12
Yesu ɩ gyɛ kakɛ fʋʋtɛsa akɛ mʋ Ɔnyɩrɩpɛ
(Maki 2:23-28; Luka 6:1-5)
Saŋa maŋa nɩɩ Yesu maa mʋ abɩɩlapʋ ba naa alʋn kadɔɔ tɔ kakɛ fʋʋtɛsa akɛ kʋ. Nɩɩ akʋn a mɔɔ mʋ abɩɩlapʋ mʋ, nɩɩ ba piili bɛɛ gyayɩ alʋn mʋ ɩkʋ bɛɛ wɛ. Farasii abi mʋ ba maa wu ɩnɩmʋ mʋ, ba tɔwɛ Yesu yɛ, “Kɩɩ! Mɩnɛ ɩ waa sʋ nɩɩ fʋ abɩɩlapʋ bɛɛ waa kʋtɔ mʋ nɩɩ ɩ man dɛ ɔkpa kakɛ fʋʋtɛsa akɛ.”
Yesu lɛɛ bamʋ kɔnɔ yɛ, “Fan man pɩɩta kalɛ kʋtɔ mʋ nɩɩ Owura Dawidi maa mʋ kamaa tɔ abi ba waa saŋa mʋ nɩɩ akʋn a mɔɔ bamʋ mʋ nɩn? O loo kabwaarɛ‐sunkpa ayɛ naa taa bodobodo mʋ nɩɩ ba lɛɛ saraga sa Ɩbwaarɛ mʋ, nɩɩ maa mʋ asa mʋ ba wɛ. Nɩɩ Ɩbwaarɛ nbara tɔ mʋ ɩ man dɛ ɔkpa fɛɛ Dawidi maa bamʋ ba waa kanɩn, amɔɔ Ɩbwaarɛ aseepu nkʋn. Abɛɛ fan man pɩɩta kalɛ Mosesi nbara mʋ tɔ wu fɛɛ, Ɩbwaarɛ aseepu ba maa sun kabwaarɛ‐sunkpa ayɛ mʋ tɔ, kakɛ fʋʋtɛsa akɛ mʋ, bee nyita nbara, amaa ɔkʋ man bun bamʋ kʋpwɛ? N tɔwɛ fanɛ fɛɛ ɔkʋ bʋ nfɩɩ ɔ kyɔ kabwaarɛ‐sunkpa ayɛ mʋ. Ɩbwaarɛ tɔwɛ Asɩnkyan yɩlasa mʋ tɔ yɛ, ‘Man gyɛ atɔbwaaya kɩtaa lɛɛ saraga sa mɛ nɩɩ n biti, amaa kuwu abaa kʋwɛɛ nɩɩ n biti.’ Nɩɩ fan kan nu asɩn nɩmʋ kasɛ nɩn, naafɔɔ fen mee bun asa mʋ nɩɩ ba man waa alibi mʋ kʋpwɛ. Lɩɩ fɛɛ mɛ, Daadimaadi Obii‐nyɩnsa mʋ, ɩ gyɛ kakɛ fʋʋtɛsa mʋ Ɔnyɩrɩpɛ.”
Yesu kyɛ kɩbaa wusapʋ
kʋ kʋlɔ
(Maki 3:1-6; Luka 6:6-9)
Yesu maa lɩɩ tʋtɔ ee kpee mʋ, ɔ naa loo bamʋ kabwaarɛ‐kʋlɛ ɔgyaŋɛkpa. 10 Nɩɩ ɔnyɩn kʋ bʋ tʋtɔ nɩɩ mʋ kɩbaa ki wu. Asa kʋ ba bʋ tʋtɔ nɩɩ ba maa biti ɔkpa ba nyɛ pwɩɩ Yesu sʋ mʋ, ba taasɛ mʋ yɛ, “Ɩ dɛ ɔkpa fɛɛ ba kyɛ alɔpʋ kakɛ fʋʋtɛsa akɛ abɛɛ?”
11 Nɩɩ Yesu taasɛ bamʋ yɛ, “Nɩɩ ɩ kan ba fɛɛ fanɛ tɔ ɔkʋ sʋ kabʋlʋpʋ nɩɩ ɔ tɩyɛ kɩkyabɔ tɔ kakɛ fʋʋtɛsa akɛ mʋ, ɔ mɛɛ lɛɛ mʋ lɩɩ kɩmʋ tɔ abɛɛ? 12 Nɩɩ nyɩmɩsa kyɔ kabʋlʋpʋ naa ban sʋ falɛ mʋ, ɩmʋ sʋ ɩ dɛ ɔkpa nbara mʋ tɔ fɛɛ a waa adanbɩrasa kakɛ fʋʋtɛsa akɛ sa asa.”
13 Tʋtɔ nɩɩ Yesu tɔwɛ ɔnyɩn mʋ yɛ, “Tɛɛŋɛ fʋ kɩbaa mʋ.” Nɩɩ ɔ tɛɛŋɛ kɩmʋ, opula tɔ nɩɩ kɩ nyɛ ɔlʋn fɛɛ kɩbanban mʋ. 14 Amaa Farasii abi mʋ ba lɩɩ kpee naa ŋmina kanan mʋ nɩɩ ba nyɛ ɔkpa mɔɔ Yesu.
Yesu ɩ gyɛ Kɩyaafɔlɛ
mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ lɛɛ
15 Yesu maa bɩɩ ɩnɩmʋ mʋ ɔ lɩɩ kanɩn opula maŋa, nɩɩ asa gaalaagaa ba buu mʋ, nɩɩ ɔ kyɛ bamʋ nɩɩ bɛɛ lɔ mʋ alɔ kpini. 16 Amaa ɔ da bamʋ amu tɔ yɛ ba man tɔwɛ ɔkʋ ɔsa mʋ nɩɩ ɔ gyɛ. 17 Ɩnɩmʋ ɩ waa nɩn kɛ asɩn mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ bɔla mʋ ɔtɔwɛpʋ Isaya sʋ tɔwɛ mʋ ɩ ba tɔ. Ɩmʋ ɩ gyɛ yɛ,
18 “Kɩɩ! Mɛ kɩyaafɔlɛ mʋ nɩɩ n lɛɛ mʋ ndee,
mʋ, nɩɩ n sʋ kebiti sa nɩɩ ɔ bɔla mi ansi.
N biti n taa mɛ Kayaayu waa mʋ tɔ,
kɛ ɔ tɔwɛ asɩn kyiigisa sa ndɛndɛmandɛ kpini.
19 Ɔ mɛɛ yɛ o gyii ɩmɔɔrɛ abɛɛ ɔ pʋntɛ tɔ,
nɩɩ ɔ mɛɛ yɛ ɔ natɛ waa ɔlanba agbenbi sʋ.
20 Ɔ mɛɛ yɛ ɔ gya oyu‐bi nyɔnsa tɔ tii sʋ lʋwɛ
nɩɩ o mee dun fɩtɩla mʋ nɩɩ kɩ man kɩɩ tɔ mʋ.
Ee biti ɔ yɩlɛ tɔ kɛ ɔ yɛgɛ asɩn kyiigisa mʋ i gyii sʋ.
21 Nɩɩ asa kpini bee biti ba taa bamʋ tamaa tʋʋ mʋ nkʋn sʋ.”
Yesu maa Beelisebu
(Maki 3:20-30; Luka 11:14-23)
22 Kakaakʋ asa akʋ ba taa ɔnyɩn kʋ bɩya Yesu. Ɔ gyɛ gyaatanapʋ yɛ naamuu lɩɩ fɛɛ nbwɩɩ libi ba tɛ mʋ sʋ. Yesu kyɛ mʋ, nɩɩ mu ansi i bugi nɩɩ ɔ bɩla ɛɛ taalɛ ɛɛ tɔwɛ. 23 Nɩɩ ii kyinkyin asa mʋ kpini, nɩɩ ba taasɛ abaa yɛ, “Ɔnyɩn nɩmʋ ɩ gyɛ Dawidi kanaana‐bii mʋ do?”
24 Amaa Farasii abi mʋ ba maa nu ɩnɩmʋ mʋ, ba tɔwɛ nɩn yɛ, “Nbwɩɩ libi kumu mʋ nɩɩ bɛɛ tɩɩ yɛ Beelisebu mʋ ɩɩ sa ɔnyɩn nɩmʋ ɔlʋn, nɩɩ ɛɛ taalɛ ɛɛ gya nbwɩɩ libi ɛɛ kʋsʋ asa sʋ kanɩn mʋ.”
25 Yesu bɩɩ bamʋ nfɛɛrɛ nɩɩ ɔ tɔwɛ bamʋ yɛ, “Nɩɩ Kuwura‐gyii kʋmaa tɔ asa ba kan barɩgɛ tɔ bɛɛ kɔ yɛ abaa mʋ, kɩ mɛɛ kyɛɛrɛɛ nɩɩ kɩ tɩyɛ. Nɩɩ kadɛ abɛɛ kɩkpaara sʋ abi ba kan barɩgɛ tɔ bɛɛ kɔ yɛ abaa mʋ, kadɛ abɛɛ kɩkpaara maŋa kii biti ki boyi. 26 Nɩɩ ɩ kan ɩ gyɛ kesintin fɛɛ Sɩtaanɛ ɩɩ gya Sɩtaanɛ mʋ, ɩɩ kaapʋ fɛɛ ɔ barɩgɛ mʋ n‐yɩɩ tɔ kɩnyɔ nɩn. Ɩmʋ sʋ nɛnɛ nɩɩ mu kuwura‐gyii mʋ kɩ bɩla taalɛ yɩlɛ? 27 Fan yɛ Beelisebu ɩɩ sa mɛ ɔlʋn nɩɩ n sʋ n gya nbwɩɩ libi n kʋsaa asa sʋ. To, kanɩn bɩrɛ anɩmʋ ɩɩ sa fanɛ abɩɩlapʋ ɔlʋn nɩɩ bɛɛ taalɛ bɛɛ gya nbwɩɩ libi bɛɛ kʋsaa asa sʋ? Fanɛ gbaa‐gbaa fanɛ abɩɩlapʋ ii biti ba bun fanɛ kʋpwɛ fɛɛ fan man sʋ kesintin. 28 Amaa nɩɩ ɩ gyɛ Ɩbwaarɛ Kayaayu nɩɩ n sʋ n gya nbwɩɩ libi n kʋsaa asa sʋ mʋ, kanɩn bɩrɛ fan bɩɩ fɛɛ Ɩbwaarɛ kuwura‐gyii mʋ kɩ wʋla kɩ bʋ fanɛ asɛ.”
29 Nɩɩ Yesu bɩla kyaga sʋ yɛ, “Ɔkʋ mɛɛ taalɛ loo ɔlʋlʋnpʋ kʋ kɩkpaara sʋ naa swii mʋ kapatɩyɛ, amɔɔ ɔ gyankpaa ŋmina mʋ yɩla pɔyɩ kɛ ɔ lan taalɛ naa swii mʋ kapatɩyɛ lɩɩ kɩkpaara mʋ sʋ.
30 “Ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ man tii mɛ sʋ mʋ, ii kisi mɛ nɩn, nɩɩ ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ mɛɛ kʋʋla ɛɛ kyɛ mɛ tɔ mʋ, ɛɛ yaasɛ asa mʋ nɩɩ n kʋʋla mʋ nɩn. 31 Ɩmʋ sʋ, n tɔwɛ fanɛ yɛ, ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ waa alibi abɛɛ ɔ tɔwɛ yii Ɩbwaarɛ mʋ, Ɩbwaarɛ ii biti ɔ taa kɛɛ mʋ. Amaa ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ tɔwɛ yii Kayaayu Kyɩrɛkyɩrɛ mʋ, Ɩbwaarɛ mɛɛ yɛ ɔ taa kɛɛ mʋ. 32 Nɩɩ ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ tɔwɛ asɩn kʋ yii mɛ, Daadimaadi Obii‐nyɩnsa mʋ, Ɩbwaarɛ ii biti ɔ taa kɛɛ mʋ, amaa ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ tɔwɛ asɩn yii Kayaayu Kyɩrɛkyɩrɛ mʋ bɩrɛ, Ɩbwaarɛ mɛɛ yɛ ɔ taa kɛɛ mʋ nbɩɩnbɩɩ saŋa nɩmʋ tɔ abɛɛ saŋa mʋ nɩɩ ii biti ɩ ba mʋ.
Oyu kʋmaa kɩmaa
kɩmʋ abi
(Luka 6:43-45)
33 “Nɩɩ fʋ kan kyula yɛ oyu kʋ abi ɩ gyɛ abi danbɩrasa mʋ, oyu maa gbaa gyɛ oyu danbɩrasa nɩn, amaa nɩɩ fʋ kan kina yɛ oyu kʋ abi man gyɛ abi danbɩrasa bɩrɛ, oyu maa gbaa man gyɛ oyu danbɩrasa. Lɩɩ fɛɛ oyu abi sɔyɩsa nɩɩ bɛɛ sʋ bɛɛ bɩɩ kɩmʋ. 34 Fanɛ asa libi fɛɛ anansɛ, nɛnɛ nɩɩ fɛn taalɛ tɔwɛ ɩmʋ nɩɩ ɩ bʋrɔn, yɛgɛ fanɛ atɔ waasa gyɛ alibi? Lɩɩ fɛɛ kʋtɔ mʋ nɩɩ kɩ bʋ nyɩmɩsa kɔkɔlɔ tɔ mʋ, kɩmʋ ɩɩ lɩɩ mʋ kɔnɔ tɔ. 35 Nyɩmɩsa danbɩrasa bɩrɛ, atɔ danbɩrasa mʋ nɩɩ ɩ bʋ mʋ tɔ mʋ, nɩɩ ɛɛ lɛɛ ɛɛ tɔwɛ, nɩɩ nyɩmɩsa libi mɔɔ, atɔ libi mʋ nɩɩ ɩ bʋ mʋ tɔ mʋ, nɩɩ ɛɛ lɛɛ ɛɛ tɔwɛ. 36 Amaa n tɔwɛ fanɛ fɛɛ, katɔwɛ gyaga kʋmaa mʋ nɩɩ ɔsa kʋmaa nɩmʋ tɔwɛ mʋ, ee biti ɔ lɛɛ kɩmʋ kɔnɔ Ɩbwaarɛ ansi tɔ, kakɛ mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ ii biti ɔ talɛ asa mʋ. 37 Lɩɩ fɛɛ fʋ ntɔwɛ nɩɩ Ɩbwaarɛ ii biti ɔ yɩlɛ sʋ talɛ fʋ fɛɛ fu gyii asʋ abɛɛ fu gyii kʋpwɛ.”
Gyiwu abi bee biti
asɩnkaala lɩɩ Yesu asɛ
(Maki 8:11-12; Luka 11:29-32)
38 Tʋtɔ nɩɩ nbara akaapʋpʋ akʋ yɛ Farasii abi akʋ ba tɔwɛ yɛ, “Ɔkaapʋpʋ an biti fɛɛ fʋ waa asɩn kyinkyinsa kaapʋ anɛ.”
39 Nɩɩ Yesu lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Ndaga kakyɩna nɩmʋ tɔ alibi awaapʋ yɛ bamʋ nɩɩ be mee sun Ɩbwaarɛ ɩɩ kɩɩ bee biti asɩn kyinkyinsa. Amaa baa mɛɛ nyɛ ɩmʋ, amɔɔ sɩnkaala mʋ nɩɩ ɩ ba Ɩbwaarɛ ɔtɔwɛpʋ Gyona sʋ mʋ, nɩɩ n biti n waa kaapʋ bamʋ. 40 Fɛɛ kanan mʋ nɩɩ Gyona gyii nkɛ nsa ibiri ɔkɩn lala ɔtɔ tɔ mʋ, kanɩn maŋa nɩɩ mɛ, Daadimaadi Obii‐nyɩnsa mʋ gbaa n biti n gyii nkɛ nsa ibiri kasɛ tɔ. 41 Kakɛ mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ ii biti ɔ talɛ asa kpini mʋ, Ninewe abi bee biti ba kʋsʋ, kɛ ba bun ndaga kakyɩna nɩmʋ tɔ asa kʋpwɛ. Lɩɩ fɛɛ saŋa mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ ɔtɔwɛpʋ Gyona naa tɔwɛ bamʋ Ɩbwaarɛ asɩn mʋ ba yɛgɛ alibi kɩwaa. Amaa mɛ, mʋ nɩɩ n kyɔ Ɩbwaarɛ ɔtɔwɛpʋ Gyona mʋ n bʋ nfɩɩ. 42 Nɩɩ kakɛ mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ ii biti ɔ talɛ asa kpini mʋ, Seeba Owura‐kyɩɩsa mʋ nɩɩ ɔ lɩɩ kata‐kata mʋ, ii biti ɔ kʋsʋ yɩlɛ kɛ o bun ndaga kakyɩna nɩmʋ tɔ asa kʋpwɛ. Lɩɩ fɛɛ ɔ lɩɩ koo kata‐kata ba nu Owura Solomon kanyaasɩn kɩkaapʋ mʋ. Amaa mɛ mʋ nɩɩ n kyɔ Solomon mʋ n bʋ nfɩɩ.”
43 Yesu kyaga sʋ yɛ, “Nɩɩ kayaayu libi dan kʋsʋ nyɩmɩsa sʋ mʋ, kɩ naa kɩ naa ofuli sʋ nɩn kii biti ɔkyɩnakpa. Amaa nɩɩ kɩ man kan nyɛ mʋ, 44 kɩ tɔwɛ sa kɩmʋ n‐yɩɩ yɛ, ‘N biti n bwii kpee mɛ kɩkpaara mʋ nɩɩ n lɩɩ mʋ sʋ.’ Nɩɩ ɔ kan ba fʋʋ nɩɩ o wu fɛɛ sɛhn man bʋ kɩmʋ tɔ, yɛgɛ kɩ lɔŋɔ kɩ dɛ yɛ ɔdan mʋ, 45 Tʋtɔ nɩɩ ɛɛ lɩɩ kpee kɛ ɔ naa taa mʋ tɔɔmaa ana n‐yaayu libi asunɔ mʋ nɩɩ ba libi ba kyɔ mʋ tii mʋ n‐yɩɩ sʋ, kɛ ba kpee naa kyɩna tʋtɔ. Saamʋ, kanan mʋ nɩɩ ɔ daa o du mʋ, ii biti ɩ baa ɩ kyɔ kanɩn. Kanɩn nɩɩ ii biti ɩ baa i du sa ndaga kakyɩna kanɩmʋ tɔ asa libi.”
Yesu mu‐nyi yɛ
mu‐supu ana
(Maki 3:31-35; Luka 8:19-21)
46 Yesu maa san ɔ maa sʋ ɛɛ tɔwɛ ɛɛ sa sakyɔ mʋ, mu‐nyi yɛ mu‐supu ana ba ba yɩlɛ nbwama bee biti fɛɛ ba tɔwɛ mʋ asɛ. 47 Nɩɩ ɔkʋ tɔwɛ Yesu yɛ, “Fu‐nyi yɛ fu‐supu ana ba yɩlɛ nbwama bee biti fɛɛ ba tɔwɛ fʋ asɛ.”
48 Nɩɩ Yesu lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Anɩmʋ ɩ gyɛ mi‐nyi, nɩɩ anɩmʋ ana ɩ gyɛ mu‐supu ana?” 49 Tʋtɔ nɩɩ ɔ tɛɛŋɛ mʋ kɩbaa kaapʋ mʋ abɩɩlapʋ, tɔwɛ yɛ, “Fan kɩɩ! Mi‐nyi yɛ mi‐supu ana ndee. 50 Lɩɩ fɛɛ ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɛɛ waa mɛ‐Sɛ mʋ nɩɩ ɔ bʋ sʋsʋ mʋ kɔkɔlɔ biti mʋ, ɩ gyɛ mi‐supu yɛ mɛ‐pɩɩkyɩɩ yɛ mi‐nyi.”