22
Tomotau Yai Nuanua Iesu Ina‑nau‑vi‑anigi
(Mateu 26:1-5, 14-16; Marika 14:1-2, 10-11; Ioni 11:45-53)
Ka avaha Itouvuha Toneina vi‑maupwani. Ka toneina wayahina me Iudea ai palaua iapuni tunina, eha a pai vo‑vi‑nata nui ivo‑vine. Ka tau vi‑nomu mata‑genai, kadu Mosese ya veimea a tau viwavenena yai nuanua ananina Iesu ipoyꞌ‑avini, ina‑nau‑vi‑anigi. Ka eha yai nuanua tomotau yoko inua‑goyo dewana wayahina, ka eha yai nuanua ivitana‑wahewahe.a Iuna aituhu inau‑vonuvonu ananina, o kadi aituhu ivitana‑wahewahe ananina, apaina me Rom ai tau veimea me Iudea yai tau eta‑naonao habuhabui dewa‑yaiyaiei. Wayahina, tau vi‑nomu mata‑genai kadu Mosese ya veimea a tau viwavenena imatamatauta. Ka aitam etawana wayahina inaunau‑nene, e dewana idedewei hivahivana, eha tomotau yoko mataia. Ka tuta aitamoata wayahina Satana omo Iudasa me Kariota wayahina, ka nuana inui, e veimeyei. Iudasa aitam Iesu a tau vi‑muni‑waiwai ai yau 12 wayahia. Ioni 13:2, 27. Ka Iudasa omo tau vi‑nomu mata‑genai kadu Manua Vito‑pota a tau nau‑havia wayahia, e nui iaipupu medeina memeanina tauna Iesu na‑vauyei nimaia. Ka tau eta‑naonao‑naia idewa‑haiawa Iudasa yana vona wayahina, ka ivonei kina tupwai ivenei a nau‑pata wayahina. Ka Iudasa taui nui iawaehei aitamoata deina. Kadu iawaehei tauna potapota ka dunedune, ka aitam auyewa o kadi ioyoma wayahina tomotau yoko eha Iesu nui, ka avi tuta tauna avaha anamanei deina, akanai na‑mataedai, e taui ipoyꞌ‑avini.
Iesu Tauna A Tau Vi‑muni‑waiwai Nui Iamam
(Mateu 26:17-25; Marika 14:12-21; Ioni 13:21-30)
Ka Itouvuha Toneina anꞌ auyewa vinꞌ‑omo, ka ioyomana me Iudea nau‑wawani Itouvuha vahitau sipiV ivunuvunui, ka palaua tunina nui ianiania. NiT 12:1-27. Wayahina, Iesu Pita ka Ioni ainua vi‑nua‑dadanei, ka vi‑tunei, ine vivane ieta‑naoi, e yai Itouvuha Toneina inau‑vevewanei, ivo‑vi‑aiaia habuhabui wayahi.
Ka taui ivi‑tanaiei, ivona, “Aveta baina nuanuam wayahika avo‑vi‑aiaia?”
10 Ka vona‑nau‑patei, ivona, “Avi tuta unuinu Ierusalem nihenina, onoto aitam ya pai goi daudau avavanei vaniahami. Ka onotona uvi‑muniei, e aitam manua na‑nui. Ka itomi kadue manua‑nana nihenina una‑nu. 11 Ka tau vi‑manua‑nana uvonei, una‑vona, ‘Yama Tau Viwavenena vi‑tanaiem, “Bubuna‑honota taua a tau vi‑muni‑waiwai nui Itouvuha Toneina anꞌ‑ania aveta?” ’ 12 E tauna aitam bubuna‑honota ananina manua hetana mamaei na‑viwavenemi, ka avaha ivo‑vi‑aiaia sita kadu vei wayahia, kadu gugua habuhabui deina. Ka bubuna‑honota‑nana nihenina anianina uvo‑vi‑aiaia wayahika.”
13 Ka ainuai ine, ka dewaia aitamoata aitamoata ivaniahei Iesu yana vona wayahia deinake, ka Itouvuha Toneina anianina ivo‑vi‑aiaia wayahi.
Veimea Vovouna
(Mateu 26:26-30; Marika 14:22-26; 1 Korinita 11:23-25)
14 Ka avaha babau ionu iakwa, e Iesu tauna a tau vi‑muni‑waiwai nui idaudauva, ka nui iamam. 15 Ka vonei, ivona, “Nuanuau ananina naona itomi nui Itouvuha Toneina anianina taina kanꞌ‑ania, e munina au viha ananina avaniahei. 16 Iuna, vona ahiahina, aniani taina vivane pai nau‑yehata wayahiu tanopia. Ka apaina Yaubada ya pai veimea nihenina tomotau Itouvuha Toneina anꞌ anamana tunutunuhina inꞌ‑anamanei, ka auyewana wayahina anꞌ‑ani‑havinei.”
17 Wayahina, aitam vei na wainanaV epei, ka nau‑kaiwa Yaubada wayahina, ka vonei, ivona, “Vei taina unꞌ‑epei, ka aitamoata aitamoata wayahimia uvo‑patei una‑nimi. 18 Ka avonemi, tuta ataina a itoava Yaubada ya pai veimea a vinꞌ‑omana wayahina, eha kadu aitam tuta wainaV ana‑nim.”
19 Ka nimna iakwa, e palaua epei, ka nau‑kaiwa Yaubada wayahina, ka pakeui, ka venei, ka vonei, ivona, “Palaua taina ininiu, ka yauke awaehei wayahimi. Dewa taina unuanuani, ka udedewei pai nuana wayahiu.”
20 Ka anianina iakwa, e kadu aitam vei na wainaV epei, ka venei, ka vonei, ivona,
“Vei taina Yaubada yanꞌ awaeha vovouna tau maꞌ tanopi wayahia, ka yauke dayahiu awaehei vivane awaehana vovouna vi‑putu. 21 Kate onoto‑nana apaina na‑vauyeu, ataina tuta baina wayahina nui kamam. Sam 41:9; Ioni 13:21-22. 22 Apaina yauke, Tauna Vi‑tomotau, anꞌ‑aniga Iginuma apa‑taputapu wayahiu deina, kate aioi onoto‑nana na‑vauyeu wayahina.”
23 Ka a tau vi‑muni‑waiwai avaha ya vonana inononi, taui nuai vi‑tupatupa, ka matataui ivi‑tanatanaiei, ivonavona, “Kaiwadi, koiaka wayahikaia ana pata dewana na‑dewe?”
Koiaka Ana Wava Ananina?
24 Kadu, ivi‑putu inau‑vonuvonu, iuna ivi‑tanatanaiei, “Koiaka wayahikaia vivane ana wava ananina? Yauke, a?” Luk 9:46. 25 Wayahina, Iesu vonei, ivona,
“KiniV taui eha me Iudea wayahia iveimeyei veimea toyoina wayahina. Kadu taui tau kaikaiwabo tanopia ai heta wayahia ivona, ‘Itoai tomotau yai tau vo‑taitai,’ ka ai heta iapa‑vidovidohei deina. Mat 20:25-27; Mar 10:42-45. 26 Ka eha nau‑wawanimi udedewe deina. Aituhu koiaka wayahimia ya nuanua apaina anꞌ anamana na‑nata, tauna nau‑wawani na‑nua‑opu aitam tevana deina. Ka kadue yami tau eta‑naonao nau‑wawani tauna vi‑tau paisewa habuhabumi wayahimi. Mat 23:11; Mar 9:35. 27 Aituhu aitam onoto manuena amam, ka aituhu kadu aitam onoto paipaisewa, e aniani vo‑vi‑aiaia, koiaka ana wava ananina? Tau maꞌ tanopi medeina ivonavona? Vona ahiahina, ivoneka, ‘Tauna manuena amam ananina.’ Kate udueyeu. Yauke avinꞌ‑omo tanopia vivane avi‑tau paisewa habuhabumi wayahimi. Wayahina, yau dewa eha tau maꞌ tanopi yai kiniV yai dewa deina. Ioni 13:12-15.
28 Vona ahiahina, itomi avaha umimini toyoina wayahiua yau tuta vitaia habuhabui wayahia. 29 Akaka, avi tuta Amau yau pai veimea veneu, akanai avo‑patami, e nui kaveimeyei kiniV deina. 30 Ka yau pai veimea nihenina nui kamam kadue kanimnim. Ka kadue aitamoata aitamoata wayahimia anꞌ‑awaehemi pai maꞌ ahiahina wayahina umanuena, kadu aitamoata aitamoata wayahimia aitam me Isiraeli yai dede ai yau 12 wayahia unau‑yanahi.” Mat 19:28.
Iesu A Tau Vi‑muni‑waiwai Nau‑dadana Ananina Ivaniahei
(Mateu 26:31-35; Marika 14:27-31; Ioni 13:36-38)
31 Ka Iesu ivona Simoni wayahina, “Simoni, Simoni enononi. Satana avaha anꞌ awaeha vaniahei Yaubada wayahina, e habuhabumi na‑nau‑dadanimi, e goyona nihenimia na‑vaniahei, aitam tau baguna witiV utuna pouna ka utuna wagana na‑tana‑vewani deina. 32 Ka Simoni, yauke avaha aviama wayahima, e yam vitumahana wayahiu eha evo‑haini. Apaina ena‑ihanua, ka kadu ena‑peu. Ka munia, avi tuta wayahina emavina wayahiua, ka evi‑muni‑havineu, wamke nau‑wawanim yam bagibagi vovouna vavaneim evo‑patai.” Ioni 17:15.
33 Ka Pita ivona, “Kauvea, yam vonana eha tunuhina, iuna ataina tuta yau ate‑vatu mamaei. Kadue aituhu ipoyꞌ‑avinim itainim manua yohona wayahina, akanai au pata itainiu manua yohona wayahina deinake, o kadi aituhu inau‑vi‑anigim, akanai yawaiu awaehem inau‑vi‑anigiu deinake.”
34 Ka Iesu vona‑nau‑patei, ivona, “Eha. Pita, avona ahiahina wayahima, ataina tuta a itoava mana‑putua wayahina evi‑ebueu tuta aitonu wayahia, ka ena‑vona wayahiu, ‘Eha onotona atꞌ‑anamane!’ Ka munia kamkam onotona yana tou kanononi.”
Iesu Yana Vona Gugua Tupwai Wayahina
(Mateu 10:9; Marika 6:8; Luke 9:3; 10:4)
35 Ka ya vonana Pita wayahina iakwa, e tauna a tau vi‑muni‑waiwai habuhabui vi‑tanaiei, ivona, “Nonova habuhabumi awakabimi avi‑tunemi Vane Ahiahina unaunau‑wahei. Eha yami kina, ka eha ami kode, ka eha ami ae‑yapayapami. Ka medeina? Aviani wayahina uvi‑kutakuta?”
Ka taui ivona‑nau‑patei, ivona, “Eha aitam. Ama pata ana noe.” Luk 9:3; 10:4.
36 Ka Iesu vonei, “Ataina tuta wayahina avonemi tunina. Ataina aituhu ami kode na kinana wayahimia, nau‑wawanimi unꞌ‑epei, ka kadue aituhu yami kubukubu wayahimia, nau‑wawanimi unꞌ‑epei. Ka aituhu eha yami inama, nau‑wawanimi ami kwama tupwai una‑imwaneyei, e inama uvi‑maiei. 37 Iuna nonova aitam tau apa‑taputapu wayahiu iginumi deina, ivona,
 
‘Kadu tauna tau goyogoyoi nui idewa‑yaiyaiei.’
 
Ka tuta eha ani‑hoina na‑iakwa wayahina, iginumana wayahiu a nau‑yehai na‑vaniahei.” Isa 53:12.
38 Ka taui ivona‑nau‑pata, ivona, “Kauvea, edueyei. Yama inama ainua taina.”
Ka ivona, “Akanai. Ana pata deina.”
Iesu Viama Amana Wayahina
(Mateu 26:36-46; Marika 14:32-42)
39 Ka Itouvuha Toneina iakwa, tauna a tau vi‑muni‑waiwai nui bubuna‑honota hetana ini‑tawanei, ka yana dewa deina omo Oya Olive wayahina. 40 Ka avaha ivinꞌ‑omo, wayahia ivona, “Tuta eha ani‑hoina na‑iakwa wayahina, e Satana na‑nau‑dadanimi. Wayahina, nau‑wawanimi uviama Yaubada wayahina, e bagibagi na‑venemi, ami pata utoha‑vi‑anaimi.”
41 Ka vonana iakwa, e tauna a tau vi‑muni‑waiwai ni‑tawanei, ine tupwana, onoto ana pata hanu na‑one wayahina deina, ka aena vi‑tupa‑gum, e viama. Ka yana vona deina, ivona, 42 “Amau, aituhu yam nuanua, aviamem hidahida tepaua potapotau ebou‑potei wayahiua. Ka yau nuanua ananina yam nuanua vinꞌ‑omo, eha yauke yau nuanua.” 43 Ka aitam anelose wahuma opu‑me, e vo‑vi‑vatui. 44 Ka nuana ivita ani‑vainena, wayahina viama bagibagina, ka a mweahau opuopu tanopia dayaha bunuvina peupeu deina.
45 Ka Iesu ya viamana nau‑yehai, e mini, mavina a tau vi‑muni‑waiwai wayahia, ka vaniahei vivane iaino‑ainei, iuna yai nua‑vita ananina wayahina iaihanua. 46 Ka vonei, ivona, “Ia! Uaino‑ainemi! Umini, ka uviama Yaubada wayahina, iuna apaina ami nau‑dadana na‑omo, ka aituhu eha uviama, apaina goyona udewei.”
Tomotau Iesu Ipoyꞌ‑avini
(Mateu 26:47-56; Marika 14:43-50; Ioni 18:3-11)
47 Ka Iesu ya vonana eha ta‑nau‑yehai, ka yoko avaha ivinꞌ‑omo, ka Iudasa eta‑naonaoi. Tauna Iesu a tau vi‑muni‑waiwai ai yau 12 wayahia aitam. Ka Iudasa omo Iesu nepena, e nevanuana na‑maoi. 48 Ka Iesu vi‑tanaiei, “Iudasa, eha ena‑ini‑yauyau eomo yauke, Tauna Vi‑tomotau, wayahiua, ka evauyeu aitam mao wayahina, a?”
49 Ka avaha a tau vi‑muni‑waiwai aviani vinꞌ‑omo ianamanei, ivi‑tanaiei, ivona, “Kauvea, medeina? Nau‑wawaniai inama wayahia avi‑naua?” 50 Ka aitam wayahia eha ta‑potapota Iesu ya vona‑nau‑pata wayahina, ka yana inama si‑naia, ka tau vi‑nomu ananina a tau paisewa aitam tanihana ateina tana‑honoi.
51 Ka Iesu ivona, “Ia! Ugenuana!” Ka Iesu onotona tanihana vo‑dadani, e vo‑vi‑aiaia.
52 Iakwa, Iesu magigino tau vi‑nomu mata‑genai, ka Manua Vito‑pota a tau nau‑havia, ka kadu ononotoi anani wayahia, taui avaha ivinꞌ‑omo ipoyꞌ‑avini, ka vi‑tanaiei, ivona, “Yau dewa medeina? Aviani unuanua? Taua vivane havia a tau vi‑putu aitam, o medeina? Aviani iuna na inamami ka na punumaimi uvinꞌ‑omo wayahiua upoyꞌ‑aviniu? 53 Avaha uanamanei, auyewa aitamoata aitamoata wayahina nui kamamaei Manua Vito‑pota nihenina, kate auyewaia nihenina eha uta‑vo‑vi‑aviniu. Ka ataina tuta udedewei taina deinake, iuna ataina tuta Satana ya veimea bagibagina.”
Pita Iesu Vi‑ebuei
(Mateu 26:57-58, 67-75; Marika 14:53-54, 66-72; Ioni 18:12-18, 25-27)
54 Wayahina, Iesu ipoyꞌ‑avini, ka itaini ineiei tau vi‑nomu ananina ya manua wayahina. Ka Pita enoma vi‑muniei. Mar 14:53-54. 55 Ka manua upuna wayahina taui Iesu ipoyꞌ‑avini inau‑hohona ka avaha ai ipoui. Ka Pita omo ka nui imanuena. 56 Ka aitam tau paisewa vavinena avaha Pita manuena dueyei, e habuhabui wayahia ivona, “Onoto taina Iesu nui adueyei.”
57 Ka Pita vi‑ebua, ivona, “Vavinem, eha tauna atꞌ‑anamane.”
58 Ka munia, tuta eha ani‑hoina iakwa wayahina, aitam onoto Pita dueyei, e vonei, ivona, “Kadu wamke aitam a tau vi‑muni‑waiwai wayahia!”
Ka Pita ivona, “Ia! Yauke eha!”
59 Ka babau aitamoata munia, e kadu aitam onoto yaiana wayahia ivona, “Eha vitupu, onoto taina tauna nui ini‑awana. Iuna ya ponaitu vivane me Galili yai ponaitu!”
60 Ka Pita vonei, ivona, “Eha! Avonem eha atꞌ‑anamane aviani wayahina evonavona!” Ka Pita ya vonana eha ta‑iakwa, ka kamkam onotona toutou. 61 Ka Kauvea magigino, e matana onei Pita matana wayahina, ka dune‑vi‑anai. Ka Pita Iesu yana vona nuani tutana Kauvea ivona, “Ataina naona evi‑ebueu tuta aitonu wayahia, ka munina kamkam onotona yana tou.” 62 Wayahina, Pita nuana ivita ananina, e iopu vuvunaha ka tou vi‑mohai, iuna ya ini‑yauyau ani‑vainena.
63 Ka tau nau‑havia‑naia Iesu idune‑vi‑avini ivi‑putu ivi‑waipoei ka ivunuvunui. 64 Ka kadu matana ana bwaꞌ iyohoni, ka yai vi‑waipo wayahina ivunuvunui, ka ivi‑tanatanaiei, ivona, “Wamke tau apa‑taputapu aitam, a? Akanai ka, koiaka vunum?” 65 Ka kadu vona goyona habuhabuna wayahina imana‑giboei deina.
Ononotoi Anani Iesu Ivi‑tanatanaiei
(Mateu 26:59-66; Marika 14:55-64; Ioni 18:19-24)
66 Ka waganai gininia wayahina, me Iudea ai tau veimea inau‑hohona, vivane ononotoi anani, ka tau vi‑nomu mata‑genai, ka kadu veimea a tau viwavenena. Ka Iesu iomanei niwania ivi‑au‑mini. 67 Ka ivonei, ivona, “Aituhu wamke vivane Tau Ito‑yavuha‑nana, akanai evoneai deina.”
Ka Iesu vona‑nau‑patei, ivona,
“Aituhu avonemi, eha uvitumahaneu, Ioni 3:12. 68 ka aituhu avi‑tanaiemi, ‘Aviani wayahina eha uvitumahaneu, vivane yauke Tau Ito‑yavuha?’, eha uvona‑nau‑patau tunuhina. 69 Ka tuta tepakaia eha a ito‑vewana wayahina, yauke, Tauna Vi‑tomotau, amanuena Yaubada Bagibagi‑vainena ateina wayahina.” Dew 7:56.
70 Wayahina, habuhabui ivi‑tanai‑havine, ivona, “Kaiwadi, wamke vivane Yaubada Natu‑hoina, a?”
Ka vona‑nau‑patei, ivona, “Aituhu uvonavona wayahiu deina, yami vona tunuhina.”
71 Wayahina, taui matataui ivona, “Akanai. Eha nau‑wawanika mani tomotau kavaniahei ya goyona ihaeyei wayahikaia. Iuna avaha yana vona vitupu kanononi, ka vonana ana heta wayahina nau‑wawanika kadewa‑yaiyaiei.”

a22:2: Iuna aituhu inau‑vonuvonu ananina, o kadi aituhu ivitana‑wahewahe ananina, apaina me Rom ai tau veimea me Iudea yai tau eta‑naonao habuhabui dewa‑yaiyaiei. Wayahina, tau vi‑nomu mata‑genai kadu Mosese ya veimea a tau viwavenena imatamatauta. Ka aitam etawana wayahina inaunau‑nene, e dewana idedewei hivahivana, eha tomotau yoko mataia.

22:3: Ioni 13:2, 27.

22:7: NiT 12:1-27.

22:21: Sam 41:9; Ioni 13:21-22.

22:24: Luk 9:46.

22:25: Mat 20:25-27; Mar 10:42-45.

22:26: Mat 23:11; Mar 9:35.

22:27: Ioni 13:12-15.

22:30: Mat 19:28.

22:32: Ioni 17:15.

22:35: Luk 9:3; 10:4.

22:37: Isa 53:12.

22:54: Mar 14:53-54.

22:67: Ioni 3:12.

22:69: Dew 7:56.