rïnga engu de mandraka. Ta gügü, gbü mene wü re la, wü kpara ngbü emala, ga, ah de rü te würüse kötï ena amere, teka fü watï ye na angbü ele engu efa sü. Wü gara wü kpara emala, ga, ah de rïnga ka bï ye. Fü Rübena ayia aza rïnga la, akoro di, ato fü ni ye. Te Rayele wu rïnga ne tete, fü engu ayia amala ngü fü Leya, gü ba, “Rïnga de te Rübena koro di fü ye ne, ye to kpah nda-ni.” 15 Leya gü ba, “Ape! Ye gbene komoko esaka ni kpah eyi. Watï ni du le ni tïne de, teka ngü ka-ye. Ye le dene kpah agbene rïnga ka-ni?” Fü Rayele amala ngü fü Leya, gü ba, “Te ye le eyi teka ato rïnga ka-ye la fü ni la, ni ena ale, teka de watï ni nü ra enatikine gbü biti ne, kpaka ye.” Fü Leya ayia aza rïnga la, ato fü Rayele.
16 Etamurago la, fü Yakobo ayia kpa gbü yï ka-ye la, edu kpa ekötï. Fü Leya ayia anü amaka watï ye kpa te kaje la, amala ngü fefe na, gü ba, “Watï ni deyï, enatikine ye ena ago ara gbü nga ni, angü Rayele le kpah eyi bala, angü rïnga ka-ni, de te enga ni maka kpa gbü gü ne, ni to kpah eyi fefe.” Fü wü Yakobo ayia adu ake Leya, ayia ara tïne gbü biti la kpakaka na kpala.
17 Fü Leya ayia aku gba fü Me, de ah to gara ye fü ni. Fü Me ayia aje gba ka Leya. Fü ah ato wazi fefe na. Fü Leya ayia abï kpah gara mbarase, jaji komoko. Fü wü di enga Leya akoro ꞌburuve, ꞌburu wü jaji komoko. 18 Leya gü ba “Ngü te ni mere, ta te ni za labï ka-ni, to fü watï ni ne, reke gbü jia Me eyi. Fü Me ayia ato züka ngü fü ni ne, teka ngü la.” Fü ah ayia agü ïrï mbarase ka-ye la Yïsakara, teka ngü la.
19 Fütanga engu dela, fü Leya adu kpah abï gara ye komoko, fü Yakobo. 20 Fü ah amala ngü, gü ba, “Me to züka takpa eyi fü ni. Akpo enatikine, anü kpa engagira nü, watï ni ena angbü egbo nga ïrï ni, angü ni bï bi wü jaji komoko fefe na eyi ꞌburu maꞌdiya dene.” Fü ah ayia agü ïrï mbarase ka-ye la Zebulona, teka ngü la.
21 Fütanga engu la, fü Leya adu kpah abï gara mbarase, tïne jaji würüse. Fü engu agü ïïrï na Dina.
22 Rayele, mü ngbü ta fï eku gba fü Me, teka de ah to ye fü ni. Fü Me ayia afï nga Rayele, aje gba kaka-na la. Fü Me ayia ato wazi fü Rayele. 23-24 Fü Rayele ayia abï ye komoko. Fü ah amala ngü, gü ba, “Ah de züka ngü. Me za lümü gbü jia ni eyi. Ni ena aku gba fü Me, de ah to kpah gara jaji komoko fü ni.” Fü ah ayia agü ïrï mbarase ka-ye la *Yüsefa, teka ngü la.
Dene mani te Yakobo maka mere bi wü nü di esaka Labana
25-26 Fütanga ngü te Rayele bï Yüsefa tete, fü Yakobo ayia afï nga ngü, gü ba, “Tïtïne tima de te ni mere teka wü re nzükpa de füh ye bala, teka wü wara ni de ꞌbasu ne, ah nza eyi. Te di bala, ni le eyi aza ewü, adu de ewü kpa gba ani.” Fü ah ayia amala ngü fü Labana, gü ba, “Wügiri ni deyï, ni yia eyi elügü nga ni, adu agba ani. Ye ce wü wara ni, de wü jaji ka-ni, teka de ni go de ewü agba ani, angü ye wu bü kpo, gü ba, tima, ta te ye to fü ni ne, ni mere nza eyi. Te di bala, lakï tï eyi dene, teka fü ni aza wü wara ni, de wü di ni, ago di agba ani.”
27 Fü Labana alügü ngu fefe, gü ba, “Enga ni, ye mere e ace ni bala de. Tima ka-ye reke fü ni fa sü, angü ngü la, ni gïrï cu agïrï de kuwa, gü ba, Me to wazi fü ni de bane ne, teka ngü ka-ye. 28 Te di bala ne, ah reke fa sü te ye ena angbü la fï bü sene, da emere tima fü ni. De ye mala ngü mene wü e, te ye ngbü ele de ni to fü ye da tima la.”
29-30 Yakobo gü ba, “Ye mala zu ngü! Angü Me to wazi fü ye teka ngü ka-ni fanü. Ye wu kpah bü kpo, gü ba, ni mere tima eyi fü ye reke fa sü. Wü nü ka-ye sibi tïne kpah eyi fa sü, angü ta te ni koro la de ne, wü nü ka-ye sibi bala nda-wü de. Amba tïtïne dene, ni eyi de mere bi wü jaji esaka ni. Te ni ena angbü fï bü emere tima fü ye kükürü bala la, ni ena ato fü wü jaji ka-ni neh ene e ne?”
31 Labana gü ba, “Ah mbi. Te ah bala la, mene e te ye ngbü ele, de ni to fü ye, teka tima la, ah de neh ene?” Yakobo gü ba, “Enga ngü mba ladü, te ni ngbü ele de ye mere fü ni. Te ye mere ngü engu la eyi fü ni la, fü ni adu angbü emere tima, da eceka kpï fütanga wü nü ka-ye, baka e ta te enga gina ne. 32 Ngü te ni ngbü ele de ye mere fü ni ne, ah ba e dene. Te wü nü ka-ye la te ebï wü ye la, de ye di eto gara wü di enga nü ka-ye la fü ni. Te ah di de wü di enga meme la, de ye to mene ewü te ewü ena adi de tere te wü ne. Te ah di de wü kambiliki la, de ye to mene ewü de küte wü ꞌburu bïbïrï bïbïrï ne, teka fü ewü adi ꞌburu nda-ni. Dela ngü de te ni le de ye mere fü ni, teka tima te ni mere fü ye ne. 33 Te ani mere bala la, ah ena adi de züka ngü. Ni tï afiti ye gbü ngü la de, angü te ye koro maka mene wü meme te tere di te wü ma, anga enga kambiliki de küte wü bïbïrï de la, ah le de ye wu, gü ba, ni zi ewü eyi azi.” 34 Labana gü ba, “Ah mbi. Ngü la ngbü ba e te ye mala la.”
35 Fü Labana afï nga gara mani. Fü ah ayia kere de woro, anü kpa te sü te wü nü kaka ngbü ezü e tete ne. Fü ah ayia aye süka wü meme ka-ye, akö ewü de tere te wü ne ꞌburu. Fü ah ayia amere kpah bala teka wü kambiliki, akö ewü de bïbïrï ne kpah ꞌburu. Fü engu akö wü nü de te engu fe ewü la, ato ewü fü wü di ye, wü jaji komoko. 36 Fü ah amala ngü fü ewü, de wüh nü de wü nü la nengete, angü ni le de wü nü la bï küte ewü de wü bu wü ne tïne de. Angü te wüh bï küte wü la sene la, ah ena adi ꞌburu nda Yakobo. Fü wü jaji ka Labana ayia akö wü nü la, anü de ewü teka wü sïkpï bata, teka de süka ewü ngbü nengete. Fü Yakobo angbü nda-ye fï bü eceka kpï fütanga du wü nü la sela.
37 Te Yakobo wu mani de te Labana mere la, fü engu ayia afï nga gara mani, te fa nda Labana la ka. Fü ah ayia anü kpa gbü gü, ade wü yi rü. Fü engu aza wü rü la, asoko ko ewü asidi, ace wü gara, de ah ngbü laꞌbu laꞌbu, teka de wü nü la di eceka. 38 Fü Yakobo ayia akö wü rü la, anü de ewü, ao mari, ede sü te wü meme ka Labana ngbü ekoro enzö ngu tete na, angü wü meme la ngbü elüwa sela. 39 Angü, te wüh ngbü elüwa bala, da eceka tere wü rü la, wüh ena angbü ebï wü ye ka-wü ꞌburu de tere te wü baka e la. 40 Fü Yakobo adu akö wü kambiliki ka-ye, ao ewü mari ede meme ka Labana, te ewü di ꞌburu nde bïbïrï ne, teka wü kambiliki la di ebï wü di enga wü kpah ꞌburu bïbïrï. Fü Yakobo adu amaka mere bi wü meme, de wü kambiliki, teka ngü la. Fü engu akö wü nü ka-ye la, ao kpikpi ye, teka wüh ena angbü endoro de nda Labana.
41 Fü Yakobo angbü emere ngü la kpah fï bü bala. Te Yakobo wu mene wü meme, te ewü zege azege la, fü engu adi eza wü rü de tere te wü la, eo kpa ede ngu la, teka de wü meme la di ewu. 42 Te ah de mene wü meme, te kürü akürü la, ah o wü rü la kpala nda de. Teka ngü la, fü wü di enga meme, te ewü di kpekpeke, de wazi ewü ne, angbü ꞌburu nda Yakobo. Amba mene ewü te wazi ewü di ma ne, ꞌburu nda Labana. 43 Teka ngü la, fü wü nü ka Yakobo azu, afa tïne cu sü. Fü Yakobo akoro tïne kpeke kpara, de mere bi wü e esaka ye. Wü e la, ah de wü kambiliki, wü meme, kpah de wü gara wü e, ba wü kamele, wü dongï, abe kpah te wü labï.

*30:14 30:14 Ïrï rïnga engu de mandraka. Ta gügü, gbü mene wü re la, wü kpara ngbü emala, ga, ah de rü te würüse kötï ena amere, teka fü watï ye na angbü ele engu efa sü. Wü gara wü kpara emala, ga, ah de rïnga ka bï ye.