11
Wayahina, medeina kana‑vona? Ataina me Isiraeli tupwai inuanua yai Yaubada avaha vihahaiei. Kate eha. Nuanua taina eha tunuhina. Iuna yauke kadu me Isiraeli aitam, ka vona ahiahina, Yaubada awaeheu yauke natuna. Unononi. Abaraham vivane wanohiu, ka kadu yau dede ana wava Beniamina, tauna Abaraham itena aitam. 1Sa 12:22; Sam 94:14; Pili 3:5. Yaubada eha tauna ya tomotau ta‑nua‑panie. Nonova Yaubada me Isiraeli vi‑nua‑dadanei yana yoko. Kaiwadi itomi medeina? Tau apa‑taputapu ana wava Elidia viviwavina unuani o eha? Viviwavina viwaveneka Yaubada ya tomotau habuhabui tau goyogoyoi, kate Yaubada eha ta‑vihahaie. Elidia Yaubada wayahina nau‑vonuvonu tomotau goyogoyoi wayahi, ivona,
 
“Kauvea, tomotau goyogoyoi taina avaha
yam tau apa‑taputapu aitamoata aitamoata
inau‑vi‑anigi,
kadu taui avaha yam pai vi‑nomu ivita‑vovoni.
Ataina tuta yauke au heta‑ohota
onoto ahiahiu amamaei,
ka taui yai nuanua
kadu taua ina‑nau‑vi‑anigiu.” 1Ki 19:10, 14.
 
Ka Yaubada vona‑nau‑patei, ivona,
 
“Eha vivane am heta emamaei.
Ataina tuta ononotoi ahiahi ai yau 7000
avi‑nua‑dadanei imamaei,
ka taui eha yaubada vitupu
ana wava Baala wayahina ita‑iwaodu,
kate taua iawa‑davedaveu tunutunuhina.
Kate wamke eha ononotoia etꞌ‑anamane.” 1Ki 19:18.
 
Nonova dewana vinꞌ‑omo, kadu ataina vinꞌ‑omo aitamoata deina. Ataina tuta Yaubada avaha me Iudea tupwai vi‑nua‑dadanei yanꞌ am‑venena awawaehina ivaniahei. Unononi. Aituhu Yaubada tauna yanꞌ am‑venena awawaehina nui vi‑nua‑dadanei na‑ito‑yavuhi, kanꞌ‑anamanei eha Yaubada ya nuanua naona tomotau ya veimea ivi‑ateteye tunuhina, e munia na‑ito‑yavuhi. Aituhu deina, yanꞌ am‑venena awawaehina aviani? Gal 3:18. Kate aviani vinꞌ‑omoi? Nonova a itoava tuta ataina wayahina, me Isiraeli habuhabui ipaipaisewa kadu ibebebewa iuna yai nuanua Yaubada yai paisewa toyoina dudueyei, e ivo‑vi‑dewa‑haiawi deina, e munia ivi‑tau tunutunuhi tauna matana deina. Kate taui ipaipaisewa‑wayohe. Iuna Yaubada tupwai tomotau vi‑nua‑dadanei, e tauna taui ai heta ito‑yavuhi iakwa. Kate mani tomotau, taui Yaubada eha ta‑vi‑nua‑dadane, taui habuhabui ununui vo‑vi‑toyoa. Nonova Mosese ginuma tomotaui wayahi, ivona,
 
“Yaubada dewaia dewei ka ya nuanua
tomotaui yaui vo‑vi‑tupatupai.
Wayahina, nuai igoyo, ka eha ai pata
nua‑uya inꞌ‑epe ahiahina.
Kadu idunedune mataia,
ka inonononi tanihaia,
kate eha itꞌ‑anamane‑vidoha.
Yaubada dewaia dewei,
kate nonova a itoava tuta ataina wayahina
taui mwagemwagei imamaei aitamoata deina.” V.V 29:4; Isa 29:10.
 
Ka munia Davida me Isiraeli yai awa‑dava awakabina dueyei, ka tauna nua‑vita wayahina, e bwanatai ya viama Yaubada wayahina, ivona,
 
“Yaubada, wamke avaha tomotaui
aniani ahiahina evenei.
Kate yau viama evi‑onei
tonei taina wayahia.
Ka kadu aviamem taui yai tonei
ivi‑pai vito‑paine taui wayahi. Sam 69:22-23.
10 Kadu yauke aviamem eawaehei
matai vi‑novanei, e taui eha ai pata
idunedune ahiahina deina.
Kadu aviamem yai vita evo‑vi‑natei,
e tuta tuta taui upui viviha.”
 
11 Avaha avonemi, me Isiraeli habuhabui ivito‑painei kate eha ita‑peu‑vavaha. Ka medeina? Dewana vivane Yaubada ya nuanua taui wayahi? Eha‑ohota. Taui ipeu, kate aviani vinꞌ‑omo peu‑nana wayahina? Vona ahiahina, tutana taui ipeu, Yaubada itomi eha me Isiraeli ito‑yavuhimi. Yami ito‑yavuha vinꞌ‑omo nonova Yaubada apa‑taputapuei aitamoata deina. Ka Yaubada ya nuanua avi tuta me Isiraeli yami ito‑yavuha idudueyei, e ito‑yavuha nuai nꞌ‑epei, e taui ivi‑bwanouemi, e ivi‑putu nuanuai Yaubada na‑ito‑yavuhi. Dew 13:46.
12 Me Iudea yai Yaubada ivihahaiei, ka yai dewana dewa goyona. Kate udu! Ataina itomi eha me Iudea avaha Yaubada natunatuna. Taui me Iudea yai Yaubada ivihahaiei, ka taumi ito‑yavuha uvaniahei deina. Wayahina, kana‑vona aitam dewa ahiahina vinꞌ‑omo taui yai dewa goyona wayahina. Wayahina, aituhu me Iudea inua‑vinana kadu aituhu taui Yaubada movina inononi, apaina dewa ahiahina habuhabuna vinꞌ‑omo habuhabuka wayahikaia.
13 Yaubada vi‑tuneu aomo itomi eha me Iudea wayahimia. Ka anaunau‑wahemi kadu aviwavenemi, ka tuta tuta yau paisewa wayahimi toyoina. Ka yauke yau nuanua yau paisewa Yaubada wayahina avo‑vi‑tupanei. 14 Wayahina, apaipaisewa toyoina wayahimi akanai. Ka aituhu yau tomotau me Iudea yami vidoha idudueyei, ka aituhu ivi‑putu ivi‑bwanouemi, kaiwadi, apaina kadu taui inua‑vinana, e ivi‑putu yau nau‑wahe inononi, ivitumahanei, ka Yaubada kadu taui na‑ito‑yavuhi. Aituhu dewaia ivinꞌ‑omo deina, akanai adewa‑haiawa ananina.
15 Vona ahiahina, tutana me Iudea Yaubada ivihahaiei, yai dewana wayahina taui inusi nuai nihenina deina. Ka Yaubada itomi eha me Iudea ito‑yavuhimi. Ka kadu aituhu me Iudea inua‑vinana, ka aituhu imavina Yaubada wayahina yawai‑vavaha ivaniahei, akanai dewana a venavenau vivane taui anigea imini‑havine deina. 16 Vona‑tana‑minikuna ainua avonemi, e vonana pouna unꞌ‑anamanei.
Vona‑tana‑minikuna naona taina. Yaubada me Isiraeli veimeyei nau‑wawani ai aniani naona iam‑veneneyei tauna wayahina. Ka avi aniani Yaubada ivenevenei deina vivane ahihinata. Ka aituhu taui ivi‑putu palaua inau‑vevewanei, ka aituhu palauana a pai vi‑putu bigana itana‑vewani, e tupwana iam‑veneneyei Yaubada wayahina deina, vona ahiahina, munia palauana habuhabuna pai vi‑putu‑nana bigana wayahina vinꞌ‑omo vivane ahihinata aitamoata deina.
Vona‑tana‑minikuna vꞌ‑inuana taina. Abaraham vivane Yaubada yana onoto kadu tauna tau apa‑taputapu aitam. Wayahina, tomotaui ataina Abaraham dayahina wayahina itupua, taui kadu Yaubada ya tomotau aitamoata deina. Udu. Abaraham aitam ai ana wava oliveV wanohina deina, ka yana dede ai‑nana nahanahana deina. Aituhu Yaubada wetona ahihinata wanohina venei taitaina nihenina, vona ahiahina, wetonana kadu taitaina nahanahana nihenia, ka avi uana vinꞌ‑omo wetonana wayahina vivane ahihinata aitamoata deina.
17 Vona ahiahina, me Isiraeli tupwai eha Yaubada ita‑vitumahane. Wayahina, tauna ai olive‑nanaV wayahina paipai. Ka Yaubada taumi epami, e ai‑nana ahiahina dobwana wayahina tubomi. Itomi yami tupua vivane ai udaudana wayahina, kate ataina wetona ahihinata vanevane wanohina wayahina, e taitaina nihenimia. Epe 2:11-19.
18-19 Kate taumi eha me Iudea nau‑wawanimi udune‑vivinimi ahiahina. Eha nau‑wawanimi unua‑vane o uvona‑vanevane deina, “Itoka tomotau ahiahika, kate tomotaui me Iudea goyogoyoi. Wayahina, Yaubada taui paipai, e tauka tuboka kamaꞌ‑vavaha taui ai pai vi‑ai nihenina.” Vonana vona‑kavokavovo. Ataina itomi yawaimi vanevane ai wanohina wayahina. Itomi eha ai‑nana wanohina uta‑ivaite. Eha. Ai‑nana wanohina ivaitemi. Nau‑wawanimi unuani deina. 20 Vona ahiahina, Yaubada tomotaui paipai iuna ataina taui eha yai vitumahana. Ka tauna ai‑nana dobwana wayahina tubomi, iuna ataina yami vitumahana mamaei. Wayahina, eha nau‑wawanimi unua‑vane o uvona‑vanevane dewana wayahina. Itomi nau‑wawanimi Yaubada umatamatautei. 21 Akanai umatamatauta, iuna tutana me Isiraeli Yaubada ivihahaiei, tauna paipai akanai. Wayahina, udune‑vivinimi ahiahina. Iuna ataina itomi Yaubada uvitumahanei, kate apaina, aituhu uva‑hamwahamwana, tauna kadu taumi na‑paipaimi aitamoata deina akanai.
22 Yaubada ya dewaia ainua kadueyei, vivane tauna yana dewa bigana tomotau wayahia, ka kadu yana dewa manimaninina tomotau wayahia. Tomotaui iva‑hamwahamwana ipeu, e tauna manimaninina wayahia, kate taumi eha me Iudea dewa bigana uvaniahei tauna wayahina. Wayahina, itomi nau‑wawanimi tuta tuta tauna uvitumahanei kadu yana dewa bigana wayahimi unuanuani. Iuna aituhu eha udedewe deina, apaina tauna kadu na‑paipaimi. Ioni 15:2, 4.
23 Unononi. Aituhu me Iudea inua‑vinana, ka aituhu ivi‑putu ivitumahana‑havinei, apaina Yaubada na‑tubo‑havinei, iuna Yaubada ana pata dewana wayahina. 24 Yaubada ya nuanua tauna itomi eha me Iudea upwami ai oliveV udaudana wayahina, e tubomi ai oliveV ahiahina wayahina ya baguna nihenina. Tuta tuta tauna ai olive‑nanaV dune‑vi‑avini ahiahina. Yaubada yana dewa deina, iuna ya nuanua wetonana ahihinata taitaina nihenimia. Kadu unuani. Tauna ya nuanua ananina ya tomotau me Iudea wayahi wetonana ahihinata taitaina nihenia, iuna taui imai‑tabo ai‑nana nihenina. Ka memeanina Yaubada wayahina na‑tubo‑havinei. Vona ahiahina, Yaubada ya nuanua ananina me Iudea wayahi ivitumahanei.
25 Yaiau, nuanuau aitam dewa hivahivana me Isiraeli wayahi amataedami, ka aituhu nua‑uya taina unꞌ‑anamanei, apaina eha unua‑vane. Nonova Yaubada avaha anamanei ataina yana yoko me Isiraeli ivihahaiei. Wayahina, tauna aitam dewa vo‑vi‑aiaia taui yai vidoha wayahina. Ka dewana taina. Tauna vi‑nua‑dadana, e ununui vo‑vi‑toyoa, ka eha ai pata ivitumahane. Unuani. (Nonova Yaubada dewei deina me Egipita yai kiniV ana wava ParaoV wayahina.) Ka Yaubada ya nuanua tauna taumi eha me Iudea vi‑putu na‑ito‑yavuhimi. Ka habuhabumi yami ito‑yavuha na‑iakwa, e tauna taui me Iudea wayahia vi‑nua‑dadanei, e na‑ito‑yavuhi‑neiei. 26 Wayahina, kadueyei Yaubada avaha me Isiraeli habuhabui vi‑nua‑dadanei, na‑ito‑yavuhi. Yaubada apa‑taputapuei Isaia wayahina deina, ivona,
 
“Apaina Tau Ito‑yavuha
papani Sioni wayahina vinꞌ‑omo,
ka tauna yaubada vitupu vo‑tahoi
Iakobo yana dede wayahia. Isa 59:20-21.
27 Yauke taui nui awaehei aitamoata deina,
auyewana tepakaia wayahina
yai goyona anꞌ‑epa‑yavunei.” Ier 31:33-34.
 
28 Yauke Vaneana Ahiahina anaunau‑waheyei, ka ataina me Iudea vivane Vaneana Ahiahina a havia. Wayahina, taui itomi ami havia deina. Kate unuani! Nonova Yaubada vona‑dabadaba Abaraham wayahina tauna yana dede wayahi. Wayahina, kadueyei Yaubada me Iudea dune‑nuanuaiei, kadu vi‑nua‑dadanei, ka ya nuanua na‑ito‑yavuhi.
29 Avi am‑venena‑kavovo tauna venevenei, eha yana dewa nꞌ‑epa‑havine. Ka kadu deina, avi tomotau tauna honehonei inꞌ‑omo wayahina, eha yana dewa tuta munia tomotaui vihahaiei.
30 Ataina me Iudea eha Yaubada ita‑vi‑ateteye. Kate udu. Nonova itomi yami dewa aitamoata deina. Iuna nonova itomi eha Yaubada uta‑vi‑ateteye. Kate Yaubada dune‑nuanuaiemi, ka tutana taui Yaubada ivihahaiei, tauna ya paisewa wayahimi vi‑putui. 31 Wayahina, ataina taui yami vidoha Yaubada wayahina idudueyei, ka ivi‑bwanouemi kadu Yaubada ivihahaiei. Kate apaina, taui kadu Yaubada ya dune‑nuanuai ivaniahei. 32 Yaubada avaha awaehei tauai me Iudea kadu taumi eha me Iudea tauna ya veimea katana‑bwegebwegei kadu kavihahaiei. Iuna tauna ya nuanua habuhabuka nau‑wawanika ate‑nuanuai aitamoata kavaniahei tauna wayahina, e tauna nua‑piahika aitamoata deina.
Paulo Yaubada Apa‑vidovidohei
33 Yaubada ya nua‑uya ani‑vainena vivane ito‑niuna,
kadu yanꞌ am‑venena awawaehina ahihi‑vainena.
Tauna ya nua‑uya itoka tomotau yaka nua‑uya
bagibagi‑tawanei,
ka itoka tomotau eha aka pata tauna ya nuanua
kanꞌ‑anamane‑vidoha,
kadu eha aka pata tauna yana dewa
a venavenau kanꞌ‑anamane. Isa 55:8-9.
 
34 “Yaubada avaha dewa habuhabuna
anamane‑yehai,
wayahina, eha aitam koiaka ana pata
Yaubada na‑mataede. Eha aitam.” Isa 40:13; 1Ko 2:16.
35 “Kadu eha aitam koiaka ana pata
Yaubada anꞌ aga bou, e apaina
Yaubada nau‑wawani na‑nau‑pata.
Eha aitam.” Iob 41:11.
 
36 Iuna dewa habuhabuna ai pai vi‑putu
vivane Yaubada,
ka dewa habuhabuna yawai
vivane Yaubada,
ka dewa habuhabuna ai pai nau‑yehata
vivane Yaubada.
Wayahina, tauna nau‑wawani
tuta tuta itoka tomotau habuhabuka
papani aitamoata aitamoata wayahina
kawa‑davedavei.
Ana pata deina. 1Ko 8:6.

11:1: 1Sa 12:22; Sam 94:14; Pili 3:5.

11:3: 1Ki 19:10, 14.

11:4: 1Ki 19:18.

11:6: Gal 3:18.

11:8: V.V 29:4; Isa 29:10.

11:9: Sam 69:22-23.

11:11: Dew 13:46.

11:17: Epe 2:11-19.

11:22: Ioni 15:2, 4.

11:26: Isa 59:20-21.

11:27: Ier 31:33-34.

11:33: Isa 55:8-9.

11:34: Isa 40:13; 1Ko 2:16.

11:35: Iob 41:11.

11:36: 1Ko 8:6.