A Waambaar
Zin Pol Xa Waan
Sin Taaitus
A Dor Vaamaravazang Pana A Waambaar Angkari
Lamuraana di marmara zaraakang Pol ma di zaxot naan kun Rom kuna aikilizang, di vamiluaar naan. Lamur nandiaa Taaitus di waan iaa la xurunuza Krit ma di waan farawuk iaa wana fazeiang pana a Dorang Daxa wana a notaan ka xalxaalif. Pol xa vazei Taaitus kuna vanongang a fazei varawukang pana a Dorang Daxa. Ma Pol xa vataling Krit ma xa waan lamun bina rawarak ma Taaitus ka roting a vaamuzas angkanaan.
Lamur naan ka varaar a waambaar angkari. Naan ka varaar xari: 1. A dorang aaxan Taaitus kuna vazeiang aubina in Krit ina di inaxam paazaai xuna luaa psinang amun inaxamang taksaat sin aubina in Krit. 2. A dorang kuna ruxolang naandi ina di ra balas amun purua iwana Dorang Daxa zin Iesu. 3. A dorang pana a lan iwana iziarang lamaskana ainaxam paazaaiang. A maariaas iwana fararang ka malasing AD 64.
A baar Taaitus ka malasing kari:
(1) 1:1-4 A dor vaamaravazang
(2) 1:5-9 Amun paamua ila lotu
(3) 1:10-16 Amun maravas faagit
(4) 2:1-3:11 Amun lan iwana iziarang lamaskana ainaxam paazaaiang
(5) 3:12-15 A vaanongang iwana dorang
1
A Dor Vaamaravazang
1 Nia xari Pol, a iaana kilaaiang sin Nakmai ma a aaposal zin Iesu Kaarisito. Nia gat fawaal ainaxam paazaaiang sin aubina ina Nakmai xa ra kalin naandi ma gat firaai naandi wana a rexaazang pana a dorang faaratunaan. A dorang faaratunaan angkanaan kana valos naandi xuna los fatalaminang amun matmalabuk sin Nakmai. 2 Avuvuna ainaxam paazaaiang kanaan ma a rexaazang kanaan naan a zimbangang faraxai wana ainaxam paazaaiang pana roro tapal. Ma Nakmai ina xawit nat faagit ka ra xalxal wana a roro tapal angkanaan mumua pis. 3 Araan a raan mase xa tak sina, naan ka vamaravaas a dorang sina lamaskana fazeiang adu Nakmai, a Baraai a Vaaroroiang sin dia, xa vazei nia gana giu.
4 2Kor 8:23,Gal 2:3, 2Tim 4:10Ga farar zunum Taaitus, nua gu malasing naarugu vaaratunaan lamaskana ainaxam paazaaiang ina diaa di zaxai iaa lamaskana.
A daxaiang ma a luaai zin Nakmai Damana dia ma Iesu Kaarisito a Baraai a Vaaroroiang sin dia xana iziar varaxai wana nua.
A Vaamuzazang Sin Taaitus La Xurunuza Krit
5 Ga vataling nua la xurunuza Krit kuna vanongang a vaamuzazang ina xawit nanga na vaanong ma guna kalin amun paamua iwana lotu lamaskana amun bina laba vaakdul malasing be nia ga ra vazei nua. 6 1Tim 3:2-7Araan gu kalin naandi, gu kalin axazak ina xawit ta vaakarang pana naan, ma xat faaratunaan pana taak sina ma a funalik sina di inaxam paazaai ma xawit di raagul wungpung ma naandi xawit di iaatumbaai zin damana naandi ma naanaa zin naandi. 7 A waamua iwana lotu, naan axazak kat katkatong amun faamuzazang sin Nakmai, malasing ma tuaa xana rauxin ta vaakarang pana naan, ma xawit nat falaup naan nanga, ma xawit nat mangat faabuza, ma xawit axazak ka imimin a daanim dikdik, ma naan kawit axazak kat farop, ma naan kawit axazak kat marazaxat saxot a kaakaai. 8 Singsaxai naan axazak kai ruzuaai aubina la vaal zina ma xai sasaxot a matmalabuk daxa, ma xa rauxin a matmalabuk iwana vadikdikang naan siaana amun sasaxotang taksaat ila winpin, ma naan axazak a matmalabuk sina xa tak, ma naan ka ninis lamarana Nakmai, ma xat katkatong fatalamin a roroiang sina. 9 Naan kana roting falagot a varaviraaiang faaratunaan ina di ra viraai naan pana xuna xanat faraxas kana vadikdik aubina wana varaviraaiang ka tak ma xana vamaravaas a raksaatang sin naandi di ruxol a Dorang Daxa.
Pol Xa Vadikdik Taaitus Pana Vaamuzazang Sina
10 Guna kalin tazanon paamua iwana lotu wanaze aubina xa varas di iaatumbaai. Di valai dador be wana amun saan palaau ma dit purif falmur ainaxamang sin aubina. Ga saxot gana dador dikdik pana aza lemlem sin naandi, ina di ipiaat adu aubina di inaxam paazaai dina ftuk pizin a vang pakpak sin ubina zin naandi. 11 Guna wisbuaak a dorang sin naandi a lemlem angkanaan panaze dit fabaabaa ainaxam paazaaiang sin azanon aubina varaxai wana amun fatama vaakdul zin naandi wana azanon faraviraaiang ina xawit na daxa xuna viraaiang naandi wana. Dit firaai naandi malasing kanaan kuna dina vagit luk tazanon kaakaai aaxan naandi nanga. 12 Aza profet sin naandi nanga xa piaat malasing kari, “Amun Krit, naandi amun taktegit ma di malasing amun pungpung taksaat ma naandi aubina di fewalaau ma amun balavangan.” 13 A dorang kanaan pana naandi xa vaaratunaan mase. Malasing ma guna vadawaar vadikdik naandi lalozang a raksaatang sin naandi xuna dina roting falagot ainaxam paazaaiang sin naandi, 14 ma dina wen falos amun faraviraaiang palaau zin amun Judaa ma dina wen falos amun lus sin naandi ina di bain a varaviraaiang tunaan. 15 Amun saan faakdul xa ninis sin naandi aubina di ninis, singsaxai zin naandi aubina xawit di ninis ma xawit di inaxam paazaai, amun saan faakdul xawit na ninis. Ainaxamang sin naandi xa raksaat mase ma a maskana naandi xa mitikaai. 16 Di piaat adu di rexaazin Nakmai, singsaxai amun matmalabuk sin naandi xa vatangin adu xawit di rexaazin naan. Naandi aubina di mitikaai mase, ma di iaatumbaai, ma xawit nat faraxas dina giu ta vaamuzazang daxa.