Tu'un Ndioo tāa racha'nu Luka
1
Racha'nu Luka jàndo induku ra tu'un ra chi'in Teófilo
1 Yo'o racha'nu Teófilo, nduva'a kuii cha kua'a' ñivi nànduku na tàa kachin na tandi'i ma ña ndaa ña jā'a Ndioo tañu yo tatiempu. 2 Ta ndiakan tāa na yi indukuni takua kātitu'un ma ndian ndē'e kachin nuu kīcha'a yi chi'in tinuu na, vati ma tiñu nī'i na kùu ma tiñu ña kàtitu'un na tu'un Ndioo nuu ñivi i'ya. 3 Ta juuni yu'u ora cha nānduku tu'in cha'a' yi nda ora kīcha'a tu'un kà'an yi, tajan chànini̱ ti, ña va'a kùu yi tuva vii tài yi, ta tàchi̱ yi nuu̱n, yo'o racha'nu Teófilo, 4 ikan na koto kachin gaun ma ña ndaa ña jāna'a na nuu̱n.
Kàtitu'un iin tati va'a ña jà'a tiñu nuu Ndioo ña ni kaku Xuva ra jàkunduta
5 Takan kūu ta ma tiempu kūu Herode rey ñu'u' Judea, ma tiempu ikan ti, chīyo iin sutu ra nàni Zacaría chi'in ñasi'i ra Elisabet. Ta sutu ikan ti, ra chàkuu chi'in grupu Abías kùu ra. Ta ninduvi vi ti, tata ñivi Aarón kùu vi. 6 Ta juuni chìnuni vi tu'un Ndioo, ta takan jàchi'in vi ma ña kà'an ma tutu ma Racha'nu. Yakan va nï'iin na küu tisokuati na vi cha'a' nï'iin nakuyi. 7 Ta ma sutu ikan chi'in ñasi'i ra tüvi nī chiyo nï'iin se'e vi, vati na küu koo se'e Elisabet. Ta vitin nduva'a kuii cha chà'nu vi ndia.
8 Takan kūu ta chāa iin kivi ña kà'an Zacaría chi'in ma tandi'i sutu ña ìyo grupu ra nuu Ndioo ma tichi veñu'u ka'nu ñuu Jerusalén. 9 Vati takan ìyo costumbre ma ndra sutu, yakan va ma kivi ikan chāsiki ndra ta jākanaa ma Zacaría ña ni ki'vi ra nuu ií ga ma tichi veñu'u ta kuka'mi ra kutu kuenda Ndioo ikan. 10 Takan kūu ta ora juuni chà'miga ra ma kutu, ndisaa ma ñivi ñuu ña ka'ìin nuke'e kà'an na chi'in Ndioo. 11 Takan kūu ta ña'a jà'a ra ora kēta iin tati va'a jà'a tiñu nuu Ndioo nuu Zacaría ma iti' chiyo kua'a' ma nuu chito naá nuu kàyu ma kutu. 12 Yakan va ora ndē'e Zacaría ma tati ikan, ndava kuà'an tati ra, ta nduva'a kuii yū'vi ra. 13 Ta te'en nāka'an ma tati ikan nuu ra:
―Yo'o Zacaría, na yü'viun, vati Ndioo chīni ra ndisaa ma ña kà'un chi'in ra ora jàka'nu̱n ra, ta vitin ma ñasi'un Elisabet ni koo iin se'an chi'un. Ta rakan ni jakunaniun ra Xuva. 14 Ta yo'o ti nduva'a kuii sii ni kuuniun ora ni nde'un ña ni kuu yi takan, nda ma ñivi, juuni sii ni kuuni na ora nde'e na ña ni kàku ra ndia. 15 Vati ma ra se'un iin ra ya'a ka'nu ni kuu ra kuenda Ndioo, ti tüvi ni ko'o ra nï'iin nuu ma ndixi, ta ni vinu, ta juuni ni koo ma Tati Ií Ndioo chi'in ra antea ña kàku ra. 16 Ta rakan ni ja'a ra ña na chinuni kua'a' ñivi ñuu Israel ma tu'un Ndioo, ikan na jaña na kuati jà'a na ta chikoni'i ndiko na iti' Racha'nu Ndioo, ra chito'o na. 17 Ti ma Xuva ra ni kuu se'un ikan, ni jatiñu ra indukuni kua jātiñu ra nàni Elía, ra kà'an chi'in tu'un yu'u Ndioo tatiempu. Ni ku'un ra kujandomani ra tatá na chi'in se'e na, ikan ma ndian tüvi chìnuni, na kicha'a na chinuni na. Yakan va takan ni jandova'a ra ma ndian ìyo ñuu Ndioo, ikan na koo tu'va na ma ora ni kichi ra. ―Takan kàti ma tati jà'a tiñu nuu Ndioo.
18 Takan kūu tajan te'en kīcha'a chìkatu'un Zacaría nuu ma tati ikan:
―¿Ta naja kua jà'i ta chinuni̱ tuva ña ndicha kùu ma ña kà'un, vati yu'u cha ya'aga cha'nui, ta takan ma ñasi'i̱ ndia? ―kàti ra chi'in tati ikan.
19 Yakan va te'en nāka'an tuku ma tati jà'a tiñu nuu Ndioo chi'in ra:
―Yu'u nàni Gabriel, ta ìyoi kuenda ña ja'i tiñu nuu Ndioo. Ta juu ra tāchi yu'u ña vàchi katitu'in tu'un va'a i'ya nuu̱n. 20 Va tava töve nī chinuniun ma ña kātitu'in nuu̱n, cha'a' yakan kùu yi ña ni kindoo ñi'un. Ta töve ni kuu ka'un nda kati chinu ji'na ma tu'un ña kàtitu'in nuu̱n. ―Takan kàti ma tati ikan nuu ra.
21 Takan kūu ta ma ñivi ka'ìin ikan ndàtu na Zacaría nuke'e, ta ndiakan te'en kīcha'a na chìkatu'un ta'an na:
―¿Ta naja ya'a kùyanga ra ma tichi veñu'u ka'nu? ―chànini na.
22 Takan kūu ta chanuu va'a tajan kēe ndio ra, va na küuga ka'an ndio ra chi'in na. Tajan ikan nākuni ndio na ña ìyo iin ña ndē'e ra ma tichi veñu'u nuu ií ikan, vati kà'an ra chi'in mamaa señani, ti kīndoo ñi'i ra. 23 Ta ora jāchinu Zacaría ma tiñu ikan, tajan kēe ndio ra kuà'an ra ve'e ra.
24 Takan kūu ta ora yā'a ña'a, tajan ma ñasi'i ra Elisabet, chāku'un se'an. Ta u'un yoo kùu yi ña endee nī kean ve'an. Tajan te'en kīcha'a ña chàninian: 25 “Maa ma Racha'nu cha'a' iin ndatu, jā'a ña'a' chi'o, ikan na tüva ka'an ma ñivi chata yo”, kūunian.
Iin tati jà'a tiñu nuu Ndioo, kàtitu'un yi ña ni kaku Jesuu
26 Takan kūu ta tichi iñu yoo, tajan tāva ndio ma Racha'nu Ndioo tiñu nuu ma tati jà'a tiñu nuu ra ña nàni Gabriel, ña na ku'un yi ma ñuu Nazaret, ña kàndii kuenda ñu'u' Galilea, 27 ña na kunde'e yi iin ña'a yoko ña nàni Ndiya. Ta yakan ti, cha chā'a ña tu'un nuu iin ra nàni Kusé ña ni tanda'a ña chi'in ra. Ta rakan ti, tata ma ra rey David kùu ra. 28 Takan kūu ta ora chāa ndio ma tati, tajan kī'vi yi tichi ve'e nuu ìyoan. Ta te'en nāka'an yi chi'an:
―¡Na sii kuuniun, yo'o Ndiya ña ìyo ñamani Ndioo chi'in, ti ma Racha'nu ìyo ra chi'un, ta maun kùu ma ña ya'a ií ña ìyo tañu ma ñivi ña'a! ―Takan kàti yi chi'an.
29 Ta ora ndē'an ma tati ikan, ndava kuà'an anima ña, ña kà'an yi takan chi'an. Yakan va te'en chīkatu'an chi'in juuni maa ña: “¿Ta naja kàña'a yi takan chi'i̱n?”, kùunian. 30 Takan kūu tajan te'en nāka'an ndio ma tati jà'a tiñu nuu Ndioo chi'an:
―¡Na yü'viun yo'o Ndiya, ti na sii kuuniun cha'a' ña ìyo ma ñamani Ndioo chi'un! 31 Ta vitin, ni kuku'u̱n iin ravali se'un, ta rakan ni jakunaniun ra Jesuu ma ora ni kàku ra. 32 Ta rakan, ti iin ra nduva'a kuii ka'nu ni kuu ra, ta ni kati ñivi ti Se'e Ndioo ka'nu ìyo andivi kùu ra. Ta juuni ma Racha'nu Ndioo ni ku'va ra ña na ka'nda ra tiñu takua chā'nda ma ra kūu ñivi ra, ra kùu rey David tiñu niku, 33 ikan na ka'nda ra tiñu nuu ma ñivi ñuu Israel endeeni. Yakan va ma nuu ni ka'nda ra tiñu tüva ni chaa iin kivi ña ni ndi'i yi. ―Takan kāti ma tati ikan chi'an.
34 Takan kūu ta te'en chīkatu'un ndioan nuu ma tati ikan:
―¿Ta naja kua kùu yi ña kà'un ña ni koo se'i, tu tüvi ìyoi chi'in nï'iin ra'ii? ―kàtian.
35 Ta te'en nāka'an tuku ma tati ikan chi'an:
―Ma Tati Ií Ndioo, ni kichi yi nuu̱n, ta ma ndatu ma ra ìyo andivi ni koyo yi chataun takua kùu iin vati. Ta tava ya'a ií ma ra ni kàku ja'un, yakan va ni ka'an ma ñivi ña iin ra ya'a ií Se'e Ndioo kùu ra, ni kati na. 36 Ta juuni ma ña kùu ñiviun Elisabet, ni koo iin se'an vaji cha cha'nuan. Yakan va ma ña'a kà'an na ña na küu koo se'e, cha iñu yoo kùu yi ña cha ñù'u se'an vitin. 37 Vati kuenda Ndioo nï'iin nakuyi tüvi ndetiñu kuenda ra. ―Takan kàti yi chi'an.
38 Takan kūu, ta te'en nāka'an tuku Ndiya:
―Yu'u kùu ña musu ma Racha'nu. Yakan va na ja'a ra ma kua kàtitu'u̱n ña ni ja'a ra chi'i̱n ―kàtian.
Tajan ma tati, kēe yi ta kuà'an yi.
Chànde'e Ndiya nuu ìyo Elisabet
39 Ta ma kivi ikan numini kēe Ndiya chānde'an Elisabet iin ñuu kàndii iti' yuku ma ñu'u' Judea. 40 Ta ora chāa ña ñuu ikan, tajan kī'vi ndioan tichi ve'e Zacaría, ta kāña'a ña chi'in Elisabet. 41 Ta ora chīni Elisabet ña kāña'a Ndiya chi'an, ta juuni ma ora ikan tūñu ma pa'a tichian, ta kōyo ma Tati Ií Ndioo chata ña. 42 Tajan te'en nāka'an ni'i nduva'a kuii ma Elisabet:
―Ma maa Ndioo cha jà'ií ra ñu̱n tañu ñivi ña'a, ta cha jà'ií ra ma ravali se'un ña ni kaku. 43 ¿Ta nda ña kùu yu'u ña vàchi nde'e ma ña kùu ma'á ma Racha'nu chito'i yu'u? 44 Ora chīni̱ ña kāña'un chi'i̱n, juuni ma ora ikan, tūñu ma se'i tichi̱ ña ya'a chìsii yi. 45 ¡Na ya'a sii kuuni animaun ña chīnuniun ña ni ja'a ma Racha'nu ña kātitu'un ra nuu̱n! ―Takan kàti Elisabet chi'in Ndiya.
46 Ta Ndiya te'en nāka'an ña:
Ya'a jàka'nui ma Racha'nu Ndioo chi'in ndisaa animai.
47 Yakan va ya'a chìsii ma animai chi'in Ndioo,
ti maa ra kùu ma ra jàkakú yu'u nuu ma kuati̱.
48 Vati vaji iin ñanda'vini kùi,
va kāchin Ndioo yu'u kuenda ña na ja'a ra ma ñamani ra chi'i̱n.
Yakan va nda vitin ta iti' nuu,
ni kati na ti iin ña'a ìyo ñamani Ndioo chi'in kùi.
49 Vati ma ra ya'a ndatu, nduva'a kua'a' tiñu ka'nu jà'a ra chi'i̱n.
Ta rakan ti iin ra ya'a ií kùu ra.
50 Va Ndioo vitin ta iti' nuu kùnda'vini ra ma ndian jàka'nu ra.
51 Ta juuni ìyo kua'a' ndatu ra.
Ta chi'in ndatu ikan jàndi'i ra nuu tandi'i tiñu jà'a ma ndian jàtayi juuni maa.
52 Ta tāvani'i ma Racha'nu ma ndian kùu rey nuu chà'nda na tiñu,
ta tī'i ra ndian nda'vi na ka'nda na tiñu ma ikan.
53 Ta ma ndian kùmani nakuyi nuu,
nduva'a jà'a ra kua'a' ña va'a chi'in na,
ta ma ndian kuika, kìndonda'vi na jā'a ra.
54 Ta tìndee ra ndisaa ma ndian ìyo ñuu Israel,
vati ndian jà'a tiñu nuu ra kùu na,
ta endee tüvi nī jaña ra ña kùnda'vini ra na.
55 Vati takan chā'a ma Racha'nu Ndioo tu'un nuu ma ra kūu ñivio ra chūnani Abraham taji'na,
chi'in ma ndian ni kuu ñivi ra ña ni koo iti' nuu.
56 Takan kūu tajan ma Ndiya kīndoan chi'in Elisabet iin uni yoo, tajan chīkoni'i ndiko ña ma ve'an.
Nuu kàku Xuva ra jàkunduta
57 Ta ora chāa tiempu ña ni kàku ravali se'e Elisabet, ta kāku yi. 58 Tajan ora chīto ndio ma ñivi Elisabet, chi'in ma ñivi ìyo yatini ve'an, numi kuiini chānde'e na nuu kàndian ña kāku se'an, ti ya'a chìsii na ña kūnda'vini ma Racha'nu ña.
59 Ta ora chīnu ra una kivi ra, tajan chāndaka vi ra na ta'nda ñii nuu ika ra takua ìyo costumbre ma ñivi judíu. Ta ma ñivi kuà'an chi'in vi kùuni na ña na kunani ra sivi tatá ra Zacaría. 60 Va ma Elisabet te'en nāka'an ña:
―¡Na küu yi! Ti ìyo yi ña kunani ra Xuva ―kàtian.
61 Tajan te'en nāka'an tuku na chi'an:
―Va na tüvi ìyo nï'iin ñivi ndo ña nàni takan ―kàti na chi'an.
62 Tajan chi'in mamaa señani kà'an na chi'in tatá ma ravali, nde'o tuva kùu koto na nda sivi kùuni ra jakunani ra ra. 63 Tajan tatá ma ravali chīkan ra iin vitu ña kùuni ra taa ra. Ta nuu ma vitu ikan te'en tāa ra: “Xuva, ni kunani ra.” Takan kāti ra chi'in ma ña tāa ra. Yakan va ora ndē'e na ña takan tāa ra, ndava kuà'an anima na. 64 Ta juuni ma ora ikan kūu naka'an ndiko Zacaría. Tajan kīcha'a ra jàka'nu ra Ndioo. 65 Yakan va tandi'i ma ñivi nàkoto vi, ndava kuà'an anima na ña kūu takan chi'in Zacaría. Ta ndisaa ma ñuu kuati ña kàndii kuenda ma ñu'u' Judea, chìtakuati ma tu'un yu'u na cha'a' ña kūu. 66 Yakan va tandi'i ma ndian chīni yi, te'en chīkatu'un na chi'in juuni maa na:
―¿Nda tiñu ni kuu ra'ya ora ni kuchandee ra? Vati ndicha va'a ña jā'a ma Racha'nu kua'a' ndatu kuenda ma ravali i'ya. ―Takan chànini na.
Chìta Zacaría iin yaa kuenda Ndioo
67 Yakan va chi'in Tati Ií Ndioo, te'en nāka'an Zacaría ña jàka'nu ra Ndioo cha'a' ña ja'a ma ravali se'e ra:
68 ¡Ya'a ga ií kùu ma Racha'nu Ndioo ma ñivi ñuu Israel,
vati cha kīchaa ra ña vàchi jakakú ra ndyu'u ndian kùu ñivi ra!
69 Vati cha tāchi ra iin ra ya'aga ìyo ndatu, kuenda ña na jakakú ra ñivi ra.
Ta rakan kùu ra tata racha'nu David, ra kūu musu Ndioo taji'na.
70 Ta ma tu'un i'ya kùu ma tutu chā'a Ndioo nuu ma ndra ií, ndra kā'an chi'in tu'un yu'u ra ña chīyo taji'na,
71 ta kā'an ndra ña ni jakakú ra yo nda'a' ma ndian xaani nde'o,
ta nuu ndisaa inga tuku ma ndian küu koto nde'o ndia.
72 Ti kùnda'vini Ndioo ma ñivio chīyo taji'na niku,
ta ñù'uni ra ma tu'un ií ña jāndo'iin tu'un ra chi'in Abraham, ra kūu tatá yo ndia.
73 Ta ma tu'un i'ya kùu ma tu'un ña chā'a ra nuu ra kūu tatá yo Abraham taji'na,
74 ña ni jakakú ra yo nuu ndian xaani nde'e yo,
ikan na tüva yu'vio ja'a yo tiñu nuu Ndioo.
75 Ta takan chi'in ña ndaa, ta ña ií,
ikan ni koo yo chi'in ra ndisaa tiempu.
76 Yakan va yo'o se'yu, cha kāchin ma Ndioo ñu̱n,
ña na kùu̱n ma ra kà'an tu'un yu'u Ndioo ìyo nuu sukun,
ti ji'naun ni ku'un iti' nuu ma Racha'nu chito'o yo,
ña ni jandova'un iti' ku'un ra ora ni kichaa ra,
77 ikan na koto ma ñivi ñuu ra,
ti Ndioo jànaa ra ma kuati jà'a na,
ta jàkakú ra na nuu yi ndia.
78 Vati ma Racha'nu Ndioo yo,
nduva'a kùnda'vini ra yo, ta kùuni ra nde'e ra yo,
ta ni keta iin kivi, ña ni tindee Racha'nu Ndioo yo kakú yo ma nuu naa,
takua jà'a ma nikandii ña na nde'o ora kèta ra.
79 Ta chi'in ma tu'un jàna'a Ndioo, jàndondichin yi nuu ndian chàkunuu jà'a kuati ora naa,
ta tìndee yi yo ña na koo vii yo chi'in ra ndia.
Takan kāti Zacaría.
80 Takan kūu ta ma ravali Xuva kuàkua'nu va'a ra chi'in tundeeni ña chà'a Racha'nu Ndioo nuu ra. Yakan va ma ravali ikan endee chīyo ra tichi ku'u, nda kati kēta iin kivi ña kīcha'a jàna'a ra nuu ñivi ñuu Israel.