Kulu
gba oBhʉlʉ Titima
gba Yesu
Eli na kalanʉ
Kulu gba oBhʉlʉ Titima gba Yesu ne bhuku na bhisi ɨnde lɨ Luka aye e-o.
Engʉ́ na ngbéngbé ɨnde bhʉ́ bhuku ɨnde-e, a ko nakpokpo lele maka lɨ omʉkpata gba Yesu na kalanʉ adʉ adhʉkʉ bhʉ́ angu gba Bu Bhobua, u atsia adʉ akpokpo Bádha Ngali pɨndjɨ Yesu ɨnde adʉ ayangba abhʉ́: «Yelusalema, ne bhʉ́ Yudaya, ne abhʉ́ Samalɨa nakolo makolo abhʉ́ dje doto» (1:8). A ko Ngali gba Kilisito ɨnde akpo lita e agba omaYuda atsia akolo nabhuka pɨ ndʉ okpála na pɨ́la doto hana.
Engʉ́ na ngbéngbé ɨnde bhʉ́ bhuku gba obhʉlʉ titima-a, a ko kulu gba Bu Bhobua ɨnde ago ne angu pɨ́ omabhuka abhʉ́ Yelusalema lɨ ’kpɨ́ na Patekote. Bu Bhobua ango-o, la di ngateteke ne naha angu pɨ Piga gba Ebhe ne okpála ɨnde ngadjedjele, nakpata lele ongʉ́ ɨnde u aye e bhʉ́ bhuku ango-o. Engʉ́ na kalanʉ ɨnde atsia omakilisito akpokpo lɨe bhelé bhʉ́ eli gba Ebhe ɨnde u adʉ aha e pɨ okpála-o. A la di ongʉ́ ɨnde u aye e bhʉ́ bhuku gba obhʉlʉ titima gba Yesu ngasuno angu na ongʉ́ ango-o bhʉ́ mʉkobho gba omabhuka, la di bhʉ́ makpɵtsɵ ɨnde bhʉ́ Piga gba Ebhe-o.
Ongbengbe ongʉ́ ɨnde bhʉ́ bhuku ɨnde-e ngae ɨnde:
Naleke lɨo ngʉ́ nakpokpo ’ngʉ́ pɨndjɨ ’ngʉ́ mo ue ne bhe mo adje e 1:1-26
(1) Lɨ́lɨ na soso ne engʉ́ ɨnde lɨ Yesu apa me nɨ amene e 1:1-14
(2) Kpála ɨnde aha da Yuda-o 1:15-26
Okpála ɨnde akpokpo ’ngʉ́ pɨndjɨ ’ngʉ́ ɨnde u au e ne bhe u adje e abhʉ́ Yelusalema 2:1 – 8:3
Okpála ɨnde akpokpo ’ngʉ́ pɨndjɨ ’ngʉ́ ɨnde u au e ne bhe u adje e abhʉ́ Yudaya ne abhʉ́ Samalɨa 8:4 – 12:25
Kulu gba Polo 13:1 – 28:31
(1) Dholo gba Polo na kalanʉ ngʉbula nakpokpo Bádha Ngali 13:1 – 14:28
(2) Bula abhʉ́ Yelusalema 15:1-35
(3) Dholo gba Polo na bhisi ngʉbula nakpokpo Bádha Ngali 15:36 – 18:22
(4) Dholo gba Polo na bata ngʉbula nakpokpo Bádha Ngali 18:23 – 21:16
(5) Polo bhʉ́ tɨkpʉ abhʉ́ Yelusalema, ne bhʉ́ Sedjale a la di-e bhʉ́ Loma 21:17 – 28:31
1
Yesu apa me: «Yi asía Bu Bhobua»
Ndai ma na mʉkʉnda Tɨofile,
Bhʉ́ bhuku gba ma na kalanʉ-o,* 1:1 Bhuku na kalanʉ: A akʉnda napa me Bádha Ngali gba Yesu Kilisito maka lɨ Luka aye lɨe ko. Kulu gba obhʉlʉ titima gba Yesu ne bhuku na bhisi gba anɨ-o. ma akpokpo ndʉ ’ngʉ́ hana ɨnde lɨ Yesu amene e di ne bhende anɨ asuno e ko. Ma akpokpo nayie lɨ lilita 1:1 Lilita: A akʉnda napa me a ko nayie lɨ lita kulu gba Yesu Kilisito lɨ ’kpɨ́ anɨ asia batisimo lɨe ko. akolo lɨ ’kpɨ́ lɨ Ebhe aha anɨ lɨe abhʉ́lá ko. Kala nanʉ ka anɨ abhʉ́lá-a, bhʉ́ angu gba Bu Bhobua-a , anɨ aha olɨ́lɨ gba e pɨ okpála ɨnde anɨ alo nanɨ o maka obhʉlʉ titima-o . Pɨta nakpi ka anɨ-e, anɨ apana lɨe pɨ obhʉlʉ titima gba e-o. Anɨ asuno pɨ uo lɨ okpadjɨ bhelé me nɨ bhʉ́ mʉkobho. Anɨ asuno lɨe pɨ uo ngʉbula ’kpɨ́ ndjɨkpa badha. Anɨ atsia akpokpo di ’ngʉ́ pɨ uo pɨndjɨ Naʉ gba Ebhe . Ekpɨ́ bini, lɨ anɨ adʉ azʉ ’he lɨe bhʉ́ dabɨlɨ bini ne uo-o, anɨ atsia aha lɨ́lɨ ɨnde-e pɨ uo me: «Yi ayíe bhʉ́ Yelusalema de, engʉ́ bini, yi djeke ehe ɨnde lɨ ’Dyɨ ma apa me nɨ ahá e pɨ yi ko. A ko ehe ɨnde ma apa ’ngʉ́ pɨ yi pɨndjɨ e ko. Padhá de, anga Djaa abatisa nanɨ okpála ne engu. Engʉ́ bini ngayi-e, pɨta ’kpɨ́ masudha-a, yi asía batisimo na Bu Bhobua.»
Ebhe aha Yesu abhʉ́lá
Lɨ obhʉlʉ titima adʉ apo bhʉ́la o lɨe de Yesu-o, ekpɨ́ koko-o, u atsia ayi anɨ me: «Ngámá, mo ogbégbe omaƗsalaele bhʉ́ bali, mʉ tsia há ngámá pɨ uo mbɨa ɨnde-e?» Yesu atsia agie pɨ uo me: «A ko engʉ́ ka yi de ngʉ́ nambɨla nedhɨnga di ne oekpɨ́ ango-o. Padhá de, anga Ebhe ne angu gba e makpe, aꞌo oekpɨ́ ango-o maka anɨ akʉnda lɨe ko. Engʉ́ bini, yi asía angu, lɨ nedhɨnga lɨ Bu Bhobua akɵ́ pɨ́ yi lɨe-o. Yi tsia kpókpo ’ngʉ́ gba ma ɨnde yi au e ne bhe yi adje di e bhʉ́ gʉdhʉ na Yelusalema, bhʉ́ ndu doto na Yudaya libhomu, ne bhende na Samalɨa, akólo makolo alɨ dje doto.»
Lɨ Yesu andjia nakpokpo ’ngʉ́ bhomʉ-o lɨe, Ebhe atsia aha anɨ abhʉ́lá me ndʉ uo hana nde ngatsia anɨ. Abhomʉ-o, ndindi atsia abuku anɨ. U u matá anɨ de. 10 Nedhɨnga u adʉ nga bha lɨe atsia ’kpɨ́ abhʉ́lá-a, lɨ pápá lɨ Yesu atapa lɨe, kolo me-e, okpála bhisi aze lɨ uo. U adyɨdyɨ bubu bongo . 11 U atsia apa pɨ uo me: «Ngayi okpála na Galilaya, yi alʉlʉ sɨ ne natsia ’kpɨ́ abhʉ́lá ka nɨ? Yesu ɨnde lɨ Ebhe aha e abhʉ́lá bhomʉ-o, anɨ agíe bhadi lɨe maka yi au anɨ lɨe anʉ abhʉ́lá ko.»
Libi obhʉlʉ titima gba Yesu
12 Abhomʉ-o, obhʉlʉ titima-a ayie pɨ́ eta u aꞌɨ e me eta na ondula na Olive, u atsia agie lɨo bhʉ́ gʉdhʉ na Yelusalema. Eta ango-o adʉ de Yelusalema masɨkpe de kilometele bini. 1:12 Masɨkpe de kilometele bini: U aye bhʉ́ obhuku koko me «maka enʉ́ na ekpɨ́ naguo gba omaYuda .» 13 U akolo lɨe bhʉ́ Yelusalema-a, u aꞌʉ bhʉ́ tɨna ’tɨ bhe abhʉ́lá, bɨlɨ ɨnde u adʉ adʉlʉ lɨe-o. A adʉ nanɨ: Piele ne Djaa , ne Djakɨ di ne Andɨlɨ, ne Filipo di ne Tʉma, ne Batelemi di ne Matié, ne Djakɨ ndɨlɨ gba Alafayo, ne Simo kpála nakʉnda doto gba o, la di ne Djude ndɨlɨ gba Djakɨ. 14 Ndʉ uo hana, adʉ apo bhʉ́la o ne bua bini, ndʉ nedhɨnga hana ngʉ́ nayo Ebhe. U adʉ bhʉ́ dabɨlɨ bini ne olɨsɨ koko, ne Malɨa ’hi Yesu, di ne ondaise Yesu.
U agbe kpála bhʉ́ dá Yuda
15 Bhʉ́ oekpɨ́ bhomʉ-o, ekpɨ́ bini, omabhuka apo bhʉ́la o. U adʉ masɨkpe de kámá ne ndjɨkpa bhisi. Abhomʉ-o, Piele ayie bhʉ́lá bhʉ́ ká uo. Anɨ atsia apa pɨ uo me: 16 «Ondaise ma, engʉ́ ɨnde u aye e bhʉ́ Bhuku gba Ebhe-e , a ayo me amene lɨe. Bu Bhobua apa ’ngʉ́ ango-o bhʉ́ ’li Davidi pɨndjɨ Yuda, kpála ɨnde ago nanɨ ne okpála ɨnde aholo Yesu-o. 17 Yuda nako ne sʉka nɨ́. Ngámá abhʉ anɨ ngʉ́ namene kulu maka nɨ́ adʉ di ne di lɨe-o.»
18 (Anɨ akala edyɨ ne tɨa ɨnde u aha e pɨ anɨ lɨ anɨ abhɵlɵ kpála lɨe-o. Bhʉ́ edyɨ ango-o, anɨ atɨ adji ’ndjɨ e ne kuto. ’Bu anɨ aʉpa. ’Ndja anɨ atsia aze kuto. 19 Ndʉ okpála hana na Yelusalema ambɨla ’ngʉ́ ango-o ndjɨndjɨ. Kaka-a, u aꞌo nanɨ ꞌɨlɨ lɨ edyɨ ango-o bhʉ́ eli na gba o me «Akeledama», a akʉnda napa me «edyɨ na Ngʉte».)
20 Pɨpɨta-a, Piele apa matá me: «Padhá de, anga u aye bhʉ́ bhuku na oEtsi gba omaYuda-a me:
‹A ayo me kʉtɨ gba anɨ-e kolo mili bɨlɨ,
kpála bini adʉ́ bhʉ́bhʉ́ de.›
U atsia aye matá me:
‹A ayo me kpála koko ha kulu gba anɨ-o. 1:20 Tsia bhʉ́ Ets. 69:26, 109:8.
21-22 Kaka-a, a ayo me kpála bini lɨ bhʉ́ ká nɨ́, amba anɨ dʉ akpokpo ngali nazuku gba Ngámá Yesu-o. A ayo me kpála ango-o dʉ sʉka okpála ɨnde adhʉkʉ bhʉ́ dabɨlɨ bini ne nɨ́ ndʉ nedhɨnga hana lɨ Ngámá Yesu adhʉkʉ lɨe ne nɨ́ pɨ́la doto ko. Kpála ango-o dʉ kpála ɨnde adhʉkʉ bhʉ́ dabɨlɨ bini ne nɨ́ nayie lɨ nedhɨnga lɨ Djaa abatisa Yesu lɨe,§ 1:21-22 Nayie lɨ nedhɨnga lɨ Djaa abatisa Yesu lɨe: U aye bhʉ́ obhuku koko me «nayie lɨ nedhɨnga ɨnde lɨ Djaa adʉ abatisa okpála lɨe-o.» akolo lɨ ekpɨ́ lɨ Ebhe aha anɨ lɨe ngʉ́ nanʉ abhʉ́lá-o.»
23 Abhomʉ-o, u atsia agbe okpála bhisi. A adʉ ’lɨ bhe bini-e me Djodjefʉ , ɨnde u aꞌɨ e me Balasabasɨ. ꞌƗlɨ koko gba anɨ-e matá me Djusitusi. A adʉ ’lɨ bhe koko me Matɨasɨ. 24 U atsia ayo Ebhe me: «Ngámá, mʉ mbɨla bua ndʉ okpála hana. Pana kpála ɨnde mo obhʉ e bhʉ́ ká okpála bhisi ɨnde-e pɨ ya. 25 Anɨ adʉ́ bhʉlʉ titima gba Yesu. Anɨ ahá kulu ɨnde lɨ Yuda aꞌo ká e ngʉ́ nanʉ lɨ bɨlɨ gba e makpe ko.» 26 Pɨta u ayo Ebhe lɨe, u agʉ gbanda.* 1:26 U agʉ gbanda: U dʉ nanɨ agʉ gbanda ango-o pɨ Ebhe, ngʉ́ nambɨla engʉ́ ɨnde anɨ akʉnda e-o. Gbanda asuno Matɨasɨ. Abhomʉ-o, u atsia ato anɨ bhʉ́ ká obhʉlʉ titima ndjɨkpa ne ká bini-o.

*1:1 1:1 Bhuku na kalanʉ: A akʉnda napa me Bádha Ngali gba Yesu Kilisito maka lɨ Luka aye lɨe ko. Kulu gba obhʉlʉ titima gba Yesu ne bhuku na bhisi gba anɨ-o.

1:1 1:1 Lilita: A akʉnda napa me a ko nayie lɨ lita kulu gba Yesu Kilisito lɨ ’kpɨ́ anɨ asia batisimo lɨe ko.

1:12 1:12 Masɨkpe de kilometele bini: U aye bhʉ́ obhuku koko me «maka enʉ́ na ekpɨ́ naguo gba omaYuda .»

1:20 1:20 Tsia bhʉ́ Ets. 69:26, 109:8.

§1:21-22 1:21-22 Nayie lɨ nedhɨnga lɨ Djaa abatisa Yesu lɨe: U aye bhʉ́ obhuku koko me «nayie lɨ nedhɨnga ɨnde lɨ Djaa adʉ abatisa okpála lɨe-o.»

*1:26 1:26 U agʉ gbanda: U dʉ nanɨ agʉ gbanda ango-o pɨ Ebhe, ngʉ́ nambɨla engʉ́ ɨnde anɨ akʉnda e-o.