Dene ngü ta te
Yüwane
ba teka Yesu Kurisito
Masere si-ngü
Kpara te ba buku ne, ah ena adi de *Yüwane ye Zebedayo, te di biri kpara esüka wü *mürü tima ka Yesu ne. Engu mala, gü ba, “Yesu de Ri Me. Engu za küte, fü ewü abï engu baka nih wü kpara füh kotö ne,” (Sapïta 1:14). Gbü buku ne, Yüwane ngbü eï te-ye, gü ba, “Mene kpara te Yesu le engu fa sü ne,” angü engu le agü ïrï ye nda de. (Mü ceka Sapïta 21:20-24.) Yüwane wu wü ngü ta te Yesu ngbü emere ne cu de jia ye. Ah ba wü ngü ne, teka de wü kpara le, gü ba, Yesu zu de Ye Me fanü. Te wü kpara to maguma wü fü Yesu la, Yesu ena aküwa ewü, fï mere badi (Sapïta 20:31).
Yüwane mala kpah nga wü talara ngü lorozi, te Yesu ngbü mere, teka asere fü wü kpara, gü ba, “De-ni Yesu, ni zu de Ye Me.” Ah mala kpah nga rïrï, te Yesu ngbü rï wü kpara di tüngü ye, abe te ngü ka tima ka-ye ne. Ah ngbü mala wü ngü la gbü mani, gü ba, “Ni ka-ni baka zü-e,” (Sapïta 6:35), “Ni kpah baka ra-sü,” (Sapïta 8:12), “Ni kpah de kpara te ngbü eceka kpï fütanga wü kambiliki ka-ni,” (Sapïta 10:11), “Ni de kaje te enü kpaka Me,” (Sapïta 14:6), “Ni de mere rïrü,” (Sapïta 15:1). Gbü sapïta 13-16, nih ena amaka mene rïrï, te Yesu rï wü mürü tima ka-ye nzükpa de füh ye ꞌbasu ne di, etamurago, gbü sïkpï te wüh zoro engu tete. Gbü sapïta 17, ah de ngü ka gba te Yesu ku fü Me, teka wü kpara ka-ye, te engu le ace ewü ne.
Wü ngü te mü ena amaka gbü buku ka Yüwane, wüh dene.
Sapïta 1:1-18 Ngü ka Ri Me te fü te-ye, akoro kpara tete
Sapïta 1:19-51 Ngü ka Yüwane Mürü Babatïza,
bete ngü ka gina wü kpara te wüh lala gbü nga Yesu
Sapïta 2:1–12:50 Wü ngü te Yesu ngbü rï mere bi wü kpara di
Sapïta 13:1–17:26 Wü ngü te Yesu ngbü rï wü mürü tima ka-ye,
nzükpa de füh ye ꞌbasu, di ne
Sapïta 18:1–19:42 Ngü ka kpi ka Yesu
Sapïta 20:1–21:25 Ngü ka züzükü ka Yesu gbü kpi
1
Dene ngü ka Yesu Kurisito,
o wüh bï engu la de
1-2 Ta gügü, te enga gina, o Me o kotö ne la de, Yesu *Kurisito ladü. Ah ka-ye de Ri Me. Ah ka-ye kpah Me. Wüh ngbü ta ake Me te enga gina. 3 Te Me mere kpï ake tö, ah to tima la ꞌburu esaka Yesu, de ah mere tima la ꞌburu me-ye. Te ah bala la, Yesu ka-ye de kpara, te mere tö ake kpï, de wü e gbü ye, ꞌburu me-ye. 4 Fü Me atima engu füh kotö ne, de ah nü, ah küwa wü kpara, da elofo sü maguma ewü. 5 Angü wü kpara füh kotö ne ngbü ꞌburu gbü biti. Ri Me ka-ye ba Ra-sü te ngbü esü da eliki biti la. Gara wü kpara le Ra-sü la nda-wü de, amba ah ngbü esü ka-ye fï bü asü. Wüh tï atïrï engu nda-wü de.
6 Te Yesu koro füh kotö ne, fü Me ayia atima gara kpara ka-ye de ïrï ye *Yüwane Mürü Babatïza, kpa engagira nü fefe, o Yesu kpo de tima la de. 7 Me tima Yüwane, de ah mala nga Ra-sü la fü wü kpara. Fü Yüwane angbü erï dofo, gü ba, “Ah le de wü kpara ꞌburu fü maguma wü, wüh le ngü ka Ra-sü la.” 8 Gara wü kpara fï ta nda-wü, gü ba, Yüwane me-ye de Ra-sü la. Amba ah bala de. Yüwane ka-ye de kpara te emala nga Ra-sü la fü wü kpara.
9 Ra-sü la, ah ka-ye Yesu, te ena alofo maguma wü kpara füh kotö ꞌburu. 10 Yesu o wü kpara füh kotö ne ꞌburu me-ye. Amba, te engu koro füh kotö ne, wü kpara le ngü kaka nda-wü de. 11 Wüh bï engu gbü nguwa wü *Yïsarayele. Amba wü Yïsarayele la le ngü kaka nda-wü kpah de. 12 Amba teka mene wü kpara ꞌburu, te ewü to maguma wü eyi fü Yesu ne, Yesu fü ewü eyi ba wü di Me. 13 Mü tï afü te-mü ba ye Me de tete-mü nda-mü de. Ah ba e te wüh ngbü eyaka kpara füh kotö ne nda de. Me ena afü mü me-ye, fü ah ao mü ba ye ye.
14 Fü Ri Me la adu afü te-ye, aza küte baka nih, wü kpara füh kotö ne. Fü ah angbü esüka nih. Ah ka-ye de kpara te gü tamu *züka maguma ka Me fü nih, da emala zu ngü ka Me fü wü kpara. De-a, wü *mürü tima kaka, a wu engu cu de jia a. A wu kpah mere wazi kaka, gü ba, engu zu de biri Ye Me biringbö.
15 *Yüwane Mürü Babatïza, wu engu kpah kpo. Fü ah angbü emala ngü kaka fü wü kpara, gü ba, “Yesu ka-ye de kpara, ta te ni mala nganga na fü wü, gü ba ‘Kpara te ena akoro sidi nga ni ne, wawazi na fa nda-ni ka, angü engu ta kü ladü o wüh bï ni la de.’ ” Dela ngü ta te Yüwane mala teka Yesu.
16 Yesu Kurisito ka-ye de kpara te gü tamu züka maguma ka Me fü nih. Teka ngü kaka-na, nih küwa eyi. Nih ena amaka kpah mere bi wü züka ngü, teka ngü kaka. 17 Me to ta *Rïrï ka-ye fü wü Yïsarayele esaka *Müse. Amba züka ngü te Yesu to fü nih ne, ah fa nda Müse ka. Angü Yesu ngbü emala zu ngü ka Me fü nih fanü fanü, gü ba, “Me le nih fa sü.” 18 Kpara biringbö te wu Me de jia ye nda ma. ꞌDuwa Yesu Kurisito kpikpi ye, angü engu de Ye Me, te ngbü ka-ye ake Me. Ah wu Me me-ye, fü ah akoro amala ngü ka Me fü nih fanü fanü.
Dene ngü te Yüwane Mürü Babatïza
mala teka Yesu
19 *Yüwane Mürü Babatïza ngbü ta erï dofo fü wü kpara. Fü gara wü kpara angbü efï nda-wü, gü ba, engu de kpara, te Me tima teka aküwa ani ne. Fü wü angbe cögbörö kpara ka wü Yïsarayele, te ewü ngbü agbü Yerüsalema ne, ayia aje ngü la. Fü ewü atima wü kpara kpaka Yüwane. Wüh tima wü mürü gele, kpah de wü kpara te ewü ele ta-ngü te ewü, gbü nguwa wü *Levi ne. Fü wü kpara la akoro kpaka Yüwane, ayi-tata, gü ba, “Ye de neh da? Ye de *Kurisito, te Me gü ba, ni ena atima teka aküwa ani ne?” 20 Amba Yüwane cere nga ye nda de. Fü ah amala nga ye fü ewü mbölö, gü ba, “Aꞌa. Ni de Kurisito nda-ni de.” 21 Fü ewü adu kpah ayi-tata, gü ba, “Ye de neh da? Ye de mürü dofo *Ïlïya?” Yüwane gü ba, “Bala de. Ni de Ïlïya nda-ni kpah de.” Wüh gü ba, “Ye de mere *mürü dofo, ta te wü mürü dofo ba ngüngü na ne?” Yüwane gü ba, “Aꞌa. Ni de mürü dofo la nda-ni de.” 22 Wüh gü ba, “Te di bala, ye ngbü erï dofo, neh baye baye? Ye di nda-ye de neh da? Ah le fü ani adu alügü zu ngü fü wü kpara, te ewü tima ani ne. Ye ena agü tüngü ye, neh fe?” 23 Yüwane gü ba, “Ma de kpara ta te mürü dofo Yïsaya ba ngüngü gbü *Ngari Me, gü ba, ‘Me ena atima kpara, te ena angbü etü gü, da emala ngü de mere ri ye, gü ba, “Wü reke kaje fü Mere Miri,” ne.’ ”*1:23 Mü ena amaka ngü la gbü buku ka Yïsaya 40:3.
24 Gara wü *Farusi ta kpah ladü esüka wü kpara, te wüh tima ewü kpaka Yüwane ne. Fü wü Farusi la ayia ayi-ta Yüwane, gü ba, 25 “Te ye gü ba, ‘Ni de Kurisito de, ni de Ïlïya kpah de, ni de mere mürü dofo la kpah de,’ te di bala, ye ngbü eto babatïza fü wü kpara, neh baye baye?” 26 Yüwane gü ba, “Ma ngbü eto babatïza fü wü kpara ne de ngu kükürü, teka areke kaje fü Mere Miri. Angü Miri engu ne ladü esüka yi sene, amba yi wu engu nda-yi de. 27 Ah ena akpo de tima ka-ye tïtïne. Ah de mere kpara fere, angü wawazi fa nda-ra ka. Ma be te ma ena angbü ba labï kaka nda-ra la de.”
28 Dela ngü ta te Yüwane mala teka Yesu, gbü lakï te engu ngbü eto babatïza fü wü kpara gbü gara kötï de ïrï ye Betanïya,†1:28 Mene Betanïya ne ka-ye kpikpi ye. Ah de mene engu ede Yerüsalema ne nda de. te di kpa etangu mere ngu de ïrï ye Yürüdene ne.
Dene ngü ka Yesu te di ba Kambiliki ka Me
29 Baka te kpï seke tete, o *Yüwane mürü Babatïza ngbü de wü kpara ka-ye, fü ah awu Yesu te ngbü ekoro. Fü Yüwane ayia amala ngü fü wü kpara ka-ye la, gü ba, “Yi ceka komoko la, ah baka *Kambiliki ka Me, te ena akpi teka afa wü kpara gbü *siti ngü ka-wü. 30 Ah de kpara ta te ma mala ngüngü na fü yi, gü ba, ‘Kpara te ena akoro sidi nga ra ne, ah de mere kpara, te fa ra ka, angü ah ka-ye kü ladü, o wüh bï ra la de.’
31 Ma wu engu gügü nda-ra de. Ma wu engu mba tïtïne. Amba si-ngü te ma koro ato babatïza fü yi tete de ngu ne, ah teka areke kaje fefe, kpah da egü tamu ngü kaka fü yi. 32 Ma wu engu, teka *Nzïla Wazi Me, te koro agbü kpï baka mö, arü gbü nzönzö. 33 Te ah ena adi ta bala de la, de bane ma wu engu nda-ra de. Angü Me, te tima ra, de ma to babatïza fü yi de ngu ne, mala ta ngü fere me-ye, gü ba, ‘Ma ena awu Nzïla Wazi ni, te ena akoro arü gbü nzö gara kpara. Kpara engu la, ah de kpara te ni tima engu, de ah koro, ah to babatïza de Nzïla Wazi ni, Me,’ ne. 34 Ma wu ngü la cu de jia ra. Fü ra adu agara tatamu kpah fü yi, gü ba, ‘Engu de Ye Me.’ ”
Dela ngü ta te Yüwane mala fü wü kpara ka-ye, teka Yesu, te di baka Kambiliki ka Me.
Dene ngü ka Yesu de wü kpara ka
Yüwane Mürü Babatïza
35 Gbü gara sïkpï, fü Yüwane Mürü Babatïza adu angbü kpah kpala, de wü gara kpara ka-ye ꞌbasu. 36 Fü Yüwane awu Yesu te ngbü ekoro. Fü ah amala ngü fü wü kpara ka-ye de ꞌbasu ne, gü ba, “Yi ceka komoko la, ah baka *Kambiliki ka Me!” 37 Te wü kpara de ꞌbasu ne je ngü la, fü ewü ayia kürrrü, afa nga Yesu.
38 Fü Yesu ayia afü te-ye, aceka ewü te ewü ngbü efa nga ye ne. Fü ah amala ngü fü ewü, gü ba, “Wü ngbü egïrï, neh ene?” Fü ewü alügü ngü fefe, gü ba, “Mere kpara, ye ngbü engbü neh siye?” 39 Yesu gü ba, “Yi koro la ekoro, fü yi awu.” Fü ewü anü akoro awu sü, te Yesu ngbü engbü tete. Ngü la mere te-ye gbü lö-ra bala ka tamurago. Fü ewü angbü de ewü, zalü ekoro di gbü biti.
40 Esüka wü kpara de ꞌbasu la, gara de Anderïya, enga ni ye Sïmüna Petero. 41 Fü Anderïya ayia ꞌduwa, anü amaka Sïmüna, amala ngü fefe, gü ba, “A maka *Kurisito, te Me tima engu teka aküwa nih ne eyi!” 42 Fü Anderïya aza Sïmüna, akoro di kpaka Yesu. Fü Yesu aceka Sïmüna, amala ngü fefe, gü ba, “Mü de Sïmüna ye Yona. Ma ena afü ïrï mü la, ao Petero.”‡1:42 Petero gbü ngü Ebere de Kefa. (Ah ba e te ewü gü ba, kpeke kpara baka da.)
Fütanga ngü la, fü wü Anderïya ake Sïmüna, bete gara kiri wü la, akpo ꞌduwa da elala gbü nga Yesu.
Dene ngü ka Yesu de wü Fïlïpo ake Natanïyele
43-44 Fütanga ngü te wüh mere ne, fü ewü adu ara. Fü kpï aseke. Fü Yesu afï ngü, gü ba, ni ele adu agbü *Galïlaya. O wüh nü la de, fü ah ayia anü amaka gara komoko de ïrï ye *Fïlïpo, te di de kpara ka Betesayïda, kpah baka wü Anderïya ake Petero. Fü ah amala ngü fefe, gü ba, “Mü koro, mü lala gbü nga ra.” Fü Fïlïpo ayia ale.
45 Fütanga ngü la, fü Fïlïpo ayia anü amaka gara kiri ye, de ïrï ye Natanïyele, amala ngü fefe, gü ba, “Ani maka *Kurisito eyi, kpara ta te wü *Müse ba ta ngü kaka gbü *Ngari Me, gü ba, ‘Me ena atima engu teka aküwa ani ne.’ Ïïrï na de Yesu, kpara ka Nazareta, ye *Yüsefa.” 46 Natanïyele gü ba, “Ho! Dene ne töndö ngü ne? Mere züka ngü tï eyi akoro gbü Nazareta?” Fïlïpo gü ba, “Ye koro la ekoro, de ye ceka cu de jia ye.” Fü ewü ayia anü akoro kpaka Yesu.
47 Te Yesu wu Natanïyele te ngbü ekoro, fü ah ayia amala ngü, gü ba, “Kpara la, ah de züka enga *Yïsarayele, te mani di tete ma.” 48 Natanïyele gü ba, “Ye wu ni neh baye baye?” Yesu gü ba, “Ni wu ye tïne, te ye ngbü esa rü de kpane, o Fïlïpo ï ye la de ne.” 49 Fü Natanïyele ayia agüka, agü ba, “Mere kpara, mü wu ngü ꞌburu! Mü de Ye Me! Mü de Mere Miri ka wü Yïsarayele!” 50 Yesu gü ba, “Ye fü te-ye, le ngü ka-ni bü kere ne, teka ngü te ni mala fü ye, gü ba, ‘Ni wu ye esa rü de kpala’ ne? Ye ena awu wü gara kpeke ngü, te fa engu la!” 51 Fü Yesu adu amala ngü fü ewü ꞌburu, gü ba, “Ngü te ma emala fü yi ne, ah de zu ngü. Te gara, ma ena agü tamu ngü ka Me agbü kpï fü yi. Fü yi awu ra, te ma di baka ꞌbeꞌbe te wü *malayïka ka Me ngbü ekoro agbü kpï, da edu fefeh na.”