JON-ni Pepá Yupuku Topa Sirim Bukma
Jon-ni Pepá Yupuku Topa Sirim-manga Ung-Pulu Mare
Pepá yupuku ima topa sirim yilinga bili pepá tenga naa molemú, akiliinga-pe ‘Temani-kaiéle kene pepá yupuku ima kene Jon-ni sika turum.’ niku piliilimili. Akiliinga pulele i-sipa mele: Ui buk ambolkunu ilinga buk JON temani-kaiéliinga ung-pulele buk-gomú 429 kanui. Pe temanele kene ya pepá yupuku kene anju-yandu ung mare tilu-sipa mele i-sikunu mimi-siku kanui:
Temanele Jon Kumbi-Lepale Tale-Sipale Yupuku-Sipale
1:1,14 1:1
1:14,18, 3:16 4:9
3:19-21 1:6-7
3:36 5:12
5:24 3:14
5:32,37 5:9
8:44 3:8
8:47 4:6
13:34-35 2:7 5
14:23 5:3 6
15:11, 16:24 1:4 12
4:2-3 7
1 1
4 4
Jon Kumbi-Lepale kene Jon Tale-Sipale kene aku-sele pepá topa sirimeliinga ung-pulele i-sipa mele:
Yi mare anduku Krais-nga yambuma mani siku kene niku mele:
“Kangiele méle kis akiliinga kangiele-ni ulu kaí te aima manda naa temulú. Ulu kaí te telemulu kene ulu akili ulu kis-ko. Akiliinga, ulu kaíma telemulu mola ulu kísima telemulu ulu akuma pali kis. Yambumanga minima mindi kaí. Pulu Yili yu minéle akiliinga yu kaí. Yesos yu Pulu Yili molupa kene aima sika mana-kangi tenga naa urum. Yu Pulu Yili mulupili yu yi kaí. Sika mana-yi te molkanje yi kis te molka akiliinga yu sika mana-yi te au naa talurum.” niring.
“Mola sika mana-yambu-kangi tenga omba mulurum lem kangina suku mulurum yambale lupa, yu lupako. Kangiele kene minéle kene yambu tiluele mólu.” niring. “Eni i-sipa i-sipa piliipa kungnjuli mare tondulu munduku pilííngi lem molku kunjingí kupulanum-na pungí.” niring. Pe Krais-nga yambu mare-ni ung kanuma piliiku liiku kene ‘piliipa kungnjuli pulele numanuna pípili.’ niku numanale-ni piliingíndu mindili siku molku, kangima-ni aima ulu-kísima mindi teku muluring. Jon-ni eninindu nimba mele: “Yi gólu toku súmbulu túlina molemele yambu kanuma eninga talapena enini-kene aima naa molangi, toku makurangi.” nimba sika sumbi-siku molku, molku kunjingí kupulanum-na pungí mele ung mare alsupa mani sirim.
‘Jon yi-anda lepa kolea Epesas taon-na molupa kene, Epesas taon lirim kolea Esia propinj koleamanga Krais-nga yambu-talapema pepá ili topa sirim.’ niku piliilimili.
Ya ung-pulele pora nikem.
JON KUMBI-LEPALE
JON-ni KUMBI-LEPA Pepá Topa Sirim Bukele
Jon-ni Pepá Topa Sirim Ilinga Ung-Pulu Mare
Ung-pulu mare ilinga anju nondupa buk-gomú 1185 molemále aima kanui.
Ung aima tondulu te 1:5—2:2 molupa, te 3:1-2, te 5:11-12 molemú.
Ung-pulu mare buk ambolkunaliinga alsena “24. laip”, “31.3. pikinini bilong God”, “32.2 Pikinini Bilong God”, “42.4. wanpela samting nogut” molemú.
Ya ung-pulele pora nikem.
1:1—3:10 Oliu Pa Tílina Andupu Molupu, ‘Sumbulu Túlina Molemele Yambuma-ni Oliu Kundi Naa Tangi.’ Nimbu Molamili Ung Te
1
1:1-4 “Kona Molupa Kunjuli Ung Akili Yesos.” Nirim Ungele
Kona molupa kunjuli ulu-pulele-kene molemú yili eni nimbu samili.
Yu ui-pulu-pulu mulurum yili;
yu oliu piliirimulu yili;
yu mongale-ni kanurumulu yili;
yu nem-nemi nimbu kanurumulu yili;
yu kíli-ni ambulurumulu yili;
akili Pulu Yili-nga Ung akili ⸤Yesos-⸥ndu nikimulu.
Kona molupa kunjuli ulu-pulu kanili wendu omba mokeringa mulurum, oliu-ni yu kanupu kene aima sika kanurumulu mele nimbu sikemulu. Molupa mindi puli ulu-pulele Lapa-kene molupa kene oliu mulurumuluna omba mokeringa mulurum kanurumulu mele eni nimbu sikemulu. ‘Eni oliu-kene wasie tapú-topu molamili.’ nimbu oliu-ni kanupu piliirimulu mele eni kepe nimbu sikemulu. Tapú-topu molemuláliinga pulu kanili i-sipa mele: Oliu Lapa kene yunga Málu Yesos Krais-kene wasie tapú-topu molemulu akili. ‘Eni wasie oliu numanu kamu samili.’ nimbu ung ili nimbu pepána tokumulu.
1:5-10 “Pa Tílina Andupu Molamili.” Nirim Ungele
Pulu Yili-nga Málale-ni oliu nimba sirim ungele eni nimbu sikemulu akili i-sipa mele: Pulu Yili pa tiliele. Yu-kene súmbulu tuli te aima naa pelemú. Ulu-pulu-kis te kepe kalaru te kepe yu-kene naa pepa, yu yi piliipa kungnjuli pepa kake tepa molupa kunjuli yili. Oliu ‘Pulu Yili yu-kene kapula tapú-topu molemulu.’ nimbu kene súmbulu túlina andupu mulúmulu lem gólu topu, “Telemulu.” nilimulu mele naa telemulu. Akiliinga-pe yu pa tílina molemú mele oliu pa tílina andupu mulúmulu lem oliunga anginipilima kene kapula tapú-topu molemulu kene yunga Málale-ni yunga memi oliunga nimba onde linjirimele-ni oliu ulu-pulu-kis telemulu numanuna pelemúma pali kulu tonjulemú.
Oliu-ni nimbu mele: “Ulu-pulu-kísma naa telemulu, te naa pelemú, mólu.” nímulu lem gólu tolemulu, ung-sikama oliu-kene naa pelemú. Akiliinga-pe ulu-pulu-kis telemuluma nimbu para símulu lem Sumbi-Sipa Telemú Pulu Yili-ni “Tembu.” nimba panjurum mele piliipa kene tembandu oliunga ulu-pulu-kis nimbu para simulúma ‘Mania pupili.’ nimba enimbu kolupa, oliunga numanuna kalaru mele molemú molombama kanupa kene ‘Kelepa kake tipili.’ nimba lumaye tonjulemú tonjumba. 10 Akiliinga-pe oliu-ni nimbu mele: “Oliu-ni ulu-pulu-kis te aima naa tirimulu, ekupu kepe naa telemulu, mólu.” nímulu lem ung nilimulu akili-ni “Pulu Yili yu gólu tuli yili.” nilimulu, yunga ungele oliu-kene naa pelemú.