11
Tau Vitumahana
Vitumahana‑hoina deina. Avaha kanamanei aituhu aviani yaka nua‑vaniaha nui kapotapota tuta ataina wayahina, apaina dewana kadueyei, kavaniahei. Eha kava‑hamwahamwana. Vona ahiahina, tuta ataina wayahina eha aka pata yaka nua‑vaniaha pouna kadueye, kate kanamane‑yehai apaina kavaniahei. 2Ko 5:7. Tuta nonova wayahina Yaubada yaka tupua‑nenenehi apa‑vidovidohei taui yai vitumahana wayahina. Itoka yaka vitumahana wayahina kanamanei Yaubada dewa habuhabuna vevewanei yana vona wayahina. Wayahina, dewaia eha ita‑vinꞌ‑omo mani dewai kadueyei wayahia. Eha‑ohota. Yaubada dewa habuhabuna kadueyei vevewane‑neiei dewaia eha kata‑dueye wayahia. Nao 1:1; Sam 33:6; Ioni 1:3.
Onoto ana wava Abeli ya vitumahana wayahina vi‑nomu ahiahina vi‑nomui Yaubada wayahina. Ka ya vi‑nomuna vaneina ana wava Kaini ya vi‑nomu vane‑tawanei Yaubada matana. Wayahina, Yaubada dewa‑haiawa Abeli ya vi‑nomuna wayahina, kadu apa‑tunutunuhi, iuna ya vitumahana wayahina vi‑nomui. Ka Abeli avaha tanopi taina ni‑tawanei, kate tauna ya vitumahana‑hoina itoka yaka pai dune ahiahina aitam. Nao 4:3-10.
Ka kadu onoto ana wava Enoki ya vitumahana wayahina eha tꞌ‑aniga. Yaubada tauna na yawaina epa‑vaneyei wahuma. Iuna Yaubada mai‑apa‑vidovidohei, ka wayahina ivona, “Tauna yana dewa wayahina adewa‑haiawa.” Ka Enoki avaha maiova, ka tau maꞌ tanopi inaunau‑nene‑wayohe, ka eha ai pata ivaniahe tanopia, iuna tauna wahuma mamaei. Nao 5:21-24. Vona ahiahina, aituhu aviyaivia yai nuanua Yaubada ivo‑vi‑dewa‑haiawi, taui nau‑wawani Yaubada ivitumahanei. Ka aituhu aviyaivia ivinꞌ‑omo Yaubada wayahina, taui nau‑wawani ivitumahanei tauna maꞌ‑vavaha, kadu nau‑wawani ivitumahanei aituhu inaunau‑nene bagibagina tauna wayahina, apaina tauna dewana na‑nau‑patei ahiahina wayahina.
Ka kadu onoto ana wava Noa ya vitumahana wayahina. Ka tutana Yaubada nau‑vi‑avini dewaia vitana inꞌ‑omo wayahi, Noa nononi ka vi‑ateteyei, ka wae ananina ana wava arikaV nau‑vevewanei, e tauna ya nuanua yana yoko na‑ito‑yavuhi deina. Tauna ya vitumahana mamaei, kate tau maꞌ tanopi eha ita‑vitumahane. Wayahina kadueyei, Noa ya vitumahana tau maꞌ tanopi yai dewa apa‑goyogoyoei, kadu Yaubada Noa apa‑tunutunuhi ya vitumahana wayahina. Nao 6:13–7:1.
Ka kadu onoto ana wava Abaraham ya vitumahana wayahina. Ka tutana Yaubada honei, Abaraham vonana vi‑muniei, e ya meagai ni‑tawanei, e aitam meagai vovouna mani papania vaniahei. Yaubada vona‑dabedabei, apaina papani‑nana Abaraham ya papani. Wayahina, tauna mini, ine, kate avi papani wayahina omomo eha tꞌ‑anamane. Nao 12:1-5. Ka kadu ya vitumahana wayahina avaha papani‑nana vaniahei, inui, e mamaei aitam tau bwanibwani deina. Eha aitam manua ta‑yone, kate vahitau wagana wayahina ine nau‑vevewanei mamaei nihenia. Ka kadu munia, yana yoko Isaki kadu Iakobo imamaei ine nihenia aitamoata deina. Yaubada Abaraham vona‑dabedabeyei tano‑nana wayahina, kadu Isaki kadu Iakobo vona‑dabedabeyei aitamoata deina. Nao 35:12. 10 Ka Abaraham mamaei tau bwanibwani deina, iuna ya nuanua tuta tepaia mani meagai na‑vaniahei, aitam meagai a tau vevewana kadu a tau yona vivane Yaubada. 11 Ka Abaraham avaha vi‑nainai, ka ya vavine ana wava Sara gagana. Kate Abaraham ya vitumahana mamaei. Ka tutana Yaubada Abaraham vona‑dabedabeyei natuna wayahina, akanai Abaraham vonana vitumahanei. Iuna tauna nuanua Yaubada eha ana pata vitupu, kate vona tunutunuhina ana heta vonevonei. Nao 18:11-14; 21:2; Rom 4:19. 12 Wayahina, Abaraham vi‑nainai, ka dewa vi‑natuna wayahina tauna onoto aninigana deina. Kate munia, Yaubada ya vona‑dabadabana wayahina Abaraham yana yoko ivinꞌ‑omo, ka yana yoko ivi‑habu‑vainei, e tuta munia wayahina yana yoko ai yau wadima wahuma imamaei ai yau deinake, ka kadu magama tania ai yau deina. Nao 15:5; 22:17.
13 Tau vitumahanaia habuhabui ai wava avaha atomani nonova ianiga. Ka tutana ianiga, taui yai vitumahana pouna eha ita‑vaniahe. Taui Yaubada ya vona‑dabadabaia ivitumahanei, ka vona‑dabadabaia poui iawaehei aitam aviani bana mamanaina ai pata idueyei deina. Ka tutana dewaia vaneana inononi, akanai idewa‑haiawa wayahi. Wayahina, taui yawai tanopia nihenina iawaehei aitamoata taui yai papani‑hoina eha tanopi. Kate baina taui imamaei tau bwanibwani deina. Nao 23:4; 1Va 29:15; Sam 39:12; 1Pi 2:11. 14 Vona ahiahina, aituhu aviyaivia iawaehei aitamoata deina, akanai iviwaveneka yai nuanua papani tunina wayahina inaunau‑nene, vivane yai papani‑hoina. 15 Ka aituhu tau vitumahana‑naia inuanua ananina yai meagai tanopia avaha ini‑tawanei wayahia, akanai, taui ai pata imavina meagai‑naia wayahia. 16 Kate tau vitumahana‑naia yai nuanua tunina. Yai nuanua ananina papani tunina ivaniahei. Ka papani tunina, vivane papani wahuma, baina tanopia vidoha‑tawanei. Wayahina, avi tuta tomotaui ihaehaeyei tauna yai Yaubada, akanai Yaubada eha na‑ini‑yauyau yai dewana wayahina. Iuna Yaubada avaha yai meagai vo‑vi‑aiaia wayahi.
17-18 Ka kadu aitam tuta wayahina Abaraham ya vitumahana mamaei. Ka tutana Yaubada tauna nau‑dadani, Abaraham natu‑hoina Isaki awaehei vi‑nomui Yaubada wayahina. Nonova, ponimana habuhabui iakwa, Yaubada avaha vona‑dabedabeyei Isaki wayahina, e Abaraham wayahina ivona,
 
“Tuta tepakaia wayahina Isaki ana heta wayahina
yam tupua‑nenenehi ivinꞌ‑omo.”
 
Kate Abaraham natu‑nana awaehei nau‑vi‑anigi. Nao 21:12; 22:1-14. 19 Ka Abaraham ana pata na‑dewei deina, iuna tauna anamanei Yaubada ana pata tau aninigai na‑si‑vi‑mini‑havinei. Ka kana‑vona Abaraham ya dewana iakwa, dewana ana dune natuna aniga wayahina mavi‑havine deina. Rom 4:17.
20 Ka Abaraham natuna ana wava Isaki kadu ya vitumahana wayahina. Wayahina, tauna natunatuna Iakobo ka Esau ainua nau‑iaiavei yai tuta omomo wayahina. Nao 27:27-29, 39-40.
21 Ka kadu Iakobo ya vitumahana wayahina. Ka tutana tauna eha ani‑hoina nꞌ‑aniga, yana guna hetana nau‑vana ka Yaubada awa‑davei, e Iosepa natunatuna ainua vi‑honei iomo, e tauna nau‑iaiavei. Nao 47:31–48:20.
22 Ka kadu Iosepa ya vitumahana wayahina. Ka tutana tauna eha ani‑hoina nꞌ‑aniga, akanai me Isiraeli yai opu papani Egipita wayahina mai‑haeyei. Ka tauna veimea boui vivane yanꞌ aniga munina, me Isiraeli tauna numanumana ipoyꞌ‑avini. Ka aituhu avi tuta papani Egipita ini‑tawanei, akanai, taui nau‑wawani tauna numanumana wayahia iopu, e munia yai papani nihenina itavuni. Nao 50:24-25; NiT 13:19.
23 Ka kadu Mosese ayo‑amana yai vitumahana wayahia. Ka avaha Mosese tupua, taui ainuai ibou‑hivei wahava aitonu nihenia. Iuna ana dune ahiahina, ka avaha ianamanei, tauna mani tevana vane‑tawanei. Ka eha KiniV ParaoV ya veimea panina ita‑mataute. NiT 1:22; 2:2.
24-25 Ka kadu Mosese ya vitumahana wayahina. Ka avaha vi‑onoto, yawaina ahiahina ka memeanina tauna ParaoV natuna vavinena natuna, kate Mosese dewaia vihahaiei. Aituhu tauna ParaoV wana, akanai memeanina yawaina ana tuta nihenina goyona a dewa‑haiawa ayaunei kadu ana pata dewa‑haiawa wayahia. Kate tauna yawaina vitana Yaubada ya tomotau wayahia vi‑nua‑dadani. 26 Mosese yana dewa deina, iuna tauna Yaubada ya vona‑dabadabana nau‑pata maꞌ‑vavaha wayahina vitumahanei. Wayahina, tauna dewa ainua bou‑viwavei, vivane papani Egipita a kaikaiwabo ananina, ka ini‑yauyau kadu awa‑viaoha Tau Ito‑yavuha wayahina. Ka tauna vitumahanei aituhu ini‑yauyau na‑vaniahei iuna tauna Yaubada vi‑muniei, akanai munia nau‑pata ahiahina na‑vaniahei Yaubada wayahina, ka nau‑patana kaikaiwabo‑naia vane‑tawanei. 27 Ka kadu ya vitumahana wayahina papani Egipita na‑ni‑tawanei, eha KiniV ParaoV ya nua‑goyo ta‑mataute. Itoka tomotau eha aka pata Yaubada kadueye matakaia. Ka Mosese toha‑vi‑anai, iuna ya vitumahana wayahina tauna Yaubada dudueyei deina. 28 Ka kadu Mosese ya vitumahana wayahina Itouvuha Toneina dewei tunuhina. Ka me Isiraeli dayaha wayahina yai manua inau‑pesipesia, e ununu‑taui ai tau nau‑vi‑aniga ibou‑potei yai manua wayahia deina. NiT 12:21-30.
29 Ka kadu me Isiraeli yokoia yai vitumahana wayahia. Wayahina, taui Hawana Yabebenina iaubo‑tamana tanopi ayayana wayahina. Kate tutana me Egipita ivitapewa ivi‑munie, kadu idewa‑dadana iaubo‑tamana, taui eha ai pata, e habuhabui igavivina. NiT 14:21-31. 30 Ka me Isiraeli yokoia yai vitumahana wayahia, ka tutana taui meagai Ieriko itutu‑vivini auyewa ai yau 7 nihenia, akanai meagaina a tutu‑gana ananina ipeu iopu. Ios 6:12-21.
31 Ka kadu tau kenekenene vavinena ana wava Rahaba ya vitumahana wayahina. Ka tutana me Isiraeli imavina eha ani‑hoina tomotaui eha Yaubada ita‑vi‑ateteye ivita‑vovoni, eha Rahaba nui ita‑nau‑vi‑anigi, kate iaito‑yavuhi. Iuna tutana tau dune hivahivana naona iomo meagaina idune‑nau‑nene, Rahaba nau‑kaiwei kadu ivaitei. Ios 2:1-21; 6:21-25; Iam 2:25.
32 Ka medeina au pata tau vitumahana habuhabui ai viviwava anau‑viviwava‑yehai? Eha aka pata Gideoni, ka Baraka, ka Samsoni, ka Iepita, ka Davida, ka Samuela kadu tau apa‑taputapu habuhabui ai viviwava kanononi. T.V 6:11–8:32; 4:6–5:31; 13:2–16:31; 11:1–12:7; 1Sa 1:1–1Ki 2:11. 33 Taui yai vitumahana wayahina dewa tunina tunina idedewei. Tupwai papani inau‑havia ka ivane. Ka tupwai yai tomotau iveimeyei tunuhina. Ka tupwai Yaubada yana vona tunutunuhina ivi‑muniei, e iakwa, aviani Yaubada vona‑dabedabeyei ivaniahei aitamoata deinake. Tupwai vahitau manimanini ana wava lioniV awai ibou‑potei. Dan 6:1-2. 34 Ka kadu tupwai ai yabeyabena anani ikweu‑neiei, e tupwai havia ana tuta wayahina inama nihona inovo‑tawanei. Tupwai iaihanua, kate Yaubada ivaitei ibagibagi. Ka kadue tupwai havia ana tuta wayahina iate‑vatu‑vaine, e tau bwanibwani ai tau nau‑havia ivita‑vovoni‑neiei. Dan 3:23-27. 35 Ka kadu tupwai vaivine yai vitumahana wayahia. Ka taui yai yoko avaha aninigai imini‑havine ivaniahe‑havinei.
Ka kadu tupwai tomotau yai nuanua yawai‑vavaha ahihi‑vainena ivaniahei mini‑havine ana tuta wayahina. Wayahina, tutana ai havia ivito‑nubui, akanai taui viha ani‑vainena ivaniahei tanopia. Ka eha itꞌ‑awaehe goyona idedewe, e munia ai havia iyavuhi. Eha. Yavuhi‑nana ivihahaiei. 1Ki 17:17-24; 2Ki 4:25-37. 36 Ka tau vitumahana ai havia imamaei, ka ivi‑waipoei, ka yavunai wayahia ivunuvunui. Ka tupwai ai havia ipoyꞌ‑avini, iyohoni, e manua yohona nihenina ibouni, imamaei. 1Ki 22:26-27; Ier 20:2; 37:15; 38:6. 37 Tupwai ai havia itutu‑hanuhanu‑neiei ianiga, ka tupwai ai havia iaupwa‑nuei, ka tupwai inama wayahia inau‑vi‑anigi‑neiei. Ka tupwai eha ai kwama ahiahina. Wayahina, sipiV wagana o kadi gotiV wagana wayahina ivivi‑kwama ka yai maꞌ vita tau payapayaya deina, iuna tomotau ivi‑goyo‑neiei. 2Va 24:21. 38 Tau maꞌ tanopi‑naia goyona, ka tau vitumahanaia ahihi‑vainena. Eha nau‑wawani taui tau maꞌ tanopi nui imamae! Tupwai ini‑awana‑kavokavovo papani anata nihenia, kadu papani oyaoyana wayahia. Ka tupwai yai pai maꞌ guba o guni tanopia.
39 Ka Yaubada dewa‑haiawa tau vitumahanaia habuhabui wayahi, iuna taui yai dewa yai vitumahana si‑vinꞌ‑omanei! Kate unononi. Taui habuhabui eha Yaubada ya vona‑dabadaba pouna ita‑vaniahe tanopia. Taui inononi ana heta. 40 Yaubada ya nuanua awaeha vovouna awaeha tutuaina vane‑tawanei. Ka kadueyei Yaubada ya nuanua itoka tau ekalesia tau vitumahana tuta nonova wayahina nui kavi‑yoko aitamoata, e taui nui kavi‑tau ahihikata.

11:1: 2Ko 5:7.

11:3: Nao 1:1; Sam 33:6; Ioni 1:3.

11:4: Nao 4:3-10.

11:5: Nao 5:21-24.

11:7: Nao 6:13–7:1.

11:8: Nao 12:1-5.

11:9: Nao 35:12.

11:11: Nao 18:11-14; 21:2; Rom 4:19.

11:12: Nao 15:5; 22:17.

11:13: Nao 23:4; 1Va 29:15; Sam 39:12; 1Pi 2:11.

11:17-18: Nao 21:12; 22:1-14.

11:19: Rom 4:17.

11:20: Nao 27:27-29, 39-40.

11:21: Nao 47:31–48:20.

11:22: Nao 50:24-25; NiT 13:19.

11:23: NiT 1:22; 2:2.

11:28: NiT 12:21-30.

11:29: NiT 14:21-31.

11:30: Ios 6:12-21.

11:31: Ios 2:1-21; 6:21-25; Iam 2:25.

11:32: T.V 6:11–8:32; 4:6–5:31; 13:2–16:31; 11:1–12:7; 1Sa 1:1–1Ki 2:11.

11:33: Dan 6:1-2.

11:34: Dan 3:23-27.

11:35: 1Ki 17:17-24; 2Ki 4:25-37.

11:36: 1Ki 22:26-27; Ier 20:2; 37:15; 38:6.

11:37: 2Va 24:21.