1 Tajan kī'vi ndio Jesuu ma tichi ñuu Jericó. Ta chàkunuu ra ikan. 2 Ta ma ñuu ikan ti ìyo iin ra kuika nàni Zaqueo. Ta rakan ti ra kùxini nuu ndra nàka'an xu'un' kuenda ñuu ka'nu Roma kùu ra. 3 Ta rakan ti kùuni ra nakoto ra Jesuu, va na küu nde'e ra ra, ti ya'a kua'a' ñivi ta ya'a ndiki ra ndia. 4 Yakan va yā'a nduu ra kuà'an ra iti' nuu, ta ikan ndāa ra nuu iin yutun nàni sicómoro ña ndaa yatini nuu ni ya'a Jesuu, ikan ti na kuu nde'e ra ra. 5 Ta ora yā'a ndio Jesuu ma ikan, tajan ndē'e ndaa ra nuu yutun nuu nàndi ra, tajan te'en nāka'an Jesuu chi'in ra:

―Yo'o Zaqueo, na nuu̱n, vati kivi i'ya ni ndoi nuu ìyo ve'un ―kàti Jesuu chi'in ra.

6 Tajan numini nūu ndio ra ma nuu yutun, ta chūnumi ra ra ti ya'a chìsii ra ña kā'an Jesuu takan. Tajan chāka ndio ra ra kuà'an ra ve'e ra. 7 Ta ora ndē'e ma ñivi ña kuà'an Jesuu chi'in ra, tajan tükuii va'a kūuni na, ta kīcha'a na kà'an ndaa na chata Jesuu ña naja kuàkindoo ra ve'e iin ra jà'a kuati, kàti na. 8 Tajan ndēta ndio ma Zaqueo ta te'en kīcha'a ra kà'an ra chi'in ma Racha'nu:

―Yo'o Racha'nu, java ma ndatiñu ña ìyo nui, ni ku'vai yi nuu ma ndian nda'vi, ta tu ìyo nda ndian jānda'viña'i, nda kumi cha'a' ni jachikoni'i ndikoi yi nuu na inga cha'a' ―kàti ra.

9 Tajan te'en nāka'an Jesuu:

―Vitin va cha kīchaa ña ni kakú ñivi ìyo ve'e i'ya ti juuni ñivi Abraham ra chīyo taji'na kùu ra'ya ndia. 10 Vati ma ra Se'e ñivi tāchi Ndioo, vàchi nanduku ra ñivi ìyo ñuñivi i'ya, ta vàchi jakakú ra ndian cha ìyo tiempu ña kuànaa ndia.

11 Ta ndava tàso'o ma ñivi ña kà'an Jesuu, yakan va kīcha'a tuku ra nàtu'un ra iin ku'va nuu na, vati cha chìto ra ña chani chaa ra ma ñuu Jerusalén. Ta cha'a' yakan kùu yi ña chànini na ña chani kuyatin kichaa nuu chà'nda Ndioo tiñu nuu na. 12 Yakan va te'en kīcha'a nāka'an Jesuu yi nuu na:

―Taji'na, chīyo iin ra ya'a ìñu'u. Ta rakan ti kēe ra kuà'an ra inga ñuu nuu chika, vati ikan ni ku'va na tiñu nuu ra ña ni kuu ra Rey ta ka'nda ra tiñu, tajan kichaa ndiko ra. 13 Ta antea ña ni kee ra ku'un ra, tajan kāna ra uchi ta'an ma ndra musu ra, ta ta'ii'iin ndra chā'a ra iin ma xu'un' oro ña ya'a ya'vi ndaa. Tajan te'en nāka'an ra chi'in ndra: “Na jatiñu va'a ndo chi'in ma xu'un' ña chā'i nuu ndo, ta nda ora ni kichaa ndikoi, tajan ku'va ndiko ndo yi chi'in ña jàkanaa yi nui”, kàti ra chi'in ndra. 14 Va tava ma ñivi ñuu ra, ti ya'a tixin na nde'e na ra, yakan va tāchi na iin ndra kùu tatun ña kuàkatitu'un ndra nuu ma rey, ta te'en kà'an na nuu ma tatun: “Na tüvi kùuni ndi ña kùu ra Rey ndi, ta ka'nda ra tiñu nuu ndi.” Takan kàti na chi'in ma tatun.

15 ’Va nī kuu yi takua chànini na ja'a na, vati nì'i ra tiñu ña kùu ra Rey nuu na, tajan ora cha kùu ra rey ta chīkoni'i ndiko ra ñuu ra. Ta ora chāa ndio ra ma ñuu ra, tajan tāchi ndio ra tiñu chata ma ndra musu ña chā'a ra xu'un' nuu ña na kichi ndra vati kùuni ra koto ra naja jākanaa ii'iin ndra chi'in ma xu'un' chā'a ra nuu ndra. 16 Tajan chāa ma ra nunuu, ta rakan te'en nāka'an ra chi'in ma rey ikan: “Yo'o racha'nu, ma xu'un' ña chā'a nuu̱n nui ña jātiñui chi'in yi ta jākanaa yi nda uchi cha'a' tiá”, kàti ra. 17 Tajan te'en nāka'an ndio ma ra kùu Rey chi'in ra: “Cha chìtoi ti ya'a ga va'a ra musu kùu̱n, ta cha'a' yakan kùu yi ña ìyo tundeeni̱ chi'un. Yakan va vitin ni ku'vai tiñu ka'nu ga nuu̱n ña na ka'ndaun tiñu nuu uchi ta'an ñuu”, kàti ma ra kùu Rey chi'in ra. 18 Tajan inga tuku ra chāa nuu ra. Ta rakan te'en nāka'an ra chi'in ra: “Yo'o racha'nu, ma xu'un' ña chā'a nuu̱n nui ña jàtiñui chi'in yi ta jākanaa yi nda u'un cha'a' tiá”, kàti ra. 19 Tajan te'en nāka'an ndio ma ra kùu Rey chi'in ra: “Nuu yo'o ni ku'vai tiñu ña na ka'ndaun tiñu nuu u'un ta'an ñuu”, kàti ra chi'in ra.

20 ’Ta inga tuku ra chāa nuu ra, ta rakan te'en nāka'an ra chi'in ra: “Yo'o racha'nu, ma xu'un' ña chā'a nuu̱n nui, ndākiva'i yi tichi iin pañitu, i'ya ìyo ma xu'u̱n'. 21 Nī kuuni̱ jatiñui chi'in yi vati ndasii̱ nde'i ñu̱n, ti cha chìtoi ña ya'a xaun, vati nàmaun ndatiñu ña tāchi inga ñivi ta jàti'viun ña tüvi nī tachiun”, kàti ra. 22 Tajan te'en nāka'an ndio ma ra kùu Rey chi'in ra: “Yo'o ra musu ña tüvi va'a chànini. Cha'a' ma tu'un kā'un chiña, ni tiso kuati̱ ñu̱n. Vati juuni maun kà'un ña yu'u kùu iin ra tüvi va'a jà'a, ta ña nàmai xu'un' nuu ma ñivi ta tüvi jàtiñui, ta cha'a' ña kà'un ña nakuisoi ndatiñu nuu tüvi jàtiñui. 23 Yakan va tu chìtoun ña takan kùu yi, ¿ta naja tüvi nī chati'un yi tichi vanku niku, ta ora kichaa ndikoi nuu ìyo ve'i, ikan na jachikoni'i ndikoun yi nui chi'in ma xu'un' siki yi niku? Va tüvi nī ja'un takan”, kàti ra. 24 Tajan te'en nāka'an tuku ma ra kùu Rey chi'in ndian ka'ìin ikan: “Na namaa ndo ma xu'un' ikan nuu ra, ta ku'va ndo yi nuu ma ra jākanaa uchi cha'a' tiá”, kàti ra. 25 Tajan te'en nāka'an ma ñivi ikan chi'in ra: “Yo'o racha'nu, na tüvi va'a ma ña kā'un, vati rakan cha jākanaa ra kua'a' xu'un' chi'in ma xu'un' chā'un nuu ra”, kàti na. 26 Tajan te'en nāka'an ma ra kùu Rey: “I'ya kà'in chi'in ndo ti ma ñivi jàtiñu va'a tiaga kua'a' ma ndatiñu na ni koo, va ma ñivi töve jàtiñu va'a, ni kindaa Ndioo ma tiñu jà'a na vaji töve kua'a' yi. 27 Ta ma ndian töve kùuni ña kui Rey niku, kuàki'in ndo na ta kundaka ndo na kichi na i'ya, ta ka'ni ndo na nui.” Takan kàti ra.

28 Ta ora chinu kā'an Jesuu tu'un ikan, tajan kēe ndiko ra kuà'an ra ma iti' ñuu Jerusalén. 29 Tajan ora cha kùyatin ra nuu kàndii ma ñuu Betfagé chi'in ñuu Betania nuu ìyo yuku Olivu, tajan tāchi ndio ra uvi ta'an ma ndra jàkua'a chi'in ra ñuu ikan, va ji'na te'en kā'an ra chi'in ndra:

30 ―Na ku'un ndo kuariya ña kàndii ikan ta ora chaa ndo ma ikan, ikan nata'an ndo iin burru ndikun ña nï'iin na takä'an koso. Na ndachi ndo ri ta kundaka ndo ri kichi ndo nui nde've. 31 Ta tu ìyo ndian chìkatu'un nuu ndo ña naja ndàchi ndo ri, ta kati ndo ti ma racha'nu chito'o ndo chiniñu'u ri kàti ndo ―kàti Jesuu chi'in ndra.

32 Tajan kēe ndio ndra kuà'an ndra ta nāta'an ndra ndisaa yi takua kātitu'un Jesuu nuu ndra. 33 Tajan kīcha'a ndra ndàchi ndra ma burru, ta ora ndē'e ma ra chito'o ri ndra, ta te'en kīcha'a chìkatu'un ra nuu ndra:

―¿Ta naja ndàchi ndo ma burru jànai? ―kàti ra.

34 Tajan te'en nāka'an ndio ndra chi'in ra:

―Ndàchi ndi ri ti ma racha'nu chiniñu'u ri ―kàti ndra chi'in ra.

35 Tajan jūndii ndio ndra ja'ma ndra chata ri ta kēñu'u ndra ri chāa ndra nuu ndaa Jesuu. Ta ikan jāndaa ndra ra chata ri. 36 Tajan kuàkua'an Jesuu, ta kua ikan chàkin ma ñivi ikan ja'ma na ma iti' kuà'an ra. 37 Tajan ora cha kūyatin ra iti' nuu inuu ma yuku Olivu, tajan ndisaa ma ndian chìnuni ña kuà'an chata ra, te'en kīcha'a na kànachaa na ña chìsii na. Ta jàka'nu na Ndioo cha'a' ndisaa ndatu ña ndè'e na jā'a ra:

38 ―¡Ya'a ga ií kùu ma ra kùu Rey ña kīchaa chi'in ndatu ma Racha'nu Ndioo! ¡Ta na koo vii ma Racha'nu ìyo iti' andivi! ¡Ta na jaka'nu yo ra cha'a' ma ña jā'a ra! ―kàti na.

39 Ta iin ma ndra fariseu, ña kuà'an tañu ma ñivi ikan, te'en kīcha'a ndra kà'an ndra nuu Jesuu:

―Matru, ¡na ka'un nuu ma ndian kàkichi chataun, na taxiin kuu yu'u na! ―kàti ndra.

40 Tajan te'en nāka'an ndio Jesuu chi'in ndra:

―Yu'u kàtitu'in nuu ndo ti tu jakutaxi̱n ma ñivi vàchi chatai, nda ma yuu kàndoyo chiña ni jaka'nu yi yu'u ndia ―kàti ra.

41 Ta ora cha kūyatin ndio Jesuu ma ñuu Jerusalén, ta te'en kīcha'a ra chàku ra cha'a' ma ñivi ñuu ikan, ora ndē'e ra yi:

42 ―Ndyo'o ñivi ìyo ñuu Jerusalén tu kutunini ndo ña na nani'i ndo naja kua koo vii ndo chi'in Ndioo cha'a' ña ìyo ra i'ya chi'in ndo jitu ma kivi vitin, va na küu ga yi ni vitin, ta ni iti' nuu, ti cha tīndixe'e Ndioo yi nuu ndo. 43 Vati ni keta iin kivi ña ni koo kuati chi'in ndo ti ma ndian xaani nde'e ndo ni ja'a na iin muru naja kua kandii ñuu ndo, ta ni kuikonuu ndio na ndo ta kanita'an na chi'in ndo. 44 Yakan va ni ka'ni ndi'i na ndo, ta takan ni janaa na ma ñuu ndo ña nï'iin ga yuu ìyo cha'a' ve'e ndo tüva ni kindoo yi, vati töve kì'in ndo kuenda ma Racha'nu Ndioo ora cha kīchaa ra ña kùuni ra jakakú ra ndo ―kàti Jesuu chi'in ma ñivi ñuu Jerusalén.

45 Ta ora yā'a ña kā'an Jesuu takan, tajan kī'vi ndio ra ma tichi kora veñu'u ka'nu ndian judíu, ta kīcha'a ndio ra jàkunu ra ma ndian xìko chi'in ndian jàta ña ka'ìin ma ikan chi'in tu'un i'ya:

46 ―Nuu ma tutu Ndioo kà'an yi ti ve'e i'ya kùu ve'e Ndioo, nuu kà'an na chi'in ra kàti yi. Va ndyo'o, jāndaku ndo yi iin ve'e ndrasu'u ―kàti Jesuu chi'in na.

47 Ta tandi'i kivi jàna'a Jesuu nuu ma ñivi ma tichi veñu'u ka'nu ikan, ta ma ndra sutu cha'nu chi'in ndra jàkua'a tutu Ndioo, ta chi'in tandi'i ndracha'nu ña ìyo ma ñuu ikan nànduku ndra naja kua ja'a ndra ta kuu ni'i ndra kua ka'ni ndra Jesuu. 48 Va nī kuu ni'i ndra naja kua ja'a ndra ti ndisaa ma ñivi tàso'o na ña kà'an Jesuu, ta chìsii na ña jàna'a ra nuu na.