9
Kilɛ ya Izirayɛli shɛɛn ɲaha bulo na pye wu sipyii
1 Can yɛ pyaa nɛ yu mɛ, yi wa kafinɛyɛ wɛ, bani Kirisa wo nɛ ɲɛ. Nɛ li cɛ bɛ na zɔ wu na Fɛfɛɛrɛ Munaa li gbɔɔrɔ ni jo can nɛ yu. 2 Nɛ ɲaha ke bɛɛri kʼa tanha xuuni, nɛ zɔ wu bɛ dʼa tanha tuun bɛɛri ni 3 na cebooloo Izirayɛli shɛɛn pu wuu na. Bani ali nɛ ɲɛhɛ da ba laŋi pu tɛgɛ, na waa laha Kirisa na, kɔnhɔ pee di shɔ, nɛ bi da zɔɔ lee na. 4 Pee Izirayɛli shɛɛn pee Kilɛ ya pye wu nagoo, na wu nɔɔrɔ wu taha pu na, na kariɲɛɛgɛ ɲɔmɛhɛɛ lɔ pu mu, na saliya wu kan pu mu, na wu pɛlɛgana shɛ pu na, na ɲɔmɛhɛɛ bɛ lɔ pu mu. Wʼa kii bɛɛri pye pu mu. 5 Lee bɛɛri kadugo na, pee ni wù sefɛlɛɛ pʼa foro. Sipyii wo kabaŋa yíri, pee ni Kirisa bɛ ya foro. Kilɛ wu ɲɛ wii, na ɲɛ yaŋmuyɔ yi bɛɛri ɲuŋɔ ni. Kilɛ wʼa bɛlɛ tuun bɛɛri ni! Amiina.
6 Ayiwa, lee wa li shɛɛ na Kilɛ ya ɲɔmɛhɛɛ kiimu lɔ ge, na kee ya ɲɛri ɲuŋɔ baa wɛ dɛ! Bani piimu bɛɛri pʼa foro Izirayɛli shi wu ni ge, pee bɛɛri ɲɛ Izirayɛli nagoo yɛ pyaa pyaa wɛ. 7 Piimu bɛɛri pʼa foro Ibirayima ni ge, pee bɛ bɛɛri ɲɛ Ibirayima nagoo puyɛ pyaa pyaa wɛ. Bani Kilɛ ya li shɛ Ibirayima na na: «Ishaaga yɛ ni ma kadugo nagoo pʼa da ba foro.»*Zhenɛzi 21:12 8 Lee ya li shɛɛ na nagoo piimu sipyii ya daa sipya wo ɲidaan funŋɔ ni ge, pee ɲɛ Kilɛ nagoo wɛ. Ga piimu pʼa se Kilɛ wo ɲɔmɛɛ li funŋɔ ni ge, pee pu ɲɛ Ibirayima wo nagoo puyɛ pyaa pyaa. 9 Bani yemu Kilɛ ya jo wu ɲɔmɛɛ li ni ge, yee yi wa mɛ na: «Nɛ na ba guri ba yee la nimɛ tashiin. Wee tuun we ni Sara da ba ja ta.»*Zhenɛzi 18:10,14
10 Ayiwa, lee yɛ bɛ wɛ, ga mu lʼa pye Erebeka bɛ shizhaa na, wee wemu wʼa yere ŋmamaa yacɛrɛ na wù tolɛ Ishaaga mu ge. 11 Na laa li ta li sanha se pya wa wu ta kasaana kelee kakuunɔ pye wɛ, a Kilɛ di jo ni Erebeka ni, kɔnhɔ Kilɛ yɛ pyaa bi giin di wemu ɲaha bulo na bɛ ni wee Kilɛ keree gbegelegana ni ge, lʼi bye mu. Li ganha bu da bye sipyii wo kapyegee baraga ni wɛ, ga lʼi bye na bɛ ni Kilɛ yɛ pyaa ɲidaan ni. 12 A Kilɛ di Erebeka pye: «Cuunvɔɔ wu wʼa da ba bye ɲahafɔɔ wu ɲuŋɔ ni.»*Zhenɛzi 25:23 13 Ba lʼa ka kagana lemu na Kilɛ Kafila wu ni wɛ na: «Nɛ Yakuba ɲaha bulo, ga na Ezawu yaha wà.»*Malaki 1:2-3
Kilɛ ya sɔɔ na shi wusama bɛ ɲaha bulo
14 Ayiwa, ta wèe na já jo na katiibaagaa ki wa Kilɛ ni gɛ? Bada! 15 Bani Kilɛ ya Kilɛ tudunmɔɔ Musa pye:
«Nɛ bu jo nɛ ɲuŋɔ ɲaari sipya wemu na,
wee na nʼa da ɲuŋɔ ɲaari.
Nɛ bu jo nɛ ɲuŋɔ peŋi ni sipya wemu ni
wee ni nʼa da ɲuŋɔ peŋi.»*Ɛkizode 33:19
16 Lee na sipya ɲidaan kelee wu kapyegee da já Kilɛ pye wu ɲuŋɔ ɲaari wu na wɛ. Ga wuyɛ pyaa wo ɲidaan funŋɔ ni Kilɛ ya ɲuŋɔ ɲaari sipya na. 17 Kilɛ Kafila wu ni Kilɛ ya yi jo Farawɔn*Farawɔn: Wee ninumɔ wu ɲɛ Farawuna. Saan bɛɛri wʼa tiin saanra ti na Misira ni ge, wu mɛgɛ na bye Farawɔn. mu na: «Lemu yɛ kaa na nɛ mu teŋɛ saanra ti na ge, lee li wa mɛ. Nʼa da ma taga na sefɛɛrɛ ti shɛ, kɔnhɔ na mɛgɛ kʼi nɔ ɲiŋɛ ki kabaya yi bɛɛri na.»*Ɛkizode 9:16 18 Lee na Kilɛ kunni bu jo wu ɲuŋɔ ɲaari wemu na, wee na wʼa ɲuŋɔ ɲaari. Wu bu jo wu wemu nige waha, wʼa kee bɛ waha.
19 Pii na ba jo na: «Ayiwa ni li ɲɛ mu, ɲaha na Kilɛ di sipyii jaagi sanha wɛ? Jɔgɔ wu dʼa já zhe Kilɛ ɲidaan ni wɛ?» 20 Ayiwa, mu wemu wʼa ye yu ge, mu sipyitiimɛ, mu di ɲɛ ɲaha, fo mu wʼa Kilɛ kaala wɛ? Ta puuro shɔɔ na já li yaavɔɔ pye: «Ɲaha na ma da na yàa le yaagana le na wɛ?» 21 Ta cogo faanrivɔɔ wogo bɛ ki ɲɛ wu cogo wɛ? Wu bu jo wu pɛɛwa shɔɔ yàa, kelee shɔtiire, lee wʼa da yàa ni wu cogo ke ninuŋɔ ni.
22 Ayiwa, Kilɛ funŋɔ ya pye na wu loyire ni wu sefɛɛrɛ ti shɛ. Lee wuu na, piimu pʼa wu luu yirige, pee dʼa kemɛ yaha gyɛɛgi kaa na ge, wʼa luu gbo pee tàan fo xuuni. 23 Ayiwa, wʼa ɲuŋɔ ɲaari wèe piimu bɛ na, na wèe gbegele na yaha wu nɔɔrɔ wu kaa na ge, wu bu jo wu wee nɔɔrɔ we niɲɛhɛmɛ shɛ wèe bɛ shizhaa na, ta yee kajuu wa yee ni? 24 Bani wèe pu ɲɛ wu sipyiyirilee, wu ya ta wèe yiri na foro Yawutuu pu wo shi wu yɛ nigin ni-i dɛ! Wʼa wèe yiri na foro shi wusama bɛ ni. 25 Yee yʼa jo Kilɛ tudunmɔɔ Oze wo Kitabu wu ni na Kilɛ ya jo na:
«Piimu bye nɛ sipyii taashiinɛ li ni wɛ,
nɛ na ba pee yiri ‹na sipyii›.
Shi wemu kaa bi dan nɛ ni-i ge,
nɛ na ba wee yiri ‹na taanɲiinɛɛ.›»*Oze 2:1,25
26 «Xuu wemu ni pʼa pu pye ge na:
‹Yee ɲɛ nɛ sipyii wɛ.›
Pu na ba yiri wee xuu wuyɛ pyaa ni na:
‹Kilɛ ɲìi wo wuyɛ pyaa wo nagoo.›»*Oze 1:10
Kilɛ ya yemu jo Izirayɛli nagoo shizhaa na ge
27 Kilɛ tudunmɔɔ Ezayi bɛ ya jo ni mujuugbɔɔ ni Izirayɛli nagoo shizhaa na na:
«Ali Izirayɛli nagoo ɲɛhɛ ɲɛhɛ
ba suumɔ lɔhɔ ɲɔ gbazhɛnhɛ ɲɛ wɛ,
lee bɛ na sipyii nigin nigin yɛ pu da ba ɲuwuuro ta.
28 Bani Kafɔɔ ya kiiri wemu gbegele ge,
wu na ba wee kiiri wu bɛɛri kɔn tɔvuyo na,
na wu xɔ fɛɛfɛɛ koŋɔ ki sipyii pu na.»*Ezayi 10:22-23
29 Kilɛ tudunmɔɔ Ezayi ya fɛnhɛ yi jo bɛ sanha fo taashiinɛ ni na:
«Kilɛ-gbɔtabaaga da bye wu ya ɲuŋɔ ɲaari wèe na,
na pii yaha wà wù sefɛɛ pu ni wɛ,
wèe bi da xhɔ fɛɛfɛɛ,
ba Sodɔmu kulo li sipyii pʼa pye wɛ.
Wèe bi da bye
ba Gɔmɔɔri shɛɛn ya pye wɛ.»*Ezayi 13:19; Zheremi 50:40
30 Ayiwa, shi wusama wemu wʼa pye wu jate ya nɔ tiimɛ koo li zha wu na-ɛ ge, Kilɛ ya pee jate sipyii piimu pʼa tii ge. Pu nʼa daa wu gbɔɔrɔ ni pʼa pee tiimɛ pu ta. 31 Na ta Izirayɛli nagoo di bi la le puyɛ ni, kɔnhɔ pʼi bye sipyitiimɛɛ Kilɛ wo saliya wu koo li ɲaari wu funŋɔ ni. Ga pu ya lee ta wɛ. 32 Ɲaha na wɛ? Bani Izirayɛli nagoo pu ya tiimɛ pu sha nʼa daa gbɔɔrɔ ni wɛ. Pu bi giin na pee wo kapyegee ki da pee pye sipyitiimɛɛ. Lee funŋɔ ni a pʼi guruŋɔ to «ke kagereŋɛ ke» na. 33 Ma na jo ba lʼa ka kee kagereŋɛ ki shizhaa na kagana lemu na wɛ na Kilɛ ya jo:
«Li wii, kagereŋɛ ka nɛ yaha Siyɔn kulo li ni,
sipyii na ba guruŋɔ kemu na ge.
Ki na ba sipyii shaan.
Ga, sipya wemu bu dà kee na,
Kilɛ da ga ba weefɔɔ nɔhɔ yaha bada wɛ.»*Ezayi 8:14; Ezayi 28:16
*9:7 Zhenɛzi 21:12
*9:9 Zhenɛzi 18:10,14
*9:12 Zhenɛzi 25:23
*9:13 Malaki 1:2-3
*9:15 Ɛkizode 33:19
*9:17 Farawɔn: Wee ninumɔ wu ɲɛ Farawuna. Saan bɛɛri wʼa tiin saanra ti na Misira ni ge, wu mɛgɛ na bye Farawɔn.
*9:17 Ɛkizode 9:16
*9:25 Oze 2:1,25
*9:26 Oze 1:10
*9:28 Ezayi 10:22-23
*9:29 Ezayi 13:19; Zheremi 50:40
*9:33 Ezayi 8:14; Ezayi 28:16